1. «Танысу» аялдамасы. Глобусты бір – біріне бергенде ?зіні? аты – ж?нін ж?не немен айналысатынын айтып, келесі о?ушы?а береді. Глобусты ?стап айтуды м??алім ?зінен бастайды. Сол кезде «Эксперт» тобы о?ушыларды? Жер шарын ?алай ?ста?ан?а м?н береді. Глобус м??алімге ?айтып келгенде, «Біз жерде ?мір с?реміз. Б?ріміз ата- ана ?шін, о?у ?шін, болаша? ?шін жауап береміз, ал Жер ?шін жауапкершілікті сезінеміз бе? Оны? ?сімдігімен, топыра?ымен, ауасымен, ?алаларымен не болып жат?анын білеміз бе? ?ркім осы жерде ?зіні? ізін ?алдырады. Сендер ?лі о?ушысы?дар, болаша?та ?аза?станны? белгілі де, білімді азаматы болса?дар сендерде Жерге іздері?ді ?алдырасы?дар. Мысалы ?аза?ты? ?ара тасын ??рметтеген ?аныш Имантай?лы С?тбаев ?з ізін ?алдырды. Ол адамны? орасан е?бегі ?шін, 1976 жыл?ы маусым айында ашыл?ан «№ 2402 кіші планета?а» аты берілді. «С?тбаев» планетасын ?рдайым Торпа? ж?лдызынан к?ріп отыру?а болады» - дей отырып ол «Эксперт» тобына с?з береді. Б?л топ ?здеріні? бай?а?андарын айтады.
2.Енді «Киностудио» аялдамасына келеді.
«?аза?станны? байлы?тары» фильмін к?ру. (2-3 мин)
3. «Ой ша?ыру» аялдамасы.
«?аза?станны? байлы?тары» фильмін к?ріп, о?ушылар ?аза?станны? байлы?тарын айта келіп, оны ?ндірудегі таби?ат?а зиян келтіретін екінші жа?тарын к?рсетеді.
« Тіршілікті д?рыс иемденбеу неге ?келді?»
«Адамзатты? ?дейі жасал?ан ?астанды?тарыны? со?ы неге ?кеп со?тырды ?» - деген с?ра?тар?а жауап беріп,ой ?оз?айды.
«Арал та?дыры» бейнефильмінен ?андай ой т?йді?дер?
«Семей полигоны» бейнефильмінен ?андай жа?дайды к?ріп т?рмыз.Жалпы тіршілікті? пайдасы мен ?ажеттілігін, д?рыс пайдалануды? адам ?міріне деген ма?ыздылы?ыны? ?аншалы?ты екендігін атап к?рсету.
«Шы?армашыл» тобына та?па?тарды беріп, м?нерлеп о?уды, а?ыз ??гімені ?з ойларын жетілдіріп ая?тауды ж?не осы ба?ыт бойынша ?андай ой т?йгенін білу.
«?нер» тобына ?сімдіктерді?,жануарларды? ?алды? заттарды беріп, ойыншы?тар жасауды ?сынып, жасал?ан заттарын бейнелеп, себептері мен ма?саттарына к??іл б?ліп с?рау.
«?немшіл» тобына жан?яны? бір к?нгі ?йден шы?атын ?о?ыстарын есептетіп, оларды? ?алай азайту?а болатын жолдарын с?рау, ?андай ?сыныстары бар екенін біліп халы??а жарамдылы?ын к?рсететіндей жа?алы?тарын білуге тапсырмалар беру. ?аза?станны? экологиясын б?лдірмеу ?шін ?андай ?сыныстарды шешім ретінде ?абылдайтынды?ын білу.
5. «?лтты? – т?лім т?рбие» аялдамасы.
«Шы?армашыл» тобыны? ?аза?ты? экологиялы? тыйым с?здері, ма?ал – м?телдері, на?ыл с?здері бойынша жарысы ж?не а?ыздар мен салт – д?ст?рлеріне Наурыз мейрамын мысал?а ал?анын ты?дау.
«2006 жылы бізді? экологиялы? за?намаларымызды халы?аралы? озы? актілермен ?йлестіруге, жа?а стандарттар?а к?шуге, мемлекеттік ба?ылау ж?йесін жетілдіруге ба?ыттал?ан Экология кодексі ?абылдану?а тиіс. Т?тас ал?анда, біз 2010 жылы ?о?амны? т?рлаулы дамуыны? негізгі экологиялы? стандарттарын жасау?а тиіспіз» - деген с?здеріні? ма?ынасына ??ілу.
7. «?немшіл» аялдамасы
?немшіл» тобына жан?яны? бір к?нгі ?йден шы?атын ?о?ыстарын тізімін жазып, к?п ?абатты ж?не т?р?ын ?йлерден к?нделікті ?анша ?о?ыс шы?атынын есептету ж?не олардан ?анша уа?ытта толы? айырылып, шіру ?дістерін есептеп, оларды? ?алды? заттарын азайту жолдарын с?рау. ?аза?станны? экологиясын б?лдірмеу ?шін ?андай ?сыныстар айтылатынын білу,о?а ?аншалы?ты ?олдау таба алатынды?ына сенімділіктерін бай?ау.
Заттарды? толы? айырылып, шіріп кетуі:
?а?аз 2-10 жыл
Консерві банкалар 80 жыл
Полиэтилен 200 жыл
Пластмасса 500 жыл
Шыны 1000 жыл
8. «Болаша?» аялдамасы
Эксперттерге с?з беру. Б?гінгі т?рбие са?аты бойынша ой т?йіндерін естіп. Экология бойынша негізгі т?жырымдамаларды ?ай топ на?ты айт?анды?ы туралы ескертіп ?ту. ?рбір топты? айтыл?ан е? негізгі ?сыныстарын атап ?ту.
9. «?оры?тар» аялдамасы
Мультимедия кешені ар?ылы ?аза?стан коры?тары мен таби?и саяба?тарды?, мысалы А?су Жаба?лы, К?кшетау, Іле Алатау, Наурызым, ?ор?алжын, Мар?ак?л, ?стірт, Батыс Алтай, Алак?л ж?не т.б ?оры?тарды слайдтармен к?рсету.
3.?орытынды.
?азіргі кезде экологиялы? м?селелер ?зіні? ?о?амды? м?ні жа?ынан алды??ы ?атарда?ы м?селерді? біріне айналды. «Таби?ат, Таби?ат – Ана» деген с?з ас?а?та?ан ??ым. Жа?а экологиялы? м?дениет осыны мойындауы тиіс.Таби?ат?а деген ілтипат б?л адам?а к?рсетілген ??рмет. ?аза?стан Республикасы т?ра?ты дамуды? жа?а жолына т?скенде экологиялы? білім мен т?рбие беруді? ма?ызы зор болса, экологияландырыл?ан білімді ?рпа? ?ажет.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«экология-?мірді? со?ып т?р?ан ж?регі »
Тәрбие сағатының тақырыбы: «Экология - өмірдің соғып тұрған жүрегі!»
Мақсаты: Ойлау қабілетін, жалпы дүниетанымын, ғылыми көзқарасын дамыта отырып, өз елінің қамын ойлайтын, табиғат байлығын көз қарашығындай қорғайтын азамат болуға тәрбиелеу.
Керекті құрал – жабдықтар мен көрнекіліктер: Тапсырмасы бар үлестірме қағаздар, топтардың аттары жазылған көрсеткіштер, фламастер, ақ қағаз, «Қазақстанның байлықтары», «Арал тағдыры», «Семей полигоны» видеофильмдерінен үзіліс, «Қазақстан қорықтары» суреттері, «Қ.Сәтбаевтің суреті», видеотаспа және т.б
Өткізу әдісі: әңгімелеу, сұрақ – жауап , жарысу, өлең оқу, ойыншық жасау, есептеу әдістері .
Тәрбие сағатының жоспары:
1. Ұйымдастыру 3-4 мин
2. Негізгі кезең 21 мин
3. Қорытындылау 5 мин
1.Ұйымдастыру кезеңі.
Тәрбие сағатының жүру барысымен және мақсатымен таныстыру. Оқушыларды төрт топқа бөліп отырғызу. Оқушылардың ішінен 3 оқушыдан тұратын «Эксперт» тобын құрып, олардың міндеттерін түсіндіру. Қалған оқушыларды басқа топтарға бөлу. Ол үшін оқушыларға ақын, жазушы, жыршылардың суреттері, калькулятор, шот, компьтердің суреттері және қайшы, желім, жіп, ине салынған суреттер көрсетіледі. Оқушылар өздеріне ұнаған суреттерді таңдайды, соған байланысты топтарға бөлінеді: «Шығармашыл» , «Үнемшіл» , «Өнер» топтарына бөлініп отырады.
2.Негізгі кезең.
Экологиялық экспресс ұйымдастыру.
1. «Танысу» аялдамасы. Глобусты бір – біріне бергенде өзінің аты – жөнін және немен айналысатынын айтып, келесі оқушыға береді. Глобусты ұстап айтуды мұғалім өзінен бастайды. Сол кезде «Эксперт» тобы оқушылардың Жер шарын қалай ұстағанға мән береді. Глобус мұғалімге қайтып келгенде, «Біз жерде өмір сүреміз. Бәріміз ата- ана үшін, оқу үшін, болашақ үшін жауап береміз, ал Жер үшін жауапкершілікті сезінеміз бе? Оның өсімдігімен, топырағымен, ауасымен, қалаларымен не болып жатқанын білеміз бе? Әркім осы жерде өзінің ізін қалдырады. Сендер әлі оқушысыңдар, болашақта Қазақстанның белгілі де, білімді азаматы болсаңдар сендерде Жерге іздеріңді қалдырасыңдар. Мысалы қазақтың қара тасын құрметтеген Қаныш Имантайұлы Сәтбаев өз ізін қалдырды. Ол адамның орасан еңбегі үшін, 1976 жылғы маусым айында ашылған «№ 2402 кіші планетаға» аты берілді. «Сәтбаев» планетасын әрдайым Торпақ жұлдызынан көріп отыруға болады» - дей отырып ол «Эксперт» тобына сөз береді. Бұл топ өздерінің байқағандарын айтады.
2.Енді «Киностудио» аялдамасына келеді.
«Қазақстанның байлықтары» фильмін көру. (2-3 мин)
3. «Ой шақыру» аялдамасы.
«Қазақстанның байлықтары» фильмін көріп, оқушылар Қазақстанның байлықтарын айта келіп, оны өндірудегі табиғатқа зиян келтіретін екінші жақтарын көрсетеді.
« Тіршілікті дұрыс иемденбеу неге әкелді?»
«Адамзаттың әдейі жасалған қастандықтарының соңы неге әкеп соқтырды ?» - деген сұрақтарға жауап беріп,ой қозғайды.
4. «Қасірет» аялдамасы. «Арал тағдыры», «Семей полигоны» видеофильмдерінен үзіліс көрсетіледі.
«Арал тағдыры» бейнефильмінен қандай ой түйдіңдер?
«Семей полигоны» бейнефильмінен қандай жағдайды көріп тұрмыз.Жалпы тіршіліктің пайдасы мен қажеттілігін, дұрыс пайдаланудың адам өміріне деген маңыздылығының қаншалықты екендігін атап көрсету.
«Шығармашыл» тобына тақпақтарды беріп, мәнерлеп оқуды, аңыз әңгімені өз ойларын жетілдіріп аяқтауды және осы бағыт бойынша қандай ой түйгенін білу.
«Өнер» тобына өсімдіктердің ,жануарлардың қалдық заттарды беріп, ойыншықтар жасауды ұсынып, жасалған заттарын бейнелеп , себептері мен мақсаттарына көңіл бөліп сұрау.
«Үнемшіл» тобына жанұяның бір күнгі үйден шығатын қоқыстарын есептетіп, олардың қалай азайтуға болатын жолдарын сұрау, қандай ұсыныстары бар екенін біліп халыққа жарамдылығын көрсететіндей жаңалықтарын білуге тапсырмалар беру. Қазақстанның экологиясын бүлдірмеу үшін қандай ұсыныстарды шешім ретінде қабылдайтындығын білу.
5. «Ұлттық – тәлім тәрбие» аялдамасы.
«Шығармашыл» тобының қазақтың экологиялық тыйым сөздері, мақал – мәтелдері, нақыл сөздері бойынша жарысы және аңыздар мен салт – дәстүрлеріне Наурыз мейрамын мысалға алғанын тыңдау.
Тыйым сөздер: «Бұлақты былғама» , «көкті жұлма», «ағашты сындырма», «аршаны аралама», «суға түкірме», «суды ылайлама», «құмырсқаның илеуін бұзба» , «аққуды атпа», «құстың ұясын бұзба» , «табиғатты ластама» және тағы сол сияқты .
Мақал – мәтелдер, нақыл сөздер: «Судың да сұрауы бар» , «Өзен жағалағанның өзегі талмас» , «Бақ өсіргеннің бағы жанады», «Тоғайды тұяқ тоздырады» , «Гүл өссе жердің көркі», «Ерді намыс, қоянды қамыс өлтірер», «Бір тал кессең , он тал ек» және тағы басқа мақалдарды ұлттық тәрбиемен байланыстыру.
6. «Өнер» аялдамасы
«Өнер» тобына өсімдіктердің ,жануарлардың қалдық заттар, яғни пакет, сынған ағаш, жануар терісі мен жүні , сарғайған-жыртылған жапырақтар қалың қағаз қораптар, пластмасса бөтелкелерден, жасаған ойыншықтарына баға беру . Олар не үшін ,қалай жасағанын,экологиялық бағытпен түсіндіреді.
Мұғалім елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына табиғатты қорғау туралы ( экологияны) жолдауына тоқталу.
«2006 жылы біздің экологиялық заңнамаларымызды халықаралық озық актілермен үйлестіруге, жаңа стандарттарға көшуге, мемлекеттік бақылау жүйесін жетілдіруге бағытталған Экология кодексі қабылдануға тиіс. Тұтас алғанда, біз 2010 жылы қоғамның тұрлаулы дамуының негізгі экологиялық стандарттарын жасауға тиіспіз» - деген сөздерінің мағынасына үңілу.
7. «Үнемшіл» аялдамасы
Үнемшіл» тобына жанұяның бір күнгі үйден шығатын қоқыстарын тізімін жазып, көп қабатты және тұрғын үйлерден күнделікті қанша қоқыс шығатынын есептету және олардан қанша уақытта толық айырылып, шіру әдістерін есептеп, олардың қалдық заттарын азайту жолдарын сұрау. Қазақстанның экологиясын бүлдірмеу үшін қандай ұсыныстар айтылатынын білу,оға қаншалықты қолдау таба алатындығына сенімділіктерін байқау.
Заттардың толық айырылып, шіріп кетуі:
Қағаз 2-10 жыл
Консерві банкалар 80 жыл
Полиэтилен 200 жыл
Пластмасса 500 жыл
Шыны 1000 жыл
8. «Болашақ» аялдамасы
Эксперттерге сөз беру. Бүгінгі тәрбие сағаты бойынша ой түйіндерін естіп. Экология бойынша негізгі тұжырымдамаларды қай топ нақты айтқандығы туралы ескертіп өту. Әрбір топтың айтылған ең негізгі ұсыныстарын атап өту.
9. «Қорықтар» аялдамасы
Мультимедия кешені арқылы Қазақстан корықтары мен табиғи саябақтардың, мысалы Ақсу Жабағлы, Көкшетау, Іле Алатау, Наурызым, Қорғалжын, Марқакөл, Үстірт, Батыс Алтай, Алакөл және т.б қорықтарды слайдтармен көрсету.
3.Қорытынды.
Қазіргі кезде экологиялық мәселелер өзінің қоғамдық мәні жағынан алдыңғы қатардағы мәселердің біріне айналды. «Табиғат, Табиғат – Ана» деген сөз асқақтаған ұғым. Жаңа экологиялық мәдениет осыны мойындауы тиіс.Табиғатқа деген ілтипат бұл адамға көрсетілген құрмет. Қазақстан Республикасы тұрақты дамудың жаңа жолына түскенде экологиялық білім мен тәрбие берудің маңызы зор болса, экологияландырылған білімді ұрпақ қажет.
