Кітап-??діретті ?ару. Кітап о?ымай,ой ?ызметін н?тижесіз ?ткізген к?н-бекерге ?мір с?рген к?н деп белгілі орыс жазушысы Сухомлинский айтпа?шы, кітапты? ??ндылы?ы,алар орныны? ерекшелігі сонда-к?п ретте шабытты, а?ылды кітап адам та?дырын шешеді. Алайда кейінгі кезде ?алыптас?ан «білім мектептен басталады» - деген к?з?арас д?рыс емес. Б?л процесс отбасынан басталуы керек. Бізді? айтайын деп отыр?анымыз, кітап?а деген с?йіспеншілік, кітап о?у ?деті, кітап о?удан алатын ?ана?аттанушылы? ж?не кітапсыз ?мір с?ре алмау?а баулу – на?ыз «отбасылы? д?ние». ?азіргі а?паратты? технологияны? даму, Интернетті? ?мірімізде жаппай ке? ?ріс алу кезе?інде «М?ны? ?ажеті не?» - деген с?ра? туары с?зсіз. ?те дамы?ан мемлекеттерді? барлы?ы дерлік балаларды? кітап о?у?а деген с?йіспеншілігін т?рбиелеуге к?п к??іл б?луде. ?йткені, тек о?ырман ортасы «ойшыл, саналы» орта болып табылады. Кітап о?у - ?рбір баланы? бойында?ы ?леуметтік ба?алы ?асиеттерін дамытып, жа?дайды тура ба?алай білетін, жылдам ж?не д?рыс шешім ?абылдайтын, еркін жазатын ж?не с?йлейтін, аны? т?жырымдай алатын адамды ?алыптастырады. Олай болса бізді? жазушыларымыз жаз?ан к?ркем ?дебиеттерге к?з ж?гіртіп к?рейік. Оларды о?и отырып та отбасылы? т?рбие жайлы к?птеген ма?л?мат аламыз. М?хтар ?уезовті? «Абай жолы» роман-эпопеясы. ?лы жазушыны? б?л роман – эпопеясынан отбасы жайлы, онда?ы адамдарды? ?арым – ?атынасы ж?нінде к?птеген ма??лматтар алу?а болады. Абайды? жетінші с?зінде бала туралы, а?ыл ?йрену мен насихат ты?дау м?селелері с?з болады.Б.Со?па?баевты? «Мені? атым ?ожа» повестінде, кімге де болса бір ?ке ?бден керек. Тіпті селкілдеген шалдарды? ?здері кейде «жары?ты?, ?кем анандай еді, ?кем мынандай еді» деп, еске алып, армандап отырмай ма? Шіркін, мені? ?кем тірі болса деп, бала ?ожа еріксіз ?кесін есіне алып, са?ыныш сезіміне беріліп кетті. Отбасында ?ке орны б?лек, ас?ар тау екенін к?рсетсе,ал З.Ахметованы? шуа?ты к?ндер кітабында?ы ?зінділерде а?ылы мен адамгершілігі мол, батыр Бауыржан Момыш?лыны? келіні Зейнеп апайды? естелігі кейінгі ?рпа??а ?лгі боларлы?тай шынайы, жан – жа?ты ашылады.Кер??ла атты Кендебай ертегісінде ?кесіні? айт?ан ?сиеттері бала?а т?рбие екендігін сипатталады. Отбасы к?ніне орай ?ткізілген «О?итын отбасы-?асыр ?лгісі» атты ауданды? бай?ауы озырылды. Осы бай?ау?а 18 о?ырман отбасы ?атысып, бас ж?лдені А?сай ?аласыны? № 4 ЖББОМ-ті? Зейнуллиндер отбасы иеленді.
-отбасымен бірге кітап о?ып, кітап?а деген с?йіспеншілігн арттыру;
-ата-аналарды? баланы? кітап о?уына басшылы? жасау да?дыларын т?рбиелеуге к?мек к?рсету;
-кітапты б?кіл отбасымен с?йіп о?итын о?ырмандарды? к?пшілікке «ел болып о?иы?» деген насихат жасауына м?мкіндік тудыру.
Бай?ау 4 кезе?нен т?рды.
. «Мен ж?не мені? отбасым». Бай?ау?а ?атысушы ?р о?ырман отбасы ?з жан?сыны? ?ол?нер туындылары, ?з отбасынан шы??ан адамдар туралы, отбасыны? салт-д?ст?рі, шежіресі т.б. туралы м?лімет беретін к?рмемен таныстырады. Таныстырылым ша?ын, на?ты болуы шарт.(5-7 минут)
5.Абайды? ал?аш жары? к?рген ?ле?дері кімні? атынан жариялан?ан? 6. ?аза? ?дебиетіндегі балалы?тан арыла ?ойма?ан, азаматты??а жете ?ойма?ан арманды жастар ?лемін суреттеген шы?арманы.
. М.?уезовті? Н.В.Гогольден аудармасы.
. І.Есенберлинні? тарихи та?ырып?а жазыл?ан трилогиясы
9.«А?ан сері — А?то?ты» трагедиясыны? авторы
10.Жусан иісі ??гімесіндегі басты кейіпкерді ата.
?шінші б?лімде о?ыл?ан шы?арманы? мазм?нынына сай ма?ал-м?тел табу керек болды.
Ертеде бір жетім бала бопты. –деп Аян екінші ертегісін бастады.
Сыбырлай шы??ан даусында ?з айт?анына ?алайда ?алт?ысыз сендіретіндей керемет бір к?ш бар. Біз тым-тырыс боп тына ?алды?. Бір с?тке д?л астымыздан –?ораны? ішінен жыл?ыларды? к?тір-к?тір ш?п жеп т?р?аны, пыс?ыр?аны, тырпы?андары, ?асын?андары естілді. Біра? біртіндеп Аянны? ертегісі ?ыз?ан сайын, ?лгі дыбыстарды? б?рі ??ла?тан шет ?алып, т??іректі-б?кіл Ешкі?лмес баурайын, т?мендегі тере? ??зды ?ажайып бір тынышты? басты. Б?л д?ние –ертегі ?иял д?ниесіне, си?ырлы д?ниеге айналып, біз ?зімізді? бар-жо?ымызды да ?мыт?андай болды?. Сол к?ннен бастап к?нде кешкісін ат ?ораны? т?бесіне жиналуды ?детке айналдырды?.
Шы?арма авторы С.М?ратбеков. «Жусан иісі».
Осы шы?арма?а с?йкес ма?алдар :
1.Жетім ?озы с?тке тоймас.
2. ?келі жетім аны? жетім,
Шешелі жетім жарым жетім.
3.Жетім бала жеті к?лшеге тоймас
4.Жетімге жеті бидай да тама?
5.Жігіт бір сырлы,сегіз ?ырлы деп ма?ал-м?телдер тауып айтылса, ал е? со??ы б?лімде ?зіні? с?йіп о?итын ?лем халы?тарыны? шы?арма желісіні? ?зіндісінен немесе ертегісінен к?рініс к?рсетті. Осындай бай?ауларды ?ткізу ар?ылы ?ана біз отбасыларды кітапхана?а тарту ар?ылы кітапты с?йіп о?ыйтын, баланы ерте жастан кітап о?у?а бейімдеп, ата-аналарды? баланы? кітап о?уына басшылы? жасау да?дыларын т?рбиелеуге к?мек к?рсету ар?ылы ата-аналармен ?ріптестік ?арым-?атынас орнату?а ба?ыттай аламыз.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
««О?итын отбасы-?асыр ?лгісі» о?ырмандар бай?ауы»
БҚО Бөрлі ауданының білім беру
бөлімінің кітапхана қоры бойынша әдіскері
Ниярова Жанар Шамеловна
«Оқитын отбасы-ғасыр үлгісі» оқырмандар байқауы
Кітап-құдіретті қару. Кітап оқымай ,ой қызметін нәтижесіз өткізген күн-бекерге өмір сүрген күн деп белгілі орыс жазушысы Сухомлинский айтпақшы, кітаптың құндылығы,алар орнының ерекшелігі сонда-көп ретте шабытты, ақылды кітап адам тағдырын шешеді. Алайда кейінгі кезде қалыптасқан «білім мектептен басталады» - деген көзқарас дұрыс емес. Бұл процесс отбасынан басталуы керек. Біздің айтайын деп отырғанымыз, кітапқа деген сүйіспеншілік, кітап оқу әдеті, кітап оқудан алатын қанағаттанушылық және кітапсыз өмір сүре алмауға баулу – нағыз «отбасылық дүние». Қазіргі ақпараттық технологияның даму, Интернеттің өмірімізде жаппай кең өріс алу кезеңінде «Мұның қажеті не?» - деген сұрақ туары сөзсіз. Өте дамыған мемлекеттердің барлығы дерлік балалардың кітап оқуға деген сүйіспеншілігін тәрбиелеуге көп көңіл бөлуде. Өйткені, тек оқырман ортасы «ойшыл, саналы» орта болып табылады. Кітап оқу - әрбір баланың бойындағы әлеуметтік бағалы қасиеттерін дамытып, жағдайды тура бағалай білетін, жылдам және дұрыс шешім қабылдайтын, еркін жазатын және сөйлейтін, анық тұжырымдай алатын адамды қалыптастырады. Олай болса біздің жазушыларымыз жазған көркем әдебиеттерге көз жүгіртіп көрейік. Оларды оқи отырып та отбасылық тәрбие жайлы көптеген мағлұмат аламыз. Мұхтар Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясы. Ұлы жазушының бұл роман – эпопеясынан отбасы жайлы, ондағы адамдардың қарым – қатынасы жөнінде көптеген мағұлматтар алуға болады. Абайдың жетінші сөзінде бала туралы, ақыл үйрену мен насихат тыңдау мәселелері сөз болады.Б.Соқпақбаевтың «Менің атым Қожа» повестінде, кімге де болса бір әке әбден керек. Тіпті селкілдеген шалдардың өздері кейде «жарықтық, әкем анандай еді, әкем мынандай еді» деп, еске алып, армандап отырмай ма? Шіркін, менің әкем тірі болса деп, бала Қожа еріксіз әкесін есіне алып, сағыныш сезіміне беріліп кетті. Отбасында әке орны бөлек, асқар тау екенін көрсетсе,ал З.Ахметованың шуақты күндер кітабындағы үзінділерде ақылы мен адамгершілігі мол, батыр Бауыржан Момышұлының келіні Зейнеп апайдың естелігі кейінгі ұрпаққа үлгі боларлықтай шынайы, жан – жақты ашылады.Керқұла атты Кендебай ертегісінде әкесінің айтқан өсиеттері балаға тәрбие екендігін сипатталады. Отбасы күніне орай өткізілген «Оқитын отбасы-ғасыр үлгісі» атты аудандық байқауы озырылды. Осы байқауға 18 оқырман отбасы қатысып, бас жүлдені Ақсай қаласының № 4 ЖББОМ-тің Зейнуллиндер отбасы иеленді.
Аталған байқаудың мақсаты:
-Кітап оқу мәдениетін жетілдіру, оқу кеңестігінің аясын кеңейту;
-отбасымен бірге кітап оқып, кітапқа деген сүйіспеншілігн арттыру;
-ата-аналардың баланың кітап оқуына басшылық жасау дағдыларын тәрбиелеуге көмек көрсету;
-кітапты бүкіл отбасымен сүйіп оқитын оқырмандардың көпшілікке «ел болып оқиық» деген насихат жасауына мүмкіндік тудыру.
Байқау 4 кезеңнен тұрды.
1-бөлім. «Мен және менің отбасым». Байқауға қатысушы әр оқырман отбасы өз жанұсының қолөнер туындылары, өз отбасынан шыққан адамдар туралы, отбасының салт-дәстүрі, шежіресі т.б. туралы мәлімет беретін көрмемен таныстырады. Таныстырылым шағын, нақты болуы шарт.(5-7 минут)
2-бөлім. «Түймедақ» сайысы (берілген әдеби сұрақтың дұрыс жауабын табу) (5-минут)
3-бөлім. «Оқылған шығарманың мазмұнынына сай мақал-мәтел табу».(5 минут)
4-бөлім. «Білім көзі-кітапта» сайысы. Қатысушы отбасылар өзінің сүйіп оқитын әлем халықтарының шығарма желісінің үзіндісінен немесе ертегісінен көрініс көрсетеді.(7-10 минут)
1-бөлім бойынша қатысушы отбасы өз жанұяларының қолөнер туындыларымен шежіресі салт-дәстүрімен таныстырса, 2-бөлімде берілген әдеби сұраққа жауап берді.
Мысалы:
1. Қандай балалар ақын жазушыларын білесің?
2. Мұқағали қай өлеңінде өзі туралы жазды?
3.Қыздар тәрбиесі туралы қалам тербеген Жайықтың ақ шағаласы атанған ақын
4.Ана тақырыбына айрықша көп қалам тартқан жазушы.
5.Абайдың алғаш жарық көрген өлеңдері кімнің атынан жарияланған? 6. Қазақ әдебиетіндегі балалықтан арыла қоймаған, азаматтыққа жете қоймаған арманды жастар әлемін суреттеген шығарманы .
7. М.Әуезовтің Н.В.Гогольден аудармасы.
8. І.Есенберлиннің тарихи тақырыпқа жазылған трилогиясы
9.«Ақан сері — Ақтоқты» трагедиясының авторы
10.Жусан иісі әңгімесіндегі басты кейіпкерді ата.
Үшінші бөлімде оқылған шығарманың мазмұнынына сай мақал-мәтел табу керек болды.
Ертеде бір жетім бала бопты... –деп Аян екінші ертегісін бастады.
Сыбырлай шыққан даусында өз айтқанына қалайда қалтқысыз сендіретіндей керемет бір күш бар. Біз тым-тырыс боп тына қалдық. Бір сәтке дәл астымыздан –қораның ішінен жылқылардың күтір-күтір шөп жеп тұрғаны, пысқырғаны, тырпығандары, қасынғандары естілді. Бірақ біртіндеп Аянның ертегісі қызған сайын, әлгі дыбыстардың бәрі құлақтан шет қалып, төңіректі-бүкіл Ешкіөлмес баурайын, төмендегі терең құзды ғажайып бір тыныштық басты. Бұл дүние –ертегі қиял дүниесіне, сиқырлы дүниеге айналып, біз өзіміздің бар-жоғымызды да ұмытқандай болдық. Сол күннен бастап күнде кешкісін ат қораның төбесіне жиналуды әдетке айналдырдық.
Шығарма авторы С.Мұратбеков . «Жусан иісі».
Осы шығармаға сәйкес мақалдар :
1.Жетім қозы сүтке тоймас.
2. Әкелі жетім анық жетім, Шешелі жетім жарым жетім.
3.Жетім бала жеті күлшеге тоймас
4.Жетімге жеті бидай да тамақ
5.Жігіт бір сырлы,сегіз қырлы деп мақал-мәтелдер тауып айтылса, ал ең соңғы бөлімде өзінің сүйіп оқитын әлем халықтарының шығарма желісінің үзіндісінен немесе ертегісінен көрініс көрсетті. Осындай байқауларды өткізу арқылы ғана біз отбасыларды кітапханаға тарту арқылы кітапты сүйіп оқыйтын, баланы ерте жастан кітап оқуға бейімдеп, ата-аналардың баланың кітап оқуына басшылық жасау дағдыларын тәрбиелеуге көмек көрсету арқылы ата-аналармен әріптестік қарым-қатынас орнатуға бағыттай аламыз.
