«Рудный қаласы әкімдігінің №19 орта мектебі» КММ
Коучинг жоспары
«Талантты және дарынды балаларды анықтау»
Өткізген: қазақ тілі және әдебиеті пән мұғалімі
Бегайдарова Шынар Данияровна
2015-2016 оқу жылы
«Талантты және дарынды балаларды анықтау» тақырыбы бойынша
ІІ деңгей тыңдаушысы Ш.Д.Бегайдарованың қысқа мерзімді коучинг жоспары
| 23.09.15 | 4 апта | 3-күн |
| Сабақ тақырыбы: | Талантты және дарынды балаларды
|
| Жалпы мақсат: | «Дарынды және талантты оқушыларды анықтау» жолдарын табу. Мұғалімдердің жаңа әдіс-тәсілдерді меңгеруіне ықпал ету, жаңалыққа құштарлығын ояту. Өзінің тәжірбиесі туралы ойлану. Пән мұғалімдеріне оқыту мен оқудағы жаңа әдіс-тәсілдер, оларды оқу мен тәрбие жұмыстарында қалай қолдануға болатындығы жайлы, ол әдіс-тәсілдердің тиімділігі туралы түсінік беру. |
| Сілтеме: | Мұғалімдерге арналған нұсқаулық. 50--57-б Үлестірмелі нұсқаулық
|
| Оқу нәтижесі | Мұғалімдер түрлі тапсырмалар орындау барысында дарынды және талантты оқушыларды анықтау жолын табады. Дарынды және талантты оқушылармен жұмыс жасау тиімділігі жайлы мағлұмат алады,оны өз тәжірибелерінде қолданады. |
| Түйінді идеялар: | Әлемнің қарқынды өзгеруі жағдайында мұғалімдерге қойылатын жаңа талаптар жөніндегі түсінігін қалыптастыру; Мұғалімдерді табысты жұмыс істеуге дайындау; Мұғалімдердің нәтижелі іс-әрекеттері негізінде оқушылардың оқуға қызығушылығын арттыру және алған білімдерін болашақта қолдана алуына бағыттау. |
| Сабақта қолданылатын материалдар: | А-4 парақтары,стикер,интерактивті тақта,флипчарт, маркер, қалам, критериалды бағалау парақтары. |
| Оқыту әдістері: | Талантты және дарынды балаларды оқыту Жаңа жұмыс әдістері мен құралдары. ОүБ және оқуды бағалау АКТ Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету | 1. Диалог 2. Жеке жұмыс 4. Топтық жұмыс |
| Дерек көздері: | Әдеби материалдар, газет-журналдар, портал материалдары
|
| Тапсырмалар: | Макет жасау, стикер арқылы формативті бағалау, өзін-өзі және бірін-бірі бағалау; топтық тапсырма және қорғау, рефлексия |
| Оқуға арналған тапсырма: |
Мұғалімге арналған нұсқаулық.50-57 беттер
|
Сабақ бойынша коуч пен мұғалімдердің іс-әрекеті
| Мұғалімдерге психологиялық ахуал туғызу | Коучтың іс-әрекеті | Мұғалімдердің іс-әрекеті |
| Амандасу (2 мин) | Коуч коучингтің тақырыбы мен мақсатын таныстырады | Амандасады |
| Топқа бөлу (2 мин) | Топқа бөлу Филология (қазақ тілі, орыс тілі, ағылшын тілі, француз тілі, неміс тілі) Жаратылыстану (математика, физика, информатика, биология, география) Өнер (музыка, бейнелеу өнері, дене шынықтыру, технология, сызу) | Мұғалімдер топқа бөлінеді |
| Сергіту сәті (жақсы психологиялық ахуал орнату) 4 (мин) | «Бос ыдысты толтыру» тренингі Мұғалімдердің алдына бос ыдыс, тас, ұсақ тастар, құм қоямын да ыдысты бұл заттармен толтыру үшін қай ретімен салу керектігін сұраймын
Қорытынды: Ең алдымен, үлкен тас – өміріміздің ең маңыздысы отбасы, ата-ана, бала-шаға амандығы, денсаулық; Ұсақ тастар – жеке басымызға тілейтін армандар; үй, пәтер, машина Құм- күнделікті өмірдегі ұсақ істер
Егер біз бос ыдысты бірінші құммен толтырсақ үлкен тастар үшін орын қалмайды. Өмір де сол сияқты: егер біз бар күш-жігерімізді маңызы жоқ ұсақ істерге жұмсайтын болсақ, маңызыды, үлкен істер үшін күш те, уақыт та қалмайды. Сондықтан ең алдымен қажетті істерге көңіл бөліңіздер. Ал қалған уақытты жұмыс, үй, мерекелер және тағы басқа істере арнаңыз.
Өміріңіз осы ыдыс сияқты толы болсын. Толық ыдыс- өміріміз! Мәнді де сәнді өмір сүріңіздер!
Бүгінгі коучинг сессиямыздың да сәтті өтуіне тілекші болсын. (қошеметтеу арқылы бағалау) | Коучтың айтуы бойынша іс-әрекеттерді жасайды |
| Эпиграф Ой шақыру (2 мин) | «Қазақстан ұлы держава болуы үшін бізге күш, қуат,қажыр қайраты мол, ақылды да ойлы, дарынды жастар керек»
Н.Ә.Назарбаев Елбасымыздың айтқан сөзімен келісесіз бе? Держава болу үшін дарынды жастардың қажеті қандай? Қазақстанда өмір сүріп жатқан қандай дарынды және талантты жастарды білесіздер? | Қойылған сұрақтарға жауап бере отырып, пікір алысады |
| Бейнежазба көру (20 мин) | Сұрақ: - Бұл балалар жөнінде не білеміз? Жамбыл Дүйсенов - ақын Жансая Абдумалик - шахматист
Бейнежазбаларды көрсетеді | Сұрақтарға жауап береді
Видеороликке қатысты ойларын ортаға салады |
| Топтастыру (7 мин) | 1-топ. Оқушының дарындылығын қалай анықтауға болады?
2-топ. Дарындылықты қалай жіктеуге болады? 3-топ. Дарынды оқушыларды таңдауда неге назар аудару керек | Берілген сұрақтарға кластер жасайды. Өз ойларын қорғайды |
| Топпен жұмыс | Тапсырма 1-топ. Дарынды және талантты балаларға тән қасиеттерді (+) белгілеуді сұрайды
2-топ. Анықтаманы оқып, түсінікке сәйкестендір. (талант, дарындылық)
3-топ. Орта жалпы білім беретін мектептердегі дарынды балалармен жүргізілетін жұмыстардың формасын анықтаңыз. Мектепте бұл бағытта не істелді, не істелу керек? Мектепте дарынды балалармен жүргізілетін жұмыстар бағытында қандай шешілмей келе жатқан мәселелер бар? | Тапсырмаларды орындап, жауаптарын тексереді |
| Педагогикалық жағдаяттар (12 мин) | Тапсырманы түсіндіреді. Дарынды және талантты балалармен жұмыс кезінде кездесетін кедергілер: Сіздің оқушыңызда «Жұлдыз ауруы» басталса кедергіні қалай жоясыз. Сіздің дарынды немесе талантты оқушыңыз мұғаліммен ерегесіп қалды делік, сіз бұл жағдаяттан қалай шығасыз. Дарынды оқушыңыз облыс олимпиадасынан 1 орынға лайықты, бірақ бұл орын басқа оқушыға бұйырды. Оқушының сіздің пәніңізге деген қызығушылығы жоғалып қалмау үшін не істер едіңіз. | Мұғалімдер ситуациядан шығуға тырысады. |
| Кері байланыс (6 мин) |  Ақ қалпақ- эмоциясыз, таза ойлау, дұрыс ойлау. Ақ қалпақ бізге белгілі немесе қажетті ақпаратқа назар аудару үшін пайдаланылады. Әсерсіз, субективті бағалаусыз тек сандардан, деректерден, ойлардан тұрады. Айтылған пікірді растайтын ,жоққа шығаратын қандай дәлелдер мен деректер, ақпараттар бар? Мәселені шешуде жетіспейтін ақпаратты қалай аламыз?
 Сары қалпақ айқындылық пен өмірге сеніммен қарауды бейнелейді.Позитивті ойлау. Болашаққа деген үмітті көзқарас.Қарастырылып отырған құбылыстан позитивті жағын бөліп алып және неліктен позитивті екенін дәлелдеу керек. Нақты не нәрсе жақсы, пайдалы, тиімді, конструкторлық екенін айтып қана қоймай түсіндіру қажет.
 Сары қалпаққа қарама-қайшы.Ненің қиын, түсініксіз, мәселе тудыратын, негативті екенін анықтап және себебін түсіндіреді.
 Қызыл қалпақ сезімді, болжамды және ішкі түйсікті білдіреді. Бұл сезімталдық қалпағы. Өзінің өзгеріс көніл-күйін өткен немесе өзге құбылысты сәттермен байланыстырады.
 Бұл шығармашылық ойлау қалпағы. Жаңа тақырыпты өткен кезде келесі сұрақтар: «Жаңа жағдайда жаңа әдіс, факт немесе басқа әдіс-тәсілдерді қалай қолдануға болады?» «Өзгеше болу үшін не істеу керек?», «Осындай немесе басқа аспектіні, жаңалықты енгізу үшін не істеу керек?» қою арқылы жаңа жетістіктер тауып қолдануға мүмкіндік береді.
 Көк қалпақ ойлау үдерісін басқару үшін қолданылады.
Бұл философиялық , пысықтау қалпағы.. Көк қалпақты таңдаған топ міндетті түрде барлық жұмыс уақыттарын әр түрлі екі бөлікке бөлулері керек: біріншіден- басқа топтарды аралап, олардың көзқарасын қабылдап , екішіден- өз топына қайта оралып , жинаған материалды пысықтайды, қорытады. Олар соңғы сөзді айтады. «Алты қалпақ» Әрбір қалпаққа тапсырма беру. Ақ қалпақ: Бүгінгі коучингте көрген қандай әдістерді өз тәжірибеңізге енгізер едіңіз? Қызыл қалпақ: Осы коучингте сізді не таң қалдырды? Қара қалпақ: Коучингтің кемшіліктері Жасыл қалпақ: Өз тәжірибеңізге қандай әдіс- тәсілдер ала алдыңыз? Сары қалпақ: Бүгінгі сабақтардың ұтымды тұстары? Көк қалпақ: Қатысқан сабақтардың қорытындысы.      
| Рефлексия жасайды |
Ақ қалпақ- эмоциясыз, таза ойлау, дұрыс ойлау. Ақ қалпақ бізге белгілі немесе қажетті ақпаратқа назар аудару үшін пайдаланылады. Әсерсіз, субективті бағалаусыз тек сандардан, деректерден, ойлардан тұрады. Айтылған пікірді растайтын ,жоққа шығаратын қандай дәлелдер мен деректер, ақпараттар бар? Мәселені шешуде жетіспейтін ақпаратты қалай аламыз?
Сары қалпақ айқындылық пен өмірге сеніммен қарауды бейнелейді.Позитивті ойлау. Болашаққа деген үмітті көзқарас.Қарастырылып отырған құбылыстан позитивті жағын бөліп алып және неліктен позитивті екенін дәлелдеу керек. Нақты не нәрсе жақсы, пайдалы, тиімді, конструкторлық екенін айтып қана қоймай түсіндіру қажет.
Қара қалпақ Сары қалпаққа қарама-қайшы.Ненің қиын, түсініксіз, мәселе тудыратын, негативті екенін анықтап және себебін түсіндіреді.
Қызыл қалпақ сезімді, болжамды және ішкі түйсікті білдіреді. Бұл сезімталдық қалпағы. Өзінің өзгеріс көніл-күйін өткен немесе өзге құбылысты сәттермен байланыстырады.
Жасыл қалпақ. Бұл шығармашылық ойлау қалпағы. Жаңа тақырыпты өткен кезде келесі сұрақтар: «Жаңа жағдайда жаңа әдіс, факт немесе басқа әдіс-тәсілдерді қалай қолдануға болады?» «Өзгеше болу үшін не істеу керек?», «Осындай немесе басқа аспектіні, жаңалықты енгізу үшін не істеу керек?» қою арқылы жаңа жетістіктер тауып қолдануға мүмкіндік береді.
Көк қалпақ ойлау үдерісін басқару үшін қолданылады.
Бұл философиялық , пысықтау қалпағы.. Көк қалпақты таңдаған топ міндетті түрде барлық жұмыс уақыттарын әр түрлі екі бөлікке бөлулері керек: біріншіден- басқа топтарды аралап, олардың көзқарасын қабылдап , екішіден- өз топына қайта оралып , жинаған материалды пысықтайды, қорытады. Олар соңғы сөзді айтады.
Тапсырма №1
Дарынды және талантты балаларға тән қасиеттерді (+) белгілеңіз
1. Тәртіпті.
2. Үлгерімі қалыпты емес.
3. Жинақы
4. Жұмыс істеу темпі сыныптан бөлек.
5. Эрудициялы
6. Қылығы түсініксіз.
7. Ұжымшыл, көппен бірге болғанды қалайды.
8. Бір қалыпты жақсы оқиды.
9. Жеке басын ғана ойлайды.
10. Тез қабылдайды.
11. Сыныптастарымен қарым –қатынасы нашар.
12. Сыныптастарымен қарым –қатынасы жақсы.
13. Кейде анық затты түсінбейді.
14. Өз ойын, мақсатын анық айтады.
15. Кейде көпшілікке қарсы қарсы пікір айтады
Тапсырма № 2.
Анықтаманы оқып, түсінікке сәйкестендіріңіз
(талант, дарындылық)
..........— бұл субъективті жағдайда белгілі бір іс -әрекеттің табысты орындалуындағы жеке тұлғалық даралық ерекшеліктері». ......индивидте бар білім, дағды, үйренуге бағытталмайды. Ол кейбір іс-әрекеттерді орындауда басқалардың әдістері мен тәсілдерінен тереңдегі мен беріктігінен көрініс береді және оған жетуге мүмкіндік беретін ішкі психологиялық регулятор болып табылады.
... - бұл бірдей өмір шартында, қатарларымен салыстырғанда үйрену мен оқытуда аса жоғары қабылдаулары мен шығармашылықтың ерекше көрініс беруі. ...— бұл тек ақыл-ой дамуының жоғары деңгейі ғана емес, сонымен қатар жеке тұлғаның дамуына бағытталған кейбір ішкі талап-мақсаттар. Сонымен қатар, ...— бұл әлеуметтік құбылыс. Өйткені, адамның іс-әрекетінің әлеуметтік сферада жетістіктерге жетуі туралы сөз болып отыр
Тапсырма № 3
Орта жалпы білім беретін мектептердегі дарынды балалармен жүргізілетін жұмыстардың формасын анықтаңыз.
Мектепте бұл бағытта не істелді, не істелу керек?
Мектепте дарынды балалармен жүргізілетін жұмыстар бағытында қандай шешілмей келе жатқан мәселелер бар?
Психологиялық зерттеулерде дарынды баланың бірден көзге түсетін ерекшеліктеріне төмендегілерді жатқызады:
Үлгерімі қалыпты емес
Жұмыс істеу темпі сыныптан бөлек.
Қылығы түсініксіз
Жеке басын ғана ойлайды
Кейде анық затты түсінбейді
Кейде көпшілікке қарсы қарсы пікір айтады сенімділігі;
| неміс тілі | қазақ тілі |
| француз тілі | ағылшын тілі |
| орыс тілі | физика |
| математика | биология |
| информатика | география |
| бейнелеу өнері | дене шынықтыру |
| сызу | технология |
|
| музыка |
ФИЛОЛОГИЯ
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ
ӨНЕР
... — бастапқыда салмақ, өлшем, кейіннен ауыспалы мағынада — қабілеттер деңгейі) — қабілеттердің ең алдымен, арнайы қабілеттердің дамуының биік деңгейі. .... болуы туралы адам қарекетінің принципті жаңалығымен, бірегейлігімен ерекшеленуге тиіс нәтижелеріне қарап айтуға болады. Адамның .... айқын қажетсінушілік пен шығармашылыққа бағытталып, әрқашан белгілі бір қоғамдық талап-тілектерді бейнелейді. Осы себепті адамның ....дамуында оның дүниетанымы, қоғамдық позициясы орасан зор рөл атқарады. .... деп қандай да бір іс-әрекеттің, әсіресе табысты, дербес түрде шешілуіне жағдай жасайтын аса үздік қабілеттіліктердің ұштасуын атайды.
Тапсырма № 3.
Орта жалпы білім беретін мектептердегі дарынды балалармен жүргізілетін жұмыстардың формасын анықтаңыз
Мектепте бұл бағытта не істелді, не істелу керек?
Мектепте дарынды балалармен жүргізілетін жұмыстар бағытында қандай шешілмей келе жатқан мәселелер бар?
Оқушының дарындылығын анықтауда:
• Дарынды бала туралы педагогикалық, психологиялық, әлеуметтік ақпараттар, мәліметтер жинақтау.
• Бақылау
• Анкета
• Психодиагностика
• Социометрия
• Әңгімелесу
• Интервью сынды жұмыс түрлері жүргілуі тиіс. Аталмыш жұмыстар негізде психологиялық ерекшеліктерін айқындап, психологиялық зерттеу жұмысының қорытындысын (темперамент,зейін,ес,қабылдау,ойлауы, т.б.) және басқа мәліметтерді салыстыру арқылы, баланың әлсіз жақтарын дамытуға бағыт – бағдар беріп отыру.
Дарындылық төмендегідей топтарға жіктеледі:
• Ой-өрістің жоғарылығы
• Академиялық табыс
• Шығармашылық және тиімді ойлау, пікір айту
• Көркемдік әрекет
• Қатынас және белсенділік
• Қозғалғыштық
Дарынды оқушыларды таңдауда назар аударатын ерекшеліктер:
• Дарынды бала өзгеше және шапшаң ойлайды.
• Дарынды оқушылардың ішкі сезімі жағынан өзгешелігі: өте сезімтал, ықылас қойған нәрсесін, тақырыбын әр жерде негізгі мәселе етіп ұсынады.
• Дарынды оқушылардың физикалық тұлғадан ерекшелігі: дамудағы шапшаңдылық, ақындарша сөйлеуі, жиі-жиі ойға берілуі, қиял-күйінің басым түсуі.
• Әлеуметтік тұрғыдан ерекшелігі: адамгершілік сезімдерінің ерте дамып, жоғарғы моральдық қасиеттерге ие болуы.
Дарындылықты анықтағанда төмендегі факторларды ескеру керек:
• Жас ерекшелігі
• Тұлғалық ерекшелігі.
• Экспериментатордың тұлғалық ерекшелігі.
Қатысушылар:
Ақ қалпақ
Бағытталған оқу әдісімен сұрақтарға негізделіп берілген мәтін, мәтіндегі қазақ тарихындағы ұлы тұлға Абылай ханның Қалдан Шерінмен кездесуінің ақиқаттылығы,оның өмір жолдары оның ерді тезге салар қиын сынағын мәтінге сүйеніп айтты. Абылайдың сұңғыла саясаткерлігі мен айлакерлігінің айқын сипатын жеткізе білді.
Сары қалпақ
Жау қолына абайсызда түскен ханның өзіне сенуі, оның өжеттігі мен өткірлігі, намысқойлығы пен жігерлілігі, шешендігі, асқан төзімділігі мен көрегендігін дәлеледеді. Тарихтың қайталанбас тұлғасының өнеге істерін жеткізе білді.
Қара қалпақ
Ханның абайсызда тұтқын болып, Абылайды жорықпен емес, қулықпен қолға түсіруі, жеті күн, жеті түн зынданда ұстаған өшпенділік әрекеті, оған басты себебі жау баласын соғыста мерт қылуын атап көрсетті жәнесебебін түсіндіреді.
Жеті күн, жеті түн зынданда аш болса да, сыр бермеген төзімділігі, жау қылышынан қаймықпаған қайсарлығы, батылдықпен хан тағын иемденуі, ұстамдылығы, ашуға ақылмен әрекет жасауын т.б. құбылысты сәттерді айтып өтті.
Коучингке қатысушылар оқиғаны жан- жақты сипаттап,Абылай ханның ерлігі,батылдығы туралы өлең шығарды.Мәселені, оқиғаны басқаша қарауға жұмыстанды..
Көк қалпақтылар өзге қалпақтардың айтқандарын тыңдай отырып, Абылайдың қазақ тарихындағы орнымен қатар,әр топтың жұмысына баға берді. Барлық ойға,идеяларды бағалап,қорытынды жасады.
| Теориялық материал (презентация) (10 мин) | Дарынды балалар бір немесе бірнеше оқу пәні бойынша жоғарғы деңгейге жетеді Талантты балалардың дағдылары практикалық іс-әрекетте, оқу пәндерінде, өнерде, музыкада және спортта жоғарғы деңгейде қалыптасқан. Бір салада дарынға немесе талантқа ие болуы, бірақ басқа салада дарынсыз болуы мүмкін Зияткерлік мүмкіндіктер эмоциональдық жетілумен сәйкес келмейді |
|
