?йн?б Биишеваны?
“??н?рсе мен?н ?йр?нсек” хик?й?те
Ма?сат:
1. З. Биишеваны? “ ??н?рсе мен?н ?йр?нсек” ???рен йом?а?лау.
2. Я?шынан-?лг?, ямандан ?иб?р?т ала белерг? ?йр?не?.
3. Тасуири у?ыу.
Йы?азландырыу: слайд, д?реслек,?улдан эшл?нг?н ?йбер??р.
Эпиграф.
Барынан да ??т?н бит ул
Ер?? изге кеше булыу.
Йыр?ар бирг?н, г?л ??терг?н
Ябай ?ына эше? булыу.
Д?рес барышы:
- Ойоштороу моменты.
- ?й эшен тикшере?.
- У?ыу м?сь?л??ен ?уйыу.
-?е? З. Биишеваны? “??н?рсе мен?н ?йр?нсек” хик?й?тен у?ыны?ы?.
Ним? ул хик?й?т?
Т?рк?мд?р?? к???шл?шеп алабы?.
Яуап.
“Ауылым ??н?рм?нд?ре” тема?ына 3-4 минутлы? ??г?м?.
IV.У?ыу м?сь?л??ен сисе?.
Эйе, бе??е? баш?орт хал?ы борон- борондан ??н?рм?нд?рг? бай бул?ан. Баш?ортостан о?талары эшл?г?н а?ас ?ауыттар 1981 йылда Лейцеп ?ала?ында у??арыл?ан й?рминк?г? алтын ми?ал?а лайы? бул?ан. ?леге к?нд? а?ас ?йбер??р би??п сы?арыусы А?и?ел художество берекм??е бар.
Ним? ул ?омарт?ы?
Т?рк?мд?р?? к???шл?шеп алабы?.
?омарт?ы- ата- бабаларыбы??ан ?ал?ан и?т?лекле н?м?, мира?.
? х??ер бе? ??ебе??е? ?анды?тан Хасбулат олатай?ы? ?омарт?ыларын алайы?.
1.Ни ?с?н улар ?анды??а ?алын?ан, улар ним? а?лата?
Т?рк?мд?р?? к???шл?шеп алабы?.
Яуап.
А?ас ижау- о?талы?, а?ас эшк?рте?.
М?г?? бор?о- яу?а са?ыр?ан, бер??млекте белдер?.
Й?г?н- ат- то?ро ду?, яу?аш.
?ылыс- Тыу?ан илде ?а?лау.
??-??е?? ба?а ?уйыу.
2.?ылыс нисек ??р?тл?нг?н?
Т?рк?мд?р?? к???шл?шеп алабы?.
Яуап.
У?а ары?лан мен?н к?г?рсен т?ш?р?лг?н.
Ары?лан- батыр кешене ??р?тл?й, ? к?г?рсен- изгелек, тыныслы? символы ул.
??- ??е?? ба?а ?уйыу.
3.?ылыс кемдеке?
Т?рк?мд?р?? к???шл?шеп алабы?.
Яуап.
-?а?ым т?р?неке. ? баш?орт батыр?ары- бе??е? тарихыбы? ул.
-К?рш?к мен?н “??н?рсе” ???ен ?анды?тан алабы?. Был ?йбер??р ним? а?лат?анын белер ?с?н бе? хик?й?тк? м?р?ж???т ит?йек. “Ил тиг?нде? кеме ю?” тиг?н инек. Кемд?ре бар ик?н?
1.Ва?и?а ?ай?а бара? Кем ул ??н?рсе мен?н ?йр?нсек?
Т?рк?мд?р?? к???шл?шеп алабы?.
Яуап.
2.Улар нинд?й эш баш?ара? (схема эшл??)
Яуап.
??- ??е?? ба?а ?уйыу.
3.Ике?ене? д? эшт?рен ??р?тл?ге?. Нисек эшл?й улар? Текстан табы?ы?.
Яуап.
??- ??е?? ба?а ?уйыу.
4.?? эшт?рене? ма?сатын ??р ?ай?ы?ы нисек а?ла?ан?
Яуап.
??-??е?? ба?а ?уйыу.
5.Эшт?рене? ????мт??е нинд?й?
Яуап.
??-??е?? ба?а ?уйыу.
6.??н?рсе --------?йр?нсек
эш к?рш?к
н?фис, е?ел,йо?а килб?т?е?, тупа?
й?нен, й?р?ген биреп ти? ватыла
халы?ты шатландырыу е?ел-елпе
у?а хе?м?т ите? табыш,а?са табыу
халы? р?хм?те халы? ?ар?ышы
ил?ам бир?, д?ртл?ндер? байлы?ты ??н?р??н ??т?н ?уя.
??-??е?? ба?а ?уйыу.
7.?йр?нсекте? ??н?рсег? киле?ене?,хатта илауыны? ма?саты ни???
Был улар?ы? нинд?й сифатын к?р??т??
??н?рсе ?йр?нсек
саф к??елле,кешег? х?йл?к?р,ике й??л?,??ен ген?
ышаныусан,яр?амсыл. ?ай?ырта
-Китаптан портреттарын табып у?ы?ы?.
Яуап.
??- ??е?? ба?а ?уйыу.
Схеманы т???р?кл?п ?уябы?.
??н?рсе
?йр?нсек
донъя
й?ш??- хе?м?т
байлы?
с?н??т
матурлы??а табына
табыш
кешел?р
халы??а ??ен ба?ышлай
табыш
хе?м?т
хе?м?т- б?хет
байлы?
8.??н?рсе ?л?, ?йр?нсек нинд?й юл?а ба?а?
Ни ?с?н? (Ял?ан,дан, байлы?)
9.Шуны? мен?н ген? ул халы? к??еленд? ?аламы? Автор быны нинд?й м???л мен?н ?йтеп бир?е? (М???лде табыу, а?латыу).
Кеше ??ен?н ?у? исем ?алдыра, й? я?шы, й? насар, й? ??н?рсе, й? ??мере буйынса ?йр?нсек.
-О?шаш ???р?е ?йтеге??
-Ф. И??н?олов “Х?мит к?пере” хик?й??е.
V.Рефлексия.
-Был ???р т???л?ш? мен?н ним?г? о?ша?ан? Ни ?с?н? (?ки?тк?, я?шылы? е??).
-Автор ним? ?йтерг? тел?г?н? (Халы? ?с?н й?ш?г?н ?урлана. ?? н?фсе?ен тыя алма?ан хыянатсы хурлана).
???р ним?г? ?йр?т??
Я?шылы?ты- яманлы?тан, г?з?ллекте- ?ом?о?ло?тан, матурлы?тан тупа?лы?ты айырыр?а ?йр?т?.
??- ??е?? ба?а ?уйыу.
Эпиграф у?ыла.
?анды?ты? т?б? л?, сере л? т?р?н ик?н. Б?г?н ген? т?б?н? т?ш?п етеп булма?. Унда ?е? й?ш?й?е тормош, ?е??е? балалары?ы??ы?, ей?нд?реге??е? сере л? ята.
?й??ге?, ?омарт?ылар?ы тултырайы?. Мин ?ала барам, ? ?е? хор мен?н “булырбы?” тип ?йт? бары?ы?.
?ылыс батыр булырбы?, Тыу?ан илде ?а?ларбы?, ер?н- ат ?анаты- ат ик?нен онотма?ы?, к?рш?к- кеше б?хете- хе?м?тт?, я?шылы?та.
?омарт?ылар?ы ?а?лайы?, ???ерл?йек, ю?алтмайы?!
VI.?й эшен бире?. “Бер тиг?с т? ни яман?” тиг?н ?обайыр я?ыр?а.
Просмотр содержимого документа
«Конспект урока по башкирскому языку: ??н?рсе мен?н ?йр?нсек»
Башҡортостан Республикаһының Мәғариф министрлығы
Башҡортостан Республикаһының Мәғарифты үҫтереү институты
Зәйнәп Биишеваның
“Һөнәрсе менән Өйрәнсек” хикәйәте
Башҡорт теле һәм башҡа
туған телдәр һәм әҙәбиәттәр
кафедраһы
Башҡарҙы: Әхмәтова Гөлназ Рафаиз ҡыҙы
Октябрьский ҡалаһы ҡала округының
9-сы урта мәктәбенең башҡорт теле һәм
әҙәбиәте уҡытыусыһы.
Октябрьский - 2012
Маҡсат:
1. З. Биишеваның “ Һөнәрсе менән Өйрәнсек” әҫәрен йомғаҡлау.
2. Яҡшынан-өлгө, ямандан ғибәрәт ала белергә өйрәнеү.
3. Тасуири уҡыу.
Йыһазландырыу: слайд, дәреслек,ҡулдан эшләнгән әйберҙәр.
Эпиграф.
Барынан да өҫтөн бит ул
Ерҙә изге кеше булыу.
Йырҙар биргән, гөл үҫтергән
Ябай ғына эшең булыу.
Дәрес барышы:
Ойоштороу моменты.
Өй эшен тикшереү.
Уҡыу мәсьәләһен ҡуйыу.
-Һеҙ З. Биишеваның “Һөнәрсе менән Өйрәнсек” хикәйәтен уҡынығыҙ.
Нимә ул хикәйәт?
Төркөмдәрҙә кәңәшләшеп алабыҙ.
Яуап.
“Ауылым һөнәрмәндәре” темаһына 3-4 минутлыҡ әңгәмә.
IV.Уҡыу мәсьәләһен сисеү.
Эйе, беҙҙең башҡорт халҡы борон- борондан һөнәрмәндәргә бай булған. Башҡортостан оҫталары эшләгән ағас һауыттар 1981 йылда Лейцеп ҡалаһында уҙғарылған йәрминкәгә алтын миҙалға лайыҡ булған. Әлеге көндә ағас әйберҙәр биҙәп сығарыусы Ағиҙел художество берекмәһе бар.
Нимә ул ҡомартҡы?
Төркөмдәрҙә кәңәшләшеп алабыҙ.
Ҡомартҡы- ата- бабаларыбыҙҙан ҡалған иҫтәлекле нәмә, мираҫ.
Ә хәҙер беҙ үҙебеҙҙең һандыҡтан Хасбулат олатайҙың ҡомартҡыларын алайыҡ.
1.Ни өсөн улар һандыҡҡа һалынған, улар нимә аңлата?
Төркөмдәрҙә кәңәшләшеп алабыҙ.
Яуап.
Ағас ижау- оҫталыҡ, ағас эшкәртеү.
Мөгөҙ борғо- яуға саҡырған, берҙәмлекте белдерә.
Йүгән- ат- тоғро дуҫ, яуҙаш.
Ҡылыс- Тыуған илде һаҡлау.
Үҙ-үҙеңә баһа ҡуйыу.
2.Ҡылыс нисек һүрәтләнгән?
Төркөмдәрҙә кәңәшләшеп алабыҙ.
Яуап.
Уға арыҫлан менән күгәрсен төшөрөлгән.
Арыҫлан- батыр кешене һүрәтләй, ә күгәрсен- изгелек, тыныслыҡ символы ул.
Үҙ- үҙеңә баһа ҡуйыу.
3.Ҡылыс кемдеке?
Төркөмдәрҙә кәңәшләшеп алабыҙ.
Яуап.
-Ҡаһым түрәнеке. Ә башҡорт батырҙары- беҙҙең тарихыбыҙ ул.
-Көршәк менән “Һөнәрсе” һүҙен һандыҡтан алабыҙ. Был әйберҙәр нимә аңлатҡанын белер өсөн беҙ хикәйәткә мөрәжәғәт итәйек. “Ил тигәндең кеме юҡ” тигән инек. Кемдәре бар икән?
1.Ваҡиға ҡайҙа бара? Кем ул Һөнәрсе менән Өйрәнсек?
Төркөмдәрҙә кәңәшләшеп алабыҙ.
Яуап.
2.Улар ниндәй эш башҡара? (схема эшләү)
Яуап.
Үҙ- үҙеңә баһа ҡуйыу.
3.Икеһенең дә эштәрен һүрәтләгеҙ. Нисек эшләй улар? Текстан табығыҙ.
Яуап.
Үҙ- үҙеңә баһа ҡуйыу.
4.Үҙ эштәренең маҡсатын һәр ҡайһыһы нисек аңлаған?
Яуап.
Үҙ-үҙеңә баһа ҡуйыу.
5.Эштәренең һөҙөмтәһе ниндәй?
Яуап.
Үҙ-үҙеңә баһа ҡуйыу.
6.Һөнәрсе ---------------------------------------------Өйрәнсек
эш көршәк
нәфис, еңел,йоҡа килбәтһеҙ, тупаҫ
йәнен, йөрәген биреп тиҙ ватыла
халыҡты шатландырыу еңел-елпе
уға хеҙмәт итеү табыш,аҡса табыу
халыҡ рәхмәте халыҡ ҡарғышы
илһам бирә, дәртләндерә байлыҡты һөнәрҙән өҫтөн ҡуя.
Үҙ-үҙеңә баһа ҡуйыу.
7.Өйрәнсектең һөнәрсегә килеүенең,хатта илауының маҡсаты ниҙә?
Был уларҙың ниндәй сифатын күрһәтә?
Һөнәрсе Өйрәнсек
саф күңелле,кешегә хәйләкәр,ике йөҙлө,үҙен генә
ышаныусан,ярҙамсыл. ҡайғырта
-Китаптан портреттарын табып уҡығыҙ.
Яуап.
Үҙ- үҙеңә баһа ҡуйыу.
Схеманы түңәрәкләп ҡуябыҙ.
|
| Һөнәрсе | Өйрәнсек |
| донъя | йәшәү- хеҙмәт | байлыҡ |
| сәнғәт | матурлыҡҡа табына | табыш |
| кешеләр | халыҡҡа үҙен бағышлай | табыш |
| хеҙмәт | хеҙмәт- бәхет | байлыҡ |
8.Һөнәрсе үлә, Өйрәнсек ниндәй юлға баҫа?
Ни өсөн? (Ялған,дан, байлыҡ)
9.Шуның менән генә ул халыҡ күңелендә ҡаламы? Автор быны ниндәй мәҡәл менән әйтеп бирҙе? (Мәҡәлде табыу, аңлатыу).
Кеше үҙенән һуң исем ҡалдыра, йә яҡшы, йә насар, йә һөнәрсе, йә ғүмере буйынса өйрәнсек.
-Оҡшаш әҫәрҙе әйтегеҙ?
-Ф. Иҫәнғолов “Хәмит күпере” хикәйәһе.
V.Рефлексия.
-Был әҫәр төҙөлөшө менән нимәгә оҡшаған? Ни өсөн? (Әкиәткә, яҡшылыҡ еңә).
-Автор нимә әйтергә теләгән? (Халыҡ өсөн йәшәгән ҙурлана. Үҙ нәфсеһен тыя алмаған хыянатсы хурлана).
Әҫәр нимәгә өйрәтә?
Яҡшылыҡты- яманлыҡтан, гүзәллекте- ҡомһоҙлоҡтан, матурлыҡтан тупаҫлыҡты айырырға өйрәтә.
Үҙ- үҙеңә баһа ҡуйыу.
Эпиграф уҡыла.
Һандыҡтың төбө лә, сере лә тәрән икән. Бөгөн генә төбөнә төшөп етеп булмаҫ. Унда һеҙ йәшәйһе тормош, һеҙҙең балаларығыҙҙың, ейәндәрегеҙҙең сере лә ята.
Әйҙәгеҙ, ҡомартҡыларҙы тултырайыҡ. Мин һала барам, ә һеҙ хор менән “булырбыҙ” тип әйтә барығыҙ.
Ҡылыс батыр булырбыҙ, Тыуған илде һаҡларбыҙ, ерән- ат ҡанаты- ат икәнен онотмағыҙ, көршәк- кеше бәхете- хеҙмәттә, яҡшылыҡта.
Ҡомартҡыларҙы һаҡлайыҡ, ҡәҙерләйек, юғалтмайыҡ!
VI.Өй эшен биреү. “Бер тигәс тә ни яман?” тигән ҡобайыр яҙырға.
