О?ыту прцессі екі жа?ты бол?анды?тан, тек м??алім ?зіні? ?ана іс-?рекетін д?рыс болуына ?ана?аттанып ?оймай, о?ушыларды? да танымды? ?рекеті мен белсенділігін дамыту?а ерекше к??іл аудару?а тиіс.
Со??ы жылдары жеке адамды ?алыптастыруды дамыту мен о?ан жан-жа?ты тере? білім беру ма?сатында к?птеген технология т?рлерін ?з саба?ымда ?олданып, баланы о?ыта отырып, оны? еркіндігін, белсенділігін ?алыптастыра отырып, ?з бетінше шешім ?абылдау?а да?дыландыру?а жа?а технология т?рлерімен де ж?мыс ж?ргізіп келемін.
?азіргі заман?ы о?у орындарында жа?а технологияларды енгізу, ш?кірттерді? білім сапасын ж?не ма?саттарын о?ыту процессінде Ильинше айтса? «?рбір саба? – жаналы?» болуы шарт дегенді ?алайды.
Орыс аудиториясында ?аза? тілі п?ніні? к?здейтін ма?саты – о?ушыларды ?аза?ша с?йлеуге, ?з ойын бас?а?а т?сіндіре алатын, біреуді? с?зін т?сіне алатын д?режеге жеткізу.
Осы орайда ж?ргізілетін ж?мыстарды? т?рлері ?р алуан. Соны? бірі ойын. Интеллектуалды?, грамматикалы? ж?не дидактикалы? ойындар саба?ты? тиімділігін, сапасын арттырумен бірге о?ушыны? о?у белсенділігін, шы?армашылы? ойлау ?абілетін дамыту.
Ойын - бала ?рекетіні? негізгі т?рі. Ойын ар?ылы ол ?о?амды? т?жірибені ме?гереді, ?зіні? психологиялы? ерекшеліктерін калыптастырады.
Жа?а саба?ты т?сіндіргенде де, ?ткенді ?айталау кезінде де, саба?ты пысы?тау – ?орытындылау кезе?інде де ойын элементін ?олдану ж?н. Мысалы, бастауыш сыныптарда мынадай ойындарды ?олдану?а болады.
«Керекті с?зді тауып айт».
Ойынны? ма?саты – ойлау ?абілетін дамыту, ?ажетті с?здерді тауып айту?а жатты?тыру. ?уелі ойын т?ртібі т?сіндіріледі, содан ке?ін бас?арушы «Киім» дейді. О?ушылар киімдерді атауы керек. Ал бас?арушы к?к?ніс, жеміс, о?у ??ралдары, ойыншы?тар ж?не та?ы бас?а с?здерді атаса, о?ушылар сол топ?а заттарды атауы тиіс.
Б?лойынды бастауыш сыныптардада, жо?ары буындарда да ?олдану?а болады. О?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын арттырады. Дайынды? кезінде м??алім м?тін ??растырады. Б?л м?тінде арнайы ?ателер жіберілуі керек. ?ателер ?тілген та?ырыптар бойынша болады.
5-6 сыеныптарда пайданылатын ойындар:
1. К?п ??гімем, оле?ім
К?нде а?ыл беремін.
Жа?сы к?рсе мені кім,
Со?ан тиер к?мегім.
(Кітап, книга, book)
2. Т?нде бармын, к?ндіз жо?пын
(Ж?лдыз бен ай, звезды и луна, moon and stars)
3. Жайшылы?та жекесі?, ?арай ?алса? екеусі?.
(Айна, зеркало, mirror)
4. ?ыста келген, к?ктемде еріген.
(?ар, снег, snow)
5. Жеп к?ріп ем ?зін мен,
Жас шы?арды к?зімнен.
(Пияз, лук, onion)
«Лингвист» ойыны.
Ойынны? ма?саты: О?ушыларды? белгілі бір та?ырып бойынша с?здік ?орын, с?здердін д?рыс жазылуын ж?не д?рыс айт?луын тексеру.
Ойынны? шарты: Балалар?а ?р т?рлі та?ырып?а с?реттер ?сынылады. Ол суреттерге осы та?ырып?а байланысты заттар бейнеленген. ?рбір затты? немесе н?рсені? т?сында сандар к?рсетілген. О?ушы осы суреттегі заттар?а, т?сында?ы сандар?а ?арап, ?а?аз?а оларды? атауларын жазады. ?рбір суретке 15 с?з жазу керек. О?ушы білген с?здердін жазып бол?аннан кейін монитордан сол суреттер бойынша жаз?ан с?здерін тексере алады. Мониторда та?ырыпты? сурет, суретті? жанында берілген сандар бойынша д?рыс н?с?аларды, ал курсорды сол затты? т?сында?ы сан?а апарса, оны? д?рыс жазылуы, айтылуы ж?не аудармасы шы?ады.
Ал жо?ар?ы сынып о?ушылары арасында «КВН», «XXI ?асыр к?сбасшысы», «Ал?ырлар мен тап?ырлар», та?ы бас?а ?р т?рлі сайыс ойындарды ?ткізуге болады.
Ойынны? шарты: 3 ойыншы ?атысады. ?р ойыншы асы? та?дайды, асы?ты? т?сіне байланысты жол?а барып т?рады. Та?ырып та?дайды.
Сары жол?а т?р?ан ойыншы?а же?іл с?ра?, жасыл жолда?ы ойыншы?а орташа с?ра?тар, ?ызыл жолда?ы ойыншы?а к?рделі с?ра?тар беріледі. Сары жолда?ы ойыншы?а 5 с?ра?, жасыл жолда?ы ойыншы?а 3 с?ра?, ?ызыл жолда?ы ойыншы?а 2 с?ра? ?ойылады.
2
1
3
2
1
5
4
3
2
1
Сонымен, ?орыта келгенде, ?аза? тілі саба?ында осындай ойын технологиясын ?олдану ?те тиімді. О?ушыларды? тіл байлы?ы, ой - ?рісі, белсенділігі артады. Осындай ойындар – о?ушыларды? жан - жа?ты білім алуына, ?мір т?жірибелерін ке?ейтуге, д?ниетанымын жетілдіре т?суіне к?мектесетін аса ?ажетті т?рбие ??ралдарыны? бірі. Ойын о?ушылар?а ?ызы?ты ?сер ?алдырады.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«?аза? тілі саба?ында?ы ойын технологиясын ?олдануды? тиімді жолдары. »
http://sabak.ucoz.org/news//2015-01-20-409
Қазақ тілі сабағындағы ойын технологиясын қолданудың тиімді жолдары.
Әнесова Эльза Тілегенқызы
Алматы қаласындағы
«Арман» оқыту – тәрбие
беру кешенінің
қазақ тілі пәнінің мұғалімі.
Қазақ тілі сабағындағы ойын технологиясын қолданудың тиімді жолдары.
Қоғамымыздың болыпжатқан әлеуметтік – экономикалық және саяси өзгерістер білім беру саласын жетілдіруді талап етеді.
Ең алдымен білім мазмұнын жаңартуды оны қазіргі заман талаптарына сәйкестендіруді қажет етіп отыр.
Қазіргі заманғы инновациялық процесті зерттеушілер инновациялық тәжірибе – бұл жаңалықты ендіру емес, бұл педагогикалық, шығармашылық, новаторлық және зерттеушілік қызмет нәтижелерінің бірін-бірі толықтыруы деп түсіндіреді.
Оқыту прцессі екі жақты болғандықтан, тек мұғалім өзінің ғана іс-әрекетін дұрыс болуына қанағаттанып қоймай, оқушылардың да танымдық әрекеті мен белсенділігін дамытуға ерекше көңіл аударуға тиіс.
Соңғы жылдары жеке адамды қалыптастыруды дамыту мен оған жан-жақты терең білім беру мақсатында көптеген технология түрлерін өз сабағымда қолданып, баланы оқыта отырып, оның еркіндігін, белсенділігін қалыптастыра отырып, өз бетінше шешім қабылдауға дағдыландыруға жаңа технология түрлерімен де жұмыс жүргізіп келемін.
Қазіргі заманғы оқу орындарында жаңа технологияларды енгізу, шәкірттердің білім сапасын және мақсаттарын оқыту процессінде Ильинше айтсақ «Әрбір сабақ – жаналық» болуы шарт дегенді қалайды.
Орыс аудиториясында қазақ тілі пәнінің көздейтін мақсаты – оқушыларды қазақша сөйлеуге, өз ойын басқаға түсіндіре алатын, біреудің сөзін түсіне алатын дәрежеге жеткізу.
Осы орайда жүргізілетін жұмыстардың түрлері әр алуан. Соның бірі ойын. Интеллектуалдық, грамматикалық және дидактикалық ойындар сабақтық тиімділігін, сапасын арттырумен бірге оқушының оқу белсенділігін, шығармашылық ойлау қабілетін дамыту.
Ойын - бала әрекетінің негізгі түрі. Ойын арқылы ол қоғамдық тәжірибені меңгереді, өзінің психологиялық ерекшеліктерін калыптастырады.
Жаңа сөздерді қайталау, бекіту мақсатында қолданылатын ойын жаттығулар мен олардың әр түрлі тақырыптық нұсқалары оқушылардың сөздік қорын ғана арттырып қоймайды, сөзді жандандыра түседі.
Жаңа сабақты түсіндіргенде де, өткенді қайталау кезінде де, сабақты пысықтау – қорытындылау кезеңінде де ойын элементін қолдану жөн. Мысалы, бастауыш сыныптарда мынадай ойындарды қолдануға болады.
«Керекті сөзді тауып айт».
Ойынның мақсаты – ойлау қабілетін дамыту, қажетті сөздерді тауып айтуға жаттықтыру. Әуелі ойын тәртібі түсіндіріледі, содан кеәін басқарушы «Киім» дейді. Оқушылар киімдерді атауы керек. Ал басқарушы көкөніс, жеміс, оқу құралдары, ойыншықтар жөне тағы басқа сөздерді атаса, оқушылар сол топқа заттарды атауы тиіс.
Бұлойынды бастауыш сыныптардада, жоғары буындарда да қолдануға болады. Оқушылардың қызығушылығын арттырады. Дайындық кезінде мұғалім мәтін құрастырады. Бұл мәтінде арнайы қателер жіберілуі керек. Қателер өтілген тақырыптар бойынша болады.
5-6 сыеныптарда пайданылатын ойындар:
1. Көп әңгімем, олеңім
Күнде ақыл беремін.
Жақсы көрсе мені кім,
Соған тиер көмегім.
(Кітап, книга, book)
2. Түнде бармын, күндіз жоқпын
(Жұлдыз бен ай, звезды и луна, moon and stars)
3. Жайшылықта жекесің, қарай қалсаң екеусің.
(Айна, зеркало, mirror)
4. Қыста келген, көктемде еріген.
(Қар, снег, snow)
5. Жеп көріп ем өзін мен,
Жас шығарды көзімнен.
(Пияз, лук, onion)
«Лингвист» ойыны.
Ойынның мақсаты: Оқушылардың белгілі бір тақырып бойынша сөздік қорын, сөздердін дұрыс жазылуын және дұрыс айтұлуын тексеру.
Ойынның шарты: Балаларға әр түрлі тақырыпқа сүреттер ұсынылады. Ол суреттерге осы тақырыпқа байланысты заттар бейнеленген. Әрбір заттың немесе нәрсенің тұсында сандар көрсетілген. Оқушы осы суреттегі заттарға, тұсындағы сандарға қарап, қағазға олардың атауларын жазады. Әрбір суретке 15 сөз жазу керек. Оқушы білген сөздердін жазып болғаннан кейін монитордан сол суреттер бойынша жазған сөздерін тексере алады. Мониторда тақырыптық сурет, суреттің жанында берілген сандар бойынша дұрыс нұсқаларды, ал курсорды сол заттың тұсындағы санға апарса, оның дұрыс жазылуы, айтылуы және аудармасы шығады.
Ал жоғарғы сынып оқушылары арасында «КВН», «XXI ғасыр көсбасшысы», «Алғырлар мен тапқырлар», тағы басқа әр түрлі сайыс ойындарды өткізуге болады.
«Алғырлар мен тапқырлар» ойыны.
Ойынның мақсаты: Қазақ ұлттық дәстүрлері төңірегіндегі ұғым – түсініктерін кеңейту, ойлау дағдыларын қалыптастыру, сөйлеу мәдениетін өрістету, дамыту.
Ойынның шарты: 3 ойыншы қатысады. Әр ойыншы асық таңдайды, асықтың түсіне байланысты жолға барып тұрады. Тақырып таңдайды.
Сары жолға тұрған ойыншыға жеңіл сұрақ, жасыл жолдағы ойыншыға орташа сұрақтар, қызыл жолдағы ойыншыға күрделі сұрақтар беріледі. Сары жолдағы ойыншыға 5 сұрақ, жасыл жолдағы ойыншыға 3 сұрақ, қызыл жолдағы ойыншыға 2 сұрақ қойылады.
2
1
3
2
1
5
4
3
2
1
Сонымен, қорыта келгенде, қазақ тілі сабағында осындай ойын технологиясын қолдану өте тиімді. Оқушылардың тіл байлығы, ой - өрісі, белсенділігі артады. Осындай ойындар – оқушылардың жан - жақты білім алуына, өмір тәжірибелерін кеңейтуге, дүниетанымын жетілдіре түсуіне көмектесетін аса қажетті тәрбие құралдарының бірі. Ойын оқушыларға қызықты әсер қалдырады.
