?аза? тілі мен ?дебиеті саба?тарында жа?а технологияны ?олдану
?аза? тілі мен ?дебиеті саба?тарында жа?а технологияны ?олдану
Баяндама
Та?ырыбы: ?аза? тілі мен ?дебиеті саба?тарында жа?а технологияларды ?олдану ар?ылы о?ушыларды? таным белсенділігін
арттыру жолдары.
«М??алімні? жа?а ?рпа?ы білім де?гейі ж?нінен ?лде?айда жо?ары болу керек. Ол ?шін жа?а формацияны? педагогы ?ажет” деген».Елбасымыз Н.?.Назарбаев.
?стаз алдында?ы басты ма?сат – сапалы білім мен саналы т?рбие беру, ш?кіртерді? талабы мен а?ымына сай ?алыптасуына ы?пал ету. Баланы жан-жа?ты жетілдіруде ?лкен танымды? баспалда?тарына жетелер да?ды – машы?тарды ?алыптастыру?а жол ашатын о?ыту мен т?рбие технологиясын жете білу, оны ме?геру, ?з біліктілігін арттыру. ?аза? тілі саба?ы ?рі тартымды, ?рі ?ызы?ты, ?рі сапалы болуы ?р ?стазды? ?зіне, білім де?гейіне, к?сіби шеберлігіне байланысты. О?у-т?рбие негізі-саба?. Жа?а ?дістерді пайдалануы – б?гінгі к?нні? талабы. Елбасы Н.?.Назарбаевты? «Келер ?рпа? алдында зор жауапкершілік ж?гін ар?алап келеміз», — деген с?зі ?стаз ?ауымына ?лкен тапсырыстарды артып отыр. Елімізді? болаша?ы к?ркейіп, ?ркениетті елдерді? ?атарына ?осылуы б?гінгі ?рпа? бейнесімен к?рінеді.
Орыс тілінде о?ытылатын мектептерде ?аза? тілінен саба? беруде о?ушыны? ойлауы мен тілін дамытуда. Д?ниетанымын ?алыптастыруда алдымызда ?лкен міндеттерді? т?р?анын м?лім. ?аза? тілі саба?ында жа?а технологияларды пайдалана отырып, о?ушыларды? с?здік ?орын молайту, с?йлеу тіліні? грамматикасын ?алыптастыру, дыбыстарды д?рыс айту, диалогтік с?йлеуді? ?алыптасуы, т?сінгенін айта білу, сауатты жазу?а да?дыландыру, д?ниетанымын, ой — ?рісін ке?ейту, ?мірге деген к?з?арасын жан — жа?ты дамытып, шы?армашылы? ?абілетіне жол ашу.
Ол-сонымен бірге бас?а ?лт балаларына ?аза?ты? ?дебиеті мен м?дениетін, ?ылымын, ?нерін насихаттайтын п?н. О?ытушы саба?ты д?рыс жоспарлап, ма?сатын на?ты белгілеп алмайынша дегеніне жете алмайды. ?р сыныпты? ба?дарламасына ?арай о?ушылар жа?а с?здерді ме?гереді, с?здерді жаттаумен тынбай, сол с?здерді ?атыстырып, с?йлем ж?не м?тін ??растыра білу керек деп ойлаймын.
Елбасымыз Н.?.Назарбаев “?аза?станны? болаша?ы – ?аза? тілінде” ж?не “Тілімізді? мемлекеттік ?ызметте де, ?ндірісте де, ?ылымда да, білім беруде де д?л орыс тіліні? ?олданылуындай болып ?олданылуы ?шін ?олдан келгенні? б?рін істеу керек” деген т?жырымдары бар.
Біз ?стаздар ?ауымы ?андай да болмасын жа?алы??а ??ла? т?ре ж?ретініміз аны?. Жа?а технологияларды саба?та ?олдануды? тиімділігін ?ашан да жол?а ?оямыз. Жеті модульді саба?ты жоспарлауда ?олдануды? тиімділігі, саба? тартымды, ?серлі, ай?ын, ма?сатты, ?ызы?ты ж?не толы?тай м?нді болады. Жо?арыда айтыл?андай саба?ты? мазм?нын, ??рылысын, д?лдігін, ж?мыс ж?ргізу т?сілін білім мазм?нын ?лемдік стандарт?а жеткізу ?шін жа?аша о?у ?дерісі ар?ылы ?з ойын еркін айтатын, ?зіне сенімді, жан-жа?ты ойлай алатын, а?паратты? технологияларды жетік ме?герген, бірнеше тілді білетін о?ушыларды дайындау ?шін м??алімні? ??зіреттілігін жетілдіру керектігін т?сіндім.
?аза? тілі мен ?дебиеті саба?тарында жа?а технологияларды ?олдану ар?ылы о?ушыларды? таным белсенділігін арттыру, ?азіргі ?о?ам талабына сай ой-?рісін дамыту, шы?армашылы?ын ке?ейту, дамыту, тере? білімді, б?секеге ?абілетті т?л?аны жасау, заман с?ранысына сай ізденімпаз т?л?аны ?алыптастыру болып отыр. ?орыта айт?анда, о?ыту процесіні? н?тижелі болуы ?стазды? саба? беру шеберлігіне, саба?ын ?ыз?ылы?ты ж?ргізіп, зейін ?ойдыра білуіне, о?ушыларды? ?здігінен білім алу?а ?йренуіне байланысты. ?андай да болмасын жа?а ?діс-т?сілдер ?рбір о?ушыны? ?з бетімен о?ып ?йренуіне сенімін ?ялатып, шы?армашылы?пен ж?мыс істеуіне, ?орытынды жасай алуына, с?йлеу м?дениетіні? ?суіне ы?пал етеді, білім сапасын арттырады. Жа?а ?діс-т?сілдерді м?н-ма?ыналарына, ерекшеліктеріне ?арай та?дап ?олдана білсек, бала?а білім беруде ?тарымыз аны?.
Мен к?бінесе о?ушылармен бірлесіп, ?йымдасып, топтасып ж?мыс істеуіне к??іл б?лемін. Ш?кірт бірлесіп ?йренуде кішігірім топтармен, ж?ппен ж?мыс жасауда орта? проблемаларды тал?ыла?анда жа?а пікірлерге шы?армашылы?пен ?арау т?р?ысында жа?алы?тар ашу барысында ж?мыс істейді. Топ м?шелері ?з ойларын орта?а салып сол ойларды к?рсетеді. Шамалары келгенше ?ор?ап шы?у?а тырысады. Бірлесіп ж?мыс жаса?анда мына жайттарды есте ?стаймын: Сыйласты?; Жауапкершілік; Топты? барлы? м?шелеріні? кезепен с?йлеу да?дысын ?йрету; С?йлесуде ?леуметтік ?арым – ?атынас жасау, да?дыларын ?алыптастыру; Топта ?тымды ж?мыс істеу. ?з ойларын ашы? айту?а жетелеу. ?здерін ж?не ?згені ба?алау. М??алімдерді?, о?ушыларды? топ ішінде с?йлеуін ба?ылау ж?не ?ажет кезде кірісіп с?йлеп кету;
Бірлесіп ж?мыс жасауда ?ол жеткізген жетістіктерім:
О?ушыны? е? алдымен есте ?стау ?абілетіні? жо?арлауы; Жиі- жиі ой тал?асын жасау ж?не тере? т?сінікпен ойлауды? дамуы ар?ылы о?ушыны с?йлету; Саба?та ?з бетімен ба?ылаусыз отыр?аннан г?рі о?ушыныны? ж?мыс басты болуы; Бір н?рсеге ?йрету м?нді т?рде ?ызы?ушылы?ын оянуы; Бірлесіп ж?мыс жасау кезінде топ м?шелеріні? ?лтына, жынысына, ?абілетіне, ?леуметтік жа?дайына ?арамай оларды? бір – біріне д?рыс к?з?араспен ?арап, ойларын т?сінеді.
О?ушылар ж?мыс жасау барысында бір – біріне к?мектесіп, ойларын орта?а салады, ынталарына к?ш – ?уат бере отырып, ?здеріні? білім алуын к?термелейді, о?у?а, жазу?а, ты?дау?а, с?йлеуге ке? м?мкіндіктер беретін ортада о?ушыны ?з пікірлерін еркін жеткізуге жа?дайлар жасайды.
Саба? ?стінде жан – жа?ты с?ра? ?оюда да м??алім м?мкіндігінше барлы? о?ушыны? жауап беруін ?амтамасыз етуі керек. С?ра? ?оюды? ?арапайым т?рінен тере? ойлау?а дейінгі т?рлері бар екендігі белгілі. Ал ?стазды? ма?саты- о?ушыны? ойлау сатысы е? т?менгі де?гейден жо?ары тере? ойлау де?гейі т?сінуден басталады. Одан кейін ?олдану, анализ, синтезге дейін жо?арлайды.
Жа?аша жа??ыртып о?ыту, интерактив ?дістер, жа?а технологиялар тіл ?йренушіні? танымды?, білімдік белсенділігін тудыру?а, у?ждемесін тудыру?а ба?ыттал?ан. Біра? б?ны? б?рі о?ытушыны? шеберлігіне байланысты, о?ытушы ?немі ізденісте болуы ?ажет. М??алім ж?мысты ?йымдастыра білуі ?ажет: ма?сат ?ою, ж?мысты жоспарлау, тапсырманы б?лу, о?ушыны? ?рекетін ба?ылау ж?не ба?алау, м??алім ш?кірттерді? ке?есшісі болады. Ж?мысты ?йымдастырып, топ?а б?ліп, ?р топ?а та?ырып беріп, оларды тал?ылау к?зделеді. Келесі ?р ш?кіртке жеке-жеке тапсырма беру, одан кейін ж?пты? тапсырма?а ?р т?рлі тапсырмалар беруге болады. Со?ында б?кіл топ ?з ж?мыстарыны? н?тижесін тал?ылайды, бір-бірін ба?алайды.
?лы ?алым Д.И.Менделеев: «?ылымды с?йген ж?не жа?сы ме?гере білген м??алім ?ана о?ушыларына тере? де ма?ыналы білім бере алады» деген.?орыта айт?анда, жа?а ?діс ар?ылы б?гінгі к?ні білім беру ж?йесінде о?ушыларды? шы?армашылы? ?рекетін дамыту?а, оларды? о?у е?бегіне деген жа?ымды мотивациясын ?алыптастыру ?шін, тиімді инновациялы? шешімні? бірі саба?та тиімді ?діс –т?сілдерді, ж?мыс т?рлерін ?олдану ?стазды? біліктілігі мен ?дістемелік шеберлігіне байланысты. ?азіргі та?да б?секеге ?абілетті ?шт??ырлы тілін дамытуда, ?аза? тіліні? м?ртебесін к?теруде, ?з ойын, пікірін ауызша ж?не жазбаша тілде к?ркем де аны?, на?ты етіп бере білу жолында «СТО» стратегияларын дамыту ж?мыстары к?мегін к?птеп тигізері аны?. Б?гінгі ?мірін бала о?ытып, білім беруге бел байла?ан ?р ?стазды? жанд?ниесі сенім ен тілекті? шуа?ымен н?рлана т?спек деп ойлаймын. ?ашан да білімді ?рпа?-болаша?ымызды? кепілі. Егеменді елімізді? та?дыры-жас ?рпа?ты? ?олында болса, ?рпа?ты? та?дыры-б?гінгі ?стаздарды? ?олында.
Президентіміз Н.?. Назарбаев: «Біз ?мір бойына жететін білім алу» моделінен «?мір бойы білім алып ?ту» моделіне к?шуге тиіспіз»-деген пікірі ?згерем деген ?рбір о?ушыны? да, м??алімні? де, басшыны? да рухани азы?ы болуы тиіс. Олай болса келешек ?рпа?ымызды? жан-жа?ты, тере? білімді, я?ни интеллектаулды де?гейін жо?ары болуына ?ойылатын талап зор.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«?аза? тілі мен ?дебиеті саба?тарында жа?а технологияны ?олдану»
Баяндама
Тақырыбы: Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында жаңа технологияларды қолдану арқылы оқушылардың таным белсенділігін
арттыру жолдары.
«Мұғалімнің жаңа ұрпағы білім деңгейі жөнінен әлдеқайда жоғары болу керек. Ол үшін жаңа формацияның педагогы қажет” деген».Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев.
Ұстаз алдындағы басты мақсат – сапалы білім мен саналы тәрбие беру, шәкіртердің талабы мен ағымына сай қалыптасуына ықпал ету. Баланы жан-жақты жетілдіруде үлкен танымдық баспалдақтарына жетелер дағды – машықтарды қалыптастыруға жол ашатын оқыту мен тәрбие технологиясын жете білу, оны меңгеру, өз біліктілігін арттыру. Қазақ тілі сабағы әрі тартымды, әрі қызықты, әрі сапалы болуы әр ұстаздың өзіне, білім деңгейіне, кәсіби шеберлігіне байланысты. Оқу-тәрбие негізі-сабақ. Жаңа әдістерді пайдалануы – бүгінгі күннің талабы. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Келер ұрпақ алдында зор жауапкершілік жүгін арқалап келеміз», — деген сөзі ұстаз қауымына үлкен тапсырыстарды артып отыр. Еліміздің болашағы көркейіп, өркениетті елдердің қатарына қосылуы бүгінгі ұрпақ бейнесімен көрінеді.
Орыс тілінде оқытылатын мектептерде қазақ тілінен сабақ беруде оқушының ойлауы мен тілін дамытуда. Дүниетанымын қалыптастыруда алдымызда үлкен міндеттердің тұрғанын мәлім. Қазақ тілі сабағында жаңа технологияларды пайдалана отырып, оқушылардың сөздік қорын молайту, сөйлеу тілінің грамматикасын қалыптастыру, дыбыстарды дұрыс айту, диалогтік сөйлеудің қалыптасуы, түсінгенін айта білу, сауатты жазуға дағдыландыру, дүниетанымын, ой — өрісін кеңейту, өмірге деген көзқарасын жан — жақты дамытып, шығармашылық қабілетіне жол ашу.
Ол-сонымен бірге басқа ұлт балаларына қазақтың әдебиеті мен мәдениетін, ғылымын, өнерін насихаттайтын пән. Оқытушы сабақты дұрыс жоспарлап, мақсатын нақты белгілеп алмайынша дегеніне жете алмайды. Әр сыныптың бағдарламасына қарай оқушылар жаңа сөздерді меңгереді, сөздерді жаттаумен тынбай, сол сөздерді қатыстырып, сөйлем және мәтін құрастыра білу керек деп ойлаймын.
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев “Қазақстанның болашағы – қазақ тілінде” және “Тіліміздің мемлекеттік қызметте де, өндірісте де, ғылымда да, білім беруде де дәл орыс тілінің қолданылуындай болып қолданылуы үшін қолдан келгеннің бәрін істеу керек” деген тұжырымдары бар.
Біз ұстаздар қауымы қандай да болмасын жаңалыққа құлақ түре жүретініміз анық. Жаңа технологияларды сабақта қолданудың тиімділігін қашан да жолға қоямыз. Жеті модульді сабақты жоспарлауда қолданудың тиімділігі, сабақ тартымды, әсерлі, айқын, мақсатты, қызықты және толықтай мәнді болады. Жоғарыда айтылғандай сабақтың мазмұнын, құрылысын, дәлдігін, жұмыс жүргізу тәсілін білім мазмұнын әлемдік стандартқа жеткізу үшін жаңаша оқу үдерісі арқылы өз ойын еркін айтатын, өзіне сенімді, жан-жақты ойлай алатын, ақпараттық технологияларды жетік меңгерген, бірнеше тілді білетін оқушыларды дайындау үшін мұғалімнің құзіреттілігін жетілдіру керектігін түсіндім.
Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында жаңа технологияларды қолдану арқылы оқушылардың таным белсенділігін арттыру, қазіргі қоғам талабына сай ой-өрісін дамыту, шығармашылығын кеңейту, дамыту, терең білімді, бәсекеге қабілетті тұлғаны жасау, заман сұранысына сай ізденімпаз тұлғаны қалыптастыру болып отыр. Қорыта айтқанда, оқыту процесінің нәтижелі болуы ұстаздың сабақ беру шеберлігіне, сабағын қызғылықты жүргізіп, зейін қойдыра білуіне, оқушылардың өздігінен білім алуға үйренуіне байланысты. Қандай да болмасын жаңа әдіс-тәсілдер әрбір оқушының өз бетімен оқып үйренуіне сенімін ұялатып, шығармашылықпен жұмыс істеуіне, қорытынды жасай алуына, сөйлеу мәдениетінің өсуіне ықпал етеді, білім сапасын арттырады. Жаңа әдіс-тәсілдерді мән-мағыналарына, ерекшеліктеріне қарай таңдап қолдана білсек, балаға білім беруде ұтарымыз анық.
Мен көбінесе оқушылармен бірлесіп, ұйымдасып, топтасып жұмыс істеуіне көңіл бөлемін. Шәкірт бірлесіп үйренуде кішігірім топтармен, жұппен жұмыс жасауда ортақ проблемаларды талқылағанда жаңа пікірлерге шығармашылықпен қарау тұрғысында жаңалықтар ашу барысында жұмыс істейді. Топ мүшелері өз ойларын ортаға салып сол ойларды көрсетеді. Шамалары келгенше қорғап шығуға тырысады. Бірлесіп жұмыс жасағанда мына жайттарды есте ұстаймын: Сыйластық; Жауапкершілік; Топтың барлық мүшелерінің кезепен сөйлеу дағдысын үйрету; Сөйлесуде әлеуметтік қарым – қатынас жасау, дағдыларын қалыптастыру; Топта ұтымды жұмыс істеу. Өз ойларын ашық айтуға жетелеу. Өздерін және өзгені бағалау. Мұғалімдердің, оқушылардың топ ішінде сөйлеуін бақылау және қажет кезде кірісіп сөйлеп кету; Бірлесіп жұмыс жасауда қол жеткізген жетістіктерім: Оқушының ең алдымен есте ұстау қабілетінің жоғарлауы; Жиі- жиі ой талқасын жасау және терең түсінікпен ойлаудың дамуы арқылы оқушыны сөйлету; Сабақта өз бетімен бақылаусыз отырғаннан гөрі оқушынының жұмыс басты болуы; Бір нәрсеге үйрету мәнді түрде қызығушылығын оянуы; Бірлесіп жұмыс жасау кезінде топ мүшелерінің ұлтына, жынысына, қабілетіне, әлеуметтік жағдайына қарамай олардың бір – біріне дұрыс көзқараспен қарап, ойларын түсінеді. Оқушылар жұмыс жасау барысында бір – біріне көмектесіп, ойларын ортаға салады, ынталарына күш – қуат бере отырып, өздерінің білім алуын көтермелейді, оқуға, жазуға, тыңдауға, сөйлеуге кең мүмкіндіктер беретін ортада оқушыны өз пікірлерін еркін жеткізуге жағдайлар жасайды. Сабақ үстінде жан – жақты сұрақ қоюда да мұғалім мүмкіндігінше барлық оқушының жауап беруін қамтамасыз етуі керек. Сұрақ қоюдың қарапайым түрінен терең ойлауға дейінгі түрлері бар екендігі белгілі. Ал ұстаздың мақсаты- оқушының ойлау сатысы ең төменгі деңгейден жоғары терең ойлау деңгейі түсінуден басталады. Одан кейін қолдану, анализ, синтезге дейін жоғарлайды.
Жаңаша жаңғыртып оқыту, интерактив әдістер, жаңа технологиялар тіл үйренушінің танымдық, білімдік белсенділігін тудыруға, уәждемесін тудыруға бағытталған. Бірақ бұның бәрі оқытушының шеберлігіне байланысты, оқытушы үнемі ізденісте болуы қажет. Мұғалім жұмысты ұйымдастыра білуі қажет: мақсат қою, жұмысты жоспарлау, тапсырманы бөлу, оқушының әрекетін бақылау және бағалау, мұғалім шәкірттердің кеңесшісі болады. Жұмысты ұйымдастырып, топқа бөліп, әр топқа тақырып беріп, оларды талқылау көзделеді. Келесі әр шәкіртке жеке-жеке тапсырма беру, одан кейін жұптық тапсырмаға әр түрлі тапсырмалар беруге болады. Соңында бүкіл топ өз жұмыстарының нәтижесін талқылайды, бір-бірін бағалайды.
Ұлы ғалым Д.И.Менделеев: «Ғылымды сүйген және жақсы меңгере білген мұғалім ғана оқушыларына терең де мағыналы білім бере алады» деген.Қорыта айтқанда, жаңа әдіс арқылы бүгінгі күні білім беру жүйесінде оқушылардың шығармашылық әрекетін дамытуға, олардың оқу еңбегіне деген жағымды мотивациясын қалыптастыру үшін, тиімді инновациялық шешімнің бірі сабақта тиімді әдіс –тәсілдерді, жұмыс түрлерін қолдану ұстаздың біліктілігі мен әдістемелік шеберлігіне байланысты. Қазіргі таңда бәсекеге қабілетті үштұғырлы тілін дамытуда, қазақ тілінің мәртебесін көтеруде, өз ойын, пікірін ауызша және жазбаша тілде көркем де анық, нақты етіп бере білу жолында «СТО» стратегияларын дамыту жұмыстары көмегін көптеп тигізері анық. Бүгінгі өмірін бала оқытып, білім беруге бел байлаған әр ұстаздың жандүниесі сенім ен тілектің шуағымен нұрлана түспек деп ойлаймын. Қашан да білімді ұрпақ-болашағымыздың кепілі. Егеменді еліміздің тағдыры-жас ұрпақтың қолында болса, ұрпақтың тағдыры-бүгінгі ұстаздардың қолында.
Президентіміз Н.Ә. Назарбаев: «Біз өмір бойына жететін білім алу» моделінен «өмір бойы білім алып өту» моделіне көшуге тиіспіз»-деген пікірі өзгерем деген әрбір оқушының да, мұғалімнің де, басшының да рухани азығы болуы тиіс. Олай болса келешек ұрпағымыздың жан-жақты, терең білімді, яғни интеллектаулды деңгейін жоғары болуына қойылатын талап зор.
