Саба?та ?олданылатын т?сілдер: «Топтастыру», дамытпалы технология
К?рнекіліктер: Абай портреті, жыл мзгілдері суреті, эвристикалы? тапсырмалар.
ІІІ.Саба?ты? барысы:
?йымдастыру.
?й ж?мысын ?орытып, жа?а саба? т?сіндіремін. Абай ??нанбаев жайлы интрактивті та?та ар?ылы балалы? ша?ынан бастап, жаз?ан шы?армалары жайлы, ту?ан жері, м?ражайда?ы са?тал?ан заттары жайлы айтып ?темін.
Абай 1845 жылы ту?ан. Абай 10 жасынан бастап ?ле? жаза баста?ан. Абай тек ?ана а?ын емес, сонымен бірге сазгер, ?аза?ты? халы? музыкасын тере? білген, жете ба?ала?ан адам болды.
1904 жылы ескіше 23 маусымда Шы??ыстау сыртында?ы Балаша?па? жайлауында ?айтыс бол?ан Абай ??нанбаевты? с?йегі Жидебай?а жеткізіліп, сол жерге ?ойылды.
Абай ескерткіші Алматы ?аласында?ы Абай атында?ы ала??а 1960 жылы
Орнатыл?ан. Жалпы биіктігі 13,7 м. Ескерткіш ?оладан ??йылып, т??ыры ?ызыл граниттен ?алан?ан.
О?ушылар?а алдын-ала берілген тапсырма бойынша Абай ??нанбаев жайлы шы?ар?ан ?ле?дерін о?ытамын.
Абай а?ын ер еді,
Абай дана, сері еді.
Абайды? рухын ?лтірмей,
Ас?а?тат?ан елі еді,
Аспандат?ан жері еді.
А?ын жаны ке? еді,
Ойла?аны ел еді.
«Хал?ым, ж?ртым» дегенде
Талай шабыт кеп еді,
Дара а?ын ?р еді,
Ж?рген жері т?р еді.
Ж?ртына ?ле? ?алдыр?ан
Абай неге ?леді? !
Абай неге с?неді ? !
А?ын дауыл, сел еді,
Жазира, дархан бел еді.
Мы?мен жал?ыз алыс?ан,
Арыстандай ер еді.
Дана Абай т?лім жолын салалады
Са?ла? сала сабырмен саралады.
Ш?к?рімнен баста?ан ш?кірттері,
?ле?де ?з орнын даралады.
Аты ?шпейді Абайды? м?ным аны?,
Ар-?жданын намыс?а жанып плып.
«?алы? елім-?аза?ым» деп жырлады,
Зередей ?жесінен т?лім алып.
?лы Абайды ?лы пірім санаймын
?ателессем, ?ле?іне ?араймын
А? ?улием періштесі бол?ан со?,
Біз ?немі ?асындамыз арайды?.
Дана Абай?а те? келмес ешбір а?ын
Танытты ол адамзатты? асыл затын.
?ыры? бес ?ара с?зді жазып кетті
Шыра? ?ып ?стап ж?рміз атап атын.
?р с?зінде астарлы ой т?рады,
О?ыса?, ашылады ой т?маны
С?рініп, жы?ылмау?а абайды о?ы
Абай с?зі – ?аза?ты? бой т?мары.
«?ыс» ?ле?і
Алдымен «?ыс» ?ле?ін ?уезді де?гейде ?нтаспа ар?ылы ты?датамын.
О?ушылардан т?менгі сыныпта ?ткен Абай ??нанбаевты? жыл мезгіліне арна?ан та?ы ?андай ?ле?дері бар екенін естеріне т?сіріемін. Екі шума?тан жат?а айт?ызамын.
К?З
ЖАЗ
ЖАЗ?ЫТ?РЫМ
«?ыс» ?ле?ін талдау
А? киімді, денелі, а? са?алды
Со?ыр, мыл?ау, танымас тірі жанды
?сті-басы – а? ?ырау, т?сі суы?.
Бас?ан жері сы?ырлап келіп ?алды.
Дем алысы- ?скірік, аяз бен ?ар
К?рі ??да? ?ыс келіп, ?лек салды
?шпадай б?ркін киген о?шырайтып,
Аязбенен ?ызарып ажарланды.
Б?лттай ?асы жауып екі к?зін
Басын сіліксе, ?ар жауып, маза?ды алды
Бурадай б?р?-сар? етіп долдан?анда
Алты ?анат а? орда ?й шай?алды.
Та?та?а эвристикалы? тапсырмалар ілінеді. Б?л эвристикалы? тапсырманы? ?р о?ушыны? дербес о?у е?бегіні? дамуына ы?палы зор.
- ?ле? неше буна?тан т?рады?
- ?ле? неше тарма?тан т?рады?
- ?й?асы бірі??ай дыбыстармен ая?тала ма?
- ?ысты? сипатын ?ай шума??а дейін а??арды?дар?
- Балалар?а ?ысты? ?андай ?сері бар екен? (А?ын с?зімен айт?анда)
Просмотр содержимого документа
«Абай ??нанбай?лы «?ыс», «Жаз?ыт?ры» ?ле?дер. »
Сыныбы: 5 «А», «Б», «В»
Күні: 6..02
І. Сабақтың тақырыбы: Абай Құнанбайұлы «Қыс», «Жазғытұры» өлеңдер.
ІІ. Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Абай Құнанбаев өмірі мен шығармашылығын оқыту. Абайдың қысқаша өмірімен таныстыру. Абайдың шыққан ортасы, тегі туралы айту. «Қыс » өлеңінің тілдік ерекшелігін оқыту. «Қыс» өлеңігің көркемдік қуатын оқушылар санасына жеткізу.
- Өлеңдегі табиғат суреті
- Адамның табиғатпен байланысы
- Адамға қатты қыстың қаупі
Тәрбиелік: оқушыларды қыстыгүні құстарға қамқор болуға тәрбиелеу.
Дамытушылық: оқушылардың ой-өрісін, еркін, сөйлеу дағдысын қалыптастыру.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
Сабақта қолданылатын тәсілдер: «Топтастыру», дамытпалы технология
Көрнекіліктер: Абай портреті, жыл мзгілдері суреті, эвристикалық тапсырмалар.
ІІІ.Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру.
Үй жұмысын қорытып, жаңа сабақ түсіндіремін. Абай Құнанбаев жайлы интрактивті тақта арқылы балалық шағынан бастап, жазған шығармалары жайлы, туған жері, мұражайдағы сақталған заттары жайлы айтып өтемін.
Абай 1845 жылы туған. Абай 10 жасынан бастап өлең жаза бастаған. Абай тек қана ақын емес, сонымен бірге сазгер, қазақтың халық музыкасын терең білген, жете бағалаған адам болды.
1904 жылы ескіше 23 маусымда Шыңғыстау сыртындағы Балашақпақ жайлауында қайтыс болған Абай Құнанбаевтың сүйегі Жидебайға жеткізіліп, сол жерге қойылды.
Абай ескерткіші Алматы қаласындағы Абай атындағы алаңға 1960 жылы
Орнатылған. Жалпы биіктігі 13,7 м. Ескерткіш қоладан құйылып, тұғыры қызыл граниттен қаланған.
Оқушыларға алдын-ала берілген тапсырма бойынша Абай Құнанбаев жайлы шығарған өлеңдерін оқытамын.
Абай ақын ер еді,
Абай дана, сері еді.
Абайдың рухын өлтірмей,
Асқақтатқан елі еді,
Аспандатқан жері еді.
Ақын жаны кең еді,
Ойлағаны ел еді.
«Халқым, жұртым» дегенде
Талай шабыт кеп еді,
Дара ақын өр еді,
Жүрген жері төр еді.
Жұртына өлең қалдырған
Абай неге өледі? !
Абай неге сөнеді ? !
Ақын дауыл, сел еді,
Жазира, дархан бел еді.
Мыңмен жалғыз алысқан,
Арыстандай ер еді.
Дана Абай тәлім жолын салалады
Саңлақ сала сабырмен саралады.
Шәкәрімнен бастаған шәкірттері,
Өлеңде өз орнын даралады.
Аты өшпейді Абайдың мұным анық,
Ар-ұжданын намысқа жанып плып.
«Қалың елім-қазағым» деп жырлады,
Зередей әжесінен тәлім алып.
Ұлы Абайды ұлы пірім санаймын
Қателессем, өлеңіне қараймын
Ақ әулием періштесі болған соң,
Біз үнемі қасындамыз арайдың.
Дана Абайға тең келмес ешбір ақын
Танытты ол адамзаттың асыл затын.
Қырық бес қара сөзді жазып кетті
Шырақ қып ұстап жүрміз атап атын.
Әр сөзінде астарлы ой тұрады,
Оқысаң , ашылады ой тұманы
Сүрініп, жығылмауға абайды оқы
Абай сөзі – қазақтың бой тұмары.
«Қыс» өлеңі
Алдымен «Қыс» өлеңін әуезді деңгейде үнтаспа арқылы тыңдатамын.
Оқушылардан төменгі сыныпта өткен Абай Құнанбаевтың жыл мезгіліне арнаған тағы қандай өлеңдері бар екенін естеріне түсіріемін. Екі шумақтан жатқа айтқызамын.
КҮЗ
ЖАЗ
ЖАЗҒЫТҰРЫМ
«Қыс» өлеңін талдау
Ақ киімді, денелі, ақ сақалды
Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды
Үсті-басы – ақ қырау, түсі суық.
Басқан жері сықырлап келіп қалды.
Дем алысы- үскірік, аяз бен қар
Кәрі құдаң қыс келіп, әлек салды
Ұшпадай бөркін киген оқшырайтып,
Аязбенен қызарып ажарланды.
Бұлттай қасы жауып екі көзін
Басын сіліксе, қар жауып, мазаңды алды
Бурадай бұрқ-сарқ етіп долданғанда
Алты қанат ақ орда үй шайқалды.
Тақтаға эвристикалық тапсырмалар ілінеді. Бұл эвристикалық тапсырманың әр оқушының дербес оқу еңбегінің дамуына ықпалы зор.
- Өлең неше бунақтан тұрады?
- Өлең неше тармақтан тұрады?
- Ұйқасы біріңғай дыбыстармен аяқтала ма?
- Қыстың сипатын қай шумаққа дейін аңғардыңдар?
- Балаларға қыстың қандай әсері бар екен? (Ақын сөзімен айтқанда)
- Үлкендерге қыстың қандай әсері бар? (Ақын сөзімен айтқанда)
- Қыс малдың қай түріне жайсыз? (Ақын сөзімен айтқанда)
- Қыспен бірге қандай жыртқыш келеді? (Ақын сөзімен айтқанда)
- Лирикалық қаһарманның қандай қамқор сөзін байқадыңдар? (Ақын сөзімен айтқанда)
«Топтастыру » стратегиясы бойынша Абай Құнанбаев туралы білетіндерін, естігендерін жинақтау
ІV. Сабақты қорытып, үйге тапсырма беремін.
1 – ші қатарға «Қыс» тақырыбына сурет салу
2 – ші қатарға «Жаз» немесе «Қыс» тақырыптарының біріне шығарма жазып келу
3 – ші қатарға қысқа, жазға байланысты мақал-мәтелдер, жұмбақ жазып келу.
