Адам ???ы?ы бала ???ы?ын ?ор?аудан басталады. Тренинг.

Адам ???ы?ы, бала ???ы?ын ?ор?аудан басталады

Жарияланды 25-06-2013, 16:05 Категориясы: Т?рбие са?аты

«Адам ???ы?ы, бала ???ы?ын ?ор?аудан басталады»
Міне, адамны? шыр етіп жерге т?скен минутынан бастап, оны ?мірін, денсаулы?ын, тынышты?ын ?ор?ап отыр?ан за? бар. Б?л за? 1948 жылы 10 - желто?санда ?абылдан?ан. «Адам ???ы?ыны? жалпы?а бірдей декларациясы», сонымен ?атар 1959 жылы ?абылдан?ан «Бала ???ы?ы Декларациясы», міне осы декларациядан кейін 61 ел ?ол ?ой?ан 1989 ж 20 ?арашада «Балалар ???ы?ы туралы Конвенция» ?абылданды. ?азірде б??ан 191 мемлекет кірген. Конвенция деген - арнаулы м?селелер ж?ніндегі келісім шарт. Осы Конвенция негізінде 2002 ж тамызда ?аза?станда «Балалар ???ы?ы туралы» за? ?абылданды. Б?л за? 9 - тарау, 53 - бап - тан т?рады. Осы ережелерді б?лжытпай орындау - бізді? Отанымыз, еліміз, хал?ымыз алдында?ы парызымыз. Бізді? ?мірдегі кейбір келе?сіз жа?дайларды? к?бі бізді? осы за? талаптарын, т?ртіп талаптарын білмейтінтіндігімізден туындап жататын секілді.

За? дегеніміз ?о?амны? негізгі тірегі ?о?ам деп отыр?анымыз - мына біздер. Н.?.Назарбаев: «Конституция - б?л да ел р?міздеріні? бірі. Сонды?тан негізгі за?ды елді? туы, ?н?раны, елта?басы секілді ?адірлеу, ??рметтеу - бізді? парызымыз»- деген. Сонды?тан ?рбір адамны? за? талабына ба?ынып, жат ?ылы?тар, ?рескел т?ртіп б?зушылы??а бармау, ?зіне ж?ктелген міндетті уа?ытылы орындауды? ?зін елімізді? Ата За?ны?, халы?ты ??рметтеуі деп білуімізге болады. Конституция – елді? барлы? ережелері жина?тал?ан мемлекетті? негізгі ??жаты. Сонды?тан да біз оны Ата за? деп ??рметтейміз. ?рбір адам ?зіні? де, ?зге елді? де за?ына ба?ыну?а міндетті. ?р мемлекетті? ?зіне т?н за?ы бар.

???ы?тары мен за?ды м?дделерін ?ор?ау ?шін баланы? ???ы?ы за?мен бекітіледі. ???ы? ?ор?ауды ата - аналар, ба?ып - ?а?у ж?не ?ам?орлы??а алу органдары, сот, прокурор ж?зеге асырады. За? баланы озбырлы?ты? т?рлерінен оны? абройын т?мендетуден, ата - аналар тарапынан болатын ?иянаттан ?ор?айды. ?Р - да балаларды? м?ддесі ?ор?ала отырып, ондай ата - аналарды ата - аналы? ???ы?тан ж?не баланы ба?ып - ?а?у?а беруден айыру?а байланысты шараларды ?олдану за?ды? т?р?ыда ?арастырыл?ан. Бала м?ліктік ???ы??а да ие. Ол к?бінесе ?з ата - аналарыны? ж?не отбасыны? ?зге де м?шелеріні? к?тіп ба?уы ???ы?тарына байланысты болма?. Алименттер, зейнета?ы мен ж?рдема?ылар ата - ананы? атына келіп т?седі, алайда, ол ?аржы баланы к?тіп - ба?у?а, білім беруге ж?не т?рбиелеуге ж?мсалады. За? бала?а сый?а немесе м?ра?а ал?ан м?лікті меншігіне алу ???ы?ын береді, сондай - а? е?бекпен айналыса отырып, ?зіні? жеке е?бегіні? кірістерін алу?а, жекеленген п?терді? иесі болу?а, т. б. м?мкіндік береді. Балалар?а ?ам?орлы? жасай отырып, мемлекет бала ту?ан кезде ж?рдема?ы т?лейді. К?п балалы отбасыларын т?рлі жа?ынан ?ор?ау?а алын?ан.

Бала ?р?ашан бала
Конвенция - Бала ???ы?ыны? ?лемдік Конституциясы. Халы?аралы? шарт бойынша бала деп кімді санайды?
Балалар - б?л бесік арбада?ы н?ресте, бала ба?ша?а асы??ан с?билер, бастауыш, 5 - 7 сынып о?ушылары сонда да болса, 8 сынып о?ушылары кейде ?здерін бала деп ата?аны ?шін ренжиді. Олар - жеткіншектер, я?ни ?здерін ересек сезінеді.

16 - 17 жаста?ы жо?ары сынып о?ушыларын жас?спірім деп атаймыз.
Конвенцияны? бірінші бабын о?ып к?рейік: 18 жас?а толма?ан ?рбір адамзат иесін бала деп санау шартты ма?сат. Я?ни, 18 жас?а толма?ан жас?спірім, жеткіншек те Конвенцияда атап к?рсетілген бала ???ы?ын пайдалана алады.

Бала ???ы?тары туралы Конвенция?а с?йкес, оларды? ?р?айсысы ?зіні? даралы?ын са?тау?а ???ылы. Даралы?ты? белгісіне оны? есімі, тегі, ?кесіні? аты жатады. Бала?а есім ата - анасыны? келісімі бойынша беріледі. ?детте, ата - аналар ?з балаларына кез келген атты ойлап ?оя береді. Дегенмен, ондай та?дауды? шегі бар. Баланы? м?ддесін ескере отырып, ата - аналар ?з ???ы?тарын пайдаланып, баланы? м?ддесіне ?арама - ?айшы келетін, айналасына к?лкі, не жа?ымсыз жа?дай туындататын есімді та?дамау керек. Баланы? ?кесіні? аты ?лтты? д?ст?р ескеріле отырып, ?кесіні? есімімен жазылады. М?селен, ата - аналарыны? ?алауына ?арай ?кесіні? атына “?лы”, “?ызы” с?здері ?осылып жазылуы м?мкін. Егер баланы? ?кесіні? аты ?ос аттан т?рса (м?селен ?ділм?рат) ата - аналарыны? ?алауына ?арай екі атты? бірі баланы? ?кесіні? аты болып жазылады. Егер ?кесіні? аты белгісіз болса, шешесіні? н?с?ауымен баланы? ?кесі ретіндегі адамны? есімі жазылады, ал тегі шешесіні? тегімен к?рсетіледі.

Бала ???ы?тары туралы халы?аралы? Конвенциядан
? Мемлекет ?рбір баланы? аман – сау ?сіп, жан – жа?ты дамуын ?амтамасыз етеді;
? Бала ?мірге келе салысымен тіркеуге алынады ж?не ?зіне есім мен азаматты? алу?а ???ылы;
? ?рбір бала ?з отбасында, ата – анасымен бірге ?мір с?руге ???ылы;
? Отбасында ?кесі мен анасы ?з алдына дербес ?мір с?румен, баланы ата – анасымен ажырату?а ешкім ???ы?ты емес;
? Бала мектепте кін?лі бол?анда да оны ешкімні? ?рып жазалау?а, кемсітіп ?орлау?а ???ы?ы жо?;
? Бала тыны?у?а ж?не м?дени демалу?а ???ылы;
? ?рбір баланы? ой – пікір, ар - ождан ж?не дін еркіндігіне ???ы?ы бар;
? Бала ?зі ?ала?ан спорт т?рімен ш??ылдану?а ???ылы;
? Бала денсаулы?ын са?тау?а, емделуге ???ылы;
? Бала ?з ойын еркін айту?а ???ылы.

Конвенция бала азаматты?ы жайында оларды? ?мірі мен денсаулы?ын ?ор?ап, балаларды? отбасында ?мір с?руін ?амтамасыз ету ???ы?ын са?тауды мемлекеттік міндет деп ?арастыр?ан.
Декларацияны? 26 - бабында ж?не ?аза?стан Республикасы Конституциясыны? 30 - бабында к?рсетілгендей:

1. Бастауыш білім барша?а міндетті ал техникалы? ж?не к?сіптік білім - к?пшілікті? ?олы жетерліктей болуы керек.
2. Білім беру адамны? жеке басыны? кемелденуіне, сондай - а? халы?тар арасында?ы ?зара т?сіністікке досты??а ы?пал етуі тиіс.
3. Ата - аналар балалары ?шін білім беру т?рін та?дау?а ???ы?ты.
4. ?аза?стан Республикасыны? азаматтары тегін орта білім алу?а міндетті.
- ?рбір баланы? жа?сы о?ып, саба?та ?мірге ?ажетті жа?а ж?не пайдалы білімдерді беріп отыру?а ???ы?ы бар. ???ы? - адамны? міндеті де болып табылады.
- ???ы? адам?а тек жа?сы, игі істерді жасау ?шін берілген. Адам?а зиян келтіретін істерді? барлы?ына тыйым салын?ан.

???ы?тары мен за?ды м?дделерін ?ор?ау ?шін баланы? ???ы?ы за?мен бекітіледі. ???ы? ?ор?ауды ата - аналар, ба?ып - ?а?у ж?не ?ам?орлы??а алу органдары, сот, прокурор ж?зеге асырады. За? баланы озбырлы?ты? т?рлерінен оны? абройын т?мендетуден, ата - аналар тарапынан болатын ?иянаттан ?ор?айды. ?Р - да балаларды? м?ддесі ?ор?ала отырып, ондай ата - аналарды ата - аналы? ???ы?тан ж?не баланы ба?ып - ?а?у?а беруден айыру?а байланысты шараларды ?олдану за?ды? т?р?ыда ?арастырыл?ан. Бала м?ліктік ???ы??а да ие. Ол к?бінесе ?з ата - аналарыны? ж?не отбасыны? ?зге де м?шелеріні? к?тіп ба?уы ???ы?тарына байланысты болма?. Алименттер, зейнета?ы мен ж?рдема?ылар ата - ананы? атына келіп т?седі, алайда, ол ?аржы баланы к?тіп - ба?у?а, білім беруге ж?не т?рбиелеуге ж?мсалады. За? бала?а сый?а немесе м?ра?а ал?ан м?лікті меншігіне алу ???ы?ын береді, сондай - а? е?бекпен айналыса отырып, ?зіні? жеке е?бегіні? кірістерін алу?а, жекеленген п?терді? иесі болу?а, т. б. м?мкіндік береді. Балалар?а ?ам?орлы? жасай отырып, мемлекет бала ту?ан кезде ж?рдема?ы т?лейді. К?п балалы отбасыларын т?рлі жа?ынан ?ор?ау?а алын?ан.
«Біліп ж?рейік!»
1 - маусым – халы?аралы? балаларды ?ор?ау к?ні
20 - ?араша – д?ниеж?зілік балалар к?ні
10 - желто?сан – адам ???ы?ы к?ні

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Адам ???ы?ы бала ???ы?ын ?ор?аудан басталады. Тренинг.»

Адам құқығы, бала құқығын қорғаудан басталады

Жарияланды 25-06-2013, 16:05 Категориясы: Тәрбие сағаты

«Адам құқығы, бала құқығын қорғаудан басталады»
Міне, адамның шыр етіп жерге түскен минутынан бастап, оны өмірін, денсаулығын, тыныштығын қорғап отырған заң бар. Бұл заң 1948 жылы 10 - желтоқсанда қабылданған. «Адам құқығының жалпыға бірдей декларациясы», сонымен қатар 1959 жылы қабылданған «Бала құқығы Декларациясы», міне осы декларациядан кейін 61 ел қол қойған 1989 ж 20 қарашада «Балалар құқығы туралы Конвенция» қабылданды. Қазірде бұған 191 мемлекет кірген. Конвенция деген - арнаулы мәселелер жөніндегі келісім шарт. Осы Конвенция негізінде 2002 ж тамызда Қазақстанда «Балалар құқығы туралы» заң қабылданды. Бұл заң 9 - тарау, 53 - бап - тан тұрады. Осы ережелерді бұлжытпай орындау - біздің Отанымыз, еліміз, халқымыз алдындағы парызымыз. Біздің өмірдегі кейбір келеңсіз жағдайлардың көбі біздің осы заң талаптарын, тәртіп талаптарын білмейтінтіндігімізден туындап жататын секілді.

Заң дегеніміз қоғамның негізгі тірегі Қоғам деп отырғанымыз - мына біздер. Н.Ә.Назарбаев: «Конституция - бұл да ел рәміздерінің бірі. Сондықтан негізгі заңды елдің туы, әнұраны, елтаңбасы секілді қадірлеу, құрметтеу - біздің парызымыз»- деген. Сондықтан әрбір адамның заң талабына бағынып, жат қылықтар, өрескел тәртіп бұзушылыққа бармау, өзіне жүктелген міндетті уақытылы орындаудың өзін еліміздің Ата Заңның, халықты құрметтеуі деп білуімізге болады. Конституция – елдің барлық ережелері жинақталған мемлекеттің негізгі құжаты. Сондықтан да біз оны Ата заң деп құрметтейміз. Әрбір адам өзінің де, өзге елдің де заңына бағынуға міндетті. Әр мемлекеттің өзіне тән заңы бар.

Құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін баланың құқығы заңмен бекітіледі. Құқық қорғауды ата - аналар, бағып - қағу және қамқорлыққа алу органдары, сот, прокурор жүзеге асырады. Заң баланы озбырлықтың түрлерінен оның абройын төмендетуден, ата - аналар тарапынан болатын қиянаттан қорғайды. ҚР - да балалардың мүддесі қорғала отырып, ондай ата - аналарды ата - аналық құқықтан және баланы бағып - қағуға беруден айыруға байланысты шараларды қолдану заңдық тұрғыда қарастырылған. Бала мүліктік құқыққа да ие. Ол көбінесе өз ата - аналарының және отбасының өзге де мүшелерінің күтіп бағуы құқықтарына байланысты болмақ. Алименттер, зейнетақы мен жәрдемақылар ата - ананың атына келіп түседі, алайда, ол қаржы баланы күтіп - бағуға, білім беруге және тәрбиелеуге жұмсалады. Заң балаға сыйға немесе мұраға алған мүлікті меншігіне алу құқығын береді, сондай - ақ еңбекпен айналыса отырып, өзінің жеке еңбегінің кірістерін алуға, жекеленген пәтердің иесі болуға, т. б. мүмкіндік береді. Балаларға қамқорлық жасай отырып, мемлекет бала туған кезде жәрдемақы төлейді. Көп балалы отбасыларын түрлі жағынан қорғауға алынған.

Бала әрқашан бала
Конвенция - Бала құқығының әлемдік Конституциясы. Халықаралық шарт бойынша бала деп кімді санайды?
Балалар - бұл бесік арбадағы нәресте, бала бақшаға асыққан сәбилер, бастауыш, 5 - 7 сынып оқушылары сонда да болса, 8 сынып оқушылары кейде өздерін бала деп атағаны үшін ренжиді. Олар - жеткіншектер, яғни өздерін ересек сезінеді.

16 - 17 жастағы жоғары сынып оқушыларын жасөспірім деп атаймыз.
Конвенцияның бірінші бабын оқып көрейік: 18 жасқа толмаған әрбір адамзат иесін бала деп санау шартты мақсат. Яғни, 18 жасқа толмаған жасөспірім, жеткіншек те Конвенцияда атап көрсетілген бала құқығын пайдалана алады.

Бала құқықтары туралы Конвенцияға сәйкес, олардың әрқайсысы өзінің даралығын сақтауға құқылы. Даралықтың белгісіне оның есімі, тегі, әкесінің аты жатады. Балаға есім ата - анасының келісімі бойынша беріледі. Әдетте, ата - аналар өз балаларына кез келген атты ойлап қоя береді. Дегенмен, ондай таңдаудың шегі бар. Баланың мүддесін ескере отырып, ата - аналар өз құқықтарын пайдаланып, баланың мүддесіне қарама - қайшы келетін, айналасына күлкі, не жағымсыз жағдай туындататын есімді таңдамау керек. Баланың әкесінің аты ұлттық дәстүр ескеріле отырып, әкесінің есімімен жазылады. Мәселен, ата - аналарының қалауына қарай әкесінің атына “ұлы”, “қызы” сөздері қосылып жазылуы мүмкін. Егер баланың әкесінің аты қос аттан тұрса (мәселен Әділмұрат) ата - аналарының қалауына қарай екі аттың бірі баланың әкесінің аты болып жазылады. Егер әкесінің аты белгісіз болса, шешесінің нұсқауымен баланың әкесі ретіндегі адамның есімі жазылады, ал тегі шешесінің тегімен көрсетіледі.

Бала құқықтары туралы халықаралық Конвенциядан
● Мемлекет әрбір баланың аман – сау өсіп, жан – жақты дамуын қамтамасыз етеді;
● Бала өмірге келе салысымен тіркеуге алынады және өзіне есім мен азаматтық алуға құқылы;
● Әрбір бала өз отбасында, ата – анасымен бірге өмір сүруге құқылы;
● Отбасында әкесі мен анасы өз алдына дербес өмір сүрумен, баланы ата – анасымен ажыратуға ешкім құқықты емес;
● Бала мектепте кінәлі болғанда да оны ешкімнің ұрып жазалауға, кемсітіп қорлауға құқығы жоқ;
● Бала тынығуға және мәдени демалуға құқылы;
● Әрбір баланың ой – пікір, ар - ождан және дін еркіндігіне құқығы бар;
● Бала өзі қалаған спорт түрімен шұғылдануға құқылы;
● Бала денсаулығын сақтауға, емделуге құқылы;
● Бала өз ойын еркін айтуға құқылы.

Конвенция бала азаматтығы жайында олардың өмірі мен денсаулығын қорғап, балалардың отбасында өмір сүруін қамтамасыз ету құқығын сақтауды мемлекеттік міндет деп қарастырған.
Декларацияның 26 - бабында және Қазақстан Республикасы Конституциясының 30 - бабында көрсетілгендей:

1. Бастауыш білім баршаға міндетті ал техникалық және кәсіптік білім - көпшіліктің қолы жетерліктей болуы керек.
2. Білім беру адамның жеке басының кемелденуіне, сондай - ақ халықтар арасындағы өзара түсіністікке достыққа ықпал етуі тиіс.
3. Ата - аналар балалары үшін білім беру түрін таңдауға құқықты.
4. Қазақстан Республикасының азаматтары тегін орта білім алуға міндетті.
- Әрбір баланың жақсы оқып, сабақта өмірге қажетті жаңа және пайдалы білімдерді беріп отыруға құқығы бар. Құқық - адамның міндеті де болып табылады.
- Құқық адамға тек жақсы, игі істерді жасау үшін берілген. Адамға зиян келтіретін істердің барлығына тыйым салынған.

Құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін баланың құқығы заңмен бекітіледі. Құқық қорғауды ата - аналар, бағып - қағу және қамқорлыққа алу органдары, сот, прокурор жүзеге асырады. Заң баланы озбырлықтың түрлерінен оның абройын төмендетуден, ата - аналар тарапынан болатын қиянаттан қорғайды. ҚР - да балалардың мүддесі қорғала отырып, ондай ата - аналарды ата - аналық құқықтан және баланы бағып - қағуға беруден айыруға байланысты шараларды қолдану заңдық тұрғыда қарастырылған. Бала мүліктік құқыққа да ие. Ол көбінесе өз ата - аналарының және отбасының өзге де мүшелерінің күтіп бағуы құқықтарына байланысты болмақ. Алименттер, зейнетақы мен жәрдемақылар ата - ананың атына келіп түседі, алайда, ол қаржы баланы күтіп - бағуға, білім беруге және тәрбиелеуге жұмсалады. Заң балаға сыйға немесе мұраға алған мүлікті меншігіне алу құқығын береді, сондай - ақ еңбекпен айналыса отырып, өзінің жеке еңбегінің кірістерін алуға, жекеленген пәтердің иесі болуға, т. б. мүмкіндік береді. Балаларға қамқорлық жасай отырып, мемлекет бала туған кезде жәрдемақы төлейді. Көп балалы отбасыларын түрлі жағынан қорғауға алынған.
«Біліп жүрейік!»
1 - маусым – халықаралық балаларды қорғау күні
20 - қараша – дүниежүзілік балалар күні
10 - желтоқсан – адам құқығы күні