PIZA халы?аралы? зерттеуі

PISA халы?аралы? зерттеуі – ба?алауды? ?лемдегі универсалды инструменті

О?ушыларды? функционалды? дамуы туралы м?селе ал?аш рет Елбасыны? 2012 жыл?ы 27 ?а?тарда?ы ?аза?стан хал?ына «?леуметтік-экономикалы? жа??ырту – ?аза?станны? дамуыны? негізгі ба?ыты» Жолдауында к?терілген болатын. Онда осы м?селе бойынша бес жылды? ?лтты? іс-?имыл жоспарын ?абылдау туралы на?ты тапсырма ?ойыл?ан болатын.

Осы стратегиялы? ма?ызды м?селені шешу т?л?аны? негізгі функционалды? сапасын: белсенділігін, шы?армашылы? ойлау ?абілетін ?алыптастыру ж?не бейтаныс жа?дайда м?селені? шешімін, к?сіптік даму жолдарын таба білуін, ?мір бойы о?уын ?алыптастыру?а тікелей байланысты. Білім алушыларды? функционалды? ?абілеттері мектеп жа?дайында ?алыптаспау?а тиісті.

Функционалды? сауаттылы?ты? жалпы ба?ыты ретінде жалпы білім беру мектептеріндегі азаматтарды? интеллектуалды?, рухани ж?не дене дамуы, оларды? білімін ?лемдегі жылдам ?згеріс жа?дайында ?леуметтік жа?дай?а бейімдеу ?аза?стан Республикасында білім беруді дамытуды? 2011-2020 жылдар?а арнал?ан мемлекеттік ба?дарламасында атап к?рсетілген.

Жолдауда?ы тапсырма?а байланысты ?аза?стан Республикасы ?кіметіні? 2012 жыл?ы 25 маусымда?ы №832 ?аулысымен О?ушыларды? функционалды? сауаттылы?ын дамыту ж?ніндегі 2012-2016 жылдар?а арнал?ан ?лтты? іс-?имыл жоспары ?абылданды.

?лтты? жоспарда о?ушыларды? функционалды? сауаттылы?ын дамыту процесін ?ылыми-?дістемелік, материалды?-техникалы? ?амтамасыз етуді? кешенді іс-шараларын ж?ргізу к?зделген. Ол о?ушыларды? функционалды? сауаттылы?ын арттыруды ?аза?стан Республикасында білім сапасын жетілдіруді? ?зекті м?селесі ретінде ?арап, оны? бір ?зектілігін, толы?тылы?ын ж?не іс-?рекет ж?йелігін ?амтамасыз етуге ба?ыттал?ан. Э

?лтты? жоспар негізгі м?селерді? бірі ретінде о?ушыларды? білім сапасын ба?алау ж?не о?ан мониторинг ж?ргізу ж?йесін дамытуды ?арастырады.

Халы?аралы? ба?алаулы? зерттеуді? бірі ретінде Экономикалы? ынтыма?тасты? ж?не дмау ?йымы ж?ргізетін 15 жаста?ы о?ушыларды? о?у жетістіктерін ба?алауды? халы?аралы? ба?дарламасын ?арастыру?а болады. PISA 15 жаста?ы жас?спірімдерді? мектепте ал?ан білімін, іскерлігін ж?не да?дыларын адамзатты? ?рт?рлі ?ызметінде ?мірде кездесетін м?селелерді шешуге, сонымен ?атар оларды т?л?а аралы? ?атынаста ж?не ?леуметтік ?атынастарда ?олдана білу э?абілеттерін ба?алайды.

PISA зерттеуді ?азіргі кезде мектептегі білімні? тиімділігін салыстыра ба?алауды? ?лемдегі универсалды инструменті ретінде ?арастырылады. Зерттеу барысында алын?ан деректер білім беру ж?йесін дамыту стратегиясын ?алыптастыруды?, оны? ішінде білім беруді? мазм?нын ж?не ?дістемесін жасауды? негізі ретінде ?арастырылады.

PISA зерттеу ше?берінде функционалды? сауаттылы?ты? ?ш саласы ба?аланады:

о?у сауаттылы?ы,
математикалы? сауаттылы?,
?ылыми жаратылыстану сауаттылы?ы.

Зерттеу ?ш жылда бір рет ?ткізіледі. ?р зерттеуде ?ш саланы? бірі ?ана бойынша функционалды? сауаттылы? ба?аланады. Мысалы 2009 жылы о?у сауаттылы?ы зерттелді.

2009 жылы ?аза?стан PISA зерттеуіне ал?аш рет ?атысты.

Зерттеу н?тижесінде ?аза?стан о?ушылары мынадай к?рсеткіштерге ?ол жеткізді:

-аса к?рделі емес о?у м?тіндерін ?олдана ж?не оларды к?нделікті жа?дайда пайдалана білетіндерді? ?лесі зерттеуге ?атысушыларды? тек 5 пайызын ?ана ??рады;

-на?ты модельдермен на?ты жа?дайларда тиімді ж?мыс істей алатын, ?рт?рлі тапсырмаларды дамыта ж?не кіріктіре алатын о?ушыларды? ?лесі математикалы? сауаттылы? бойынша ?атыс?ан о?ушыларды? 4,2 пайызын ??рады.;

-жаратылстану ?ылымдарыны? ролі туралы ?орытынды жасауды керек ететін жа?дайларда, ?рт?рлі жаратылыстану п?ндерін біріктіріп, т?сініктеме бере алатын ж?не ж?не ол т?сініктемелерді ?рт?рлі ?мірде кездесетін жа?дайларда ?олдана білетін о?ушыларды? ?лесі ?ылыми жаратылыстану сауаттылы?ына ?атыс?ан о?ушыларды? жалпы саныны? 3,6 пайызын ??рады.

PISA зерттеуінде алды??ы ?атарда?ы елдерді? к?рсеткіштері о?ушыларды? функционалды? сауаттылы?ына мынадай факторларды? ?сер ететінін к?рсетті:

1) білім мазм?ны;

2) о?ытуды? т?рлері мен ?дістемелері;

3) білім алушыларды? о?у жетістіктерін диагностикалау ж?не ба?алау ж?йесі;

4) мектептен тыс, ?осымша білім беру ба?дарламалары;

5) мектепті бас?ару моделі;

6) барлы? ?ызы?ушылы? таныт?андармен ?ріптестік принциптерге негізделген досты? жа?дайда?ы білім беру ортасыны? болуы;

7) балалары о?ытуда?ы ж?не т?рбиелеудегі ата-аналарды? белсенді ролі.

PISA зерттеуі мынадай ба?ыттарда ж?ргізіледі:

-м?тін о?у;

-математикалы? сауаттылы?;

-?рт?рлі м?селелерді шешудегі ??зыреттілік.

Мектептегі білім сапасына мониторинг ж?ргізуде негізгі назар о?ушыларды? жалпы о?у ж?не интеллектуалды? да?дыларын ме?геруді ба?алау?а аударылады. Математикалы? сауаттылы?ты, о?у сауаттылы?ын, ?ылыми жаратылыстану сауаттылы?ын ж?не м?селелерді шешудегі ептіліктерді тексеру ?шін кешенді ж?не ??рылымдан?ан тапсырмалар жасалады.

?р тапсырманы? м?тіні бар, онда жеке м?селелер ?арастырылады, сонымен ?атар ?иынды?ы ?рт?рлі 1-6 с?ра? беріледі. Тапсырманы орындау н?тижесі бойынша о?ушыны? ?ойыл?ан м?селені ?р п?ндерден ал?ан білімін ?олдана отырып, шешу ?абілеті ба?аланады.

Математикалы? сауаттылы? – ?орша?ан ортада?ы математиканы? ролін аны?тау ж?не т?сіну ?абілетіні? де?гейі, жа?сы негізделген математикалы? ой-пікірді жеткізе білу ж?не математиканы ?ажеттіліктен туындайтын ма?саттарда ?олдана білу.

?ылыми-жаратылыстану сауаттылы?ы – ?ылыми-жаратылыстану білімін ?олдана білу ?абілетіні? де?гейі, м?селелерді аны?тай білу ж?не ?орша?ан ортаны, сонымен ?атар тиісті шешім ?абылдау ?шін адамны? ?серінен онда болып жат?ан ?згерістерді т?сіне білуге негізделген ?орытындылар жасай білу.

М?тінді о?у сауаттылы?ы – жазбаша м?тіндерді ой елегінен ?ткізу, олар?а рефлексия ж?ргізу, м?тіндерді ?з ма?щсаттарына ?олдана білу, ?о?ам ?міріне белсене араласу ?шін білімі мен м?мкіндіктерін ?олдана білу ?абілетіні? де?гейі. Зерттеуде м?тінді о?у техникасы, оны о?у жылдамды?ы ?аралмайды, оны? орнына м?тінге рефлексия, оны т?сіну ж?не о?ыл?ан м?тінді ?р т?рлі ма?саттар?а ?олдана білу ?абілеті ?арастырылады.

М?селені шешудегі ??зіреттілік – бір ?ара?анда, шешу жолдары к?рінбейтін п?наралы? м?селелерді шешу ?шін ептілікті ?олдану ?абілеті.

Тестілерде ?рт?рлі нысанда?ы с?ра?тар ?олданылады. Оларды? жартысы еркін жауап берілетін с?ра?тар. 12 пайыз с?ра?тар?а ?зіндік жауаптар берілуі тиіс, біра? ол жауаптар жеке с?здермен ж?не сандармен шектеледі. Жауаптары дайын с?ра?тар барлы? с?ра?тарды? 33 пайызын ??рады.

Жалпы халы?аралы? моиторинг барасында тапсырмалар мына ба?ытта беріледі:

-математикадан 54 тапсырма (барлы?ы 85 с?ра?),

-о?удан 8 тапсырам (барлы?ы 28 с?ра?),

-жаратылыстанудан 13 тапсырма (барлы?ым 35 с?ра?),

-10 тапсырма м?селелрді шешуге (барлы?ы 19 с?ра?).

?р о?ушы олар?а 2 са?ат ішінде жазбаша жауап беруі тиіс. Тестілерге жауап берілгеннен кейін жарты са?атты? ішінде ?р о?ушы анкета?а жауап береді. Онда ол білім беру ?йымы, ?зіні? ?ызы?ушылы?ы, о?у?а к?з?арасы туралы а?парат береді. ?осымша білім беру ?йымдарыны? басшылары анкеталау?а ?атысады.

Бас?а ба?алау ж?йелеріне ?ара?анда PISA-да ба?алау обьектісі п?ндерді ме?геру де?гейі мен сапасы емес, оларды? ?ш ба?ытта?ы: м?тінді о?у, математика, жаратылыстану ?ылымдары бойынша сауаттылы?тар салаларында?ы ??зыреттілігін ?алыптастыру де?гейі болып табылады.

«Сауаттылы?» термині ба?алау?а жататын білімні?, ептілікті?, да?дыларды? ке?дігін к?рсету ?шін арнайы ?абылдан?ан. Жалпы PISA дамы?ан сайын о?ушыларды? мектеп ба?дарламаларынан да ке? ??зіреттілігін ба?алауды? м?ні біртіндеп артатын болады.

?азіргі ?о?ам?а постиндустриалды? ?лемдегі болып жат?ан ?згерістерге жылдам бейімделетін мамандар керек. Адамны? білім де?гейіне, оны? білімділігіне ?ойылатын талаптарды? артуы обьективті тарихи за?дылы? болып табылады. Осы жа?а жа?дайда мектептегі о?ыту процесі о?ушыларды? ?мір бойы о?уын ?амтамасыз ететін ??зыреттеріні? ?алыптасуына ж?не артуына негізделуі тиіс.

Функционалды? сауаттылы? біліммен, іскерлікпен ж?не да?дылармен ?ана шектелмей, соларды? негізінде ?р елді? ?зіндік ерекшеліктері ескеріле отырып, ?алыптасатын ??зыреттілікбтермен аны?талады. Сонды?тан ?аза?станда орта білімні? 12 жылды??а к?шуіне байланысты функционалды?ты арттыруды? ма?ызы аса зор.

О?ушыларды? функционалды? сауаттылы?ын дамыту ?шін:

О?у ба?дарламалары о?ушыларды? функционалды? сауаттылы?ын дамыту?а ж?не т?йінді, п?ндік ??зыреттерді ?ол жеткізуге ба?ытталуы тиіс.
?азіргі кезде ?аза?стан Республикасыны? орта білім ж?йесіндегі орта мектеп бітірушілерін даярлауды халы?аралы? стандарттар?а, ?аза?станны? ?лемдік білім беру ке?істігіне кіру талаптарына с?йкестендіру к?зделіп отыр.
PISA халы?аралы? зерттеуі мектептерді? типтік о?у жоспарларды реттеудегі, инвариантты? ж?не вариативтік компоненттердегі о?у са?аттары к?лемдеріні? ара ?атынасын аны?тауда?ы автономиялы?ы функционалды? сауаттылы??а ?сер ететінін аны?тады.
Оларды жоспарлауда о?у, математика ж?не жаратылыстану, а?паратты?, тілдік п?ндерді о?ыту ?шін о?у са?аттарын тиісті де?гейде к?теру к?зделген.
Білім н?тижелеріні? жетістіктерін ?амтамасыз ететін логикалы?, критикалы? ж?не конструктивтік ойлауды ?алыптастыру, алын?ан ептілікті о?у ж?не практикалы? іс-?рекеттерде ?олдана білу ?шін жа?а тиімді нысандар мен ?дістемелерді енгізу ?ажет.
Айтыл?андар?а байланысты педагогикалы? кадрларды? біліктілігін к?теру ба?дарламаларын ж?не оларды ?айта даярлауды? мазм?нын жо?ары о?у орындарыны?, педагогикалы? гіскерлік орталы?тарыны? ж?не біліктіліктерді к?теруді? ??ірлік орталы?тарыны? базасында ?айта ?арау ж?не іске асыру ?ажет.

Функционалды? сауаттылы?ты ?алыптастыру мен дамыту м?селесі оны? міндетті т?рде ?ылыми-зерттеу ж?не ?дістемелік ?амтамасыз етілуін ?ажет етеді.

О?ушыларды? флункционалды? сауаттылы?ыны? дамуы мына жа?дайларды талап етеді:

білім беру мазм?нын жа?артуды,
жа?а о?у ба?дарламаларын жасау мен о?улы?тарды ?айта ?арауды;
алын?ан білімді о?у ж?не практикалы? жа?дайларда ?олдана білуді.

Сонымен, о?ушыларды? функционалды? сауаттылы?ын дамыту бойынша іс-?рекеттер о?ытуды? ?діснамасын ж?не мазм?нын т?бірлі ?айта ?араумен 12 жылды? мектепті? мемлекеттік жалпы?а міндетті білім беру стандартын жасаумен ж?не оны іске асырумен аны?талады.

?аза?стан Республикасыны? Президенті Н?рс?лтан Назарбаевты? 2012 жжыл?ы 12 желто?санда?ы ?аза?стан хал?ына «?аза?стан - 2050» стратегиясы ?алыптас?ан мемлекетті? жа?а саяси ба?ыты» Жолдауында 2050 жыл?а дейін ?аза?станны? ?лемдегі е? дамы?ан 30 елді? ?атарына енуі туралы на?ты тапсырма берілді.

Осы?ан орай о?ушыларды? функционалды? дамуы туралы, сауаттылы?ын к?теру жайлы к?птеген отанды? м?селелер ?аралып, лайы?ты шаралар жасалуда. Сонды?тан PISA халы?аралы? зерттеуді? т?жірибелері м?нді ж?не ерекше орын алды. Шешімін табу ?шін бізді? елімізде де н?тижелі, ??зырлы ж?мыс ж?зеге асырылуы ?ажет.

?рбір п?н м??алімдері о?ушылар алын?ан білімді о?у ж?не практикалы? жа?дайларда ?олдана білуі ?шін, лайы?тан?ан т?рлі логикалы? ж?не ??зіреттілік тапсырмалар даярлап машы?танулары ?ажет.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«PIZA халы?аралы? зерттеуі »

PISA халықаралық зерттеуі – бағалаудың әлемдегі универсалды инструменті

Оқушылардың функционалдық дамуы туралы мәселе алғаш рет Елбасының 2012 жылғы 27 қаңтардағы Қазақстан халқына «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту – Қазақстанның дамуының негізгі бағыты» Жолдауында көтерілген болатын. Онда осы мәселе бойынша бес жылдық Ұлттық іс-қимыл жоспарын қабылдау туралы нақты тапсырма қойылған болатын.

Осы стратегиялық маңызды мәселені шешу тұлғаның негізгі функционалдық сапасын: белсенділігін, шығармашылық ойлау қабілетін қалыптастыру және бейтаныс жағдайда мәселенің шешімін, кәсіптік даму жолдарын таба білуін, өмір бойы оқуын қалыптастыруға тікелей байланысты. Білім алушылардың функционалдық қабілеттері мектеп жағдайында қалыптаспауға тиісті.

Функционалдық сауаттылықтың жалпы бағыты ретінде жалпы білім беру мектептеріндегі азаматтардың интеллектуалдық, рухани және дене дамуы, олардың білімін әлемдегі жылдам өзгеріс жағдайында әлеуметтік жағдайға бейімдеу Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында атап көрсетілген.

Жолдаудағы тапсырмаға байланысты Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 25 маусымдағы №832 қаулысымен Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған Ұлттық іс-қимыл жоспары қабылданды.

Ұлттық жоспарда оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту процесін ғылыми-әдістемелік, материалдық-техникалық қамтамасыз етудің кешенді іс-шараларын жүргізу көзделген. Ол оқушылардың функционалдық сауаттылығын арттыруды Қазақстан Республикасында білім сапасын жетілдірудің өзекті мәселесі ретінде қарап, оның бір өзектілігін, толықтылығын және іс-әрекет жүйелігін қамтамасыз етуге бағытталған. Э

Ұлттық жоспар негізгі мәселердің бірі ретінде оқушылардың білім сапасын бағалау және оған мониторинг жүргізу жүйесін дамытуды қарастырады.

Халықаралық бағалаулық зерттеудің бірі ретінде Экономикалық ынтымақтастық және дмау ұйымы жүргізетін 15 жастағы оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың халықаралық бағдарламасын қарастыруға болады. PISA 15 жастағы жасөспірімдердің мектепте алған білімін, іскерлігін және дағдыларын адамзаттың әртүрлі қызметінде өмірде кездесетін мәселелерді шешуге, сонымен қатар оларды тұлға аралық қатынаста және әлеуметтік қатынастарда қолдана білу эқабілеттерін бағалайды.

PISA зерттеуді қазіргі кезде мектептегі білімнің тиімділігін салыстыра бағалаудың әлемдегі универсалды инструменті ретінде қарастырылады. Зерттеу барысында алынған деректер білім беру жүйесін дамыту стратегиясын қалыптастырудың, оның ішінде білім берудің мазмұнын және әдістемесін жасаудың негізі ретінде қарастырылады.

PISA зерттеу шеңберінде функционалдық сауаттылықтың үш саласы бағаланады:

оқу сауаттылығы,
математикалық сауаттылық,
ғылыми жаратылыстану сауаттылығы.

Зерттеу үш жылда бір рет өткізіледі. Әр зерттеуде үш саланың бірі ғана бойынша функционалдық сауаттылық бағаланады. Мысалы 2009 жылы оқу сауаттылығы зерттелді.

2009 жылы Қазақстан PISA зерттеуіне алғаш рет қатысты.

Зерттеу нәтижесінде Қазақстан оқушылары мынадай көрсеткіштерге қол жеткізді:

-аса күрделі емес оқу мәтіндерін қолдана және оларды күнделікті жағдайда пайдалана білетіндердің үлесі зерттеуге қатысушылардың тек 5 пайызын ғана құрады;

-нақты модельдермен нақты жағдайларда тиімді жұмыс істей алатын, әртүрлі тапсырмаларды дамыта және кіріктіре алатын оқушылардың үлесі математикалық сауаттылық бойынша қатысқан оқушылардың 4,2 пайызын құрады.;

-жаратылстану ғылымдарының ролі туралы қорытынды жасауды керек ететін жағдайларда, әртүрлі жаратылыстану пәндерін біріктіріп, түсініктеме бере алатын және және ол түсініктемелерді әртүрлі өмірде кездесетін жағдайларда қолдана білетін оқушылардың үлесі ғылыми жаратылыстану сауаттылығына қатысқан оқушылардың жалпы санының 3,6 пайызын құрады.

PISA зерттеуінде алдыңғы қатардағы елдердің көрсеткіштері оқушылардың функционалдық сауаттылығына мынадай факторлардың әсер ететінін көрсетті:

1) білім мазмұны;

2) оқытудың түрлері мен әдістемелері;

3) білім алушылардың оқу жетістіктерін диагностикалау және бағалау жүйесі;

4) мектептен тыс, қосымша білім беру бағдарламалары;

5) мектепті басқару моделі;

6) барлық қызығушылық танытқандармен әріптестік принциптерге негізделген достық жағдайдағы білім беру ортасының болуы;

7) балалары оқытудағы және тәрбиелеудегі ата-аналардың белсенді ролі.

PISA зерттеуі мынадай бағыттарда жүргізіледі:

-мәтін оқу;

-математикалық сауаттылық;

-әртүрлі мәселелерді шешудегі құзыреттілік.

Мектептегі білім сапасына мониторинг жүргізуде негізгі назар оқушылардың жалпы оқу және интеллектуалдық дағдыларын меңгеруді бағалауға аударылады. Математикалық сауаттылықты, оқу сауаттылығын, ғылыми жаратылыстану сауаттылығын және мәселелерді шешудегі ептіліктерді тексеру үшін кешенді және құрылымданған тапсырмалар жасалады.

Әр тапсырманың мәтіні бар, онда жеке мәселелер қарастырылады, сонымен қатар қиындығы әртүрлі 1-6 сұрақ беріледі. Тапсырманы орындау нәтижесі бойынша оқушының қойылған мәселені әр пәндерден алған білімін қолдана отырып, шешу қабілеті бағаланады.

Математикалық сауаттылық – қоршаған ортадағы математиканың ролін анықтау және түсіну қабілетінің деңгейі, жақсы негізделген математикалық ой-пікірді жеткізе білу және математиканы қажеттіліктен туындайтын мақсаттарда қолдана білу.

Ғылыми-жаратылыстану сауаттылығы – ғылыми-жаратылыстану білімін қолдана білу қабілетінің деңгейі, мәселелерді анықтай білу және қоршаған ортаны, сонымен қатар тиісті шешім қабылдау үшін адамның әсерінен онда болып жатқан өзгерістерді түсіне білуге негізделген қорытындылар жасай білу.

Мәтінді оқу сауаттылығы – жазбаша мәтіндерді ой елегінен өткізу, оларға рефлексия жүргізу, мәтіндерді өз мақщсаттарына қолдана білу, қоғам өміріне белсене араласу үшін білімі мен мүмкіндіктерін қолдана білу қабілетінің деңгейі. Зерттеуде мәтінді оқу техникасы, оны оқу жылдамдығы қаралмайды, оның орнына мәтінге рефлексия, оны түсіну және оқылған мәтінді әр түрлі мақсаттарға қолдана білу қабілеті қарастырылады.

Мәселені шешудегі құзіреттілік – бір қарағанда, шешу жолдары көрінбейтін пәнаралық мәселелерді шешу үшін ептілікті қолдану қабілеті.

Тестілерде әртүрлі нысандағы сұрақтар қолданылады. Олардың жартысы еркін жауап берілетін сұрақтар. 12 пайыз сұрақтарға өзіндік жауаптар берілуі тиіс, бірақ ол жауаптар жеке сөздермен және сандармен шектеледі. Жауаптары дайын сұрақтар барлық сұрақтардың 33 пайызын құрады.

Жалпы халықаралық моиторинг барасында тапсырмалар мына бағытта беріледі:

-математикадан 54 тапсырма (барлығы 85 сұрақ),

-оқудан 8 тапсырам (барлығы 28 сұрақ),

-жаратылыстанудан 13 тапсырма (барлығым 35 сұрақ),

-10 тапсырма мәселелрді шешуге (барлығы 19 сұрақ).

Әр оқушы оларға 2 сағат ішінде жазбаша жауап беруі тиіс. Тестілерге жауап берілгеннен кейін жарты сағаттың ішінде әр оқушы анкетаға жауап береді. Онда ол білім беру ұйымы, өзінің қызығушылығы, оқуға көзқарасы туралы ақпарат береді. Қосымша білім беру ұйымдарының басшылары анкеталауға қатысады.

Басқа бағалау жүйелеріне қарағанда PISA-да бағалау обьектісі пәндерді меңгеру деңгейі мен сапасы емес, олардың үш бағыттағы: мәтінді оқу, математика, жаратылыстану ғылымдары бойынша сауаттылықтар салаларындағы құзыреттілігін қалыптастыру деңгейі болып табылады.

«Сауаттылық» термині бағалауға жататын білімнің, ептіліктің, дағдылардың кеңдігін көрсету үшін арнайы қабылданған. Жалпы PISA дамыған сайын оқушылардың мектеп бағдарламаларынан да кең құзіреттілігін бағалаудың мәні біртіндеп артатын болады.

Қазіргі қоғамға постиндустриалдық әлемдегі болып жатқан өзгерістерге жылдам бейімделетін мамандар керек. Адамның білім деңгейіне, оның білімділігіне қойылатын талаптардың артуы обьективті тарихи заңдылық болып табылады. Осы жаңа жағдайда мектептегі оқыту процесі оқушылардың өмір бойы оқуын қамтамасыз ететін құзыреттерінің қалыптасуына және артуына негізделуі тиіс.

Функционалдық сауаттылық біліммен, іскерлікпен және дағдылармен ғана шектелмей, солардың негізінде әр елдің өзіндік ерекшеліктері ескеріле отырып, қалыптасатын құзыреттілікбтермен анықталады. Сондықтан Қазақстанда орта білімнің 12 жылдыққа көшуіне байланысты функционалдықты арттырудың маңызы аса зор.

Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту үшін:

Оқу бағдарламалары оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытуға және түйінді, пәндік құзыреттерді қол жеткізуге бағытталуы тиіс.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының орта білім жүйесіндегі орта мектеп бітірушілерін даярлауды халықаралық стандарттарға, Қазақстанның әлемдік білім беру кеңістігіне кіру талаптарына сәйкестендіру көзделіп отыр.
PISA халықаралық зерттеуі мектептердің типтік оқу жоспарларды реттеудегі, инварианттық және вариативтік компоненттердегі оқу сағаттары көлемдерінің ара қатынасын анықтаудағы автономиялығы функционалдық сауаттылыққа әсер ететінін анықтады.
Оларды жоспарлауда оқу, математика және жаратылыстану, ақпараттық, тілдік пәндерді оқыту үшін оқу сағаттарын тиісті деңгейде көтеру көзделген.
Білім нәтижелерінің жетістіктерін қамтамасыз ететін логикалық, критикалық және конструктивтік ойлауды қалыптастыру, алынған ептілікті оқу және практикалық іс-әрекеттерде қолдана білу үшін жаңа тиімді нысандар мен әдістемелерді енгізу қажет.
Айтылғандарға байланысты педагогикалық кадрлардың біліктілігін көтеру бағдарламаларын және оларды қайта даярлаудың мазмұнын жоғары оқу орындарының, педагогикалық гіскерлік орталықтарының және біліктіліктерді көтерудің өңірлік орталықтарының базасында қайта қарау және іске асыру қажет.

Функционалдық сауаттылықты қалыптастыру мен дамыту мәселесі оның міндетті түрде ғылыми-зерттеу және әдістемелік қамтамасыз етілуін қажет етеді.

Оқушылардың флункционалдық сауаттылығының дамуы мына жағдайларды талап етеді:

білім беру мазмұнын жаңартуды,
жаңа оқу бағдарламаларын жасау мен оқулықтарды қайта қарауды;
алынған білімді оқу және практикалық жағдайларда қолдана білуді.

Сонымен, оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту бойынша іс-әрекеттер оқытудың әдіснамасын және мазмұнын түбірлі қайта қараумен 12 жылдық мектептің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартын жасаумен және оны іске асырумен анықталады.

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың 2012 жжылғы 12 желтоқсандағы Қазақстан халқына «Қазақстан - 2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» Жолдауында 2050 жылға дейін Қазақстанның әлемдегі ең дамыған 30 елдің қатарына енуі туралы нақты тапсырма берілді.

Осыған орай оқушылардың функционалдық дамуы туралы, сауаттылығын көтеру жайлы көптеген отандық мәселелер қаралып, лайықты шаралар жасалуда. Сондықтан PISA халықаралық зерттеудің тәжірибелері мәнді және ерекше орын алды. Шешімін табу үшін біздің елімізде де нәтижелі, құзырлы жұмыс жүзеге асырылуы қажет.

Әрбір пән мұғалімдері оқушылар алынған білімді оқу және практикалық жағдайларда қолдана білуі үшін, лайықтанған түрлі логикалық және құзіреттілік тапсырмалар даярлап машықтанулары қажет.