Буын ?ндестігіне ба?ынбайтын ?осымшалар

Күні:

Сабақ тақырыбы:

Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар

Қолданылатын көрнекіліктер:

Суреттер, флипчарт, түрлі түсті фломастерлер.

Сабақтың мақсаты:

Оқушылардың буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар арқылы түсініктерін кеңейту, жаттығу жұмыстары мен қосымша тапсырмалар арқылы теориялық білімін нығайту. Оқушыларды адамгершілікке, еңбекті дәріптеуге, ана тілін, отбасын құрметтеуге тәрбиелеу. Үндестік заңының ережесін біледі. Мысалдар келтіреді. Жаттығулар орындай алады. Уақытты тиімді пайдалануға дағдыланады.

Күтілетін нәтижелер:

Буын үндестігі және буын үндестігіне бағынбайтын сөздер мен қосымшаларды ажырата алады.

Түйінді идеялар:

Оқытудың жаңа әдіс – тәсілдері оқушының академиялық білімін жақсартады, оларды сыни тұрғыдан ойлауға жетелейді.

Мұғалімнің орындайтын іс – әрекеттері:

Оқушылардың орындайтын іс – әрекеттері:

Оқыту әдістері:

1. Ұйымдастыру

1. Амандасу, оқушылардың сабаққа дайындығын ұйымдастыру

2. Оқушыларды топқа бөлу

1. Сыныптағы тәртіп, оқушылар тиісті оқу құралдарын дайындайды. Оқушылар 5 топқа жинақталып отырады

Ынтымақтастық атмосферасын орнықтыру

2. Үй тапсырмасын тексеру.

Өткен тақырыптар бойынша білімді жан – жақты тексеру мақсатында 5 топқа сұрақтар беріледі:

1) Буын дегеніміз не?

2) Буын түрлерін ата?

3) Буын үндестігі дегеніміз не?

4) Үндестік заңының түрлері?

5) Буын түрлеріне байланысты мысалдар келтір?

Оқушылар қайталау материалдары бойынша білгендерін ортаға салады.

Сыни тұрғыдан ойлау:

Диалогтік оқыту, топпен жұмыс. Оқушылардың бірін – бірі бағалауы

3. Жаңа сабақ. Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар. Сабақтың таныстырылымы

Интерактивті тақтада Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар бойынша қысқаша таныстырылым жасалады. Қазақ тіліндегі қосымшалар негізінен буын үндестігіне бағынып жалғанғанымен, біраз қосымшалар бұл заңдылыққа бағынбайды.

Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар мыналар:

1) көмектес септік жалғауы. Мысалы: баламен, қонақпен, күрекпен, сәнімен т.б.

2) - нікі (- дікі, - тікі), - тай, - тал, - дар, - еке, - тар. Мысалы: даланікі, әкетай, діндар, ағаеке, өсімтал;

3) – бей, - би, - кер, - гер, - қор, - паз, - қой, - кеш, - хана, - кес. Мысалы: бейшара, балгер, жемқор, әсемпаз, сәнқой, емхана, жұмыскер, зиянкес;

4) – ов, - ова, - ев, - ева, - ин, - ина. Мысалы: Әуезов, Жұмабаев, Сейфуллин, Жұмағазина, т.б.

Оқушылар аудиожазба арқылы берілген ресурсты мұқият тыңдайды.

Сыни тұрғыдан ойлау: Оқыту мен оқуда АКТ – ні қолдану:

Оқытуды бағалау және оқу үшін бағалау;

АКТ – ні қолдану;

4. Ой шақыру

Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшаларға түсінік бер?

Оқушылар сұраққа жауап береді

Диалогтік оқу

5. Мағынаны тану

Топтық жұмыс: Жаңа тақырып бойынша тапсырмалар беріледі:

Кісі аттарынан буын үндестігіне бағынбайтын сөздердің астын сыз:

Әуезов, Шолпан, Бектұрсынов, Жандәулет, Нұргүл, Ақманат, Сейтжан, Сейлхан, Тоғжан, Бояубаев т.б.

Оқушылар топпен бірге жауабын іздеп табады, сөйлем құрайды, біреуі қорғайды

Топтық жұмыс

6. Оқулықпен жұмыс

Жаттығу жұмыстарын орындау, 319 – жаттығу, мына жұрнақтарды қандай сөздерге жалғай алатындарыңды үлгі – сызбаға сүйеніп жасаңдар.

Оқушылар оқулықтан берілген сұрақтардың жауабын тауып, дәптерлеріне жазады.

“Биік мұнара” ойыны. Тек ашық буыннан құралған сөз тауып жазу.

Өзіндік реттелу, өз бетімен білім алу.

7. Сергіту сәті

8. Түсініктерді тексеру

Ақын – жазушылар өлеңдерінен буын үндестігіне бағынбай тұрған қатарды табу, слайд арқылы

Оқушылар өз ойларын ортаға салады

Топтық жұмыс, сыни тұрғыдан ойлау

9. Сабақты бекіту

Сурет арқылы өз ойын айту, сөйлем құрау, “Ыстық орындық” стратегиясын қолдану.

Бір оқушы орындыққа отырады да, өзгелері сұрақ қояды

10. Бағалау, қорытынды

Топ жетекшілері өзінің топ мүшелерін бағалайды

Бірін – бірі бағалау

11. Үйге тапсырма

320 – жаттығу, ережелерді қайталау

12. Рефлексия

Оқушылар сабақ туралы ой –пікірлерін стикерге жазып, тақтаға іледі

Кері байланыс