«Шешендер шы?ты сайыс?а ...»

??рметті: ?стаздар мен о?ушылар !

Б?гінгі «Шешендер шы?ты сайыс?а.» атты сайыс?а ?ош келді?іздер!

С?зге то?та?ан, ?ара с?зді? ?адір-?асиетін кие т?т?ан дана хал?ымызды? рухани-м?дени ?мірінде би-шешендерді?, оларды? артында ?ал?ан ба?а жетпес м?расыны? алар орны, ат?аратын ?ызметі ?лшеусіз екендігі баршамыз?а аян. Аузымен ??с тістеген ділмар да, шаршы топта д?йім ж?ртты та?дай ?а??ыз?ан шешен де, тілін а?ылына билетіп, ?серлі, у?лі с?з айт?ан к?сем де шы??ан ел арасынан.Біз «Шешендер шы?ты сайыс?а.» атты жас шешендер арасында осынау ??нды, киелі м?рамызды насихаттау?а арналды.

Сайысты? ма?саты:1.Кеме?гер шешендерді? - ?лгі-насихат?а толы ??мыр иелеріні? даналы? ой маржандарын, сырлы с?здерін бой?а сі?іру, адамды? ?асиеттерін ?йрену.

2.Шешендік ?нер, шешендік с?здер ар?ылы хал?ымыз -ды? ?деби бай м?расын, д?ст?рін ?адірлеуге т?рбиелеу.

3. Балаларды? ?з пікірлерін орта?а салу, ой ?орытынды- сын жасау ?абілетін дамыту, ?з бетінше ж?мыс істеу да?дысын ?алыптастыру.

Халы? ма?алдарында: "Тая? еттен ?теді, с?з с?йектен ?теді", "Бас кеспек болса да, тіл кеспек жо?", "?ылыш жарасы бітеді, тіл жарасы бітпейді", "Аталы с?зге арсыз ?ана то?тамайды", – деп с?зді айтушы?а да, о?ан ??ла? ?оюшы?а да биік талап ?ой?ан. Демек, шешенні? е? негізгі ??ралы – с?з. Ол тындаушыны? ж?регіне жетіп, ерекше сезімге б?леген.Б?гін сіздерді де б?лекше сезімге б?лейтін сайыс?а ?атысушыларымызды орта?а ша?ырайы?! Енді сайысты? ба?дарлама сымен таныстырылады.

Сайысты? кезе?дері:

І.“Тілді? майын тамызып, жас шешендер с?з саптар” (шешендік ?нер,шешен с?йлеу,?з ойын ма?ыналы,к?ркем с?здермен ж?йелі жеткізу)

ІІ.”?ле? –с?зге керегі,Дауысты? ?о?ыр м?нер (к?ркемс?з о?у-поэзия,проза, драмалы? шы?армалардан ?зінді)

ІІІ.?лтты? аспапта ойнау(домбыра,?обыз т/б)

ІV.”?нер алды-?ызыл тіл”(А?ындар айтысы)

І.Шешендік ?нерге байланысты берілетін та?ырыптар:

1. Т?ні сауды? – жаны сау

2. Ту?ан тілі – сатылмайтын байлы?ы. 3. Ел іші - ?нер кеніші.

4.Хал?ын с?йген – салтын с?йер

5.Ерлік білекте емес,ж?ректе.

6. Доссыз адам – жапыра?сыз а?ашпен те?.

7.Т?рбиесі жаман?а жа?сы ?стаздан пайда жо?.

8.Тіршілікті? к?ші-бірлікте.

9.Ырыс алды-ынтыма?

10.Отан-?уат,Отбасы-шуа?./

11.О?усыз білім жо?,білімсіз к?ні? жо?.

12. Баланы? бас ?стазы-ата-анасы

Айтыс?а берілетін та?ырыптар:

1.Дамуды? сыры-бірлікте,табысты? сыры-тірлікте

2.Т?уелсіздік –ел арманы

3.Досты?та жо? шекара

Б?гінгі сайыста ?атысушыларымыз?а табанда тауып с?йлер тап?ырлы?, топ алдында м?дірмей с?з бастайтын батылды? ж?не с?з сайысында саспайтын сабырлы болу?а ша?ырамын. Ендеше,сіздерге с?ттілік!

І.кезе? “Тілді? майын тамызып, жас шешендер с?з саптар”

Шарты:1.?атысушы та?ырып бойынша алдымен ?з ойын жеткізеді.

2.С?ра? –жауап с?ті(2с?ра?тан)

3.?орытынды ойын айтып,та?ырыпты т?йіндейді.

4.Шешендік с?здерден айтады.

ІІ. Кезе?.”?ле? –с?зге керегі,Дауысты? ?о?ыр м?нері” (к?ркемс?з о?у-поэзия,проза, драмалы? шы?армалардан ?зінді)

?ле? - с?зді? патшасы, с?з сарасы,

?иыннан ?иыстырар ер данасы.

Тілге же?іл, ж?рекке жылы тиіп,

Теп-тегіс ж?мыр келсін айналасы,-деп ?ле?ні? ?адірін,м?нін т?сіндірген болатын.

Келесі кезекті”?ле? –с?зге керегі,Дауысты? ?о?ыр м?нері” (к?ркемс?з о?у-поэзия,проза, драмалы? шы?армалардан ?зінділер о?у?а берейік.

ІІІ.?лтты? аспапта ойнау(домбыра,?обыз т/б)

Домбыра м?нша шешен болды? неге?

К?й тол?ан к?кірегі? шежіре ме?

Сыр ?оз?ап ?асырлардан ж?нелесін,

Сауса?ым тиіп кетсе ішегі?е, - деп ?асым Аманжолов жырла?андай ?аза? хал?ыны? бас?а халы?тардан ерекшеліктеріні? бірі ол ?зіні? ?лтты? музыкасыны? болуы. Атадан бала?а жеткен, ?адірлеп к?зіні? ?арашы?ындай са?талып, ?ымбат ?азына?а айналды. ?айма?ы б?зылмай жеткен б?л ?нерді? бір шы?ы домбыра к?йлері.Келесі кезекті ?лтты? аспапта ойнау ?неріне берейік.

ІV.”?нер алды-?ызыл тіл”(А?ындар айтысы)

Шешендік с?здер ?ашанда халы?ты? ?ажетті м?расы болып табыл?ан. Сонымен бірге олар – т?рбие ??ралы. ?аза? елі ?андай ауыр жа?дайда ?мір с?рмесін, ?зіні? би - шешендеріні? с?зін жадында са?тап, жаттап айта ж?руді, одан ?лгі - ?неге алуды то?тат?ан емес. Шешендер мен билер ?р?ашан шынды?ты айтып, аз с?зге к?п ма?ына сый?ызып, халы?ты? рухани ?ажетін ?теп отыр?ан. Шешендікті? негізгі ?асиеті – айтыл?ан ой?а тап?ыр, ?рі жедел жауап ?айтару. То?сан ауыз с?зді? тобы?тай т?йінін айту.Айтыс?а ?атысатын ?нерпаздарды орта?а ша?ырайы?.
V.?орытынды с?з.

Жинал?ан к?пшілік ?ауым!

?аза?ты? небір дуалы ауыз би-шешендеріні? с?з оралымдарын, айшы?ты, бейнелі с?з тіркестерін с?тімен пайдаланып,н?шіне келтіре орындап ?ана ?оймай, ?зара с?з ?а?ысулары, ?рымтал с?ра?-жауап алмасулары ?тымды шы?ып жатты. Тілімізді? с?улелі к?кжиегін, сан ?ырлы ?ызметін таныту?а жаса?ан талпыныс тары бала ?иялын дана ?иял?а ?штастыр?ан арман-тілектері де жарасым тауып, к?пшілікті? жанына шуа? ?ялатып, к??ілін жадыратты.Олай болса,шешендік ?нерді? м?нін т?сініп,?адір-?асиетін ??ынып,асыл м?рамызды ?з ?ажетімізге жаратып, са?тап,істі? м?нін екі ауыз с?збен шешеті тауып айтар тап?ыр болайы? достар!

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
««Шешендер шы?ты сайыс?а ...» »

Құрметті: ұстаздар мен оқушылар !

Бүгінгі «Шешендер шықты сайысқа ...» атты сайысқа қош келдіңіздер!

Сөзге тоқтаған, қара сөздің қадір-қасиетін кие тұтқан дана халқымыздың рухани-мәдени өмірінде би-шешендердің, олардың артында қалған баға жетпес мұрасының алар орны, атқаратын қызметі өлшеусіз екендігі баршамызға аян. Аузымен құс тістеген ділмар да, шаршы топта дүйім жұртты таңдай қаққызған шешен де, тілін ақылына билетіп, әсерлі, уәлі сөз айтқан көсем де шыққан ел арасынан.Біз «Шешендер шықты сайысқа ...» атты жас шешендер арасында осынау құнды, киелі мұрамызды насихаттауға арналды.

Сайыстың мақсаты:1.Кемеңгер шешендердің - үлгі-насихатқа толы ғұмыр иелерінің даналық ой маржандарын, сырлы сөздерін бойға сіңіру, адамдық қасиеттерін үйрену.

2.Шешендік өнер, шешендік сөздер арқылы халқымыз -дың әдеби бай мұрасын, дәстүрін қадірлеуге тәрбиелеу.

3. Балалардың өз пікірлерін ортаға салу, ой қорытынды- сын жасау қабілетін дамыту, өз бетінше жұмыс істеу дағдысын қалыптастыру.

Халық мақалдарында: "Таяқ еттен өтеді, сөз сүйектен өтеді", "Бас кеспек болса да, тіл кеспек жоқ", "Қылыш жарасы бітеді, тіл жарасы бітпейді", "Аталы сөзге арсыз ғана тоқтамайды", – деп сөзді айтушыға да, оған құлақ қоюшыға да биік талап қойған. Демек, шешеннің ең негізгі құралы – сөз. Ол тындаушының жүрегіне жетіп, ерекше сезімге бөлеген.Бүгін сіздерді де бқлекше сезімге бөлейтін сайысқа қатысушыларымызды ортаға шақырайық! Енді сайыстың бағдарлама сымен таныстырылады.

Сайыстың кезеңдері:

І.“Тілдің майын тамызып, жас шешендер сөз саптар” (шешендік өнер,шешен сөйлеу,өз ойын мағыналы ,көркем сөздермен жүйелі жеткізу)

ІІ.”Өлең –сөзге керегі,Дауыстың қоңыр мәнер (көркемсөз оқу-поэзия,проза, драмалық шығармалардан үзінді)

ІІІ.Ұлттық аспапта ойнау(домбыра,қобыз т/б)

ІV.”Өнер алды-қызыл тіл”(Ақындар айтысы)

І.Шешендік өнерге байланысты берілетін тақырыптар:

1. Тәні саудың – жаны сау

2. Туған тілі – сатылмайтын байлығы.. 3. Ел іші - өнер кеніші.

4.Халқын сүйген – салтын сүйер

5.Ерлік білекте емес,жүректе.

6. Доссыз адам – жапырақсыз ағашпен тең.

7.Тәрбиесі жаманға жақсы ұстаздан пайда жоқ.

8.Тіршіліктің күші-бірлікте.

9.Ырыс алды-ынтымақ

10.Отан-қуат,Отбасы-шуақ./

11.Оқусыз білім жоқ,білімсіз күнің жоқ..

12. Баланың бас ұстазы-ата-анасы

Айтысқа берілетін тақырыптар:

1.Дамудың сыры-бірлікте,табыстың сыры-тірлікте

2.Тәуелсіздік –ел арманы

3.Достықта жоқ шекара

Бүгінгі сайыста қатысушыларымызға табанда тауып сөйлер тапқырлық, топ алдында мүдірмей сөз бастайтын батылдық және сөз сайысында саспайтын сабырлы болуға шақырамын. Ендеше,сіздерге сәттілік!

І.кезең “Тілдің майын тамызып, жас шешендер сөз саптар”

Шарты:1.Қатысушы тақырып бойынша алдымен өз ойын жеткізеді.

2.Сұрақ –жауап сәті(2сұрақтан)

3.Қорытынды ойын айтып,тақырыпты түйіндейді.

4.Шешендік сөздерден айтады.

ІІ. Кезең.”Өлең –сөзге керегі,Дауыстың қоңыр мәнері” (көркемсөз оқу-поэзия,проза, драмалық шығармалардан үзінді)

Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы,

Қиыннан қиыстырар ер данасы.

Тілге жеңіл, жүрекке жылы тиіп,

Теп-тегіс жұмыр келсін айналасы,-деп өлеңнің қадірін,мәнін түсіндірген болатын.

Келесі кезекті”Өлең –сөзге керегі,Дауыстың қоңыр мәнері” (көркемсөз оқу-поэзия,проза, драмалық шығармалардан үзінділер оқуға берейік.

ІІІ.Ұлттық аспапта ойнау(домбыра,қобыз т/б)

Домбыра мұнша шешен болдың неге?

Күй толған көкірегің шежіре ме?

Сыр қозғап ғасырлардан жөнелесін,

Саусағым тиіп кетсе ішегіңе, - деп Қасым Аманжолов жырлағандай қазақ халқының басқа халықтардан ерекшеліктерінің бірі ол өзінің ұлттық музыкасының болуы. Атадан балаға жеткен, қадірлеп көзінің қарашығындай сақталып, қымбат қазынаға айналды. Қаймағы бұзылмай жеткен бұл өнердің бір шыңы домбыра күйлері.Келесі кезекті Ұлттық аспапта ойнау өнеріне берейік.

ІV.”Өнер алды-қызыл тіл”(Ақындар айтысы)

Шешендік сөздер қашанда халықтың қажетті мұрасы болып табылған. Сонымен бірге олар – тәрбие құралы. Қазақ елі қандай ауыр жағдайда өмір сүрмесін, өзінің би - шешендерінің сөзін жадында сақтап, жаттап айта жүруді, одан үлгі - өнеге алуды тоқтатқан емес. Шешендер мен билер әрқашан шындықты айтып, аз сөзге көп мағына сыйғызып, халықтың рухани қажетін өтеп отырған. Шешендіктің негізгі қасиеті – айтылған ойға тапқыр, әрі жедел жауап қайтару. Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін айту.Айтысқа қатысатын өнерпаздарды ортаға шақырайық.
V.Қорытынды сөз.

Жиналған көпшілік қауым!

Қазақтың небір дуалы ауыз би-шешендерінің сөз оралымдарын, айшықты, бейнелі сөз тіркестерін сәтімен пайдаланып,нәшіне келтіре орындап қана қоймай, өзара сөз қағысулары, ұрымтал сұрақ-жауап алмасулары ұтымды шығып жатты. Тіліміздің сәулелі көкжиегін, сан қырлы қызметін танытуға жасаған талпыныс тары бала қиялын дана қиялға ұштастырған арман-тілектері де жарасым тауып, көпшіліктің жанына шуақ ұялатып, көңілін жадыратты.Олай болса ,шешендік өнердің мәнін түсініп,қадір-қасиетін ұғынып,асыл мұрамызды өз қажетімізге жаратып, сақтап ,істің мәнін екі ауыз сөзбен шешеті тауып айтар тапқыр болайық достар!