Сыни т?р?ыдан ойлау ар?ылы о?ушыларды? шы?армашылы? ?абілетін ?алыптастыру.

Сыни тұрғыдан ойлау арқылы оқушылардың шығармашылық қабілетін қалыптастыру. 

Бүгінгі таңда оқушы қабілетін қанағаттандыра алатындай білім беру үшін оқыту үрдісінің сан алуан түрлерін пайдаланып отырғандығымыз белгілі. Осы жаңа әдістерді қолдану кезінде педагогикалық-психологиялық талаптарды біріктіре отырып, оқушының оқу материалын терең игеруіне жағдай жасау қажеттілігі көрініп отыр.Қазақ тілі мен әдебиеті пәнін оқыту кезеңінде мен әрбір оқушыға жаңа сабақтарды меңгертіп қана қоймай, оқушыдан жеке тұлға қалыптастыру қажеттілігін ескеремін. Көп жолығатын қиыншылық - қазақ әдебиеті пәнін өткізу барысында баланың өзіндік ой қорыта алмау, қазақша сөз мағынасын ашып айта алмау, шығарма жаза алмау сияқты кедергілер бар. Ой-пікір қабілеттілігін жетілдіру, білімді, саналы, тілге жетік тұлға дайындап шығару - мұғалімдердің мақсаты болатын болса, сол мақсатқа жету үшін шығармашылық жұмысты мұғалім өзі емес, оқушыларымен бірге іске асыру керек деп ойлаймын. Сабақта жоғарғы сапаға жету үшін, алдымен пәнге деген қызығушылығын ояту керек. Сондықтан жаңа технологиялық әдіс-тәсілдердің ішінде қазақ әдебиеті сабағында «Сыни тұрғыдан ойлауды дамыту» технологиясы негізінде мына тақырыпта жұмыстанып келемін: Сыни тұрғыдан ойлау арқылы оқушылардың шығармашылық қабілетін қалыптастыру. 
Сыни тұрғыдан ойлау дегеніміз не? 
«Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» бағдарламасы бойынша ол: 
- шыңдалған ойлау, кез келген даму деңгейіне байланысты мәселелерге сын көзбен қарау; 
- күрделі мәселелерді шешуге, аса маңызды, жауапты шешім қабылдауға құштарлық; 
- үйрету мен үйрену бірлігінің, үйренудің қызығушылығынан тұратын, үйренушінің сеніміне негізделген құрылым. 
Сыни тұрғыдан ойлау арқылы оқушылардың шығармашылық қабілетін қалыптастырудағы негізгі мақсатым: 
1. Оқушының сөздік қорының көп болуына, сөйлей білуге үйрету. 
2. Тың мәліметтерді тауып, зерттеуге, талдауға, қорытынды жасауға үйрету. 
3. Пәнге деген қызғушылығын ояту. 
4. Тақырыпқа қызығушылық танытқан оқушылармен жеке жұмыс, бағыт-бағдар беру. 
5. Әр түрлі шығармашылық сайыстарға қатыстыру. 
Мұғалімнің шығармашылық жұмысы ең бірінші сабаққа даярлықтан басталады, өтілетін сабақтың жоспарын құру, оны өткізу әдістері, оқушылардың қабілеттерін, жас ерекшеліктерін ескере отырып, иллюстрация, техникалық құралдарды, дидактикалық материалдарды пайдалану. Мұғалімнің осы шығармашылық әрекеті арқылы оқушының шығармашылық қабілеті қалыптасады. Ал, шығармашылық қабілеттер шығармашылық елес, шығармашылық ойлау арқылы жүзеге асады. Оқушыны шығармашылық ойлауға, жылдамдыққа, икемділікке, тапқырлыққа үйрету ол мұғалімнің әр сабағында қалыптасып отыратыны анық. Қазіргі білім берудегі жаңа әдістер оқушының өз бетінше білім алуына, танымдық белсенділігін арттыруға, шығармашылығын қалыптастыруға, кез-келген мәселе жөнінде өз пікірінің болуы және оны дәлелдей алуына ықпал ететіндігі белгілі.

Менің сабақ беретін бастауыш сынып оқушылары болды. Сондықтан зерттеу обьектісі де сол оқушылардың жасына қарап анықталды. 
1.Алғаш оқушылардың танымдық қабілеттерінің деңгейін анықтаудан бастадым. Мысалы, тіл байлығын зерттеу үшін шығарма, эссе жаздырдым. 
2.Сабақта оқушыны көбірек сөйлетіп, әңгіме, ой толғау жазу сабақ үстінде, мәтінді жалғастыру. 
3.Суретке қарап әңгіме құрастыру. 
4. Ойталқы ұйымдастыру. 
Сабағымда оқушыларды мәтінмен таныстырып болған соң, жұппен, топпен талқылау ұйымдастырамын. Оқушылар ойланады, ізденеді, біріне-бірі түсіндіруіне болады. Белгілі өзінше бір қорытындыға келеді. Осы тәсіл арқылы көп нәтижеге қол жетуізуге болады.Көптеген мектепішілік, аудандық, облыстық сайыстарда, олимпиадаларда оқушыларым жетістектерге жетіп, марапаттауларға ие болды. Олар: Масалимова Д , Жаныбекова Н, Жолаушынова Ж , Мұратқан Д.

«Сабақ беру үйреншікті жай шеберлік емес, ол үнемі жетілдіруді қажет ететін, үнемі жаңаны табатын өнер», - деп Ж. Аймауытов айтқандай, сабақ беруді өнер деп бағалау тегін емес. 
Қорыта келе, біз мұғалімдер-шәкірттердің арманы болғымыз келеді, ертең өскен кезде де біздің түлектер ұстаздарына зор құрмет, мақтанышпен қараса екен деймін. Қазіргі қазақ баласына «Сен мықты азамат боласың!» - деп үлкен сеніммен қарап, оған таныс нәрсемен, таңсықты бірге ала жүріп, оқушыны әр сабақта «Даналыққа ұмтылу-таңқалудан басталады», - деп таң қалдыра білуіміз қажет. Бүгінгі таңда тәлім-тәрбие алып жатқан бүлдіршіндер ертеңгі күннің тек білімді маманы емес, Отанын жанындай сүйетін, ұлттық тәрбиені және мәдениетті қастерлейтін рухани кемелденген азамат болып жетілу керек!