О?ушылар?а ?аза? ?дебиеті шы?армаларында?ы ?лтты? т?рбиені? ы?палы

О?ушылар?а ?аза? ?дебиеті шы?армаларында?ы ?лтты? т?рбиені? ы?палы

                                            Клауова Г?лмира ?изатолла?ызы

                             Амангелді атында?ы орта мектепті?

                    ?аза? тілі мен ?дебиеті п?ндеріні? м??алімі.               

Атырау ?аласы.

        ?аза?стан Республикасыны? «Білім туралы » За?ында :«Білім беру ж?йесіні? басты міндеті  - жеке т?л?аны ?лтты?,жалпыадамзатты? ??ндылы?тарды?, ?ылым мен практиканы? жетістіктері негізінде ?алыптастыру, дамыту ж?не к?сіби т?р?ыдан жетілдіру», - деп атап к?рсетілуі ?р дара т?л?аны? заманауи талаптар?а сай білімді де білікті азамат ретінде ?алыптасуын к?здейді.                                                                                                                                           Елбасымыз Н.?.Назарбаев :«Бізге ?ажеті- жаны да, ?аны да ?аза?ы, халы?ты? тілі мен дінін, тарихы мен салт – д?ст?рін бойына сі?ірген, ту?ан жерін т?летуді, егемен еліні? е?сесін к?теруді азаматты? парызым деп ??атын  ?рпа? т?рбиелеу»,-  деп айт?ан болатын.?мірді? ?арапайым а?и?атына – жан-жа?ты  адам болу?а т?л?аны жастайынан ?йрету бізді? басты міндетіміз. Б?л т?р?ыда ?аза? тілі мен ?дебиеті п?ні м??аліміні? р?лі аса зор. ?йткені ол о?ыту мен т?рбиелеуді? ?азіргі ?дістемесін жеткілікті ме?геріп, ба­лалар психологиясын тере? талдай отырып, белгілі бір жаста?ы балалар?а ба?ыттал?ан педагогикалы? процесті ?йымдастыра алуымен ?атар, ?р о?ушыны? ішкі жан-д?ниесін байытуы ж?не ?зіндік ?айталанбас жеке даралы?ын пайымдауы ар?ылы таби?и ?абілеттіліктері мен жасампазды? ?леуетін ашу?а ба?ыттал?ан ма?сатты білім беру ?дерісін ?йымдастыруы ?ажет.                                                                                                                  

       Рухани-адамгершілік біліміні?  т?п тамыры - хал?ымызды? ?лтты? ??ндылы?тары, рухани м?раларынан, та?ылымды? ой- тол?ауларынан бастау алады. ?р халы?ты? ?зіні? сан ?асыр?а созыл?ан ?рпа? т?рбиелеу ?рдісі бар. Ол отбасында?ы бала т?рбиесінен басталып, шаруашылы? к?сібі, т?рмыс-тіршілігімен бірге жал?асып, салт-д?ст?рден, ?лтты? саз ?уені мен ауыз ?дебиеті ?лгілерінен ?зекті орын алып келген.?лт м?дениетіні? ?зіндік ерекшелігін а?тара ?арап, тере? зерттеген педагог ?алымдарды? б?рі оны? т?рбиелік м?нін с?з етпей ?ткен емес.«Халы?ты? т?рбиесінен тыс жерде педагогика да жо?, педагог та жо?» деп орысты? ?лы педагогы К.Д.Ушинский текке айтпа?ан.?лт т?рбиесіні? сезімдік ?сері зор.7 сыныпта о?ытылатын ?адыр Мырза ?ли а?амызды? «Жеті» ?ле?і осыны? аны? д?лелі.

Саба?ты? та?ырыбы:  ?адыр Мырза ?ли «Жеті» 7 сынып

Саба?ты? айдары: «Жеті с?зі с?йлейді»

Саба?ты? с?ра?ы: «Жеті саны киелі (святой) ме?»

Саба?ты? максаты:

Білімділік: «Жеті» ?ле?ін о?ытып, ?ле?ні? ма?ынасын, мазм?нын т?сіндіру. Акын шы?армашылы?ына шолу, шеберлігін ашу.

Дамытушылы?: Халы?ты? ??ымдарды «Жеті с?зі с?йлейді » айдары аркылы тусіндіру, ой-?рісін дамыту.С?здік корын молайту.

Т?рбиелік: ?аза? хал?ыны? салт-д?ст?рін, наным-сенімін ??рметтеуге, Отанын с?йе білуге т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі; ?ос, ?штік саба?.

Саба?ты? ?дісі; диалогиялы? ??гіме, баяндау, пікірлесу, т?сіндірмелі ?діс.

П?наралы? байланыс; тарих, халы?ты? педагогика, география

Сабакты? к?рнекілігі; слайд, «Жеті с?зі с?йлейді» айдарында?ы жеті санымен байланысты жеті ??ым.

?.М ?ли туралы пікір. А?ын суреті.

Саба?ты? ж?рісі;

?йымдастыру кезе?і.

?й тапсырмасын с?рау

Саба?ты? та?ырыбын тусіндіру

Кіріспе с?з.

I.Жылнамалы? кесте.

3. С?здік ж?мысы. Жа?а с?здер.

1. сарапшылар – эксперт, оценщик

2. жерлеген со? – после похорон

3. жымындас?ан – светятся

4. ?ордалы аспан – полное звезд небо

5. емінбейтін – не выпрашивает, не умоляет.

4. М??алім ?ле?ді м?нерлеп о?иды. Мазм?ны ??гімелейді.

II. Сын – т?р?ысынан ойлау ж?мысы: Топпен ж?мыс

Жеті

Бала жасы

Жеті рет ?лшеу

Жеті к?ндік ?аде

Жеті ата

Жеті т?бе

Жеті ж?лдыз

 

III. Халы?ты? педагогика

«Жеті с?зі с?йлейді»

Жеті ата

Жеті ?азына

Жеті ?ашы?

Жеті ж?т

Жеті жетекші

Жеті жо?

Жеті ?ат к?к

Жеті ата

?ке

Бала

Немере

Ш?пшек

Немене

Туажат

Ер жігіт

С?лу ?йел

Ж?йрік ат

?ыран б?ркіт

А?ыл,білім

Ж?йрік тазы

Берен мылты?

Жеті ?азына

 

Жеті ?ат к?к

Ай

К?н

Болпан

(Меркурий)

?ызылж?лдыз

(Марс)

?о?ыр?ай (Сатурн)

Есек?ыр?ан

(Юпитер)

Шолпан

 

Жеті жетекші;

Адамны? басшысы – а?ыл,

Жетекшісі – талап,

Жолаушысы – ой,

Жолдасы – к?сіп,

?ор?аны – сабыр,

?ор?аушысы – мінез,

Сынаушысы – халы?.

                                               Са???ла? би.

Жеті жетім;

Ты?дама?ан с?з жетім,

?июсіз тоз?ан б?з жетім,

Иесіз ?ал?ан жер жетім,

Басшысы жо? ел жетім,

А??у-?азсыз к?л жетім,

Жеріннен айырыл?ан ер жетім,

Замандасы ?алмаса-

Б?рінен де сол жетім.

М??алім б?гінгі саба?ты ж?йелеп, ?орытындылайды.

Саба??а белсенді ?атыс?ан о?ушыларды ба?алайды.

?й тапсырмасы;

?ле?ді м?нерлеп о?у

Жа?а с?здерді жаттау

Шы?армашылы? ж?мыс: 7 саны ?атысты ма?ал-м?телдер. Оларды? м?нін аны?тап жазу.

         ?аза??а т?н жа?сы ?асиеттер мен ?лтты? сананы ?алыптастыру, ?лтымызды? д?ниетанымды? т?жірибесін жал?астыру деген с?з.Сонды?тан баланы? бойына жастайынан адамгершілік ??нды ?асиеттерді сі?іріп, ?з- ?зіне сенімділікті т?рбиелеуде, ?зіндік та?дау жасауына ы?пал етуде ?аза? ?дебиеті  п?ні саба?тарыны? ?ызы?ты ?рі ?лтты? ??ндылы?тар?а толы болуыны? орны зор.Соны? ішінде баланы? с?здік ?оры,тіл байлы?ын толы?тыру,с?йлеу м?дениетін ?алыптастыру саба? жоспарын ??руда ?стазды?  ?немі есте ?стайтын ма?ызды м?селесі. Сонды?тан ?р саба? жоспарын ??ру?а отыр?анда?ы ?стазды? есте ?стайтын ?а?идасы:«Жемісті т?рбиені? сыры – ш?кіртке ??рметпен ?арауда» (Р.Эмерсон).?стаз ?з ш?кірттеріні? ?андай іс-?рекеттерді ас?ан ?ызы?ушылы?пен орындайтынын саралап алуы ?те тиімді ?діс. Б?гінгі ?стаз тек білім беруші ?ана емес, ?лт болаша?ыны? жар?ын  келешегін ??растырушы т?л?а.?лтты? т?рбиені? ?йыт?ысы – ана тілі.?лтты? м?дениет ана тілі ар?ылы ?ана ?ркен жаяды.