Ашы? саба? "Алпамыс батыр" жырында?ы кейіпкерлер бейнесі
Ашы? саба? "Алпамыс батыр" жырында?ы кейіпкерлер бейнесі
Саба?ты? та?ырыбы: «Алпамыс батыр» жырында?ы кейіпкерлер бейнесі
Саба?ты? ма?саты:
а) білімділік: жырды? мазм?ны мен идеясын игерте отырып, "Алпамыс батыр" жырында?ы кейіпкерлер мен Алпамыс бейнесін сыни т?р?ыда талдау ар?ылы жан-жа?ты ашу, ме?герту. Алпамыс бейнесі халы?ты? алып ?уатыны?, ?ажымас ?айратыны?, сар?ылмас к?шіні? к?ркі екендігін д?лелдеу.
?) дамытушылы?: топпен ж?мыс негізінде Алпамыс бейнесіне т?н ?асиеттерді саралай талдата отырып, о?ушыларды? сын т?р?ысынан ойлауын дамыту, оларды? к?ркем с?йлеу мен к?ркем жазу шы?армашылы?ын арттыру.
Алпамыс батыр. ?аза? елі ?з арманында?ы ерді?, батырды? образын бір Алпамыс?а біріктіре сомда?ан. Алпамысты? бар к?ш-?уаты Отанына арналады. Алпамысты? ?ке-шешесі оны сонша тілеп барып, а?сап к?реді. Алпамыс ерекше к?шті болып ?седі. Оны? бірінші ерлігі кемпір айт?ан «Алсайшы Г?лбаршынды, ?у ж?гірмек» деген с?зінен со?, ?алы?ды?ын іздеп шы??анда к?рінеді. «Батыр а??ал» дегендей жолда Тайшы? жіберген мыстан кемпір с?зіне алданып ара? ішіп, ?апыда жау ?олына т?седі. Осы кезде Алпамысты? айры?ша ?асиеттері к?рінеді.
Жары. Алпамысты шын с?йетін, атастыр?ан ата салтын ?адірлейтін жан - Г?лбаршын. Ол ?арамандай батыр келіп ?кетем дегенде к?нбейді. ?лтандай ??л алам дегенде бармайды. ?йткені ол - адамды?ты? символы. Бар ?мірін жарына арна?ан адал жолдас екенін танытады.
Т?лпары. Ш?бар жай ат емес, ол мыстанны? арам екенін біліп мінгізбейді. Тайшы? хан ?анша ?инаса да, Байш?бар ешкімді жанына жолатпайды. Байш?бар—Алпамыстай ерге лайы? ат.
Жырда?ы Кей?уат ?арапайым ?ойшы бола т?ра Алпамысты? ер екенін танып, к?мектесіп кейін хан орнына хан болады.
?арак?зайым - Алпамыс?а ?ашы? бол?ан, Тайшы? ханны? жаулы?тан махаббатты биік ?ой?ан, сол жолда б?рін ??рбан еткен с?лу ?ыз.
?лтан - б??ан дейінгі жырларда кездеспеген ерекше бейне. Ол - бар з?лымды?ын жау?а емес, ?з ту?анына ж?мса?ан, асырап ал?ан ?кесі Байб?ріге Алпамыс жо?та т?йе ба?тырып, ??лтайды ?ой?а ж?мсап, Алпамысты? баласы Ж?дігерді ая?-?олын кісендеп ?озы ба?тырып, Аналы?ты к?? етіп, Г?лбаршынды алма?шы бол?ан жат бауыр жан. Ол - іштен шы??ан жау.
Мыстан - жаман ?асиетерді бойына жина?ан, ел жиіркенер бейне. «?аба?ы тырыс?ан, к?рінгенмен ?рыс?ан, тізесіне шекпені жетпеген, басынан жаманшылы? кетпеген, бір ширек бойы бар, адам таппас ойы бар» - деп жырлаушы оны жек к?ре, ?натпай суретейді.
Міне, осы с?здерден-а? Алпамысты? кандай батыр екендігі к?рініп т?р, бейнесі ашылып т?р. Олай болса, батырлык?а т?н осы ?асиеттер бізді?, я?ни Каза?стан ?рпа?тарыны? бойынан табыла берсе екен деген тілек туады. Еліміз т?уелсіздік ал?алы бері жылдан-жыл?а г?лденіп келеді. Осы бейбітшілік ?мірді бізге ?перген елімізді? алып батырлары емес пе? К?не, сол батырларды атап жіберейікші.
І?. Саба?ты? ?орытындысы:
Абайды? 31 ?арас?зі.
А?с??кар ?шар жем ?шін, То?тай алмай барамын,
Туады ерлер ел ?шін. А?айын-ту?ан ел ?шін, - демекші, елімізді, жерімізді ?ор?а?ан батырлар ?р?ашан ?з Отаны ?шін кандай ?иыншылы? болса да жау?а ?арсы т?ра алады. Біз де сол батырлар сия?ты ?з Отанымызды ?ор?айы?, г?лдендірейік!
?. ?йге тапсырма:
"Туады ерлер ел ?шін" та?ырыбына шы?арма жазу.
?І. О?ушылар білімін ба?алау.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Ашы? саба? "Алпамыс батыр" жырында?ы кейіпкерлер бейнесі»
Текелі қаласы
«№5 орта мектеп» КММ
Ашық сабақ
Тақырыбы: «Алпамыс батыр» жырындағы кейіпкерлер бейнесі
Пән мұғалімі: Исаева Ж.Р.
Сабақтың тақырыбы: «Алпамыс батыр» жырындағы кейіпкерлер бейнесі
Сабақтың мақсаты:
а) білімділік: жырдың мазмұны мен идеясын игерте отырып, "Алпамыс батыр" жырындағы кейіпкерлер мен Алпамыс бейнесін сыни тұрғыда талдау арқылы жан-жақты ашу, меңгерту. Алпамыс бейнесі халықтың алып қуатының, қажымас қайратының, сарқылмас күшінің көркі екендігін дәлелдеу.
ә) дамытушылық: топпен жұмыс негізінде Алпамыс бейнесіне тән қасиеттерді саралай талдата отырып, оқушылардың сын тұрғысынан ойлауын дамыту, олардың көркем сөйлеу мен көркем жазу шығармашылығын арттыру.
б) тәрбиелік: оқушыларды адамгершілікке, адалдыққа, батырлыққа тән қасиеттерге баулу. Өз Отанын, туған елін сүйіп, құрметтеуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақта қолданылатын стратегиялар:
1) "Сын тұрғысынан ойлау" бағдарламасы бойынша
а) Ой қозғау ә)Топтастыру
б) Қарама-қарсы элементтер
2) "Оқушылардың көркем сөйлеу мен жазу шығармашылығын дамыту" бағдарламасы бойынша
Пәнаралық байланыс: тарих, әуез өнері, бейнелеу өнері.
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
а) Сәлемдесу.
э) Кезекші мәлімдемесі.
б) Журнал бойынша түгелдеу.
2. Үй тапсырмасын сұрау.
а)"Алпамыс батыр" жырынан үзінді жаттау
ә) «Алпамысты мен былай елестетемін» (Алпамыс портреті)
Жырдан суреттер көрсету арқылы үй тапсырмасын пысықтау.
3. Сабақтың мақсатымен таныстыру
Жаңа сабақты түсіндіру.
Алпамыс батыр. Қазақ елі өз арманындағы ердің, батырдың образын бір Алпамысқа біріктіре сомдаған. Алпамыстың бар күш-қуаты Отанына арналады. Алпамыстың әке-шешесі оны сонша тілеп барып, аңсап көреді. Алпамыс ерекше күшті болып өседі. Оның бірінші ерлігі кемпір айтқан «Алсайшы Гүлбаршынды, қу жүгірмек» деген сөзінен соң, қалыңдығын іздеп шыққанда көрінеді. «Батыр аңғал» дегендей жолда Тайшық жіберген мыстан кемпір сөзіне алданып арақ ішіп, қапыда жау қолына түседі. Осы кезде Алпамыстың айрықша қасиеттері көрінеді.
Жары. Алпамысты шын сүйетін, атастырған ата салтын қадірлейтін жан - Гүлбаршын. Ол Қарамандай батыр келіп әкетем дегенде көнбейді. Ұлтандай құл алам дегенде бармайды. Өйткені ол - адамдықтың символы. Бар өмірін жарына арнаған адал жолдас екенін танытады.
Тұлпары. Шұбар жай ат емес, ол мыстанның арам екенін біліп мінгізбейді. Тайшық хан қанша қинаса да, Байшұбар ешкімді жанына жолатпайды. Байшұбар—Алпамыстай ерге лайық ат.
Жырдағы Кейқуат қарапайым қойшы бола тұра Алпамыстың ер екенін танып, көмектесіп кейін хан орнына хан болады.
Қаракөзайым - Алпамысқа ғашық болған, Тайшық ханның жаулықтан махаббатты биік қойған, сол жолда бәрін құрбан еткен сұлу қыз.
Ұлтан - бұған дейінгі жырларда кездеспеген ерекше бейне. Ол - бар зұлымдығын жауға емес, өз туғанына жұмсаған, асырап алған әкесі Байбөріге Алпамыс жоқта түйе бақтырып, Құлтайды қойға жұмсап, Алпамыстың баласы Жәдігерді аяқ-қолын кісендеп қозы бақтырып, Аналықты күң етіп, Гүлбаршынды алмақшы болған жат бауыр жан. Ол - іштен шыққан жау.
Мыстан - жаман қасиетерді бойына жинаған, ел жиіркенер бейне. «Қабағы тырысқан, көрінгенмен ұрысқан, тізесіне шекпені жетпеген, басынан жаманшылық кетпеген, бір ширек бойы бар, адам таппас ойы бар» - деп жырлаушы оны жек көре, ұнатпай суретейді.
Залым мыстан Алпамысты күшпен емес, аярлықпен тәтті сөйлеп, алдап қолға түсіреді. Бірақ бәрібір соңында ит өліммен өледі.
Қызығушылықты ояту: "Ой қозғау" стратегиясы.
Ердің бағын ашпаса,
Ер мұратқа жетер ме?! Ерінің сағын сындырса,
Ел мұратка жетер ме?! - деп Әйтеке би айтқандай, елін, жерін жаудан қорғап, еліне бостандық, бірлік сыйлаған батырлардың бірі - Алпамыс.
"Топтастыру" стратегиясы бойынша Алпамыс батырға сипаттама беру.
Батыр
Жауына аяусыз Намысшыл
Алпамыс
Өнерлі Айлалы Аңғал
Мағынаны таныту.
Сынып 6 топқа бөлінеді. Әр топқа Алпамыс бейнесін талдату тапсырмалары беріледі.
1) "Ғылыми талдау" стратегиясы
I топ - Алпамыстың батырлығы
II топ - Намысшыл батыр
топ - Аңғалдық - батырға тән касиеттің бірі
топ - Өнерлі жан
V топ – Жауына аяушылық танытпайтын жан
VI топ – Айлалы батыр
Әр топ Алпамысқа тән осы қасиеттерді пікірлесе отырып, ғылыми тұрғыда талдап шығады.
"Кейіпкерлер образы". Оқушылар жырдан үзінді қою арқылы әртістік қабілеттілік өнерлерін көрсетеді.
3) "Қарама-қарсы элементтер" стратегиясы
Тақтада "Алпамыс - досқа берік, жауға - мейірімсіз батыр" жазуына назар аударайық. Жырдағы Алпамыс бейнесі ондағы кейіпкерлер істерінен өрбіп отырады. Сондықтан сол кейіпкерлерді «Қарама-қарсы элементтер" стратегиясы арқылы бейнелейік. ДосЖау
Гүлбаршын Мыстан кемпір
Қаракөзайым . Қараман
Кейқуат Тайшық хан
Байшұбар Ұлтан
Пікірді қолданыңыз, я қарсы шығыңыз.
Алпамысқа өз жүрегін ұсынған Қаракөзайымның қылығына қалай қарайсындар?
(Өз көзқарасын білдіру, дәлелдеу)
Ой-толғаныс.
"Дыбыстар сөйлейді" стратегиясы
А - айлалы
Л - лапылдаған
П - патриот
А - арлы
М - махаббатқа берік
Ы - ынталы
С - саналы
Міне, осы сөздерден-ақ Алпамыстың кандай батыр екендігі көрініп тұр, бейнесі ашылып тұр. Олай болса, батырлыкқа тән осы қасиеттер біздің, яғни Казақстан ұрпақтарының бойынан табыла берсе екен деген тілек туады. Еліміз тәуелсіздік алғалы бері жылдан-жылға гүлденіп келеді. Осы бейбітшілік өмірді бізге әперген еліміздің алып батырлары емес пе? Кәне, сол батырларды атап жіберейікші.
ІҮ. Сабақтың қорытындысы:
Абайдың 31 қарасөзі.
Ақсұңкар ұшар жем үшін, Тоқтай алмай барамын,
Туады ерлер ел үшін. Ағайын-туған ел үшін, - демекші, елімізді, жерімізді қорғаған батырлар әрқашан өз Отаны үшін кандай қиыншылық болса да жауға қарсы тұра алады. Біз де сол батырлар сияқты өз Отанымызды қорғайық, гүлдендірейік!
