Ашы? саба? ?аза? тілі п?нінен Дауыссыз дыбыстар.

Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

2 мин

10 мин

6 мин

3 мин

3 мин

3 мин

2 мин

5 мин

2 мин

2 мин

2 мин

1 мин

1. Ұйымдастыру кезең .

Оқушыларды түгелдеу, оқу-құралдарын тексеріп,оқушы зейінін сабаққа аудару.

Жағымды ахуал орнату

Балалар ,ендеше жұптасып,бір-бірімізге жақсы тілек айтып,амандасып алайық.

Сыныпты топқа бөлу

Топ ережесін еске түсіру

2.Үй жұмысын « Сұрақ –жауап әдісі арқылы пысықтау

1.Фонетика нені зерттейді?

2.Дыбыс қалай жасалады?

3.Сөйлеу мүшелеріне нелер жатады?

4.Қазақ тілінде неше әріп,неше дыбыс бар?

5. Үн мен салдырдың қатысына қарай дыбыстар нешеге бөлінеді?

6.Дауысты дыбыстар дегеніміз не?

7.Дауысты дыбыс ерекшелігі?

8. Қазақ тілінде неше дауысты дыбыс бар?

9.Жуан дауыстыларды ата

10.Жіңішке дауыстыларды ата

11.Ашық дауыстыларды ата

12.Қысаң дауыстыларды ата

13.Еріндік дауыстыларды ата

14.Езулік дауыстыларды ата

3.Жаңа сабақ

Мұғалімнің сөзі:

Ерте –ерте, ертеде ешкі жүні бөртеде аспан мен жердің ортасында ,сонау Жайықтың жағасында «Дыбыс» деген хандық болыпты. Дыбыс хандығын «Фонетика» деген хан басқарыпты Хандықтың алып жатқан аумағы ұшқан құстың қанатын жүгірген аңның тұяғын,адамның аяғын талдыратындай үлкен болыпты. Фонетиканың қол астында дыбыстар қауымы өмір сүріпті. Қауым «Дауысты дыбыстар» ұлысы мен «Дауыссыз дыбыстар» ұлысына бөлініпті. «Дауыстылар» ұлысын Дауысты ақсақал басқарыпты. Дауысты қария табиғатынан сөзгн шешен,әнге ұста,жезтаңдай, күміс көмей, рухани мәдениеті зор қария екен.Оның бұл жақсы қасиеті барлық ұрпақтарының бойында бар екен. Бұлардың ішінде жат адам көрсе шүйіркелесіп сөйлесіп кететін ашықтар да,бөтенді коргенде бұйығатын қысаңдар да бар .

«Дауыссыз дыбыстар» ұлысын жасы жүзге таяған Дауыссыз қария басқарыпты. Дауыссыз ақсақалдан тараған жиырмадан астам ұрпағы болыпты. Ақсақал туысынан сөзге шорқақ,тұйық болғандықтан , өзінің балалары да сөзге сараң болып ержетіпті.

Дауыссыз ақсақал Қатубай, Кендірбай,

Пернебай,Фазабек сияқты мінездері қатты,алған беттерінен қайтпайтын бір сөзді қайсар да алғыр ұлдарын елдің қорғаны болсын деп алға бір бөлек қойчпты. Ал орташа Бәтібек,Вагонбай, Ғаламшарлар алдыңғы буын ағаларына қарағанда мінездері өзгешелеу,жұмсақтау екен.

Кіші Ризабек , Лазыбек, Нарбай , Меңбек ұлдары алдыңғы ағалары сияқты қайтпас қайсар да, тұйық та емес, жиын-тойда әу деп айтарлық дауысы бар, ауыздыға сөз , аяқтыға жол бермейтін шешен де емес, бірақ ешкімге сөзден есе бермейтін «үнді жандар» болыпты.

Әр елдің бір тентегі болады дегендей , екі елдің арасында іріткі салып, не онда жоқ, не мұнда жоқ жүрген бір жан болыпты. Оның аты Ужан екен. Ужанның қылығына шыдамаған ақсақалдар оның мәселесін талқыға қояды. Ақсақалдар «Фонетика» хандығына жүгініпті. «Фонетика» ханы мынадай шешім қабылдапты: «Дауыссыз ағайынмен тіркескенде дауыстының , дауысты ағайынмен тіркескенде дауыссыздың сөзін сөйлеп екі рулы елдің арасын бітістіріп жүретін бол» үкім айтыпты. Бұл шешімді Дыбыс атаның барлық ұрпақтары қолдапты. Содан бері қаншама жылдар , ғасырлар өтсе де Дыбыс хандығы тұтастығы бұзылмай іргелі ел болыпты.

Ал балалар біз Дауысты ақсақал басқарған елді білсек, енді «Дауыссыз қария» басқаратын елмен,оларды мекендейтін дыбыстармен танысалық.

Дауыссыз дыбыстардың ережесі мен түрлерімен таныстыру

4.Оқулықпен жұмыс

262-жаттығу

263-жаттығу

5.Сергіту сәті.

6.Терме диктант

7.Ойналық та ойлалық

8.Сабақты қорытып,оқушы білімін бағалау

9. Кері байланыс

10.Үйге тапсырма

Тексерілді: оқу ісінің орынбасары

А.Примбетова

Мейірімді жүрекпен,

Ақ пейілді тілекпен

Амандасып алайық,

Бір жадырап қалайық

Еңбек етіп ерінбей,

Жақсы баға алайық

1-топ

2-топ

3-топ

1.Тәртіп сақтау

2.Бір-бірінің пікірін тыңдау

3. Уақытты үнемдеу

4.Такырыптан ауытқымау

5.Бір-біріне көмек беру

Оқушылар дәптерлеріне дауыссыз түрлерін жазып отырады.

1-топ п-б, т-д дыбыстарының тиістісін қою

2-топ к-г , қ-ғ дыбыстарының тиістісін қою

3-топ с-з, ш-ж дыбыстарының тиістісін қою

Жұмбақтың шешуін тауып, дыбыстық талдау жасату

1-топ «Кекілік» сөзіне

2-топ «Екілік» сөзіне

3-топ «Тұз, құз» сөздеріне

«Көңілді күй» әуеніне би ырғақтарын жасайды

264-жаттығудағы Мәтінді оқып тұру,оқушылар мәтіннің ішінен қатаң дауыссыздан басталатын сөздерді теріп жазады.

Оқушылар түрлі метаграммалар шешеді

Самат сабыр сақтамайды сабақта

Сүзіледі сырт-сырт соққан сағатка

«Бес саусақ» әдісі