Татарстан Республикасы Тәтеш муниципаль районы
Татарстан Республикасы муниципаль бюджет гомуми белем учреждениесе
« Колунец башлангыч белем бирү мәктәбе»
«Каралды» «Килешенде» «Раслыйм»
Методик берләшмә утырышында Методик Совет рәисе МБГБУ «Нармонка гомуми урта белем мәктәбе
Протокол № 1 __________________ директоры Торгайкин Н.В.
« ___»_________2014ел Гыйматдинова Т.Г. ___________
М/б җитәкчесе__________ Приказ №____ «____» __________2014 ел
Тимрюкова С.Н.
Икенче категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Гыйматдинова Талия Гашигулла кызының
4сыйныф өчен әдәби укудан
Эш программасы
(башлангыч белем бирү)
Педсовет карары белән расланды
Протокол № ____ « ___» __________2014 ел
ӘДӘБИ УКУДАН УКЫТУ ПРОГРАММАСЫ
Сыйныф: 4 сыйныф
Сәгатьләр саны: Барлыгы: 70 сәг., атнага 2 сәг.
Укытучы: Гыйматдинова Т.Г.
Дәреслек: Татар теле: Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 4 нче сыйныфы өчен дәреслек/ рус телендә сөйләшүче балалар өчен. – Казан: Татармультфильм, 2014. 1 нче кисәк, 2 нче кисәк.
Авторлар: Р.З. Хәйдәрова, Г.М.Ахметзянова,Л.А.Гиниятуллина.
Өстәмә әдәбият:
1. Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева, Ә.Г. Әхәтова. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле, уку дәресләре оештыру. Укытучылар өчен методик кулланма. – Чаллы. – 2008. – 64 б.
2. Ф.С. Сафиуллина, К. Фәтхуллова. Рус телендә сөйләшүче балалар өчен биремнәр, күнегүләр. – Казан: Мәгариф. – 2009. – 56 б.
3. Р.З.Хәйдәрова. Телне эзлекле өйрәтү // Мәгариф № 4, 2006. – 30 – 32 б.
4. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен укыту программалары” (Ф.С.Сафиуллина, К.С.Фәтхуллова. Казан. “Мәгариф” нәшрияты. - 2003).
5. Рус мәктәпләрендәге рус төркеме укучыларына татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты.
АҢЛАТМА ЯЗУЫ
Эш программасы статусы
Әдәби укудан эш программасы түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:
1. 06.10.2009 нчы елда РФ Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан расланган “Гомуми башлангыч белем бирү федераль дәүләт стандартын гамәлгә кертү” турындагы боерыгына (Приказ №373);
2. ТР Мәгариф министрлыгы тарафыннан расланган гомумбелем бирү учреждениеләре өчен региональ базис укыту планына ;
3. РФ һәм ТР “Мәгариф турындагы Закон” ына;
4. Белем бирү учреждениеләрендә укыту процессында куллану өчен рөхсәт ителгән белем бирүнең яңа стандартлары таләпләренә туры килгән һәм рөхсәт ителгән региональ дәреслекләр исемлегенә;
5. 2014-2015 нче уку елына Татарстан Республикасы Тәтеш муниципаль районы Колунец башлангыч белем бирү мәктәбенең укыту планына (2014 нче елның 29 нче августында үткәрелгән педагогик киңәшмәнең № 1 нче беркетмәсе нигезендә расланган)
4 нче сыйныфта әдәби укуны укытуның төп максатлары:
1. Укучыларны татарча аралышырга өйрәтү, лексик грамматик нигезләрен системалы рәвештә үзләштерү.
2. Телдән һәм язма сөйләм осталыгы һәм күнекмәләрен камилләштерү,татар теленә хөрмәт тәрбияләү,бу телнең дәүләт теле буларак әһәмияте зур булуына төшендерү.
Бу максатка ирешү өчен, түбәндәге бурычларны хәл итү сорала:
1. Татар сөйләмен тыңлап аңларга күнектерү;
2. Татар этикеты тәгъбирләрен кертеп, бирелгән ситуация буенча диалогик сөйләм оештырырга өйрәтү;
3. Программада күрсәтелгән лексик темалар буенча телдән яки язмача монологик сөйләм булдыруга ирешү;
4. Карап чыгу, танышу, өйрәнү, эзләнү максаты белән уку төрләрен кулланып, төрле жанрдагы текстларны аңлап уку күнекмәләрен үстерү;
5. Татар халкының фән, мәгариф, сәнгать, мәдәният өлкәсендәге казанышлары, күренекле шәхесләре белән таныштыруны дәвам итү;
6. Халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенә омтылыш тәрбияләү.
Укучыларның белем, осталык һәм күнекмәләренә таләпләр:
Тыңлап аңлау
-Укытучының дәрес, уен ситуацияләре белән бәйле сорауларын, күрсәтмәләрен аңлау;
-тыңлаганда җөмлә, сүз чикләрен билгеләү, интонацияне аеру;
-сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне, грамматик формаларны бер-берсеннән ишетеп аера белү;
-сүзләрне, җөмләләрне тыңлап тәрҗемә итә белү;
-ишеткән сөйләмнең, җөмләнең эчтәлегенә төшен;
Диалогик сөйләм:
-Өйрәнелгән эчтәлек нигезендә әңгәмәдәшең белән контакт урнаштыра, сорау куя, җавап бирә, кире кага, раслый белү;
-программада күрсәтелгән темалар буенча укытучының сорауларына жавап бирү һәм сораулар куя белү;
-дәреслектә бирелгән үрнәк диалогларны сәнгатьле итеп уку, сөйләү һәм охшаш диалоглар төзү;
- программада күрсәтелгән коммуникатив максатлар буенча әңгәмәдә катнаша алу;
Монологик сөйләм
-Җанлы һәм җансыз предметларны, рәсем, картина эчтәлеген сурәтләп сөйли белү;
-тәкъдим ителгән план, терәк сүзләр ярдәмендә укылган өзек яисә караган рәсем буенча;
- өйрәнелгән җөмлә төрләрен файдаланып, хикәя төзү;
-укыган хикәяләрнең эчтәлеген сөйли белү;
-үзе, гаиләсе һәм дуслары турында кечкенә информация бирә белү;
Уку
-Татар алфавитындагы хәрефләрне таный белү;
-хәреф-аваз системасын аера, татар теленә хас булган авазларны дөрес әйтеп укый белү;
-дәреслектә уку өчен бирелгән җөмләләрне, текстларны дөрес интонация белән укый белү;
-тексттагы тыныш билгеләренә карата тиешле пауза һәм интонацияләрне үтәү;
-өтерләр янындагы сүзләрне тиңдәшлек, эндәшү интонацияләре белән уку;
-укыган материалның эчтәлегеннән кирәкле мәгълүматны аерып ала белү;
-кечкенә күләмле шигырьләрне яттан сөйләү;
укыганда сүзлекләр куллана белү.
Язу
-Татар алфавитындагы хәрефләрне дөрес, матур яза белү;
-дөрес күчереп язу күнекмәләрен булдыру;
-бәйрәмнәр белән котлау, чакыру кәгазьләре язу;
-конверт һәм дәфтәр тышына яза белү;
-программада күрсәтелгән темалар буенча, терәк сүзләр кулланып, хикәя язу күнекмәләре формалаштыру.
Эш программасының эчтәлеге
№
Тема
Сәгатьләр саны
Тема 1.
Яңа уку елы котлы булсын!
10
Тема 2.
Көзге табигать.
7
Тема 3.
Без кошларга ярдәм итәбез.
8
Тема 4.
Хайваннар дөньясында.
8
Тема 5.
Кышкы уеннар.
9
Тема 6.
Минем дусларым.
13
Тема 7.
Яз килә!
4
Тема 8.
Дүрт аяклы дусларыбыз
4
Тема 9.
Татарстан Республикасы
2
Тема 10.
Чәчәкле җәй,ямьле җәй.
5
Барлыгы:
70
Укыту-методик комплекты
1. Укучылар өчен
Дәреслек: Татар теле: Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 4 нче сыйныфы өчен дәреслек/ рус телендә сөйләшүче балалар өчен. – Казан: Татармультфильм, 2014. 1 нче кисәк, 2 нче кисәк.
Авторлар: Р.З. Хәйдәрова, Г.М.Ахметзянова,Л.А.Гиниятуллина.
2. Укытучы өчен
Дәреслек: Татар теле: Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 4 нче сыйныфы өчен дәреслек/ рус телендә сөйләшүче балалар өчен. – Казан: Татармультфильм, 2014. 1 нче кисәк, 2 нче кисәк.
Авторлар: Р.З. Хәйдәрова, Г.М.Ахметзянова,Л.А.Гиниятуллина.
1. Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева, Ә.Г. Әхәтова. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле, уку дәресләре оештыру. Укытучылар өчен методик кулланма. – Чаллы. – 2008. – 64 б.
2. Ф.С. Сафиуллина, К. Фәтхуллова. Рус телендә сөйләшүче балалар өчен биремнәр, күнегүләр. – Казан: Мәгариф. – 2009. – 56 б.
3. Р.З.Хәйдәрова. Телне эзлекле өйрәтү // Мәгариф № 4, 2006. – 30 – 32 б.
Тематик планда дәрес типларының исемнәре кыскартылып бирелде:
ЛКФ – лексик күнекмәләр формалаштыру;
ЛКК – лексик күнекмәләр камилләштерү;
ГКФ – грамматик күнекмәләр формалаштыру;
ГКК – грамматик күнекмәләр камилләштерү;
ЛГКК – лексик-грамматик күнекмәләр камилләштерү;
Д/с – диологик сөйләм;
М/с – монологик сөйләм.
№
Тема
Сәг. са-ны
Дәрес тибы
Үзләштерелергә тиешле белем һәм күнекмәләр
Контрол ь
төре
Якынча өй эше
Үткәрү вакыты
План
буенча
Фактик
үтәлеш
1 чирек-18 сәг.
Яңа уку елы котлы булсын! ( 10 сәг.)
1
Белем бәйрәме.
1
ЛГКК
д/ м сөйләм
Беренче сентябрь көне ничек узуы турында сөйли белү.
Монологик сөйләү
3 бит. Текстны сәнгат-ле укырга
2
Х. Гарданов. “К” хәрефе”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Шигырьне сәнгатьле укый белү
Сәнгатьле уку
Шигыр-не өйрәнергә
3
Р. Миңнуллин. “Үсми калган хәреф”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Шигырьне сәнгатьле укый белү
Сәнгатьле уку
Шигырьне сәнгатьле укырга
4
Б. Рәхмәт. “Хисап мәсьәләләре”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Шигырьне яттан сөйли белү
Шигырьне яттан сөйләү
Шигыр-не өйрәнергә
5
Алешаның көндәлек режимы
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Көндәлек режим турында сөйли белү
Сорый һәм җавап бирә белү
Үзеңнең көндәлек режимың турында сөйләргә
6
Эш урыны
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Эш урыны турында сөйли белү
Сәнгатьле уку
Үзеңнең эш урының турында сөйләргә
7-8
Алсу кәефсез иде
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Контроль эш булуын әйтә белү
Сорый һәм җавап бирә белү
Текстка карата рәсем ясарга
25 бит. 4 күнегү- җөмләләрнең кайсысы текстка туры килә
9
Язма эш» тексты
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Дөрес эшләү, дөрес эшләмәү турында хәбәр итә белү
Сәнгатьле уку
27 бит. 9 күнегү- диалог төзергә
10
«Яңа уку елы котлы булсын» циклын кабатлау
1
ГКК
Өйрәнелгән материал белән файдалана белү.
Үткәннәрне кабатларга
Көзге табигат ь (7с әг.)
11
Көзге табигать
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Көз билгеләре турында сөйли белү.
Монологик сөйләү
Яңа лексиканы өйрәнергә
12-13
Җ.Тәрҗаманов “ Табигать китабы» шигыре
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Һава торышы турында мәгълүмат бирә белү.
Монологик сөйләү
Шигыр-не сәнгат-ле укырга
“ Көз “ темасына рәсем ясарга
14
Рәсем буенча хикәя төзү
1
М/с
Үзләштерелгән лексик-грамматик материалны куллана белү
Хикәя язу
37 бит. 3 күнегү- текстны сәнгат-ле укырга
15-16
Дару үләннәре
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Дару үләннәре турында мәгълүмат бирә белү.
Сәнгатьле уку
Яңа лексиканы өйрәнергә
Бер дару үләне турында сөйләргә
17
Көзге табигать" циклын кабатлау
1
ГКК
Өйрәнелгән материал белән файдалана белү.
49 бит 1 күнегү- текст эчтәлеген өйрәнергә
18
Б.Рәхмәт
“Кошлар киткәндә”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Шигырьне сәнгатьле укый белү.
Кошлар турында белешмә бирә белү.
Сәнгатьле уку
Шигыр-не өйрәнергә
2 чирек-14 сәг.
19
Марат турында
1
ЛГКК
Кошлар турында белешмә бирә белү.
Диалог төзү
Яңа сүзләрне өйрәнергә
20-21
Г. Лотфи. “Песнәк белән Әнисә”.
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Хикәяне сәнгатьле укый белү.
Сәнгатьле уку
Әсәрне сәнгат-ле укырга
22-24
Җ.Тәрҗеманов. “Чирик” хикәясе.
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Хикәянеңнең эчтәлеген сөйли белү.
Эчтәлекне сөйләү
Әсәрнең эчтәлеген сөйләргә
Әсәр буенча 3 сорау төзергә
78 бит, 7 күнегү- сорауларга җавап бирергә
25
“Без кошларга ярдәм итәбез” циклын кабатлау
1
ГКК
Өйрәнелгән материал белән файдалана белү.
82 бит, 11 күнегү- кроссворд чишергә
Хайваннар дөн ь ясында (8 сәг)
26
Хайваннар дөньясында.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Хайваннар турында сорый һәм белешмә бирә белү.
Монологик сөйләү
84 бит, 4 күнегү- табышмакларны ятларга
27
Ә.Кари “Тиен”
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Аларны тасвирлый белү
“Тиен” шигырен ятларга
28
Г. Тукай. “Ташбака белән Куян”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Хикәянеңнең эчтәлеген сөйли белү.
Эчтәлекне сөйләү
98 бит, 12 күнегү- әсәр эчтәлеген сөйләргә өйрәнергә
29-30
Татар халык әкияте. “Ялкау тиен”.
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Укылган хикәянең эчтәлеген сөйли белү.
Эчтәлекне сөйләү
әсәр эчтәлеген сөйләргә өйрәнергә
31-32
“Яшел энәле керпе” әкияте
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Хайваннар турында сорый һәм белешмә бирә белү.
әсәр эчтәлеген сөйләргә өйрәнергә
Әкияткә иллюстра-я ясап килергә
33
“Хайваннар дөньясында” циклын кабатлау
1
ГКК
Өйрәнелгән материал белән файдалана белү.
Тест
Кышкы уеннар (9 сәг.)
34
Кыш килде.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Кыш билгеләрен сөйли белү.
Сәнгатьле уку
Монологик сөйләү
“Кыш” темасына рәсем ясарга
35-36
Г.Бакир “Кышкы уен”
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Кышкы уеннарны әйтә белү, уенга чакыра белү
Әсәрне сәнг-ле укырга
103 бит, 5 күнегү
37-38
Б.Рәхмәт “Яңа ел килгәч” шигыре
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Образга характеристика бирә белү
Әсәрне сәнг-ле укырга
106 бит, 4 күнегү- сорауларга җавап бирергә
1
39
Җ. Дәрзаман. “Камыраяк”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Шигырьне сәнгатьле укый белү.
Сәнгатьле уку
Әсәрне сәнг-ле укырга
40-41
А.Алиш “Куян кызы “ әкияте
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Яңа ел турында сөйли белү.
Бәйрәмдә нишләгәнеңне әйтә белү.
Яңа елга багышланган шигырьләрне яттан сөйләү, җырлар җырлау.
Монологик сөйләү
Әсәрне сәнг-ле укырга
Әкияткә рәсем ясарга
1
42
“Кышкы уеннар” бүлеген кабатлау
1
ГКК
Өйрәнелгән материал белән файдалана белү.
Тест
Минем дусларым (13 сәг.)
43-44
“Минем дустым” тексты
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Үзеңнең дустың турында сөйли белү.
Диалогик сөйләм
9 бит, 6 күнегү- сорауларга җавап бирергә
Дустың турында сөйләргә
45
“Минем чын дустым” дигән темага хикәя язу
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Үзләштерелгән лексик-грамматик материалны куллана белү
Хикәя язу
Хикәяне язып бетерергә
46-47
Г. Бәширов. “Сылтау”.
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Укылган хикәянең эчтәлеген сөйли белү.
Монологик сөйләү
15 бит, 7 күнегү- сорауларга җавап бирергә
Әсәр эчтәлеген сөйләргә
48-49
И. Туктар. “Алма”.
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Хикәяне сәнгатьле укый белү.
Сәнгатьле уку
18 бит, 10 күнегү- җөмләләргә сораулар куярга
Әсәргә рәсем ясарга
50-52
Д. Аппакова. “Шыгырдавыклы башмаклар”.
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Текстның эчтәлеген сөйли белү.
Эчтәлекне сөйләү
Әсәрне сәнгат-ле укырга
25 бит, 4күнегү- әсәр эчтәлегенә туры киләме?
Рәсем ясарга
53
Б.Рәхмәт” Минем дуслар “шигыре
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Үзеңнең дустың турында сөйли белү.
Диалогик сөйләм
Шиг-не сәнг-ле укырга
54
“Шыгырдавыклы башмаклар “ хикәясендәге Гөлшатка бәяләмә бирергә өйрәнү
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Үзеңнең дустың турында сөйли белү.
Монологик сөйләү
Дустына бәяләмә бирергә
55
“Минем дусларым” циклын кабатлау
1
ГКК
Өйрәнелгән материал белән файдалана белү.
Тест
Яз килә (4 сәг.)
56
Яз килә.
Б. Рәхмәт. “Яз килә”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Яз билгеләре турында сөйли белү.
Автор турында кечкенә белешмә бирү.
Монологик сөйләү
“Яз” темасына рәсем ясарга
57
“Карга боткасы”
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Текстны сәнгатьле укый белү.
Сәнгатьле уку
Рәсем ямап килергә
58
М. Садри. “Минем әби”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Образга бәя бирү.
Монологик сөйләү
Әбиең турында хикәя язарга
59
Л. Толстой. “Әбисе белән оныгы”.
М. Газизов. “Рәхмәт”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Өй хезмәтендә катнашуың турында әйтә белү.
Итагатьле сүзләрне сөйләмдә куллана белү.
Монологик сөйләү
“Рәхмәт” шигырен ятларга
Дүрт аяклы дусларыбыз (4 сәг.)
60
Р. Мингалим. “Дөньяда бер эт бар иде”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Дүрт аяклы дусларны тасвирлый белү.
Монологик сөйләү
Шиг-не сәнг-ле укырга
61-62
Г.Мөхәммәтшин. “Ак песи”.
2
ЛГКК
д/м сөйләм
Хикәяне сәнгатьле укый белү.
Сәнгатьле уку
47 бит, 2 күнегү-җөмләләрне тәртип буенча яз
63
Р. Батулла. “Чикыл белән Мырый”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Текстның эчтәлеген сәнгатьле укый белү.
Сәнгатьле уку
Әкияткә рәсем ясарга
Татарстан – туган ягым (5 сәг.)
64
И. Юзеев. “Татарстаным”
Казан – башкалам.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Шигырьне сәнгатьле укый белү.
Казан шәһәре турында сөйли белү.
Монологик сөйләү
Шиг-не сәнг. укырга
65
Татарстанның дәүләт символлары
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Татарстан турында кыскача белешмә бирә белү
Сорый һәм җавап бирә белү
Татарстан дәүләт символлары турында сөйләргә
66
Ш. Галиев. “Җәйге болында”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Җәй билгеләрен әйтә белү.
Монологик сөйләү
Шигыр-не ятларга
67-68
Г. Нәбиуллин. “Урман сөйләшә”.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Шигырьне яттан укый белү.
95 бит, 3 күнегү диалог төзергә
69-70
Р. Корбан. “Җиләктә”. “Чәчәкле җәй,ямьле җәй” циклын кабатлау.
1
ЛГКК
д/м сөйләм
Җәйге бакчада хезмәт турында сөйли белү.
Монологик сөйләү
