Критериалды багалау не ушин кажет?

Ақтөбе облысы , Ақтөбе қаласы №50 орта мектеп

Кенжебаева Анар Тулкибаевна

директордың бастауыш кластар ісі жөніндегі орынбасары

«Критериалды бағалау» не үшін қажет?

Әр маман қай уақытта да өз ісінің шебері болуға тырысады. Ұстаздық жолды таңдаған кезеңнен бастап біз өз қолымызға үлкен жауапкершілікті аламыз . Сондықтан қандай пән мұғалімі болсаң да ұстаз деген ұлы есімге лайық болу қажетігі үнемі туындап отырады.

Жас маман болып мектеп табалдырыған аттағаннан кейін көпжылдық тәжірибесі бар ұстаздарымыздың қосымша курсын бітіретініміз бәрімізге аян. Сондай кезеңдердің бірінде ұстаздың «журналға «2» түсірме, «1» деген баға мүлдем қойылмайды» деген секілді жазылмаған заңдарын естіп, «бес маймыл» оқиғасындағы кейін келген маймылдарға ұқсап осы заңды бізден кейін келген жас мамандарға одан да қатал формада орындатып жүрдік. Әрине бірақ бағалаудың әрқашан әділ жүре бермейтіндігін бәріміз байқайтынбыз. Себебі паралелл кластардағы «5», «4» ,т.б баға алатын оқушылардың оқу дағдылыары бір - біріне сәйкес келе бермейді, бағалау үнемі біржақты пікірмен жүзеге асады, т.б. себептер. Осындай бір ой толғаныс әр мұғалімде де болғанынан сенімім кәміл.

Критериалды бағалау жүйесімен алғаш рет коучинг барысында көбелекті бағалау тапсырмасында жолыққанмын. Әріптестерімнің суреттеріне үйренген тәсіл бойынша біреуіне «5», «4» деген бағаны сыпырта келіп қойдым. Кейін критериилері берілген кезде ұялғанымды – ай....Осы кезеңнен бастап деңгейлік курсты бітрген ұстаздардың үнемі қасында жүріп, өзімді өзгертуге керек деп шешкен болатынмын.

«Критериалды бағалау» не үшін қажет? Ең бірінші оқушының ұстазға деген сенімін оятады. Оқушы бағаны «не үшін» алғанын біліп отырады. Оқушы өзін-өзі бағалауды үйреніп, өз білімінің артықшылықтары мен кемшіліктерін көріп, әрі қарай қалай даму керектігін түсінеді, яғни бұл жүйеде оқушының қалай жұмыс жасағаны , қалай ойланғаны бағаланады.

Мысалы, біз жаңа жұмыс орнына келгенде сенімсіздік сезімін бастан кешіреміз, өйткені біз ұжымыда қандай адамдардың бар екенін, қызметкерге басшы қандай талаптар қоятындығын біле бермейміз. Жаңа тапсырма алдындағы оқушы да дәл осындай сезімдерді бастан кешіреді. Ол осы тапсырма арқылы қандай дағдысын қалыптастырытыны, ол үшін қандай баға алатынын білмейді.

Ал белгіленген критерийлер негізінде білім алушылардың нақты қол жеткізген нәтижелерін оқытудың күтілетін нәтижелермен сәйкестендіру үдерісі болып табылатын критериалды бағалау арқылы оқушының тұлғалық бағытын белсенділікке бағыттауға, тұлғаны нәтижеге жеткізуге мүмкіндік береді.

Сөз соңында бағалауға деген көзқарасымызды өзгертсек, сабақтарымызға критерий арқылы бағалауды енгізіп, оқушыларымыздың тұлғалық бағытын белсенді позицияға бағыттасақ, тұлғаны өзіндік жауапкершілікке, нәтижеге жеткізу, ал оқушыларымыз әр сабақта белгілі бір нәтижеге жету барысында еңбектенсе, оқушы да, мұғалім де өз еңбектерінің табысын көре алады деп ойлаймын.