?аза? тілі саба?ында де?гейліп о?ыту ?дістемесін ?олдану жолдары

Жалпы білім беретін №81 орта мектепті?

?аза? тілі ж?не ?дебиет п?ні м??алімі Саумалбаева А.Т.

?аза? тілі саба?ында де?гейліп о?ыту ?дістемесін ?олдану жолдары

?аза? тілін о?ытып, ?йрету-к?птеген ізденістерді,жа?а технологияны керек етеді. ?аза? тілі п?нін о?ытуда е? басты м?селе- саба?та ?р о?ушы?а ?олайлы жа?дай жасау, о?у барысын ж?йелі т?рде ж?ргізу. Со??ы кезде де?гейлік тапсрымалар ар?ылы ?р о?ушыны? ?абілеттілік де?гейін аны?тап, топты? ?діспен ж?мыс істеймін. Де?гейлеп о?ыту технологиясы де?гейлік тапсрымалар ар?ылы іске асады. Де?гейлік тапсырымалар о?ушыны? шы?армашылы? ?абілетін дамытып, іздендіруге жетелейді, п?нге деген ?ызы?ушылы?ыг арттырады.[1]

Жетістіктерге жету ?шін е? алдымен о?ушыларды? білім д?режесін, ынасын, а?ыл-ой, е?бек да?дысын, ?з ж?мысына деген жауапкершілігін ескеру ?ажет. Де?гейлік тапсырмаларды ?андай д?режеде орындай алса ба?а біліме ?арай ?ойылады.

Б?л ?дісті? негізгі ?станымы-?арапайымнан к?рделіге жетіп,игерту. Де?гейлік тапсырмаларды-белгілі бір та?ырыпты біткен кезде немесе ба?ылау ж?мысын ж?ргізгенде ж?не ?айталау ?ткізгенде пайдалану ?те ?тымды.Б?л ?дісті? та?ы бір ?тымды жа?ы-о?ушы ?зіні? нені білмейтінін аны? а??арып, келесіде ?зі ізденіп о?ып келеді.[2]

Де?гейлік тапсырмаларды карточка ретінде, тест т?рінде саба?та ж?не ?йге беруге болады. Саба?та о?ушылар?а ?з ойларын талдау?а, айту?а, ?орытындылау?а к?п к??іл б?лу ?ажет.М??алім білімі нашарлар?а к?мек беріп,?абілеттілермен ж?мыс ?йымдастырып отыру ар?ылы ?аза? тілін о?у?а деген ?ызы?ушылы?ын, белсендігін арттырады.

?абілеттік де?гейі бойынша о?ушылар?а ?ш топ ?сынылады:

1топ-орташа де?гей-б?лар?а та?ырып бойынша же?іл тапсырмалар беріледі.

2топ-м?мкіндік де?гей-стандарт талабы бойынша,жалпы жоспар бойынша тапсрымалар орындайды.

3топ-шы?армашылы? топ-к?рделенген шы?армашылы?,шеберлік ?абілетін ?олдануы ?ажет.

Мысалы,фонетиканы ?ткен кезде келесі тапсырмаларды о?ушылар?а ?сыну?а болады.

«?стел» с?зін фонетикалы? талдау (5сынып)

Бірінші саты: 1 топ-неше дыбыстан ??рыл?ан.

2 топ-неше дауысты,неше дауыссыз дыбыстар бар.

3 топ-дыбысты? талдау жасау

Екінші саты: 1 топ-неше дауысты,неше дауыссыз дыбыс

2 топ-дыбысты? талдау жасау

3 топ-?лгі бойынша с?з ??растыру

Мысалы:?[?]-жі?ішке дауысты дыбыс. С[с]-?ата? дауыссыз дыбыс; Т[т]-?ата? дауыссыз дыбыс; Е[е]-жі?ішке дауысты дыбыс; Л[л]-?нді дауыссыз дыбыс

?шінші саты: 1 топ-дыбысты? талдау

2 топ-?лгі бойынша ?з с?зін ??растыру

3 топ-с?зді тап []-жуан дауысты дыбыс

[]-?я? дауыссыз дыбыс

[]-жуан дауысты дыбыс

[]-?ата? лауыссыз дыбыс (а?ащ)

II. Арты? с?зді тап,т?сінік бер.

1 топ-?ке,с?н,?зен,?ол(?ол-жуан с?з)

2 топ-кітап,м??алім,са?ат,?азір (са?ат-жуан с?з)

3 топ-б?гін,саяба?,саяжай,?оян(б?гін-жі?ішке с?з)

III. Буын т?рлерін аны?та

1 топ-берілген с?зде неше буын бар: К?ше

2 топ-буын т?рлерін аны?та:К?ше

3 топ-?лгі бойынша с?з ??растыр: Кесе

IV. К?п н?ктені? орнына д?рыс дыбыс(?ріп) жаз

1топ-д...птер, ...демі, с...н, п...н;

2топ-к...т...п, с...р...т, ...йн..., ...к...;

3топ-...?и..., ...а..., ...а...а...,е...і...;

V. С?з ??рамын бекіткен кезде келесі тапсырмалар ?сыну?а болады.

1 топ-т?бір с?з жаз

2 топ-к?птік жал?ауын ?ос

3 топ-схема бойынша с?з ??растыр т?бір+жал?ау

Схема бойынша с?з ??растыр: Би,?н,балы?

1 топ-т?бір+жал?ау

2 топ-т?бір+ж?рна?+жал?ау

3 топ-т?бір+ж?рна?+жал?ау+жал?ау

1 топ-септіктерді ата

2 топ-с?ра?тары ?андай

3 топ-жал?ауларын жаз

Септік жал?ауларын тауып,т?рлерін ажырат. ?лия кеше Ас?армен ?лкетану м?ражайына барды.

1 топ- ?лия

2 топ- Ас?армен

3 топ- М?ражайына

?орыта айт?анда, де?гейлеп о?ыту ?дістемесін ?аза? тілі саба?ында ?олдану келесі н?тижелерге жеткізеді:

О?ушылар?а еркін ойлау?а м?мкіндік береді;
Тіл байлы?тары, сауаттыл?тары артады;
?з ойын жеткізуге, жан-жа?ты ізденуге ?йретеді;
Шы?армашылы? белсенділігін арттырып,?жымда бірігіп ж?мыс істеуге т?рбиелейді
?з бетімен білім алатын,а?паратты? технологияларды жа?сы ме?герген, білімді жеке т?л?аны ?алыптастырады.

Жо?арыда 8 «?»сыныбыны? де?гейлеп о?ыту ?дістемесін ?немі ?олдан?анны? н?тижесінде 2008-2009 о?у жылында?ы жылды? сапасыны? 2009-2010 о?у жылында?ы 1жарты жылды?ты? білім сапасыны? диагностикасы берілген. Б?л зерттеуден сапаны? 14% ?скенін к?ре аламыз.Демек, алды?а ма?сат ?ойып, сол ма?сат?а жету жолында е?бек етсек н?тижесі о?ды болатыны с?зсіз.

Пайдаланыл?ан ?дебиеттер тізімі

Ерназарова З.Ш. «?аза? тілін о?ытуды? т?рт де?гейлік ба?дарламасы» ?аза? тілі:?дістеме.Республикалы? ?ылыми-?дістемелік журнал.№4 саны 2013жыл-2бет
Н.Ба?сыбекова .Саралап де?гейлеп о?ыту технологиясы ар?ылы о?ушыларды? білім де?гейін арттыру. ?аза? тілі ?дістемелік журнал. №4 саны 2014жыл-16бет

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?аза? тілі саба?ында де?гейліп о?ыту ?дістемесін ?олдану жолдары »

Жалпы білім беретін №81 орта мектептің

қазақ тілі және әдебиет пәні мұғалімі Саумалбаева А.Т.

Қазақ тілі сабағында деңгейліп оқыту әдістемесін қолдану жолдары

Қазақ тілін оқытып, үйрету-көптеген ізденістерді,жаңа технологияны керек етеді. Қазақ тілі пәнін оқытуда ең басты мәселе- сабақта әр оқушыға қолайлы жағдай жасау, оқу барысын жүйелі түрде жүргізу. Соңғы кезде деңгейлік тапсрымалар арқылы әр оқушының қабілеттілік деңгейін анықтап, топтық әдіспен жұмыс істеймін. Деңгейлеп оқыту технологиясы деңгейлік тапсрымалар арқылы іске асады. Деңгейлік тапсырымалар оқушының шығармашылық қабілетін дамытып, іздендіруге жетелейді, пәнге деген қызығушылығыг арттырады.[1]

Жетістіктерге жету үшін ең алдымен оқушылардың білім дәрежесін, ынасын, ақыл-ой, еңбек дағдысын, өз жұмысына деген жауапкершілігін ескеру қажет. Деңгейлік тапсырмаларды қандай дәрежеде орындай алса баға біліме қарай қойылады.

Бұл әдістің негізгі ұстанымы-қарапайымнан күрделіге жетіп,игерту. Деңгейлік тапсырмаларды-белгілі бір тақырыпты біткен кезде немесе бақылау жұмысын жүргізгенде және қайталау өткізгенде пайдалану өте ұтымды.Бұл әдістің тағы бір ұтымды жағы-оқушы өзінің нені білмейтінін анық аңғарып, келесіде өзі ізденіп оқып келеді.[2]

Деңгейлік тапсырмаларды карточка ретінде, тест түрінде сабақта және үйге беруге болады. Сабақта оқушыларға өз ойларын талдауға, айтуға, қорытындылауға көп көңіл бөлу қажет.Мұғалім білімі нашарларға көмек беріп,қабілеттілермен жұмыс ұйымдастырып отыру арқылы қазақ тілін оқуға деген қызығушылығын, белсендігін арттырады.

Қабілеттік деңгейі бойынша оқушыларға үш топ ұсынылады:

1топ-орташа деңгей-бұларға тақырып бойынша жеңіл тапсырмалар беріледі.

2топ-мүмкіндік деңгей-стандарт талабы бойынша,жалпы жоспар бойынша тапсрымалар орындайды.

3топ-шығармашылық топ-күрделенген шығармашылық,шеберлік қабілетін қолдануы қажет.

Мысалы,фонетиканы өткен кезде келесі тапсырмаларды оқушыларға ұсынуға болады.

«Үстел» сөзін фонетикалық талдау (5сынып)

Бірінші саты:1 топ-неше дыбыстан құрылған.

2 топ-неше дауысты,неше дауыссыз дыбыстар бар.

3 топ-дыбыстық талдау жасау

Екінші саты: 1 топ-неше дауысты,неше дауыссыз дыбыс

2 топ-дыбыстық талдау жасау

3 топ-үлгі бойынша сөз құрастыру

Мысалы:ү[ү]-жіңішке дауысты дыбыс. С[с]-қатаң дауыссыз дыбыс; Т[т]-қатаң дауыссыз дыбыс; Е[е]-жіңішке дауысты дыбыс; Л[л]-үнді дауыссыз дыбыс

Үшінші саты: 1 топ-дыбыстық талдау

2 топ-үлгі бойынша өз сөзін құрастыру

3 топ-сөзді тап []-жуан дауысты дыбыс

[]-ұяң дауыссыз дыбыс

[]-жуан дауысты дыбыс

[]-қатаң лауыссыз дыбыс (ағащ)

Артық сөзді тап,түсінік бер.

1 топ-әке,сән,өзен,қол(қол-жуан сөз)

2 топ-кітап,мұғалім,сағат,қазір (сағат-жуан сөз)

3 топ-бүгін,саябақ,саяжай,қоян(бүгін-жіңішке сөз)

Буын түрлерін анықты

1 топ-берілген сөзде неше буын бар: Көше

2 топ-буын түрлерін анықта:Көше

3 топ-үлгі бойынша сөз құрастыр:Кесе

Көп нүктенің орнына дұрыс дыбыс(әріп) жаз

1топ-д...птер, ...демі, с...н, п...н;

2топ-к...т...п, с...р...т, ...йн..., ...к...;

3топ-...әи..., ...а..., ...а...а...,е...і...;

Сөз құрамын бекіткен кезде келесә тапсырмалар ұсынуға болады.

1 топ-түбір сөз жаз

2 топ-көптік жалғауын қос

3 топ-схема бойынша сөз құрастыр түбір+жалғау

Схема бойынша сөз құрастыр: Би,ән,балық

1 топ-түбір+жалғау

2 топ-түбір+жұрнақ+жалғау

3 топ-түбір+жұрнақ+жалғау+жалғау

1 топ-септіктерді ата

2 топ-сұрақтары қандай

3 топ-жалғауларын жаз

Септік жалғауларын тауып,түрлерін ажырат. Әлия кеше Асқармен Өлкетану мұражайына барды.

1 топ- Әлия

2 топ- Асқармен

3 топ- Мұражайына

Қорыта айтқанда,деңгейлеп оқыту әдістемесін қазақ тілі сабағында қолдану келесі нәтижелерге жеткізеді:

Оқушыларға еркін ойлауға мүмкіндік береді;
Тіл байлықтары, сауаттылқтары артады;
Өз ойын жеткізуге, жан-жақты ізденуге үйретеді;
Шығармашылық белсенділігін арттырып,ұжымда бірігіп жұмыс істеуге тәрбиелейді
Өз бетімен білім алатын,ақпараттық технологияларды жақсы меңгерген, білімді жеке тұлғаны қалыптастырады.

Жоғарыда 8 «Ә»сыныбының деңгейлеп оқыту әдістемесін үнемі қолданғанның нәтижесінде 2008-2009 оқу жылындағы жылдық сапасының 2009-2010 оқу жылындағы 1жарты жылдықтың білім сапасының диагностикасы берілген. Бұл зерттеуден сапаның 14% өскенін көре аламыз.Демек, алдыға мақсат қойып, сол мақсатқа жету жолында еңбек етсек нәтижесі оңды болатыны сөзсіз.