Батыс ?аза?стан облысы
Теректі ауданы
Ша?ан ЖОББМ-ні?
?аза? тілі ж?не ?дебиеті п?ніні? м??алімі
Рыс?алиева ?ымбат Рыс?алиевна
Интеллектуалды? ойын
«XXI ?асыр к?шбасшысы»
Ма?саты :
1.О?ушыларды? ?р салада білімдерін ке?ейту, білім де?гейін, шы?армашылы? ізденісін бай?ау. О?ушыларды бас?а п?ндерден ал?ан білімдерін ?мірде пайдалану?а ?йрету.
2. С?ра?тар?а толы? жауап беру да?дысын ?алыптастыру. С?йлеу шеберлігін жетілдіру, белсенділігін арттыру.
3. Білім алу?а деген ?ызы?ушылы?ын арттыру.
К?рнекі ??ралдар: с?ра?тар комьютер ар?ылы к?рсетіледі, интербелсенді та?та
?діс-т?сілдер: ойын, с?ра?-жауап.
Іс-шараны? барысы.
Ойын?а ?атысушылармен танысу.
- ??рметті м??алімдер, о?ушылар! Б?гін бізді? ойнымыз ?аза? тілі п?ні апталы?ы аясында ?тетін «ХХІ ?асыр к?шбасшысы» зияткерлік ба?дарламасыны? ойынына ?ош келді?іздер!
- Е? алдымен сайыс?а ?атысушылармен танысып ?тейік.
Ойынны? ?атысушылары – 10 «Б» сынып о?ушылары
?азылар орны?тырар ?ділдікті,
Кімдерді? жауаптары к?міл шы?ты.
Білім мен тап?ырлы?ты? сайысында
Же?іске жетер дейміз на?ыз мы?ты
- ?діл?азылар ал?асымен таныстыру.
1_______________________________
2_______________________________
3_______________________________
- Б?гінгі интеллектуалды ойын ?ш кезе?нен т?рады:
I айналым – «Б?йге»
II айналым – «Гамма»
III айналым – «Дода»
І айналымнан кейін ?пайы аз о?ушылар шы?ып, 7 о?ушы ?алады
ІІ айналымнан со? 4 о?ушы ойыннан шы?ады, 3 о?ушы ?алады
БІРІНШІ КЕЗЕ?
«Б?ЙГЕ»
?арап т?рмай б?йгеге ері?із
Ш?кірттерге ?діл шешім бері?із
Ж?зден ж?йрік, мы?нан т?лпар шы?арар
Б?йге, б?йге, б?йгелерді к?рі?із дей келе біз бірінші айналым Б?ЙГЕ кезе?ін бастайы?.
Сайыскерлерге с?ттілік тілейміз!!!
______о?ушы ?атысады.
1. Ж?ргізуші ?атысушылар?а с?ра?тар ?ояды, ?р сауал?а жауапты? ?ш н?с?асы ?сынылады.
2. ?атысушы д?рыс жауап берген ?р с?ра??а 1 ?пай иеленеді.
3. Жауап?а он бес секунд уа?ыт беріледі, одан кейінгі жауаптар ?абылданбайды.
1-с?ра?. Париж сахнасында ?н сал?ан т???ыш ?аза? ?ншісі? (?. ?ашаубаев)
2-с?ра?. “Оян?ан ?лке” романыны? авторы. (?. М?сірепов)
3-с?ра?. Интернетпен байланыс жасайтын ??рыл?ы. (модем)
4-с?ра?. Н?л температурада су неге айналады? (м?з?а)
5-с?ра?. Ал?аш Нобель сыйлы?ын ал?ан физик? (Рентген)
6-с?ра?. «Жеті жар?ы» шы?ар?ан хан? (Т?уке)
7-с?ра?. Температураны ?лшеуге арнал?ан прибор? (термометр)
8-с?ра?. Шетелге шы?арылатын тауар? (экспорт)
9-с?ра?. Аспан денелеріне аты берілген ?алым? ( ?аныш С?тбаев)
10-с?ра?. Адам ?ндес музыкалы? аспап? (?обыз)
Кілті
1/б; 2/а; 3б; 4/а; 5/б; 6/?; 7/?; 8/?; 9/а; 10/?
ЕКІНШІ КЕЗЕ?
«Гамма»
М??гі ба?и есте ?алар
?ажайып бір сайыс болсын
Білімдірек ш?кірт озар
?иыныра? с?ра? болсын деп біз енді сайысымызды? келесі кезе?іне келдік.
----- адам ?атысады. Бірінші турда жинал?ан ?пай екінші турда са?талады.
1. Екінші турда ойыншы нотаны та?дайды. Та?дау кезегі ойыншыны? бірінші турда е? аз ?пай жина?ан ойыншы бірінші болып та?дайды, ?рі ?арай осылай кезекпен кете береді.
2. Жауап ауызша беріледі.
4. Екі тур барысында барынша к?п ?пай жина?ан ?ш ойыншы ?шінші тур?а шы?ады.
І до
1. Затты? т?рін, т?сін, сапасын, к?лемін білдіретін с?з табы?(сын есім)
2. 5 мысы? 5 тыш?анды 5 минут ?стаса, 1 мысы? 1 тыш?анды неше минут ?стайды? (5 минут)
3. ?ысымды ?андай ??ралмен ?лшейді ?(Барометр)
4. Махамбет ?теміс?лы ?ай жылы д?ниеге келген? (1803 ж)
5. Рейхстаг?а е? ал?аш ту тіккен ?аза? жауынгері кім(Р. ?ош?арбаев)
6. ?азіргі та?да б?л адам ата?ты Microsoft компаниясыны? президенті ?(Билл Гейтс)
7. Е? тере? к?л? (Байкал)
8. ?лы Абайды? 150 жылды? мерейтойы ?ай жылы ЮНЕСКО ше?берінде атап ?тілді? (1995)
ІІ ре
1. С?з ??рамын зерттейтін сала?(Морфология
2. Д?лелдеуді ?ажет етпейтін математикалы? с?йлем?(аксиома)
3. Б?кіл?лемдік тартылыс за?ын кім ашты ?(Ньютон)
4. Шо?ан У?лиханов Жетісу, Шы?ыс, Орталы? ?аза?стан ?лкелерін ?ай жылы аралайды? (1856-57ж)
5. Е? ?лкен д?ние б?лігі?(Азия)
6. Жерді? таби?и серігі? (ай)
7. Грек авторлары «Азиялы? скиф» деп ата?ан тайпалар? (са? тайпасы)
8. «Мен жазбаймын ?ле?ді ермек ?шін» кімні? ?ле?і? (А.??нанбаев)
ІІІ ми
1. Екі адамны? с?йлесуі?(Диалог)
2. “Миллион” деген с?зді ?аза? арасына жеткізген а?артушы?(Ы.Алтынсарин)
- Ток к?шіні? ?лшем бірлігі? (Ампер)
- Республикада?ы е? ірі к?мір кен орны (?ара?анды)
- Ыбырайды? «?аза? хрестоматиясы» жина?ы ?ай жылы басылып шы?ты?(1879ж)
- ?асиетті та?ам? (нан)
- Студентке т?ленетін айлы?? (стипендия)
- Бал?ожа биді? т?рбиесінде бол?ан кім?(Ы.Алтынсарин)
ІV фа
1. Дыбысты? жазба та?басы? (?ріп)
2. Еуропаны? «С?т фермасы» деп аталатын мемлекеті? (Дания)
3. ?рып-со?атын ?ару? (шо?пар)
4. Ш?к?рім ??дайберді?лы ?ай жылы д?ниеге келді?(1858 ж)
5.?аза?ты? т???ыш ?арышкері? (Т.?уб?кіров)
6. К?не заттарды са?тайтын орын? (м?ражай)
7. «?ыз?ыш ??с» ?ле?іні? авторы кім? (М.?теміс?лы)
8. Томирис кім? (са? патшайымы)
V соль
1. С?зді? т?пкі ма?ыналы б?лшегі ?алай аталады?(т?бір)
2. Еліміздегі е? биік тау шы?ы? (хан т??ірі)
3. Махамбет ?ай жылдары Батыс ?аза?станда?ы Исатай Тайман?лы баста?ан шаруалар к?терілісіні? жыршысы, ?йымдастырушысы болды? (1836-1838)
4. Менделеев кестесіндегі 105 элементті? ?аншасы бізді? елімізді? ?ойнауында бар? (99)
5. «Мені? атым ?ожа» шы?армасыны? авторы? (Бердібек Со?па?баев)
6. ?ой пірі? (Шопан ата)
7. ?ыр?ыз хал?ыны? «Манас» дастанын зерттеген ?алым? (Ш.У?лиханов)
8. «То?ыз??мала?» нені? атауы?(ойын)
VІ ля
1. ?БТ ?андай с?з? (?ыс?ар?ан с?з, ?лтты? біры??ай тістілеу)
2. Есік ?аласынан табыл?ан «Алтын адам» с?йегін тап?ан археолог кім?(К.А?ышев)
3. Бір ?асырда неше жыл? (100 жыл)
4. Абай ?мірі туралы жаз?ан жазушы. (М.?уезов)
5. Арабияда?ы ?асиетті бас ?ала? (Мекке)
6. С?з ?нер жарысы? (айтыс)
7. «Еуропа?а аш?ан терезе» сы?ылды болды- деп Потанин кім туралы жазды?
8. Тілдер мерекесі?ашан тойланады? (22 ?ырк?йек)
VІІ си
1. Етістікті? ша?тары нешеге б?лінеді? (3)
2. Е? кішкентай ??с? (колибри)
3. ?аза? ?ліппесін жаса?ан ж?не ал?аш о?у ??ралын жаз?ан кім? (А.Байт?рсынов)
4. О?т?стік астана ?ай ?ала?(Алматы)
5. А.??нанбай?лыны? ?мір с?рген жылдары? (1845-1904)
6. Т???ыш ?аза? журналы?(«Ай?ап»)
7. Т?йе пірі? (Ойсыл?ара)
8. «?ытай империясыны? батыс провинциясы ж?не ??лжа ?аласы» кімні? е?бегі? (Ш. У?лиханов)
?ШІНШІ КЕЗЕ?
” ДОДА ”
1. Тур?а ?ш адам ?атысады. Екінші турда жинал?ан ?пай есептелмейді. Бірінші болып е? жо?ары ?пай саны бар ойыншы та?дайды
2. ?атысушылар?а 3 та?ырып берілген: «?аза? тілі», «Орыс тілі», «А?ылшын тілі». Оларды? ?р?айсысында к?рделілігі бойынша ба?аланатын с?ра? жасырылулы. О?ан с?йкес 10; 20; 30; 40 балл беріледі.
3. ?атысушылар кезек бойынша та?ырып пен с?ра? ба?асын та?дайды. ?ркім ?зі та?да?ан с?ра?ына жауап береді. Ойлану?а 10 секунд уа?ыт беріледі.
4. С?ра?тарды ойыншылар кезек бойынша та?дайды ж?не сол кезекпен жауап береді.
5. Д?рыс жауап берген жа?дайда ойыншы с?ра? ба?алан?ан м?лшерде ?пай?а ие болады.
6. Ойыншы д?рыс жауап бермеген жа?дайда, оны? ?арсыластары ?з кезегінде ?ол к?теру ар?ылы д?рыс жауап беруге талпыныс жасай алады.
7. Егер екінші ойыншы д?рыс жауап бере алмаса, жауап беру ???ы?ы ?шінші ойыншы?а ?теді. Ол екінші ойыншы т?різді ойланбай жауап беруге міндетті.
8. Кез келген жа?дайда с?ра?та к?рсетілген ?пай д?рыс жауап берген ойыншы?а ?теді.
9. Ойынны? же?імпазы болып ?шінші турда барынша мол ?пай жина?ан ойыншы танылады.
10. ?пай саны тепе-те? т?сетін болса т?ртінші тур (овертайм) ?ткізіледі.
?аза? тілі
1. ?аза? тіл біліміні? негізгі салалары (фонетика, лексика, грамматика)
2. ?олданылу аясы шектеулі с?здер ( к?сіби, термин, к?нерген, диалект, т?ра?ты тіркес, табу, кірме, неологизм, на?ыл с?з, ма?ал)
3.Белгілі бір д?уіріндегі ?о?амды? ??ым?а байланысты туып, ?азір ?олданыстан шы?ып ?ал?ан с?з (историзм)
4.С?здерді? байланысу т?рлері (?иысу, матасу, ме?геру, ?абысу, жанасу)
Орыс тілі
1. Стили литературного языка (разговорный, официально-деловой, научный, публицистический, художественный)
2. Назовите слова, в которых встречаются 3 буквы "е" подряд. (змееед, длинношеее)
3. Назоваите разносклоняемые существительные. (племя, пламя, знмя, время, бремя, стремя, имя, вымя, темя, семя, пусть)
4. Что такое флексия? (изменяемая морфема, окончание)
А?ылшын тілі
1. С?йлемді а?ылшын тіліне аудары?ыз: "?ара с?здерді? авторы Абай ??нанбаев" (Autor of "Kara sozs" is Abai Kunanbaev)
2. Зат есім а?ылшынша ?алай? (noun)
3. What is the English for «ата-ана»? (parents)
4. What is the Kazakh for «necessary»? (?ажетті)
Овертайм с?ра?ы: ?аза?та т???ыш генерал ата?ын ал?ан ж?не мектеп аш?ан кім? (Ж??гір Б?кейхан?лы)
С?з ?діл ?азылар ал?асына беріледі, ?орытынды есепті тындайы? ж?не б?гінгі ойын туралы, ?атысушылар туралы бірнеше ауыз с?з айта кетсе?іздер.
К?ріп тамашала?андары?ыз?а к?п-к?п рахмет!!
Келесі кездескенше, сау болы?ыздар!