Баяндауыштарды тияна?ты етіп, с?йлемдерді салаластыра байаныстыры?дар.
Бірде ?рса отырып, бірде а?ыл айтып, екеуін де кін?лі ?ылды.
?алыбек бал?аны? біреуін алып, сермей иіріп, ?ажым??анны? басына т?ндірді.
Досым ауырып т?р?анды?тан, автобус?а отырмады.
Бірде ?рысты, бірде а?ыл айтты, екеуін де кін?лі ?ылды.
?алыбек бал?аны? біреуін алды, сермей иірді де, ?ажым??анны? басына т?ндірді.
Досым ауырып т?р, сонды?тан автобус?а отырмады.
4-кезе?. Аздап сергіп алайы?. (Дем ала отырып білім ше?берін ке?ейту).
С?йлемді тауып о?ы?дар.
Мына д??гелекке жазыл?ан на?ыл с?зді тауып о?ы. Ол ?шін оны са?ат тіліні? ба?ытына ?арай ?немі екі с?зден ?алдыра отырып о?у керек.
Са?алын сат?ан к?ріден, е?бегін сат?ан бала арты?.
Ба?пен ас?ан патшадан мимен ас?ан ?ара арты?.
Б?л сендерге таныс па?
?аза?ты? аса к?рнекті а?артушысы Ы.Алтынсаринні? ??гімелерінде ??рмалас с?йлемдер ?те к?п ?олданыл?ан. Оны? «Наданды?» атты ??гімесінде ?ш ?ана жай с?йлем кезедеседі. ?ал?андары ??рмалас с?йлемдер.
Сондай-а? белгілі жазушы ?.М?сіреповті? «Н?рс?лтан Есболатов» деген ??гімесі 46 с?йлемнен ??рал?ан. М?ны? ?ызы?ы сол: ??гімені? те? жартысы ??рмалас с?йлемдермен келген. Ал оны? ішінде ??рмалас с?йлемні? барлы? т?рі кезедеседі.
4. Ба?ыт – денсаулы?ы?ны? мы?ты болуы ж?не ?зі?ні?, айналада?ыларды? денсаулы?ына ?ам?орлы? жасай білу.
5. Асы??аны сондай – бас киімін де кимеді.
6. Не сен бар, не ?ке? барсын.
7. Кейде ашу ша?ырады, кейде а?ылмен еп ойлайды.
?арасылы?ты салалас
Ы??айлас салалас
Себеп-салдар салалас
Тал?аулы салалас
Т?сіндірмелі салалас
Кезектес салалас
Саба? «Ба?ыт» деген та?ырыпта о?ушыларды? ?з ойларын айтумен, оны м??алім ты?дай отырып т?мендегі с?здермен ?орытындылайды.
5-кезе?. «Бір с?т ойланайы?!»
1) Ба?ыт деген - ?ркімдерде бір арман.
Сол арманны? шы??ан жері ??мардан
Ал сен ?шін ба?ыт деген – д?л ?азір
Ба?ыт жайлы жаза алма?ан шы?арма?.
М.Ма?атаев
2). Жа?сы мінез-??лы? пен а?ыл к?ші болып, екеуі біріккенде – б?лар адамшылы? ?асиеттер болып табылады. Егер осы екеуі бірдей болып келсе, біз ?з бойымыздан ж?не ?з ?рекеттерімізден абзалды? пен жетілгентікті табамыз ж?не осы екеуіні? ар?асында біз ізгі, игілікті ж?не ?айырымды адам боламыз, ба?ыт?а ?ол жеткіземіз.
?бу Насыр ?л-Фараби
?орытындылау
Ба?алау
?й тапсырмасы
О?у, ?айталау, 112-жатты?у
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"Т?сіндірмелі салалас" саба? жоспары»
Балуан Шолақ атындағы мектеп-лицей
Облыстық семинар
Ашық сабақ
Сабақтың тақырыбы:
Түсіндірмелі салалас
9 сынып
Өткізген: қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
ХАЖИХАН САМАЛХАН
2013-2014 оқу жылы
Сабақтың тақырыбы: Түсіндірмелі салалас
Сабақтың мақсаты:
Білімділік:
Өз бетімен сараптау, зерттеу жұмыстарын жасауға үйрету (ІІ кезең)
Дамытушылық:
а) Өткен тақырыптарды салыстыру, бір-бірімен байланысын
(айырмашылығын, ұқсастығы) көре білуге үйрету, алдыңғы тақырыпты қайталап қарап отыратын дағды қалыптастыру (І, ІІ, ІІІ кезеңдер)
ә) Оқыған, жаттаған, жалпы алған білімін практикада қолдана білу
(ІІІ кезең)
Тәрбиелік:
Бір-бірін тыңдай білуге, дұрыс демалуға, досын сыйлауға үйрету.
№
Сабақтың кезеңдері:
Берілетін уақыт
1
2
3
4
5
6
7
8
Ұйымдастыру
Үй тапсырмасын тексеру
Жаңа тақырып
Білімді тиянақтау
Сергіту
Ойлану, сараптау
Үй тапсырмасын беру
Бағалау
1
10′
12′
10′
3′
5′
2′
2′
Сабақта қолданылатын құралдар: оқулық, интерактивті тақта
Әдістер: 1. Сұрақ-жауап
2. Түсіндіру
3. Кесте бойынша сөйлеу
4. Өз бетімен жұмыс істеу
5. Ой қозғау.
Сабақтың барысы: 1 кезең
Кезеңнің атауы: «Музыка тыңдауға да уақыт болмады ғой...»
Үй тапсырмасы тексеріледі.
Тексеру әдісі: Сұрақтар мен тапсырмалар беріледі, оқушылардың жауабы тыңдалады.
Кезеңнің ұстанымы: Нық, нақты, толық жауап беру
Сұрақтар мен тапсырмалар
Сөйлем дегеніміз не? Бастауыштық-баяндауыштық құрылымның санына қарай сөйлем қалай ажыратылады?
Жай сөйлемнің түрлерін ата
Құрмалас сөйлем дегеіміз не?
Салалас құрмалас сөйлем туралы айт
Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем
Себеп-салдар салалас құрамалас сөйлем
Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем
Ыңғайлалас салалас құрмалас сөйлемнің тыныс белгісі
Сөйлемге синтаксистік талдау жаса
Еңбек бағалы, өйткені ол адамды ізгілендіреді.
108-жаттығу
1) Мұғалімнің жұмысында қиындықтар өте көп және мұғалімнің жауаптылығы да өте зор.
2) Адамдарға мұғалімнің еткен әсері мәңгі қалып қояды, сондықтан да мұғалім өзін-өзі бақылай жүруге тиіс.
2-кезең
Кезеңнің атауы: «Білген сайын келеді біле бергім...»
Жаңа тақырып ұсынылады.
Кезеңнің ұстанымы: Өткен, алған білімге сүйене отырып, жаңа білімді игеру.
Әдісі: өткен салаласты оқушылармен бірге қайталай отырып, кесте толтыру (Мұғалім бастап толтырады, ары қарай оқушылар жалғастырады).
№
Салаластың түрі
Анықтама
Жалғаулық шылаулары
Түрі
Тыныс белгісі
1
Ыңғайлас салалас
2
да, де, та, те, және, әрі
жалғаулықты
,
2
Себеп-салдар салалас
1 2
сондықтан, сол себепті, өйткені, неге десеңіз
жалғаулықсыз
,
:
3
Қарсылықты салалас
1 2
бірақ, алайда, дегенмен
жалғаулықты, жалғаулықсыз
,
, –
4
Түсіндірмелі салалас
1 2
жалғаулықсыз
:
Сұрақ: Сызықша қандай жағдайда қойылады? (сонша, соншалық, сондай – баяндауышы бар сөйлемде)
3-кезең. Дұрыс қолдана алып жатырмын ба? (алған білімді іс-жүзінде көрсту)
111-жаттығу
Ақ болсаң, қараға жуыма: аққа қара тез жұғады.
Әйелдің жалғыз жетістігі бар: ол – дақ түспеген ары.
Өзіңе қарай дос таңда: тең теңімен жарасады.
Үш нәрсемен қоңсы қонба: күйдірер отпен, ағызар сумен, атақты әкіммен.
1-тапсырма.
Баяндауыштарды тиянақты етіп, сөйлемдерді салаластыра байаныстырыңдар.
Бірде ұрса отырып, бірде ақыл айтып, екеуін де кінәлі қылды.
Қалыбек балғаның біреуін алып, сермей иіріп, Қажымұқанның басына төндірді.
Досым ауырып тұрғандықтан, автобусқа отырмады.
Бірде ұрысты, бірде ақыл айтты, екеуін де кінәлі қылды.
Қалыбек балғаның біреуін алды, сермей иірді де, Қажымұқанның басына төндірді.
Досым ауырып тұр, сондықтан автобусқа отырмады.
4-кезең. Аздап сергіп алайық... (Дем ала отырып білім шеңберін кеңейту).
Сөйлемді тауып оқыңдар.
Мына дөңгелекке жазылған нақыл сөзді тауып оқы. Ол үшін оны сағат тілінің бағытына қарай үнемі екі сөзден қалдыра отырып оқу керек.
Сақалын сатқан кәріден, еңбегін сатқан бала артық.
Бақпен асқан патшадан мимен асқан қара артық.
Бұл сендерге таныс па?
Қазақтың аса көрнекті ағартушысы Ы.Алтынсариннің әңгімелерінде құрмалас сөйлемдер өте көп қолданылған. Оның «Надандық» атты әңгімесінде үш ғана жай сөйлем кезедеседі. Қалғандары құрмалас сөйлемдер.
Сондай-ақ белгілі жазушы Ғ.Мүсіреповтің «Нұрсұлтан Есболатов» деген әңгімесі 46 сөйлемнен құралған. Мұның қызығы сол: әңгіменің тең жартысы құрмалас сөйлемдермен келген. Ал оның ішінде құрмалас сөйлемнің барлық түрі кезедеседі.
2-тапсырма
1. Досың үшін отқа түс, - күймейсің.
2. Ол даудың тумауын тіледі, сондықтан әңгімені басқа арнаға бұрып жіберді.
3. Өзгелерді де, өзімді де кешіре білемін.
4. Бақыт – денсаулығыңның мықты болуы және өзіңнің, айналадағылардың денсаулығына қамқорлық жасай білу.
5. Асыққаны сондай – бас киімін де кимеді.
6. Не сен бар, не әкең барсын.
7. Кейде ашу шақырады, кейде ақылмен еп ойлайды.
Қарасылықты салалас
Ыңғайлас салалас
Себеп-салдар салалас
Талғаулы салалас
Түсіндірмелі салалас
Кезектес салалас
Сабақ «Бақыт» деген тақырыпта оқушылардың өз ойларын айтумен, оны мұғалім тыңдай отырып төмендегі сөздермен қорытындылайды.
5-кезең. «Бір сәт ойланайық!»
1) Бақыт деген - әркімдерде бір арман.
Сол арманның шыққан жері құмардан
Ал сен үшін бақыт деген – дәл қазір
Бақыт жайлы жаза алмаған шығармаң.
М.Мақатаев
2) ... Жақсы мінез-құлық пен ақыл күші болып, екеуі біріккенде – бұлар адамшылық қасиеттер болып табылады. Егер осы екеуі бірдей болып келсе, біз өз бойымыздан және өз әрекеттерімізден абзалдық пен жетілгентікті табамыз және осы екеуінің арқасында біз ізгі, игілікті және қайырымды адам боламыз, бақытқа қол жеткіземіз.