Просмотр содержимого документа
«Қазақ тілі пәнінен 8-9 сыныпқа арналған зерттеушілік компонентінің бағдарламасы»
Түсінік хат
Тіл қашанда ұлт мәдениетінің, өнер-білімнің ұлы қаруы, алтын тұғыры саналатындықтан, қазақ тілі мен әдебиетінің келешек көкжиектері білім беру ұйымдарының қазіргі таңдағы оқытылу жайынан бастау алады. Осы тұрғыдан алғанда курс оқушының талабын ұштап, шығармашылық, тұлғалық шарықтауына мүмкіндік береді, интелектуалдық деңгейін биіктетеді. Қазақ тілінен жүргізілетін практикалық жұмыстарға қойылатын талап ерекше. Сабақта әр оқушының белгілі тақырыптардан олимпиадаға өзінше жұмыс жасауына мән беріледі. Бұл оқушының қабілетін дамытады, белгілі тақырыптардан терең теориялық білім алып, оны іс жүзінде қолдануға дағдыландырады. Сонымен қатар оқушының білімді шала түсінген тұстарын практика жүзінде нақтылауда атқаратын қызметі зор. Негізгі мақсаты — оқушылардың материалды жүйелі түрде меңгеруіне жағдай жасау, қазақ тілі ғылымының теориялық негіздерін меңгерту. Бұл бағдарлама 8-9 сынып оқушыларына қазақ тілі пәні бойынша олимпиада бағдарламасына негізделген.Сонымен қатар қазақ тілінтереңдете үйренгісі келген оқушылар да пайдалана алады.
Аталмыш бағдарлама синтаксистік талдауды үренуге мүмкіндік тудырады. Бағдарлама жоспары оқушылардың жазбаша тілін дамытуға көмек көрсетеді.Бағдарламада сөздердің грамматикалық байланысынан бастап сөйлемнің тыныс белгілеріне дейін қамтылған.
«Қазақ тілі бойынша олимпиадаға дайындық» курсының мақсаты — ана тілінің қызметін жүйелі меңгерген, оның қыр-сыры мен тарихын жетік білетін, қарым-қатынастық біліктілігі дамыған, ұлттық санасы оянған дара тұлға қалыптастыруға мүмкіндік туғызу.
Осы мақсаттан келіп туындайтын міндеттер:
— оқушылардың фонетикалық, морфологиялық, лексикалық және синтаксистік машықтары мен дағдыларын дамыту;
— тіл дыбыстары, сөз таптары мен қосымшалар туралы теориялық білімдерін жүйелеу;
— теориялық білімдерін ауызша, жазбаша сөйлеу тілдерінде орынды қолдануға төселдіру;
— оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту;
— оқу материалдары арқылы ана тілін жетік меңгерген ұлтжанды тұлға қалыптастыру;
Бағдарлама 68 сағатқа құрылған. Оның 6 сағаты тест жұмысына 2сағаты кіріспеге, 2сағаты қорытындыға арналған.
Бағдарламадағы практикалық жұмыстарға теориялық негіз ретінде С. Кеңесбаевтың , Ғ. Мұсабаевтың «Қазіргі қазақ тілі» /лексика, фонетика/, С. Мырзабековтың «Қазақ тілінің дыбыс жүйесі», А. Ысқақовтың «Қазіргі қазақ тілі» /морфология/, М.Балақаев пен Т. Қордабаевтың «Қазіргі қазақ тілі» /синтаксис/ атты еңбектері пайдаланылды.
Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті, орыс тілі.
Курсты жүргізетін жұмыс түрлері мынандай:
Қазақ тілінен берілетін теориялық білімді практикалық жұмыстармен тығыз ұштастырып, тіліміздің өзіндік заңдылықтарын өздерінің ауызша, жазбаша жұмыстарында дұрыс сауатты қолдану;
Өтілген грамматикалық ережелердің негізінде мәтінмен жұмыс істеу;
Фонетикалық ерекшеліктер, орфографиялық заңдылықтарды дұрыс танып, ұқсас формаларды бірден ажырату үшін салыстыру, талдау жұмыстарын жүргізу;
Жай талдау үлгісімен қатар талдаудың жаңа әдісі сатылай кешенді талдау үлгілерін жүргізу;
Деңгейлік тапсырмалар орындау;
Қорытындылау: оқушылардың білімі әр тақырыпты өткен сайын тест жұмыстары арқылы бағаланады.
Оқушының білімі мен біліктілігіне қойылатын талаптар:
Оқушылар нені білу керек:
— қазақ тіл білімінің салалары бойынша барлық ережелерді ;
— білгенін практика жүзінде іске асыра алуды;
— талдау машығының жоғары болуы;
— орфографиялық заңдылықтарды терең меңгеру;
— салыстыра алу қабілетінің басым болуы;
Оқушылар нені үйрену керек:
— тіліміздің өзіндік заңдылықтарын өз жұмыстарында сауатты қолдану;
— грамматикалық ережелер негізінде мәтінмен жұмыс істеу;
— сатылай кешенді талдау үлгілерін меңгеру;
— деңгейлік
Білім деңгейін тексеру:
Бақылау жұмысы
Тест жұмыстары
Оқу-әдістемелік кешендер:
Дидактикалық материалда
ҰБТ жинағы
Электронды оқулықтар
Күтілетін нәтиже:
— салыстыра, дәлелдей, талдай, қорытындылай білу дағдыларын меңгеру, тілдік және әдеби білімдерінің толығуы;
— практикалық, танымдық, шығармашылық тапсырмаларды еркін орындай алу;
— сауатты жазу, сауатты сөйлеу, өзіндік ой дербестігінің болуы;
Ұсынылып отырған бағдарлама 1 жылға арналған. /8-сыныпқа аптасына 1 сағаттан/ барлығы 34 сағатқа арналып жазылған.
9 сыныпқа 1 сағаттан /барлығы 34 сағатқа арналып жазылған.
Оқыту мазмұны
тақырып. Кіріспе сабақ. Тіл білімінің салалары.
2 — 3- тақырып. Фонетика. Дауысты дыбыстар.
Дауысты дыбыстардың ерекшеліктері, дыбыстардың сөйлеу негізіндегі өзгерістері мен заңдылықтары.
4 — 5- тақырып. Дауыссыз дыбыстар, емлесі.
6 — тақырып. Орфография мен орфоэпия. Орфографияның қарастыратын мәселелері, негізгі принциптері.
7-8 — тақырып. Үндестік заңы.Дыбыстардың бір-біріне ықпалы, ықпалдың түрлері.
