Білім беру мазм?нын жа?арту:болаша??а ба?дарлану Білім – ?о?амды ?леуметтік-м?дени, ?ылыми ?рдіспен ?амтамасыз ететін жо?ары ??ндылы?. Болаша?ты? б?гінгіден н?рлы болуына ы?пал етіп, адамзат ?о?амы ал?а апаратын к?ш тек білімде ?ана. ?ай елдін болсын ?сіп-?ркендеуі, ?аламды? д?ниеде ?зіндік орын алуы оны? ?лтты? білім ж?иесіні? де?гейіне, даму ба?ытына байланысты. XXI ?асыр де?гейінде білім беру ж?не к?сіптік даярлау ж?ніндегі ?аза?стан Республикасыны? Президенті Н.Назарбаевты? ?аза?стан хал?ына 2007 жыл?ы 28 а?панда?ы Жолдауында « Біз б?кіл еліміз бойынша ?лемдік стандарттар де?гейінде сапалы білім беру ?ызметін к?рсетуге ?ол жеткізуіміз керек. ?р о?ушыны? білім мен ?абілет де?гейіні? тиімділігін ба?алауды? бірт?тас ж?йесін жасау ?ажеттігін, о?у жоспарларына жаратылыстану бейініндегі арнаулы сыныптар ??руды ?арастыр?ан ж?н » екендігі атап к?рсетілген болатын. Жа?а ?асыр табалдыры?ын білім мен ?ылымды инновациялы? технология ба?ытымен дамыту ма?сатымен аттауымыз ?лкен ?мітті? басты нышаны болып табылады. « ?рпа?ы білімді халы?ты? болаша?ы б?лы??ыр болмайды » дегендей, жас ?рпа??а сапалы, м?н-ма?ыналы, ?негелі т?рбие мен білім беру – б?гінгі к?нні? басты талабы. ?азіргі кезе?де жалпы білімні? міндеті – баланы? жалпылама дамуын ?амтамасыз ету ?ана емес, е? бастысы, оларды жастай ?з ?абілеті мен ?ызы?уына ?арай белгілі бір маманды??а арнайы ?зірлей білу. Жас?спірімдерді? шы?армашылы? т?л?асыны? белсенді ба?ытын оны? тек саба?тар?а жалпы ?атынасы ж?не оны? ?ажеттілігі мен м??тажды?ы ?ана емес, сондай-а? білімді т?жірибелік іскерліктерді ?абылдау мен ме?геру ?рдісіні? ?зі де аны?тайды. Оны? ішінде та?дау курстары – шы?армашылы? ізденісті? ал?аш?ы баспалды?ы. ?андай да бір та?дау курсына ?атыс?ан о?ушыны? ?зіндік талпынысы, ізденісі болары аны?.
Белгілі педагог-?алым А.??сайынов алды??ы ?атарлы дамы?ан елдерді? (Америка, Германия, Жапония, Франция, Нидерландия, Англия, Канада) жалпы білім беру ж?йесіне талдау жасай келіп, «б?л елдерде 7-сыныптан бастап дифференциялап (саралап) білім беру іске асырылып, о?ушыларды? ?здеріне та?дау м?мкіндігі беріледі. ?рбір о?ушы ?з ?абілеті мен ?ызы?ушылы?ына ?арай ?зіні? білімін дамыту жобасын жасайды. 10-сыныптан бастап міндетті п?ндер к?лемі азайып, профилдік ж?не о?ушыларды? ?здері та?да?ан п?ндер к?лемі к?бейеді» дейді. Демек, олелдерде жо?ары даму?а негіз болып отыр?ан, бірбіріне соншалы?ты жа?ын ?рі ?ата? біры??ай к?сіби ба?дарлы білім беру ж?зеге асырылады.
?азіргі кезе?дігі о?ытуды? негізгі ма?саты – болаша? маманды?ына байланысты ?рбір бала?а тере?ірек білім беру, білімді ?згермелі ?мір жа?дайларына пайдалана білу да?дысын ?алыптастыру. Сонды?тан ?азіргі ?о?амны? ?зекті м?селелеріні? бірі – ?леуметтік экономикалы? ?згермелі жа?дайларда ?мір с?руге дайын болып ?ана ?оймай, сонымен ?атар оны жа?сарту?а игі ы?пал ететін жеке т?л?а?а ?ойылатын бірінші кезектегі на?ты талаптар: шы?армашылы?, белсенділік, ?леуметтік жауаптылы?, жо?ары интеллектілік, тере? білімділік, к?сіби сауаттылы?.
Жеке т?л?а?а ба?дарлан?ан о?ытуды? т?жырымдамасы баланы жанжа?ты дамытумен бірге жеке ж?не жас ерекшелігіне ?арай ?о?амда?ы ?згерістерге бейім даму м?мкіндігін ай?ындауды ?арастырады. Жеке т?л?а?а ба?дарлан?ан о?ыту проблемалы ба?ытта?ы шы?армашылы? сипат?а ие бола отырып жа?а білімді іздену ар?ылы т?жірибеде ?олдана білуге ы?пал етеді, м?нда?ы басты міндет – баланы? жалпы ж?не ?зіне ?ана т?н ?абілеттеріні? даму м?мкіндігі мен білім, білік, да?дыларын ?алыптастыру ж?не ?олдану.
?аза?стан Республикасыны? “Білім туралы” заныны? 5-тарауында?ы 41-бапты? 1-б?ліміндегі “педагог ?ызметкерлер ?з біліктілігін арттыру?а міндетті” деп к?рсетілуі, “?аза?стан – 2030” стратегиялы? ба?дарламасында Елбасыны? “біз балаларымыз?а ?зімізді? жа?ын ж?не алыс к?ршілерімізбен досты? ?арым-?атынасымызды м?ра етіп ?алдыруымыз керек” деген с?зі б?кіл а?артушы ?ауым алдында о?у-т?рбие ?рдісіне жа?а педагогикалы? технологияларды енгізу ар?ылы о?ушыларды? білім сапасын арттыру, шы?армашылы? ?абілетін дамытуды ?зекті м?селелер етіп енгізіп отыр?аны белгілі. Мектеп – елімізді? халы??а білім беру ж?йесіні? к?рделі тарма?ы. Елімізді? жар?ын болаша?ы, мектеп болаша?ы – ?стаздарды? ізденісінде, балалар?а деген с?йіспеншілігінде, к?сіптік де?гейіне байланысты екендігінде. Шынды?ында м??алімні? алдында о?ушылар?а білім мен т?рбие беруде ?лкен жауапкершілік т?р. ?рбір о?ушыны о?ытып т?рбиелеуге байланысты м?селелерді ?здігімен ж?не шы?армашылы? ынтамен шешуге ?абілетті жа?ашыл м??алім керек.
2006-2007 о?у жылында ?аза?стан мектептерінде жалпы орта
білім беруді? мемлекеттік жалпы?а міндетті стандартын біртіндеп енгізуді? ма?ызды кезе?і басталды – бейіндік о?ыту?а к?шу, «о?ытуды даралау мен о?ушыларды? ?леуметтенуіне ба?ыттал?ан, жалпы білім беру мекемесіні? жо?ар?ы сыныбы о?ушыларын арнайы дайындау ж?йесі» ??рылды.
Бейіндік о?ыту бір немесе екі ба?ыттар бойынша ж?зеге асырылады:
— жаратылыстану-математикалы?;
— ?леуметтік-гуманитарлы?.
Бізді? мектеп жаратылыстану-математикалы? ба?ытпен ж?мыс жасайды.
Бейіндік о?ытуды ж?зеге асыру ?шін м??алімні? ?андай к?сіби білімі мен іскерлігі болуы керек?
Ол:
— о?ытуды? т?л?алы?-ба?дарлы?, жеке-даралы? ??зырлы?ыны? ?дістемелік негізі мен оларды ж?зеге асыруды? механизмін;
— базалы? ж?не бейіндік де?гейіндегі п?н бойынша білім мазм?ны?,
— элективтік курстарды ?зірлеу мен ?йымдастыруды? ?дістемесін;
Педагогтер мен о?ушыларды базистік о?у жоспарыны? бейінді компоненті бойынша ?азіргі о?у-?дістемелік ??ралдармен ?амтамасыз ету бейіндік о?ыту?а к?шуді? ?зекті ж?не тез шешуді талап ететін м?селесі болып табылады. Бейінді компонент мазм?ны мен білім беру стандартыны? талаптар ж?йесіне с?йкес келетін курстар, о?у п?ндері, модульдер, о?ытылатын элективтік курстар жиынты?ынан т?рады.
Элективтік курстарды о?ытуды? ма?саты – о?ытуды дараландыру мен о?ушыны? ?леуметтенуіне ба?дарлану, ?зіні? болаша? к?сіби ?ызметін та?дау?а жауапты ж?не саналы т?рде дайындалу. Элективтік курстар ?р т?рлі функциялар орындай алады: ?азіргі уа?ытты? негізгі м?селерін зерттеу, болаша? к?сіби ?ызметіні? ерекшелігіне ба?дарлану, «к?сіби сынама», танымды?, ?йымдастырушылы? ?ызметіні? да?дыларын жетілдіруге ба?дарлану, базалы? п?ндік білімні? терендетілуі, бейіндік п?нді о?ытуды? кемшіліктеріні? орнын толтыру. К?рсетілген функцияларды? ?рбірі негізгі р?л ат?аруы м?мкін, алайда, элективтік курс оларды кешенді т?рде орындау керек.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"Білім беру мазм?нын жа?арту" баяндама»
Білім беру мазмұнын жаңарту:болашаққа бағдарлану Білім – қоғамды әлеуметтік-мәдени, ғылыми үрдіспен қамтамасыз ететін жоғары құндылық. Болашақтың бүгінгіден нұрлы болуына ықпал етіп, адамзат қоғамы алға апаратын күш тек білімде ғана. Қай елдін болсын өсіп-өркендеуі, ғаламдық дүниеде өзіндік орын алуы оның ұлттық білім жүиесінің деңгейіне, даму бағытына байланысты. XXI ғасыр деңгейінде білім беру және кәсіптік даярлау жөніндегі Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына 2007 жылғы 28 ақпандағы Жолдауында « Біз бүкіл еліміз бойынша әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметін көрсетуге қол жеткізуіміз керек. Әр оқушының білім мен қабілет деңгейінің тиімділігін бағалаудың біртұтас жүйесін жасау қажеттігін, оқу жоспарларына жаратылыстану бейініндегі арнаулы сыныптар құруды қарастырған жөн » екендігі атап көрсетілген болатын. Жаңа ғасыр табалдырығын білім мен ғылымды инновациялық технология бағытымен дамыту мақсатымен аттауымыз үлкен үміттің басты нышаны болып табылады. « Ұрпағы білімді халықтың болашағы бұлыңғыр болмайды » дегендей, жас ұрпаққа сапалы, мән-мағыналы, өнегелі тәрбие мен білім беру – бүгінгі күннің басты талабы. Қазіргі кезеңде жалпы білімнің міндеті – баланың жалпылама дамуын қамтамасыз ету ғана емес, ең бастысы, оларды жастай өз қабілеті мен қызығуына қарай белгілі бір мамандыққа арнайы әзірлей білу. Жасөспірімдердің шығармашылық тұлғасының белсенді бағытын оның тек сабақтарға жалпы қатынасы және оның қажеттілігі мен мұқтаждығы ғана емес, сондай-ақ білімді тәжірибелік іскерліктерді қабылдау мен меңгеру үрдісінің өзі де анықтайды. Оның ішінде таңдау курстары – шығармашылық ізденістің алғашқы баспалдығы. Қандай да бір таңдау курсына қатысқан оқушының өзіндік талпынысы, ізденісі болары анық.
Белгілі педагог-ғалым А.Құсайынов алдыңғы қатарлы дамыған елдердің (Америка, Германия, Жапония, Франция, Нидерландия, Англия, Канада) жалпы білім беру жүйесіне талдау жасай келіп, «бұл елдерде 7-сыныптан бастап дифференциялап (саралап) білім беру іске асырылып, оқушылардың өздеріне таңдау мүмкіндігі беріледі. Әрбір оқушы өз қабілеті мен қызығушылығына қарай өзінің білімін дамыту жобасын жасайды. 10-сыныптан бастап міндетті пәндер көлемі азайып, профилдік және оқушылардың өздері таңдаған пәндер көлемі көбейеді» дейді. Демек, олелдерде жоғары дамуға негіз болып отырған, бірбіріне соншалықты жақын әрі қатаң бірыңғай кәсіби бағдарлы білім беру жүзеге асырылады.
Қазіргі кезеңдігі оқытудың негізгі мақсаты – болашақ мамандығына байланысты әрбір балаға тереңірек білім беру, білімді өзгермелі өмір жағдайларына пайдалана білу дағдысын қалыптастыру. Сондықтан қазіргі қоғамның өзекті мәселелерінің бірі – әлеуметтік экономикалық өзгермелі жағдайларда өмір сүруге дайын болып қана қоймай, сонымен қатар оны жақсартуға игі ықпал ететін жеке тұлғаға қойылатын бірінші кезектегі нақты талаптар: шығармашылық, белсенділік, әлеуметтік жауаптылық, жоғары интеллектілік, терең білімділік, кәсіби сауаттылық.
Жеке тұлғаға бағдарланған оқытудың тұжырымдамасы баланы жанжақты дамытумен бірге жеке және жас ерекшелігіне қарай қоғамдағы өзгерістерге бейім даму мүмкіндігін айқындауды қарастырады. Жеке тұлғаға бағдарланған оқыту проблемалы бағыттағы шығармашылық сипатқа ие бола отырып жаңа білімді іздену арқылы тәжірибеде қолдана білуге ықпал етеді, мұндағы басты міндет – баланың жалпы және өзіне ғана тән қабілеттерінің даму мүмкіндігі мен білім, білік, дағдыларын қалыптастыру және қолдану.
Қазақстан Республикасының “Білім туралы” занының 5-тарауындағы 41-баптың 1-бөліміндегі “педагог қызметкерлер өз біліктілігін арттыруға міндетті” деп көрсетілуі, “Қазақстан – 2030” стратегиялық бағдарламасында Елбасының “біз балаларымызға өзіміздің жақын және алыс көршілерімізбен достық қарым-қатынасымызды мұра етіп қалдыруымыз керек” деген сөзі бүкіл ағартушы қауым алдында оқу-тәрбие үрдісіне жаңа педагогикалық технологияларды енгізу арқылы оқушылардың білім сапасын арттыру, шығармашылық қабілетін дамытуды өзекті мәселелер етіп енгізіп отырғаны белгілі. Мектеп – еліміздің халыққа білім беру жүйесінің күрделі тармағы. Еліміздің жарқын болашағы, мектеп болашағы – ұстаздардың ізденісінде, балаларға деген сүйіспеншілігінде, кәсіптік деңгейіне байланысты екендігінде. Шындығында мұғалімнің алдында оқушыларға білім мен тәрбие беруде үлкен жауапкершілік тұр. Әрбір оқушыны оқытып тәрбиелеуге байланысты мәселелерді өздігімен және шығармашылық ынтамен шешуге қабілетті жаңашыл мұғалім керек.
2006-2007 оқу жылында Қазақстан мектептерінде жалпы орта
білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартын біртіндеп енгізудің маңызды кезеңі басталды – бейіндік оқытуға көшу, «оқытуды даралау мен оқушылардың әлеуметтенуіне бағытталған, жалпы білім беру мекемесінің жоғарғы сыныбы оқушыларын арнайы дайындау жүйесі» құрылды.
Бейіндік оқыту бір немесе екі бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
— жаратылыстану-математикалық;
— әлеуметтік-гуманитарлық.
Біздің мектеп жаратылыстану-математикалық бағытпен жұмыс жасайды.
Бейіндік оқытуды жүзеге асыру үшін мұғалімнің қандай кәсіби білімі мен іскерлігі болуы керек?
Ол:
— оқытудың тұлғалық-бағдарлық, жеке-даралық құзырлығының әдістемелік негізі мен оларды жүзеге асырудың механизмін;
— базалық және бейіндік деңгейіндегі пән бойынша білім мазмұның,
— элективтік курстарды әзірлеу мен ұйымдастырудың әдістемесін;
— оқушылардың жобалық, ғылыми-зерттеушілік қызметін ұйымдастырудың әдістемесін білуі керек;
— өзінің білімін жетілдірумен айналасу керек:
1. Педагогиқалық әдебиетердің жаңалықтарын, оқытатын пән бойынша қосымша ғылыми материалдарды оқып-қарастыру.
2. Жаңа бағдарламалар мен оқулықтарды қарастыру, оның талаптары мен ерекшеліктерін аңықтау.
3. Жұмыс дағдыларын компьютерде қолдану, сабақта оқытудың техникалық құралдарын пайдалану.
4. Ғылыми-зерттеу тақырыбында жұмыс істеу.
Педагогтер мен оқушыларды базистік оқу жоспарының бейінді компоненті бойынша қазіргі оқу-әдістемелік құралдармен қамтамасыз ету бейіндік оқытуға көшудің өзекті және тез шешуді талап ететін мәселесі болып табылады. Бейінді компонент мазмұны мен білім беру стандартының талаптар жүйесіне сәйкес келетін курстар, оқу пәндері, модульдер, оқытылатын элективтік курстар жиынтығынан тұрады.
Элективтік курстарды оқытудың мақсаты – оқытуды дараландыру мен оқушының әлеуметтенуіне бағдарлану, өзінің болашақ кәсіби қызметін таңдауға жауапты және саналы түрде дайындалу. Элективтік курстар әр түрлі функциялар орындай алады: қазіргі уақыттың негізгі мәселерін зерттеу, болашақ кәсіби қызметінің ерекшелігіне бағдарлану, «кәсіби сынама», танымдық, ұйымдастырушылық қызметінің дағдыларын жетілдіруге бағдарлану, базалық пәндік білімнің терендетілуі, бейіндік пәнді оқытудың кемшіліктерінің орнын толтыру. Көрсетілген функциялардың әрбірі негізгі рөл атқаруы мүмкін, алайда, элективтік курс оларды кешенді түрде орындау керек.
