о?ушыларды шы?армашылы?пен ж?мыс істеуіне жа?дай жасау
О?ушылар ?арсылы?ты жал?аулы?тарды? болатынын білуі тиіс. ?арсылы?ты салалас с?йлемні? жал?аулы?тарын орынды ?олдану керектігін біледі, тыныс белгілерін ме?гереді.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
оқушыларды шығармашылықпен жұмыс істеуіне жағдай жасау
Оқушылар қарсылықты жалғаулықтардың болатынын білуі тиіс. Қарсылықты салалас сөйлемнің жалғаулықтарын орынды қолдану керектігін біледі, тыныс белгілерін меңгереді.
Сабақта қолданылатын материалдар:
Интерактивті тақтамен жұмыс, үнтаспа
Оқыту әдістері:
Оқыту мен оқудағы жаңа әдіс-тәсілдер, оқытуда АКТ-ны пай-далану, сыни тұрғыдан ойлауға үйрету, оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау , жас ерекшелік,көшбасшылық,дарынды және талантты балалармен жұмыс
Сабақ барысындағы мұғалім мен оқушының іс-әрекеті:
Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу
«Ой қозғау» баспалдағы
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
«Сәттілік» баспалдағы
Бүгінгі сабақта жақсы көңіл күйде боламын.
Бір –бірімізді сыйлаймыз, тыңдаймыз
Біз бір-бірімізбен доспыз және әрқашан біргеміз
Бүгінгі сабақта жақсы нәтижеге қол жеткіземіз
Топқа бөлу
Білегі күшті бірді жығады, Білімі күшті мыңды жығады.(А)
Өз білмегеніңді кісіден сұра, Үлкен білмесе , кішіден сұра.(В)
Білімдіге дүние жарық, Білімсіздің күні қаріп.(С)
"Серпілген сауал"Үй жұмысы
Тақырыптың түсіну деңгейін арттыруға және талқылау дағдыларын дамытуға қол жеткізу үшін сыныптағы оқушылардың арасында сұрақтарды лақтырыңыз.
Мысалы, Мөлдір, Тіл білімінің қай саласын оқудамыз?
“ ...... Мөлдірдің жауабы туралы сен не ойлайсың?”
“ .... жауабын барынша кеңейту үшін оны қалай дамытуға болады?”
“.... , салаластың қандай түрлерімен таныспыз?”
.... , өмірде барлық нәрселериен келісе береміз бе, әлде өз ойыңның дұрыстығын жеткізуде қарсы пікір айтып көрдің бе?
..... Мөлдірдің жауабын қалай толықтырар едің
Оң қолдарын көтеру
Сол қолдарын көтеру
Бір-бірлерінің қолдарынан ұстау
Екі қолдарын шапалақтау
Мақал сөздерінің жалғасын табу арқылы 3 топқа бөлінеді
Доп лақтыру арқылы жүзеге асады
Сауал арқылы тақырып шығады
"Білім" баспалдағы
Жаңа тақырып
Жаңа сабақты түсіндіруді постер қорғау арқылы топтарға беру
(В)
Құрамындағы жай сөйлемдердің біріндегі іс,оқиға екіншісіндегі іс,оқиғаға қарама-қарсы болатын салаластың түрін қарсылықты салалас дейміз. Қарсылықты салаластың құрамындағы жай сөйлемдердің іргелес тұрып не жалғаулық шылаулар арқылы байланысына қарай ол жалғаулықсызы қарсылықты салалас және жалғаулықты қарсылықты салалас деп екіге бөлінеді.
Мысалы: 1.Жел саябырланған сияқты,-екпіні әлі қатты.
2.Салт аттылар мен ат шана өтiп кетті, бірақ Әбдiрахман терезеге сүйенiп ұзақ тұрды
(А)
1.Салаласа байланысқан жай сөйлемдердің баяндауыштары тиянақты болып келіп,өзара іргелес тұру арқылы да, бірақ, алайда, дегенмен, сонда да, әйтсе де деген жалғаулық шылаулар арқылы да байланысады. Бұл жалғаулықтар құрмаласқан жай сөйлемдердің арасында қайталанбай,бір-ақ рет келеді.Мұндай жай сөйлемдердің арасы үтірмен бөлінеді.Мысалы: Кітабымен жүрегіңді жылытқан жазушының бәрін де жақсы көресің,бірақ солардың ішінде өз көңіліңе өте ұнап,өзгелерден ыстық боп танылғандары болады
2.Жалғаулықты қарсылықты салалас сөйлемінің баяндауыштары көбінесе антоним сөздерден және болымды-болымсыз формадағы сөздерден жасалады.
.
Ән басылып қалды,бірақ гитара сазы тоқталған жоқты.Ағаңның да сенің алдыңнан шықпақ ойы бар еді, - жұмыстан қолы тимеді.
Алғашқы салаластың бірінші сөйлемінде әннің басылып қалғаны туралы ой айтылса,екінші жай сөйлемінде гитара сазның тоқталмағандығы жайында ой айтылып,бір-біріне қарама-қарсы қатынаста тұр.Екінші салаластың құрамындағы жай сөйлемдер қарама-қарсы мәнде айтылған:бірінші жай сөйлемде істің жүзеге асуы туралы ой айтылса,екінші жай сөйлемде оның орындалмай қалғандығы баяндалады.
Жалғаулықсыз қарсылықты салаластың аражігі үтір мен сызықша арқылы ажыратылады. Сөз бергенге ерме, - бөз бергенге ер.Баршагүл сәлем беріп еді, - ол қырын қарап кетті.
Мысалы:Жүзінде қайғы да жоқ,қасірет те жоқ, - қорқыныш қана бар.Бас болмақ оңай,бірақ бастамақ қиын.Біріншісінде жай сөйлемдер жалғаулықсыз байланысқан,ондай жағдайда үтір мен сызықша қойылады; екінші мысалда жай сөйлемдер бірақ деген жалғаулық шылаумен байланысқан,мұндайда араларына үтір ғана қойылады.(С)
Оқушылар постер қорғайды
2 топ ереже
1 топ жалғаулықты
3топ жалғаулықсыз
Мұғалім қосымша
орыс , ағылшын тілдерінен дерек беріп кету
"Зейін"
баспалдағы
Шығармашылық жұмыс
"Зерде" баспалдағы
Жаттығумен жұмыс:
155-жаттығу.
(С тобы)
156-жаттығу. Берілген жай сөйлемдерге ойларыңнан қарама –қарсы мәнді жай сөйлем ойлап жазып, қарсылықты салалас құраңдар.(В)
158-жаттығу "Қарсы пікір айтайын" өлең жолдарын ауыстыру тақырыпқа сай(А)
Шығармашылық жұмыс:
Суретке қарап мәтін құрастырыңдар. (А В С)
Үш топка 3 сурет
Графикалық диктант(жеке)
Оқушылар сұрақтарға жауап береді
Білу, түсіну, қолдану. Әр топтың спикері шығып қорғайды
Сызбаға салалас сөйлем түрлерін анықтап
нүктемен белгілеп қосады
Үйге тапсырмасын беру
Үй жұмысы "Білгеніңіз абзал " 1. Адамның ең үлкен жауы - өзі. 2. Өмірдегі ең үлкен ақымақтық - өтірік айту. (өзім айты 3. Өмірдегі ең үлкен жеңіліс- менмендік.(А) 4. Өмірдегі ең үлкен қайғы - көреалмастық. 5. Өмірдегі ең үлкен қателік - өзін жоғалту. 6. Өмірдегі ең үлкен жөнсіздік- рахмет айтпау. 7. Өмірдегі ең үлкен өкініш- өз қасиетіңді бағаламау.(Б) 8. Өмірдегі ең үлкен қадам - жығылған соң қайта тұру. 9. Өмірдегі ең үлкен шығын - сенімді жоғалту. 10. Өмірдегі ең үлкен байлық - денсаулық. 11. Өмірдегі ең үлкен жауапкершілік - адал ниет. (В) 12. Өмірдегі ең үлкен құт береке - кең пейіл. 13. Өмірдегі ең үлкен олқылық - түсінбестік. 14. Өмірдегі ең үлкен жұбаныш - имандылық пен ізгілік.
Үй тапсырмасын білу, түртіп алу
Ойтолғау жазу
Тақырыппен байланыстыру
Бағалау
Әр тапсырма сайын күлегештер арқылы формативті бағалау
Топтардың бірін-бірі бағалауы
Рефлексия
Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстары туралы
қысқаша кескін суреттемеде белгілейді.
"Табыс баспалдағы"
(В)
Құрамындағы жай сөйлемдердің біріндегі іс,оқиға екіншісіндегі іс,оқиғаға қарама-қарсы болатын салаластың түрін қарсылықты салалас дейміз. Қарсылықты салаластың құрамындағы жай сөйлемдердің іргелес тұрып не жалғаулық шылаулар арқылы байланысына қарай ол жалғаулықсызы қарсылықты салалас және жалғаулықты қарсылықты салалас деп екіге бөлінеді.
Мысалы: 1.Жел саябырланған сияқты,-екпіні әлі қатты.
2.Салт аттылар мен ат шана өтiп кетті, бірақ Әбдiрахман терезеге сүйенiп ұзақ тұрды
(А)
1.Салаласа байланысқан жай сөйлемдердің баяндауыштары тиянақты болып келіп,өзара іргелес тұру арқылы да, бірақ, алайда, дегенмен, сонда да, әйтсе де деген жалғаулық шылаулар арқылы да байланысады. Бұл жалғаулықтар құрмаласқан жай сөйлемдердің арасында қайталанбай,бір-ақ рет келеді.Мұндай жай сөйлемдердің арасы үтірмен бөлінеді.Мысалы: Кітабымен жүрегіңді жылытқан жазушының бәрін де жақсы көресің,бірақ солардың ішінде өз көңіліңе өте ұнап,өзгелерден ыстық боп танылғандары болады
2.Жалғаулықты қарсылықты салалас сөйлемінің баяндауыштары көбінесе антоним сөздерден және болымды-болымсыз формадағы сөздерден жасалады.
.
Ән басылып қалды,бірақ гитара сазы тоқталған жоқты.Ағаңның да сенің алдыңнан шықпақ ойы бар еді, - жұмыстан қолы тимеді.
Алғашқы салаластың бірінші сөйлемінде әннің басылып қалғаны туралы ой айтылса,екінші жай сөйлемінде гитара сазның тоқталмағандығы жайында ой айтылып,бір-біріне қарама-қарсы қатынаста тұр.Екінші салаластың құрамындағы жай сөйлемдер қарама-қарсы мәнде айтылған:бірінші жай сөйлемде істің жүзеге асуы туралы ой айтылса,екінші жай сөйлемде оның орындалмай қалғандығы баяндалады.
Жалғаулықсыз қарсылықты салаластың аражігі үтір мен сызықша арқылы ажыратылады. Сөз бергенге ерме, - бөз бергенге ер.Баршагүл сәлем беріп еді, - ол қырын қарап кетті.
Мысалы:Жүзінде қайғы да жоқ,қасірет те жоқ, - қорқыныш қана бар.Бас болмақ оңай,бірақ бастамақ қиын.Біріншісінде жай сөйлемдер жалғаулықсыз байланысқан,ондай жағдайда үтір мен сызықша қойылады; екінші мысалда жай сөйлемдер бірақ деген жалғаулық шылаумен байланысқан,мұндайда араларына үтір ғана қойылады.(С)
А В С оқушылардың бақылаушылар парағы
a) Оқыту/оқудағы тәсіл
«Бірлесіп ойлау» мақсатында оқушылар арасында қарым-қатынасты ынталандыру үшін топтық жұмысты пайдалану
b) Тақырып (оқу жоспарының бөлігі)
Қарсылықты салалас құрмаластың ережесін білу, өзіндік ерекшелілігін меңгерту
c) Оқытудың нақты нәтижесі
Оқушылар қарсылықты жалғаулықтардың болатынын білуі тиіс. Қарсылықты салалас сөйлемнің жалғаулықтарын орынды қолдану керектігін біледі, тыныс белгілерін меңгереді.
d) Сабақ
Оқушылар 6 адамнан тұратын топтарға бөлінеді, Жетелеуші сұрақтарға жауап береді.
Берілген ресурстарды және оқулықты пайдаланып, қарсылықты салалас жайлы өз беттерімен мағұлмат алады.
Сосын әр топ өз деңгейлеріне сай берілгенген тапсырмалардан айтылым дағдысымен постер қорғайды, жазылым дағдысы бойынша жаттығу орындайды. талқылайды .
Шығармашылық тапсырмаларда сурет бойынша мәтін , сөйлемдер құрайды.
Графикалық диктантта жеке жұмыс жасайды.
e) Оқушылар үшін оқу нәтижелері (A)
f) Оқушылар үшін оқу нәтижелері (B)
g) Оқушылар үшін оқу нәтижелері (C)
Графикалық диктант
Ыңғайлас салалас
Себеп -салдар салалас
Қарсылықты салалас
1 2 3 4 5 6
1. Биыл шөп қалың шықты, өйткені жаңбыр мол болды.
2 . Бас болмақ оңай,- бастамақ қиын.
3. Биыл жайлауға бардым да, ауылдағы ағаларымның үйінде болдым.