«Ел болам десе?, бесігі?ді т?зе» дейді ?аза? хал?ы. ?ай заманда болмасын азамат алдында т?р?ан міндетті? е? бастысы – ?зіні? ісін, ?мірін жал?астыратын салауатты, саналы ?рпа? т?рбиелеу.
?аза?стан Республикасыны? 2015 жыл?а дейінгі білім берудегі дамыту т?жырымдамасында «Білім беруді? ма?саты- жылдам ?згеріп отыратын д?ние жа?дайларында ал?ан тере? біліміні?, к?сіби да?дыларыны? негіздерінде еркін ба?алай білуге, ?зін-?зі іске асыру?а, ?зін-?зі дамыту?а ж?не ?з бетінше д?рыс, адамгершілік т?р?ысынан жауапты шешімдер ?абылдау?а ?абілетті, дені сау жеке т?л?аны ?алыптастыру» делінген. Жо?арыда айтыл?ан ?а?идаларды ?стана отырып,?аза?станда ?лтты? ж?не жалпы адамзатты? ??ндылы?тарды, тарихи т?жірибелерді, сан ?асырлы? м?дени ?лтты? д?ст?рлерді ескере отырып, ?азіргі білім мазм?нын жа??ыртуда, жа?а талаптар ?оя отырып, ?лтты? рухта болаша? ?рпа?ты т?рбиелеу керек деп санаймын.
?рпа? т?рбиесі- келешекті? ?амын ойлау деген с?з. Сол келешек ?о?ам иелерін жан-жа?ты жетілген, а?ыл-парасаты мол, м?дени ?ылыми ?ресі озы?, азамат етіп т?рбиелеу бізді? ?о?ам алдында?ы міндетіміз.
Ал ойлы – пайымды білімді м?дениетті, іскер, е?бекс?йгіш жан-жа?ты ХХI ?асыр талабына сай т?л?а т?рбиелеуді? ауыр ж?гі ?стаздар ?ауымына ж?ктеліп отыр.
Ал жастарды жан-жа?ты ?абілетті азамат етіп ?сіруде халы?ты? салт-д?ст?рді? т?лім- т?рбиелік, білім танымды? р?лі орасан зор.
Біз интернет ж?йесімен жа?а озы? технолгиямен, тіпті ?арышты игерумен ?аламды та? ?алдыра алмаймыз. Санаулы жылдардан кейін еліміздегі барлы? мектептерді? материалды? базасы ?лемдік стандарт?а сай болатынына ш?б?міз жо?. Сонда бас?а елден немен ерекшеленеміз? ?рине ?лтты? м?дениетімізбен, ?дет-??рыптарымызбен, тіліміз, діліміз,бен ?аза?ты? менталитетімізбен ?ана ерекшеленеміз.
Егеменді ел жастарыны? санасына ?лтты? ?ла?атты ?асиеттерді сі?іре білуді? м?ні зор. А?ын жанды, а? жар?ын, шешен, ?нерпаз, ?негелі хал?ымызды? ?асырлар бойы ?алыптас?ан т?лім-т?рбиелік ?деттері мен ережелері, салт-саналы? д?ст?рлері жас ?рпа?ты? жан-ж?йесіне ?сер етіп, санасына сі?се ?лтты? м?дениетті игерген, иман ж?зді, инабатты ?рпа? ??зіретті т?л?аны? барлы? ?асиеттеріне ие болады.
Хал?ымызды? ?деттілік, имандылы?, мейірімділік, ?айырымдылы?, ізеттілік, ілтипаттылы?, ?асиеттерін жас ?рпа?ты? а?ыл-парасатына азы? ете білу ?шін, ?стаз хал?ты? педагогиканы, сан ?асырда ?алыптас?ан салт – д?ст?р, ?дет- ??рыптарды жан- жа?ты тере? білім беріп, тебірене іс- ?имыл жасау?а тиіс.
?аза? хал?ы ?здері ?мір с?рген ортаны? ?леуметтік - экономикалы? жа?дайына, м?дениеті мен тарихына орайлас жас буын?а т?лім-т?рбие беруді?, бас?а ж?ртта ?айталанбас талап-тілектерін д?ниеге ?келді. Оны? негізгі м?ні «сегіз ?ырлы, бір сырлы» деген на?ыл с?зден бай?алады, ?йткені ?аза? хал?ыны? бар т?биесіні? тірегі осы с?зге негізделген.
?лтымызды? болаша?ы, елімізді? ерте?і б?гінгі жас ?рпа??а тияна?ты да тере? білім беріп, ой-?рісін ке?ейтуде ?аза? тілі мен ?дебиеті п?ніні? алатын оны, м?н- ма?ынасы ерекше. Ту?ан тілін,ту?ан жерін, ту?ан елін ?астерлей білуді, оны? тамыры тере?ге кеткен тарихымен бірге жасасып келе жат?ан с?з ?неріні? ??діретін, адам ?міріні? ?р кезе?дерінен к?рініс беретін салт- д?ст?рлерімізді? сырын ??ына білуді ш?кірт бойына сі?іретін е? негізгі п?ндер де осылар.
Орыс мектептерінде ?аза? ?дебиетін о?ытуда к?птеген ?иыншылы?тыр кездессе де, тірек- сызбаларды ?олдану ?те пайдалы.
То?ызыншы сыныпта «?ыз Жібек» лиро-эпосты? шы?армасын о?ытуда режиссер С. ?ожы?овты? «?ыз Жібек» фильмін к?реді. Тірек сыбалар ар?ылы о?ушылар шы?арманы жа?сы т?сінеді, ?ызы?а талдайды. Рефераттар жазып, ?з ойларын орта?а салады.
«?ыз Жібек» жыры –?лтты? т?рбие бастауы.
↓
Адамзат масаты - ?з ісін, ?мірін жала?астырушы ?рпа? т?рбиелеу.
хал?ыны? ?мірі, адал жар, махаббат жар астында » о?алар»
Батыс ?аза?станда символы
бол?ан тарихи о?и?а
«Ел болам десе?, бесігі?ді т?зе»
Т?рбие ?леуметтік ??былыс. Т?рбиені ыммен, ишыратпен бере алмайсы?. Ол с?збен беріледі. Келешегіміз- тарихымыз, ?ткен жол – к?рес жолы, даму жолы, іздену, адасу, с?ріну, саба? алу, ?мірге д?рыс ба?ыт та?дау жолы. ?ткеніміз – жина?тал?ан халы? даналы?ы, жа?сы мен жаманды салыстыру ар?ылы іріктелген м?ра. «?ткенді жа?сы білмейінше, келешекке сапар шегу, айсыз ?ара??ыда с?рлеу со?па? іздеп адасумен пара – пар» дейді Л.Н. Толстой.
ХІ ?асырда?ы т?ркі ?ылымы М. ?аш?ари «Т?рбие басы - тіл» десе, заманымызды? белгілі а?ыны О.С?лейменов «Адам та?дырын т?рбие шешеді, т?рбие ??ралы - с?з» дейді. Жастарды т?рбиелеуде оны? ??дыретті к?шін пайдалануды? зор ма?ызы бар. «Ана с?ті бой ?сіреді, ана тілі ой ?сіреді» деген ?ла?атты с?зінде ?лкен сыр жатыр. Тіл мамандарыны? хал?ымызды? асыл м?раларын жете біліп ?ана ?оймай, оны т?рбие ??ралы ретінде пайдалануы, ?р адамны? рухани ?азанасын байытып, ?лтты? сана-сезіміне н?р ??юы деп т?сінемін.
Біз, м??алімдер ?ауымы, ?лты? ???дылы?ты ба?алап, м?дени м?раны т?рбие к?пірі деп санаса? ?ана, ??зіретті т?л?а,?аза? азаматы? т?рбиелейміз деп ойлаймын.
?олдан?ан ?дебиеттер:
«?аза? тілі мен ?дебиеті» журналы 1995ж №3 «?аза? тілі саба?ында халы?ты? педагогиканы ?олдану».
«?деп ?ліппесі» ?. Табылдиев Алматы, 1997ж.
«?аза? хал?ыны? салт д?ст?рлері» Алматы, 1994ж.
І. Кіріспе б?лім
«Ел болам десе?, бесігінді т?зе» - 2 бет
ІІ. Негізгі б?лім
«?аза? тілі мен ?дебиет саба?ы- ?лтты? ??ндылы?тарды ш?кірт бойына сі?іретін негізгі тірек» – 3-4 бет
ІІІ. ?орытынды б?лім – 5 бет
«?ткенді білмей, келешекке сапар шегу- адасу».
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Баяндама: «Халық педагогикасы- ұлттық құндылықтарымыз »
Қазақ тілі мен әдебиет
пәнінің жоғары санатты мұғалімі: Абдрахманова Г.К
тел:87755437219
abdrakhmanova60 @list.ru
Риддер қаласы
2015 жыл
Халық педагогикасы - ұлттық құндылықтарымыз
«Ел болам десең, бесігіңді түзе» дейді қазақ халқы. Қай заманда болмасын азамат алдында тұрған міндеттің ең бастысы – өзінің ісін, өмірін жалғастыратын салауатты, саналы ұрпақ тәрбиелеу.
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім берудегі дамыту тұжырымдамасында «Білім берудің мақсаты- жылдам өзгеріп отыратын дүние жағдайларында алған терең білімінің, кәсіби дағдыларының негіздерінде еркін бағалай білуге, өзін-өзі іске асыруға, өзін-өзі дамытуға және өз бетінше дұрыс, адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдер қабылдауға қабілетті, дені сау жеке тұлғаны қалыптастыру» делінген. Жоғарыда айтылған қағидаларды ұстана отырып,Қазақстанда ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтарды, тарихи тәжірибелерді, сан ғасырлық мәдени ұлттық дәстүрлерді ескере отырып, қазіргі білім мазмұнын жаңғыртуда, жаңа талаптар қоя отырып, ұлттық рухта болашақ ұрпақты тәрбиелеу керек деп санаймын.
Ұрпақ тәрбиесі- келешектің қамын ойлау деген сөз. Сол келешек қоғам иелерінжан-жақты жетілген, ақыл-парасаты мол, мәдени ғылыми өресі озық, азамат етіп тәрбиелеу біздің қоғам алдындағы міндетіміз.
Ал ойлы – пайымды білімді мәдениетті, іскер, еңбексүйгіш жан-жақты ХХI ғасыр талабына сай тұлға тәрбиелеудің ауыр жүгі ұстаздар қауымына жүктеліп отыр.
Ал жастарды жан-жақты қабілеттіазамат етіп өсіруде халықтық салт-дәстүрдің тәлім- тәрбиелік, білім танымдық рөлі орасан зор.
Біз интернет жүйесімен жаңа озық технолгиямен, тіпті ғарышты игерумен ғаламды таң қалдыра алмаймыз. Санаулы жылдардан кейін еліміздегі барлық мектептердің материалдық базасы әлемдік стандартқа сай болатынына шүбәміз жоқ. Сонда басқа елден немен ерекшеленеміз? Әрине ұлттық мәдениетімізбен, әдет-ғұрыптарымызбен, тіліміз, діліміз,бен қазақтық менталитетімізбен ғана ерекшеленеміз.
Егеменді ел жастарының санасына ұлттық ұлағатты қасиеттерді сіңіре білудің мәні зор. Ақын жанды, ақ жарқын, шешен, өнерпаз, өнегелі халқымыздың ғасырлар бойы қалыптасқан тәлім-тәрбиелік әдеттері мен ережелері, салт-саналық дәстүрлері жас ұрпақтың жан-жүйесіне әсер етіп, санасына сіңсе ұлттық мәдениетті игерген, иман жүзді, инабатты ұрпақ құзіретті тұлғаның барлық қасиеттеріне ие болады.
Халқымыздың әдеттілік, имандылық, мейірімділік, қайырымдылық, ізеттілік, ілтипаттылық, қасиеттерін жас ұрпақтың ақыл-парасатына азық ете білу үшін, ұстаз халқтық педагогиканы, сан ғасырда қалыптасқан салт – дәстүр, әдет- ғұрыптарды жан- жақты терең білім беріп, тебірене іс- қимыл жасауға тиіс.
Қазақ халқы өздері өмір сүрген ортаның әлеуметтік - экономикалық жағдайына, мәдениеті мен тарихына орайлас жас буынға тәлім-тәрбие берудің, басқажұртта қайталанбас талап-тілектерін дүниеге әкелді. Оның негізгі мәні «сегіз қырлы, бір сырлы» деген нақыл сөзден байқалады, өйткені қазақ халқының бар тәбиесінің тірегі осы сөзге негізделген.
Ұлтымыздың болашағы, еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпаққа тиянақты да терең білім беріп, ой-өрісін кеңейтуде қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің алатын оны, мән- мағынасы ерекше. Туған тілін,туған жерін, туған елін қастерлей білуді, оның тамыры тереңге кеткен тарихымен бірге жасасып келе жатқан сөз өнерінің құдіретін, адам өмірінің әр кезеңдерінен көрініс беретін салт- дәстүрлеріміздің сырын ұғына білуді шәкірт бойына сіңіретін ең негізгі пәндер де осылар.
Орыс мектептерінде қазақ әдебиетін оқытуда көптеген қиыншылықтыр кездессе де, тірек- сызбаларды қолдану өте пайдалы.
Тоғызыншы сыныпта «Қыз Жібек» лиро-эпостықшығармасын оқытуда режиссер С.Қожықовтың «Қыз Жібек» фильмін көреді. Тірек сыбалар арқылыоқушылар шығарманы жақсы түсінеді, қызыға талдайды. Рефераттар жазып, өз ойларын ортаға салады.
«Қыз Жібек» жыры –ұлттық тәрбие бастауы.
↓
Адамзат масаты - өз ісін, өмірін жалағастырушы ұрпақ тәрбиелеу.
↓
Ұлттық тәрбие
↓
Бастауы-эпостық жырлар
↓
«Қыз Жібек» жырының берер ұлағаттары.
↓ ↓ ↓
«Өнер алды, Салт - дәстүрлер Әлемдік әдеби-
қызыл тіл» жиынтығы: мұра
сүйінші,қалың мал,
арыздасу, қоштасу,
жоқтау, әмеңгерлік
↓ ↓ ↓ ↓
Көшпелі қазақ Қыз Жібек –сұлулық, «Жау жоқ деме, «Бата алған –
халқының өмірі, адал жар, махаббат жар астында » оңалар»
Батыс Қазақстанда символы
болған тарихи оқиға
«Ел болам десең, бесігіңді түзе»
Тәрбие әлеуметтік құбылыс. Тәрбиені ыммен, ишыратпен бере алмайсың. Ол сөзбен беріледі. Келешегіміз- тарихымыз, өткен жол – күрес жолы, даму жолы, іздену, адасу, сүріну, сабақ алу, өмірге дұрыс бағыт таңдау жолы. Өткеніміз – жинақталған халық даналығы, жақсы мен жаманды салыстыру арқылы іріктелген мұра. «Өткенді жақсы білмейінше, келешекке сапар шегу, айсыз қараңғыда сүрлеу соқпақ іздеп адасумен пара – пар» дейді Л.Н. Толстой.
ХІ ғасырдағы түркі ғылымы М. Қашқари «Тәрбие басы - тіл» десе, заманымыздың белгілі ақыны О.Сүлейменов «Адам тағдырын тәрбие шешеді, тәрбие құралы - сөз» дейді. Жастарды тәрбиелеуде оның құдыретті күшін пайдаланудың зор маңызы бар. «Ана сүті бой өсіреді, ана тілі ой өсіреді» деген ұлағатты сөзінде үлкен сыр жатыр. Тіл мамандарының халқымыздың асыл мұраларын жете біліп қана қоймай, оны тәрбие құралы ретінде пайдалануы, әр адамның рухани қазанасын байытып, ұлттық сана-сезіміне нәр құюы деп түсінемін.
Біз, мұғалімдер қауымы, ұлтық құңдылықты бағалап, мәдени мұраны тәрбие көпірі деп санасақ қана, құзіретті тұлға,қазақ азаматың тәрбиелейміз деп ойлаймын.
Қолданған әдебиеттер:
«Қазақ тілі мен әдебиеті» журналы 1995ж №3 «Қазақ тілі сабағында халықтық педагогиканы қолдану».
«Әдеп әліппесі» Ә. Табылдиев Алматы, 1997ж.
«Қазақ халқының салт дәстүрлері» Алматы, 1994ж.
Мазмұны
І. Кіріспе бөлім
«Ел болам десең, бесігінді түзе» - 2 бет
ІІ. Негізгі бөлім
«Қазақ тілі мен әдебиет сабағы- ұлттық құндылықтарды шәкірт бойына сіңіретін негізгі тірек» – 3-4 бет
болған тарихи оқиға 
