"Жа?аша білім беруді? тиімділігі" та?ырыбында шы?армашылы? есеп
"Жа?аша білім беруді? тиімділігі" та?ырыбында шы?армашылы? есеп
Мен ж?рек ?алауыммен педагогикалы? жолды та?дадым десем, анама, сол ар?ылы ана с?тімен санама сі?ген ?асиетті ана тіліме деген ?лкен махаббат жетегімен ?аза? тілі мен ?дебиеті п?нін та?дадым. Алдыма ?ой?ан осындай ?лкен ма?сат мені 1991 жылы ?стазды? ?мірді? есігін аштырды. 1996 жылы Атырау ?аласында?ы Халел Досм?хамедов атында?ы педагогикалы? университтеті жо?арыда атал?ан маманды? бойынша бітірдім.
М??алім т?рбиелі, білімді ж?не сол білімді бала ж?регіне еркін ?ялататын к?сіби шебер болуы керек. К?сіби біліктілікті шы?дайтын білім жетілдіру инститтуттарыны? ?йымдастыр?ан курстарды? ма?ызы зор. Сонымен бірге м??алімдерді? шы?армашылы? шеберліктерін шы?дауда олимпиадалар мен т?рлі бай?аулар, семинарларды? да берері к?п. ?зара саба??а ?атысып, т?жірибе алмасу да м??алімні? к?сіби шеберлігін шы?дайды.
Мен 1999 жылы ауданды? панорамалы? саба?тар сайысына, 2000 жылы ауданды? «Жыл м??алімі – 2000» сайысына, 2005 жылы ?лы Же?істі? 60 жылды?ына байланысты ауданды? сыныптан тыс шаралар сайысына, 2006 жылы ауданды? тілшілер олимпиадасына ?атыстым. Ал?а ?ой?ан ма?сатым - ?згелерді? озы? т?жірибесін ?йрену, озат т?жірибені орынды пайдалану. ?р жыл?ы сайыс?а ?р т?рлі к?сіптік де?гейде ?атыстым, себебі ?р сайыстан біраз м?лімет жина?тадым. Сырт к?збен ?з м?мкіншілігімді ба?ыладым, сынадым, ?лі де немен ж?мыстануым керек екенін т?сініп шы?тым. Жо?арыда атап ?ткендей, жыл сайын ?йымдастырылып отыр?ан курстар?а ?атысуым да біршама к?мегін тигізді. Жа?а технологияны? бірнеше т?рлері туралы м?лімет алып, оны ?з т?жірибемде ?олдандым. «Заманына ?арай адамы» демекші, техника, компьютер дамы?ан, жа?алы?ы мол заманда ?мір с?ріп жат?ан жеткіншек – ш?кіртті ?арапайым, д?ст?рлі саба?пен ?ызы?тыра алмайсы?. Сонды?тан да жа?а технологиямен о?ыту ж?не т?рбиелеу ?рдісін жетілдіріп, о?ушыны? білім алу?а деген ?ызы?ушылы?ын арттыру керек.
?стаздар ізбасар жас ?рпа?ты, aдaмзaтты? с?улетті бoлaшa?ын
жaсaушы жастарды т?рбиелеп отыр?aнымызды еске т?сірсек, ?стазды? ма?сат- м?рaтыны? ?aндaй болaтыны б?рімізге айдан аны? болатыны белгілі.
Биыл?ы о?у жылында «?рлеу» орталы?ында?ы біліктілікті арттыру курсы мені? педагогикалы? т?жірибемде зор сілкініс тудырды ж?не ол ?ажет те еді. Мені? ?стазды? т?жірибемде ?лкен ?згерістер болды. Біздер,?стаздар, ?рдайым ш?кірттерімізді білім н?рімен сусындандыратын ?рбір саба?ымызды? ?ызы?ты ж?не н?тижелі болып ?ткенін ?алаймыз. Б?рыннан саба?тарымды ?згертіп ?ткізгенді ж?регім ?алап т?ратын,алайда ?немі саба?ыма жа?ашыл ?діс жетіспей т?ратын еді,саба?тарым д?ст?рлі ?тетін. Осы курстан ?зімні? педагогикалы? т?жірибемді ?згертетін к?п ма?л?мат алдым. Ба?дарламаны тренеріміз Сахарбаева Марал ?ділкерей?ызы о?ыта бастады. Топ болып ?йымшылды?та ж?мыс жасау?а да?дыланды?.Ба?дарламаны? ?сынып отыр?ан модульдерін ме?гердік,жа?аша ?діс-т?сілдерді ?йрендік.
Мектептегі т?жірибе кезе?інде б?рын?ы «д?ст?рлі» стильмен о?ыту мен сындарлылы? теориясына негізделген о?ытуды? арасында?ы айырмашылы?ты ой елегінен ?ткізіп, мектептегі т?жірибе кезінде ?алай болады? ?иынды?тарды ?алай же?емін?Нені ?згертемін? деген с?ра?тар мені мазалады.«.Дайын білім беретін «д?ст?рлі» стильмен о?ытатын м??алімдер сын т?р?ысынан ойлау ?абілеттері дамы?ан о?ушыларды ?алыптастыр?ылары келсе,?здеріні? де сын т?р?ысынан ойлау ?абілеттерін дамыта отырып,жа?ашыл идеялар?а к??іл к?кжиегін ашулары керек.» (М??алімге арнал?ан н?с?аулы?,5-бет),-деп айтыл?андай,педагогикалы? т?жірибеме ?згеріс енгізу ?шін мен ?зім де ілгері жетелейтін жа?а технологияларды игеріп,саба? ??рылымына ?згеріс енгізуім керек болды. Осы ма?сатпен мектептегі т?жірибеде 9 «?» сыныбын та?дап алдым. Тізбектелген саба?тар топтамасында?ы т?рт саба??а орта мерзімді жоспар жаса?тадым. Орта мерзімді жоспар ??руда к?птеген ?згерістер болды. Жоспар?а саба? ма?саты, ?олданылатын ?діс-т?сілдер, к?тілетін н?тижелер, инклюзивтік тапсырмалар, ресурстар к?зі тарма?тарын енгізіп, толы?тырдым. Алдымен т?рт саба?ты? жоспарын орта мерзімге ??рылымдастырып, кейін т?рт саба??а арнал?ан ?ыс?а мерзімді жоспарын жасадым. ?ыс?а мерзімді жоспар?а м??алімні? ж?не о?ушыны? іс-?рекеті алдын-ала жазылуы,о?ушыларды? болжамды жауаптары енгізілуі мен ?шін тиімді ?згеріс болды. «Саба?ты бастамастан б?рын мен не істеуім керек ? Саба?ыма ?андай ?згерістер енгізуім керек? Оны ?алай ?згертем?» дегенде, саба? ?дерісінде о?ушы б?гінгі жа?а та?ырыпты ме?геру ?шін тапсырмаларды бердім. «Б?рын?ы д?ст?рлі саба?тан ?згеше не жасай аламын?» - деген с?ра?тар?а жауап ретінде мен осы ба?дарламадан о?ып – ?йренгендерімді ?з т?жірибемде ?олданба?шы болдым: Алдымен ба?дарламаны? жеті модулін саба? жоспарыма енгізіп,ы?палдастырдым. Б?л курста бірнеше модульдерді о?ып ?йрендім. Сонымен бірге жа?а саба?ты? та?ырыбын сыни т?р?ыдан ойлау технологиясыны? «ой ?оз?ау» стратегиясын ж?не АКТ модулін пайдалана отырып, о?ушыларды? ?здеріне таптырдым. Мысалы:1- ші саба?та та?ырыпты? ашу ?шін Ма?жан Ж?мабаевты? «Са?ындым» ?ле?інен бір шума? ?зінді о?ыдым. ?ле? шума?ын о?ы?аннан кейін о?ушылар?а: -Б?л ?ле? шума?тарыны? авторы кім деп ойлайсы?дар? Оны? ?андай шы?армаларын білесі?дер? Б?гінгі жа?а та?ырыбымыз кім жайында деп ойлайсы?дар? деген с?ра?тар?а о?ушылар ойлана отырып, жауап беріп, сол ар?ылы жа?а саба?ты? та?ырыбын ашты. Ал 4 - ші саба?та «Ілияс Жанс?гіров. «К?йші» поэмасы» та?ырыбын ?ткенде о?ушылар?а домбыра аспабын к?рсетіп:
-Б?л ?андай аспап? Б?л аспаппен ?андай шы?армаларды орындау?а болады? Б?гінгі та?ырып не жайында деп ойлайсы?дар? деген с?ра?тарды ?ою ар?ылы жа?а саба?ты? та?ырыбын таптырдым.
Сыни т?р?ыдан ойлау « ойлау туралы ойлану », ол ма?ызды м?селелерді тал?ылау ж?не т?жірибені ой елегінен ?ткізуді ?амтиды. Сыни т?р?ыдан ойлау - ба?ылауды?, т?жірибені?, ойлау мен тал?ылауды? н?тижесінде алын?ан а?паратты ойлау?а, ба?алау?а, талдау?а ж?не синтездеуге ба?ыттал?ан п?ндік шешім. (М??алімге арнал?ан н?с?аулы?, 49 бет )Сыни т?р?ыдан ойлау технологиясы п?нді о?ытуда ж?не о?уда ?зімні? де, о?ушыларды? да к?з?арастарын ?згертті. Саба? барысында бірлесіп топ болып ж?мыс жасау, о?ушыны? ?здері білгісі келетін м?селеге жазбаша ж?не ауызша ой алмасуы о?ушы бойында?ы сал?ыртты?ты жойды, о?ушыда сенімділік артты.
?аза? ?дебиетіні? ал?аш?ы саба?ында балалар топ?а б?лініп,постерді дайындап, оны ?ор?ау, со?ынан ?згетоптар?а т?сіндіру кезе?інде балаларды? к?пшілігі ?зіні? достарымен бірге отырып,топ ??ра?анды ?натады. ?йтсе де,саба?та ?ай топ?а т?ссе де ?ызы?ты болатынын т?сінді. Сандарды санау ар?ылы (1,2,3) ж?не «Ма?ал-м?тел», «Ертегі», «Жа?ылтпаш» атаулары ар?ылы сыныпты ?ш топ?а б?луді ?олдандым. Топ ж?мысы н?тижелі болу ?шін топ басшысын сайлайды. Топты? ж?мыс алдында о?ушылар?а топ ережесін ??рып алуды тапсырдым. Сынып о?ушылары бір-бірімен ке?есіп, т?мендегідей топ ережесін жасады: Оны «Алтын ереже» деп атап,та?та?а іліп ?ойды?. Тапсырманы орындау барысында балалар алдымен ?зара с?йлесіп, пікірлеседі, т?сіндіреді, ойларын орта?а салады, оны ?ор?айды. Постер ?ор?а?ан кезде топтар бір - бірін ты?дайды, себебі постер ?ор?аушы топ біріншіден, та?ырып мазм?нын т?сіндірушілер, екіншіден ол топты ?здерін-?здері ба?алайды..«Мерсер мен Литлтон(2007) ?з е?бектерінде диалог саба?та о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын аттырумен ?атар,оларды? білім де?гейіні? ?суіне ?лес ?осатынды?ын атап к?рсетеді» (М??алімге арнал?ан н?с?аулы?»,36-бет). Саба?ты? ?орытынды б?лімінде о?ушылар?а кері байланыс ж?ргізу ма?сатында:
О?ушылар ?з пікірлерімен б?лісіп, саба?тан т?йген ойларын айтып жеткізді. Кері байланысты? тиімді ж?зеге асуы келесі саба??а да ?сері тиетінін білдім. ?йткені кері байланыстан м??алім де, о?ушы да ?зіні? ?ателігін, жетпес жерін к?ре біледі. Алда?ы ж?мысында да осы ?ателіктерді т?зеуге ба?ытталады. Сонымен ?атар сыныпта ба?алау ?згерді. М??алімдер балаларды жазбаша немесе ауызша т?рде ба?а ?ою жолымен ба?алайды. «Ба?алау?а баланы? дамуы, о?уы, ынтасы, ?зін - ?зі ба?алау, ?абілеттілік, к?ш - жігер сия?ты ??ндылы?тар жатады. (Александер,2001 ). О?ушы саба? барысында ?зін - ?зі ж?не ??рбы-??рдастарын ба?алайды. О?ушылар ?зін - ?зі ба?алауда т?мен о?итын балаларда ?рей азаяды, «д?ст?рлі» саба?та?ыдай ?атып ?ал?ан м??алімні? ба?асы жо?. ?зін – ?зі ба?алау ж?мысында, ?деттегі д?ст?рлі саба?тарда к?п ?ндемей,саба? процесіне араласпай отыратын о?ушылар да белсенділік танытады. Топпен ж?мыс жасауда о?ушыларды? арасында бірлікке негізделген ?арым – ?атынас,?йымшылды? ж?не саба?та ?олайлы атмосфера ?алыптасады. ?зін–?зі ба?алауды ж?не ?зара ба?алауды пайдалану ?алыптасты, бала нашар ба?а алып ?аламын деп ?оры?пайды, себебі о?ушыны? жауабы жайлы пікір саба?ты? жиынты?,я?ни суммативті ба?асын ?ою кезінде ескеріледі. Осындай т?сіл ?зін – ?зі талдау?а ?йретеді, баланы? ?зіне деген сенімділігі ны?аяды. ?зіні? ?ателіктерін аны?тап, ба?алай келе о?ушы ?стазы мен ??рбы ??рдастарыны? к?мегіне с?йене отырып, оларды т?зету жолдарын ?здері табады. Топтар бір-бірін «Білім де?гейі», «Та?ырыпты ме?геруі», «Постерді ?ор?ау шеберлігі» критерийлері бойынша ба?алады. Н?тижесінде саба?та не ?згерді?
- Сыныпта топты? ж?не ж?пты? ж?мыс ж?рді.
- Саба? барысында ынтыма?тасты?пен бірлескен о?у болды.
-Саба?та жа?а та?ырыпты ме?гергенде постермен саба? айту енгізілді.
?стаз е?бегі о?ушы білімімен ?лшенеді десек, ?стаз е?бегіні? к?рделілігі ?рбір о?ушы ж?регінен жол таба білуінде. ?рбір баланы? бойында?ы ?абілетті дамыту ар?ылы ?зін, ?мірді, ?лемді танып білуге, ?о?ам алдында?ы жауапкершілік ?асиеттерін сезіндіре білуінде жатыр. Баланы? жеке т?л?асын ?алыптастыру – оны? рухани ?лемін байыту, жеке дарындылы?ын дамыту. Осы ма?сат?а жету жолында да аз ж?мыстар жасал?ан жо?.
2012 жылы ?аза?стан Республикасы Кіші ?ылым Академиясыны? ХІІ Ма??ыстау облысты? ?ылыми-практикалы? конференциясына ?з баяндамасын ?сын?аны ?шін 9-сынып о?ушысы Омарова Айзада ІІІ д?режелі Дипломмен мараппаталды; 2013 жылы ауданды? Бейнеу ауданыны? 40 жылды?ы,Бейнеу селосыны? 50 жылды?ына орай «Бейнеуім – жырды? бесігі» атты а?ындар м?ш?йрасына белсене аралас?аны ?шін 8-сынып о?ушысы ?иянова Аяг?з Ал?ыс хатпен мараппаталды; 2013 жылы «?мір ж?не ?ылым» атты ІІ Халы?аралы? о?ушыларды? конференциясына белсене атсалыс?аны ?шін 9-сынып о?ушысы меденова М?лдір Ал?ыс хатпен марапатталды.2014 жылы ауданды? «Сардар» олимпиадасында 11 «А» сынып о?ушысы Асанов Айдос ІІІ орынмен мараппаталды.
Мені? ?стазды? т?жірибемде атаулы ?згерістер ж?зеге ас?аны аны?. Болаша?та ??рбы-??рдастарымен,?орша?ан ортасымен тиімді диалог ж?ргізе алатын, ?азіргі заманда табысты ?мір с?руге дайын, санды? технологияларда ??зырлылы? таныта білетін белсенді азамат, болаша?та?ы мы?ты маман иелерін т?рбиелеу ?шін ?з т?жірибемде ?лкен ?згерістер жасау ?шін бар ма?дай терімді т?гіп е?бектенемін деп айта аламын,?йткені мен осы ?иыны да, ?ызы?ы да мол ?стазды? жолды шын ж?регіммен та?да?ан болатынмын.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"Жа?аша білім беруді? тиімділігі" та?ырыбында шы?армашылы? есеп»
Мен жүрек қалауыммен педагогикалық жолды таңдадым десем, анама, сол арқылы ана сүтімен санама сіңген қасиетті ана тіліме деген үлкен махаббат жетегімен қазақ тілі мен әдебиеті пәнін таңдадым. Алдыма қойған осындай үлкен мақсат мені 1991 жылы ұстаздық өмірдің есігін аштырды. 1996 жылы Атырау қаласындағы Халел Досмұхамедов атындағы педагогикалық университтеті жоғарыда аталған мамандық бойынша бітірдім.
Мұғалім тәрбиелі, білімді және сол білімді бала жүрегіне еркін ұялататын кәсіби шебер болуы керек. Кәсіби біліктілікті шыңдайтын білім жетілдіру инститтуттарының ұйымдастырған курстардың маңызы зор. Сонымен бірге мұғалімдердің шығармашылық шеберліктерін шыңдауда олимпиадалар мен түрлі байқаулар, семинарлардың да берері көп. Өзара сабаққа қатысып, тәжірибе алмасу да мұғалімнің кәсіби шеберлігін шыңдайды.
Мен 1999 жылы аудандық панорамалық сабақтар сайысына, 2000 жылы аудандық «Жыл мұғалімі – 2000» сайысына, 2005 жылы Ұлы Жеңістің 60 жылдығына байланысты аудандық сыныптан тыс шаралар сайысына, 2006 жылы аудандық тілшілер олимпиадасына қатыстым. Алға қойған мақсатым - өзгелердің озық тәжірибесін үйрену, озат тәжірибені орынды пайдалану. Әр жылғы сайысқа әр түрлі кәсіптік деңгейде қатыстым, себебі әр сайыстан біраз мәлімет жинақтадым. Сырт көзбен өз мүмкіншілігімді бақыладым, сынадым, әлі де немен жұмыстануым керек екенін түсініп шықтым. Жоғарыда атап өткендей, жыл сайын ұйымдастырылып отырған курстарға қатысуым да біршама көмегін тигізді. Жаңа технологияның бірнеше түрлері туралы мәлімет алып, оны өз тәжірибемде қолдандым. «Заманына қарай адамы» демекші, техника, компьютер дамыған, жаңалығы мол заманда өмір сүріп жатқан жеткіншек – шәкіртті қарапайым, дәстүрлі сабақпен қызықтыра алмайсың. Сондықтан да жаңа технологиямен оқыту және тәрбиелеу үрдісін жетілдіріп, оқушының білім алуға деген қызығушылығын арттыру керек.
Ұстаздар ізбасар жас ұрпақты, aдaмзaттың сәулетті бoлaшaғын
жaсaушы жастарды тәрбиелеп отырғaнымызды еске түсірсек, ұстаздың мақсат- мұрaтының қaндaй болaтыны бәрімізге айдан анық болатыны белгілі.
Биылғы оқу жылында «Өрлеу» орталығындағы біліктілікті арттыру курсы менің педагогикалық тәжірибемде зор сілкініс тудырды және ол қажет те еді. Менің ұстаздық тәжірибемде үлкен өзгерістер болды. Біздер,ұстаздар, әрдайым шәкірттерімізді білім нәрімен сусындандыратын әрбір сабағымыздың қызықты және нәтижелі болып өткенін қалаймыз. Бұрыннан сабақтарымды өзгертіп өткізгенді жүрегім қалап тұратын,алайда үнемі сабағыма жаңашыл әдіс жетіспей тұратын еді,сабақтарым дәстүрлі өтетін. Осы курстан өзімнің педагогикалық тәжірибемді өзгертетін көп мағлұмат алдым. Бағдарламаны тренеріміз Сахарбаева Марал Әділкерейқызы оқыта бастады. Топ болып ұйымшылдықта жұмыс жасауға дағдыландық.Бағдарламаның ұсынып отырған модульдерін меңгердік,жаңаша әдіс-тәсілдерді үйрендік.
Мектептегі тәжірибе кезеңінде бұрынғы «дәстүрлі» стильмен оқыту мен сындарлылық теориясына негізделген оқытудың арасындағы айырмашылықты ой елегінен өткізіп, мектептегі тәжірибе кезінде Қалай болады? Қиындықтарды қалай жеңемін?Нені өзгертемін? деген сұрақтар мені мазалады.«...Дайын білім беретін «дәстүрлі» стильмен оқытатын мұғалімдер сын тұрғысынан ойлау қабілеттері дамыған оқушыларды қалыптастырғылары келсе,өздерінің де сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамыта отырып,жаңашыл идеяларға көңіл көкжиегін ашулары керек.» (Мұғалімге арналған нұсқаулық,5-бет),-деп айтылғандай,педагогикалық тәжірибеме өзгеріс енгізу үшін мен өзім де ілгері жетелейтін жаңа технологияларды игеріп,сабақ құрылымына өзгеріс енгізуім керек болды. Осы мақсатпен мектептегі тәжірибеде 9 «Ә» сыныбын таңдап алдым. Тізбектелген сабақтар топтамасындағы төрт сабаққа орта мерзімді жоспар жасақтадым. Орта мерзімді жоспар құруда көптеген өзгерістер болды. Жоспарға сабақ мақсаты, қолданылатын әдіс-тәсілдер, күтілетін нәтижелер, инклюзивтік тапсырмалар, ресурстар көзі тармақтарын енгізіп, толықтырдым. Алдымен төрт сабақтың жоспарын орта мерзімге құрылымдастырып, кейін төрт сабаққа арналған қысқа мерзімді жоспарын жасадым. Қысқа мерзімді жоспарға мұғалімнің және оқушының іс-әрекеті алдын-ала жазылуы,оқушылардың болжамды жауаптары енгізілуі мен үшін тиімді өзгеріс болды. «Сабақты бастамастан бұрын мен не істеуім керек ? Сабағыма қандай өзгерістер енгізуім керек? Оны қалай өзгертем?» дегенде, сабақ үдерісінде оқушы бүгінгі жаңа тақырыпты меңгеру үшін тапсырмаларды бердім. «Бұрынғы дәстүрлі сабақтан өзгеше не жасай аламын?» - деген сұрақтарға жауап ретінде мен осы бағдарламадан оқып – үйренгендерімді өз тәжірибемде қолданбақшы болдым: Алдымен бағдарламаның жеті модулін сабақ жоспарыма енгізіп,ықпалдастырдым. Бұл курста бірнеше модульдерді оқып үйрендім. Сонымен бірге жаңа сабақтың тақырыбын сыни тұрғыдан ойлау технологиясының «ой қозғау» стратегиясын және АКТ модулін пайдалана отырып, оқушылардың өздеріне таптырдым. Мысалы:1- ші сабақта тақырыптың ашу үшін Мағжан Жұмабаевтың «Сағындым» өлеңінен бір шумақ үзінді оқыдым. Өлең шумағын оқығаннан кейін оқушыларға: -Бұл өлең шумақтарының авторы кім деп ойлайсыңдар? Оның қандай шығармаларын білесіңдер? Бүгінгі жаңа тақырыбымыз кім жайында деп ойлайсыңдар? деген сұрақтарға оқушылар ойлана отырып, жауап беріп, сол арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашты. Ал 4 - ші сабақта «Ілияс Жансүгіров. «Күйші» поэмасы» тақырыбын өткенде оқушыларға домбыра аспабын көрсетіп:
-Бұл қандай аспап? Бұл аспаппен қандай шығармаларды орындауға болады? Бүгінгі тақырып не жайында деп ойлайсыңдар? деген сұрақтарды қою арқылы жаңа сабақтың тақырыбын таптырдым.
Сыни тұрғыдан ойлау « ойлау туралы ойлану » , ол маңызды мәселелерді талқылау және тәжірибені ой елегінен өткізуді қамтиды. Сыни тұрғыдан ойлау - бақылаудың, тәжірибенің, ойлау мен талқылаудың нәтижесінде алынған ақпаратты ойлауға, бағалауға, талдауға және синтездеуге бағытталған пәндік шешім. (Мұғалімге арналған нұсқаулық, 49 бет )Сыни тұрғыдан ойлау технологиясы пәнді оқытуда және оқуда өзімнің де, оқушылардың да көзқарастарын өзгертті. Сабақ барысында бірлесіп топ болып жұмыс жасау, оқушының өздері білгісі келетін мәселеге жазбаша және ауызша ой алмасуы оқушы бойындағы салғырттықты жойды, оқушыда сенімділік артты.
Қазақ әдебиетінің алғашқы сабағында балалар топқа бөлініп,постерді дайындап, оны қорғау, соңынан өзгетоптарға түсіндіру кезеңінде балалардың көпшілігі өзінің достарымен бірге отырып,топ құрағанды ұнатады. Әйтсе де,сабақта қай топқа түссе де қызықты болатынын түсінді. Сандарды санау арқылы (1,2,3) және «Мақал-мәтел», «Ертегі», «Жаңылтпаш» атаулары арқылы сыныпты үш топқа бөлуді қолдандым. Топ жұмысы нәтижелі болу үшін топ басшысын сайлайды. Топтық жұмыс алдында оқушыларға топ ережесін құрып алуды тапсырдым. Сынып оқушылары бір-бірімен кеңесіп, төмендегідей топ ережесін жасады: Оны «Алтын ереже» деп атап,тақтаға іліп қойдық. Тапсырманы орындау барысында балалар алдымен өзара сөйлесіп, пікірлеседі, түсіндіреді, ойларын ортаға салады, оны қорғайды. Постер қорғаған кезде топтар бір - бірін тыңдайды, себебі постер қорғаушы топ біріншіден, тақырып мазмұнын түсіндірушілер, екіншіден ол топты өздерін-өздері бағалайды. .«Мерсер мен Литлтон(2007) өз еңбектерінде диалог сабақта оқушылардың қызығушылығын аттырумен қатар,олардың білім деңгейінің өсуіне үлес қосатындығын атап көрсетеді» (Мұғалімге арналған нұсқаулық»,36-бет). Сабақтың қорытынды бөлімінде оқушыларға кері байланыс жүргізу мақсатында:
- Оқушылар, бүгінгі сабақта кімнің шығармашылығымен таныстық?
-Бүгінгі сабақта не үйрендік?
-Нелерді білгіңіз келеді?-деген сұрақтар арқылы диалог жүрді.
Оқушылар өз пікірлерімен бөлісіп, сабақтан түйген ойларын айтып жеткізді. Кері байланыстың тиімді жүзеге асуы келесі сабаққа да әсері тиетінін білдім. Өйткені кері байланыстан мұғалім де, оқушы да өзінің қателігін, жетпес жерін көре біледі. Алдағы жұмысында да осы қателіктерді түзеуге бағытталады. Сонымен қатар сыныпта бағалау өзгерді. Мұғалімдер балаларды жазбаша немесе ауызша түрде баға қою жолымен бағалайды. «Бағалауға баланың дамуы, оқуы, ынтасы, өзін - өзі бағалау, қабілеттілік, күш - жігер сияқты құндылықтар жатады. (Александер,2001 ). Оқушы сабақ барысында өзін - өзі және құрбы-құрдастарын бағалайды. Оқушылар өзін - өзі бағалауда төмен оқитын балаларда үрей азаяды, «дәстүрлі» сабақтағыдай қатып қалған мұғалімнің бағасы жоқ. Өзін – өзі бағалау жұмысында, әдеттегі дәстүрлі сабақтарда көп үндемей,сабақ процесіне араласпай отыратын оқушылар да белсенділік танытады. Топпен жұмыс жасауда оқушылардың арасында бірлікке негізделген қарым – қатынас,ұйымшылдық және сабақта қолайлы атмосфера қалыптасады. Өзін–өзі бағалауды және өзара бағалауды пайдалану қалыптасты, бала нашар баға алып қаламын деп қорықпайды, себебі оқушының жауабы жайлы пікір сабақтың жиынтық,яғни суммативті бағасын қою кезінде ескеріледі. Осындай тәсіл өзін – өзі талдауға үйретеді, баланың өзіне деген сенімділігі нығаяды. Өзінің қателіктерін анықтап, бағалай келе оқушы ұстазы мен құрбы құрдастарының көмегіне сүйене отырып, оларды түзету жолдарын өздері табады. Топтар бір-бірін «Білім деңгейі», «Тақырыпты меңгеруі», «Постерді қорғау шеберлігі» критерийлері бойынша бағалады. Нәтижесінде сабақта не өзгерді?
- Сыныпта топтық және жұптық жұмыс жүрді.
- Сабақ барысында ынтымақтастықпен бірлескен оқу болды.
-Сабақта жаңа тақырыпты меңгергенде постермен сабақ айту енгізілді.
-Сабақта оқушылар бір-бірінің пікірін тыңдады және сыйлады.
- Оқушылар арасында өзін – өзі және өзара бағалау жүрді.
- Бағалау үшін әр оқушының пікірі тыңдалып,бағаланды.
Топты бағалауда әр балалар бір-біріне сыни көзқараспен қарап ойланды.Мұғалім ретінде,осы әдіс-тәсілдерім арқылы оқушының қандай қабілетін аштым,егер жүзеге асыра алмасам, ол үшін алдағы сабағымды қалай жоспарлаймын–деп әрбір әрекетіме сыни көзбен қарауды үйрендім.Осы жоспарланған төрт сабағымда формативтік бағалауды оқыту үшін бағалау ретінде қолданудың өте маңызды екендігін білдім.Балаларымның сабақ айтуда сәл кемшін тұстарынақарамастан, оқушылардыңигерген білімін,қол жеткізген кішігірім жеңісін, еңбегін,мадақтап ,қалыптастырушы бағамен бағалап отырдым.Жаңа тәсілдерді қолдана отырып өткізген сабағым, олардың шығармашылыққа (сурет салу, тез ойлау) бейімділігін,қабілеттерін ашуға көмектесті.
Ұстаз еңбегі оқушы білімімен өлшенеді десек, ұстаз еңбегінің күрделілігі әрбір оқушы жүрегінен жол таба білуінде. Әрбір баланың бойындағы қабілетті дамыту арқылы өзін, өмірді, әлемді танып білуге, қоғам алдындағы жауапкершілік қасиеттерін сезіндіре білуінде жатыр. Баланың жеке тұлғасын қалыптастыру – оның рухани әлемін байыту, жеке дарындылығын дамыту. Осы мақсатқа жету жолында да аз жұмыстар жасалған жоқ.
2012 жылы Қазақстан Республикасы Кіші Ғылым Академиясының ХІІ Маңғыстау облыстық ғылыми-практикалық конференциясына өз баяндамасын ұсынғаны үшін 9-сынып оқушысы Омарова Айзада ІІІ дәрежелі Дипломмен мараппаталды; 2013 жылы аудандық Бейнеу ауданының 40 жылдығы,Бейнеу селосының 50 жылдығына орай «Бейнеуім – жырдың бесігі» атты ақындар мүшәйрасына белсене араласқаны үшін 8-сынып оқушысы Қиянова Аягөз Алғыс хатпен мараппаталды; 2013 жылы «Өмір және ғылым» атты ІІ Халықаралық оқушылардың конференциясына белсене атсалысқаны үшін 9-сынып оқушысы меденова Мөлдір Алғыс хатпен марапатталды.2014 жылы аудандық «Сардар» олимпиадасында 11 «А» сынып оқушысы Асанов Айдос ІІІ орынмен мараппаталды.
Менің ұстаздық тәжірибемде атаулы өзгерістер жүзеге асқаны анық. Болашақта құрбы-құрдастарымен,қоршаған ортасымен тиімді диалог жүргізе алатын, қазіргі заманда табысты өмір сүруге дайын, сандық технологияларда құзырлылық таныта білетін белсенді азамат, болашақтағы мықты маман иелерін тәрбиелеу үшін өз тәжірибемде үлкен өзгерістер жасау үшін бар маңдай терімді төгіп еңбектенемін деп айта аламын,өйткені мен осы қиыны да, қызығы да мол ұстаздық жолды шын жүрегіммен таңдаған болатынмын.
