А?паратты? технологиялар – т?л?аны? ?леуметтенуі мен т?рбие ??ралы
А?паратты? технологиялар – т?л?аны? ?леуметтенуі мен т?рбие ??ралы
А?паратты? технологиялар – т?л?аны? ?леуметтенуі мен т?рбие ??ралы
А?паратты? технология – а?параттарды жинау, са?тау ж?не ??деу ?шін бір технологиялы? тізбекте біріктірілген ?дістер мен ?ндірістік ж?не ба?дарламалы? – технологиялы? ??ралдарды? жиынты?ы. ?азіргі кезде саба?та а?паратты? технологияларды б?ріміз ке?інен ?олданамыз. ?аза? ?дебиетіні? классигі, ?лы атамыз Абай ??нанбай?лы: «Ш?кірттері? жа?сы о?у ?шін, оны? о?у?а деген ынтасы ж?не ?ызы?ушылы?ы зор болу керек»- деген. Расында да, тек ?ана жігерлі, ?р н?рсені ?немі білгісі келген, табандылы?ын, шыдамдылы?ын к?рсеткен адам ?ана ма?сатына жетеді.
?аза?стан Республикасыны? дербес мемлекет болып ?лемдік ке?істікте ны?ая т?суі еліміздегі білім беру саласында а?паратты? технологияларды ке?інен ?олдану?а ба?ыттал?ан бетб?рыстары талап етіп отыр?аны белгілі. Балаларды? саба??а деген ынтасы бірден м??алімні? парасаттылы?ына, біліміне, ?з ж?мысына деген с?йіспеншілігіне байланысты. ?азіргі кезде мемлекеттік тілді о?ытуда жа?а технологияларды саба?та жан-жа?ты ?олдану жа?аша о?ытуды? тиімді жолдарыны? бірі.
Мемлекеттік тілді о?ытуда жа?а технологияларды саба?та жан-жа?ты ?олдану жа?аша о?ытуды? тиімді жолдарыны? бірі болып саналады Осындай жа?а жолдарыны? біріне заман талабына сай 21 ?асырда?ы а?паратты? о?ыту ж?йесіндегі жобалау технолгиясы ар?ылы тіл ?йретуді жат?ызу?а болады. Білім беруді? озы? технологияларын ме?гермейінше сауатты да жан-жа?ты болу м?мкін емес. Соны? б?рі компьютер, интернет, мультимедиялы? ??ралдар ж?не интербелсенді та?та к?мегімен болма?.
21 ?асырда?ы а?паратты? о?ыту ж?йесіндегі жобалау технолгиясыны? ерекшелігі: о?ушыны? танымды? ?абілетін ж?не танымды? процестерді жадыны? алуан т?рлерін есту, к?ру, ?имыл ойлауды, ынтаны ?абылдау ?абілетін дамытып, оны бекіту, шы?армашылы? де?гейін арттыру.
?аза? тілін ?йретуде бастап?ы ма?сат коммуникативтік ба?ытта о?ыту. Осылай, біз о?ушыларды? жалпы ойларын бір ж?йеге келтіріп, жа?сы психологиялы? жа?дай жасаймыз. Осыны? б?рі о?ушыны? жеке т?л?а ретінде ?алыптасуына ?сер етеді. О?ушы ?шін тіл ?з ойын жеткізуде ?ажетті ??рал болып табылады. Б?л ба?ытта негізгі лингвистикалы? ж?мысты ?арым-?атынас т?рінде ж?ргізіп, бір мезгілде іске асырамыз. Жа?а технологияларды ?олдана келе саба? бойы біз б?кіл топты? ж?мыс істеуін талап етеміз, сонды?тан ?ткізген саба?ымыз мазм?нды, интенсивті болады. А?паратты? саба?та б?рын адам ойында болма?ан о?ытуды? жа?а ?дістерін ?йымдастыру?а болады. О?ушылар Word, Power Point, Excel, Актив студио т.б программаларыны? к?мегімен жа?а та?ырыптарды ж?не м?тіндер жазу, о?у, талдау, сурет салу ж?мыстарын ?йренеді.Сонымен ?атар интерактивтік та?тада ертегілерді к?рініс ретінде, ролдік ойындарды ?ткізуге болады.
Компьютерді? білім беру ??ралы ретінде ке? таралуыны? негізгі ал?ы шарттарын ?алымдар т?мендегідей саралайды:
Компьютер шексіз а?парат ?лемінде енуге ж?не а?паратты ж?йелі т?рде талдап, сараптау?а м?мкіндік береді. А?паратты алуда?ы жо?ары жылдамды? адамны? а?паратты? м?дениетіні? ?немі ?суіне жа?дай жасайды.
Компьютер адамны? зерттеу – танымды? ?рекетіні? ?мбебап ??ралы ретінде ерекшелінеді.
?зге ??ралдардан компьютерді? ерекшелігі – оны? ?атысымды? ??рал бола білуі. Я?ни білімгер ол ар?ылы ?атысымны? барлы? т?рлерін ж?зеге асыра алады. Б?л – м?тіндерді о?у, с?хбат жасау, жазу, ты?дау ?рекеттері. Тіл ?йренуде б?л м?мкіншіліктер е? ма?ызды болма?.
??рал білімгерлерге ?з ?рекеттеріні? н?тижесін ай?ын к?рсете алады. Білім алуда д?рыс шешім жасай білуге деген о?ушыларды? ?зіндік т?сілін, стратегиясын ?алыптастырады.
Компьютерді? комегімен жатты?уларды? кешенді т?рлерін аз уа?ытта орындау м?мкіншілігі туындайды.
?аза? тілі саба?ында компьютерді ?олдану м?тіндер мен а?паратты білуге жол ашады. Тіпті нашар о?итын о?ушыларды? ?зі компютермен ж?мыс істеуге ?ызы?ады, ?йткені кейбір жа?дайларда компьютер білмеген жерін к?рсетіп, к?мекке келеді.
?аза?стан Республикасыны? мемлекеттік тілі – ?аза? тілін жа?а технологиялар ар?ылы о?ыту ісі к?ннен - к?нге ?зекті болып келеді. Осы технологияларды? ішінде жобалау ?дісі ар?ылы о?ыту – тіл ?йренушіні? ?з бетімен тіл ?йрену ?абілеттерін жетілдіруіне игі ы?пал ететін тиімді ж?йе болып табылады.
О?ушыларды? ойлау ?абілеттерін дамыту ж?не ?з бетінше білімдерін бір ж?йеге келтіру ма?сатында а?паратты? о?ыту ж?йесіндегі жобалау технолгиясын ?олдана бастады?. Жобалау технологияны? ма?ыздылы?ы – о?ушыларды? ?р саладан ал?ан білімдері ?лкен м?селені шешуге м?мкіндік береді. Жоба т?сінігі бойынша алынып отыр?ан идея теориялы? ж?не практикалы? т?р?ыда шешіледі. Осы технология белгіленген н?тижеге жетіп, ?орытынды шы?ару?а ба?ыттал?ан. ?орытынды?а жету барысында о?ушылар ойланып, м?селені шешу барысында ал?ан білімдеріне с?йене отырып ізденеді. Кез келген уа?ыт мерзімінде о?ушыларды? жекеше, ж?пты?, топты? ж?мыс істеу іскерліктерін ?р?ашан жобалау т?сілі бойынша іске асырылады.
Сонымен ?атар о?ушылар интелектуалды?, шы?армашылы? ж?не коммуникативтік істерін дамыта алады.Осы технолгияны? та?ы бір тиімді белгілеріні? бірі – о?ушыны? о?у белсенділігі. Б?л технологияны? бір ерекшелігі саба?ты? негізгі кезендеріні? б?рінде о?ушылар?а шы?армашылы? ж?мысты ?сыну?а болады.
Жобалау ?дісі ХХ - ?асырды? технологиясына кіріп бас?а елдерде ?рыннан ?олданылса да, бізді? елде тек со??ы жылдарда ?ана ?олданылуда. Жобаны ?алымдар п?ндік-мазм?нды? белгілеріне ?арай, ?йлестіру сипатына ?арай, ?рекет т?ріне ?арай, жоба?а ?атысатын адамдар санына ?арай, жобаны? ж?ру мерзіміне ?арай бірнеше т?рлерге б?леді.
П?ндік-мазм?нды? белгілеріне ?арай ша?ын жобалар ж?не п?наралы? жобалар деп, ?йлестіру сипатына ?арай ашы? ж?не жабы? деп, ?рекет т?ріне ?арай ізденушілік жоба, шы?армашылы? жоба, а?паратты? жоба, р?лдік ойындар т?ріндегі жобалар, т?жірибеге арнал?ан жобалар деп б?лінеді. Атап айт?анда, бір жобаны? аясында о?ушылар ізденушілік те, шы?армашылы? та, а?паратты? та ж?мыстар ж?ргізеді.
Жоба ?дісін ?олдануда о?ушылар ?з бетімен ?ажетті хабарды жинау?а да?дыланып, ?здік шы?армашылы? ?абілеттерін артырады. Жоба ?дісіні? басты ма?саты – т?жірибе ж?зінде орындау?а ба?ыттал?ан белгілі бір міндеттерді немесе ?р сала бойынша білімдерін толы?тыруды талап ететін ма?ызды тапсырмаларды орындау барысында студентті? ?здігінен білім алуына жа?дай жасау.
Жоба тапсырмаларын орындау ?стінде к?бінесе о?ушылар ж?птасып, немесе ?ш-?штен бірігіп, немесе ша?ын топпен ж?мыс істейді. Табыс?а жету ?жымда?ы ?рбір м?шені? тілдік ?атынас?а ??рыл?ан жоба тапсырмаларын д?рыс орындауына ж?не ?жымны? жаппай ?йымшылды?пен ж?мыс істеуіне байланысты.
Жобада о?ытушы сарапшы, ?йлестіруші немесе ?осымша м?ліметтерді беруші р?лін ат?арады. ?з к?шімен жоба-тапсырманы орындауда тіл ?йренушілер ?з ж?мыстарын жоспарлау, оны? н?тижесін болжау, бірігіп ж?мыс істеу сия?ты ?з бетінше ж?мыс істеу т?сілдерін ме?гереді.
1-кезе? дайынды? кезе?і. Та?ырып та?дау, оны ??растыру, міндеттерін белгілеу, ?йымдастыру, тал?ылау, жоба мазм?нымен танысу. М?нда о?ытушымен бірге студент жобаны? та?ырыбын, ма?сатын аны?тайды.
2- кезе?. Материал жинау, материалды ??деу, толы?тыру. Студенттерді? жина?ан тілдік материалдарын, ал?аш?ы н?тижелерін ?орытындылап тал?ылау, келесі ??осымша материалды, жа?а материалды іздестіру. Жоба ?й тапсырмасы ретінде материалды ?олдана отырып с?хбат жасау?а беріледі, лексикалы?, грамматикалы? материалдар ??делінеді, кесте беріледі.
Осылайша жоба ж?мысымен ?р о?ушы ?аза? тілінде с?йлейді. ?р о?ушы ?з ойын айту?а, д?лелдеуге тырысады. Ауызша с?йлеуді жетілдіруге ?лкен м?мкіндік береді.
Жоба жасауда мультимедиялы? ба?дарламаны ?олдану ?дісіні? к?п арты?шылы?тары бар. Ол ?р т?рлі с?йлеу т?рлерін жатты?тыру ж?не оларды ?р т?рлі т?рде ?йлестіруге, тілдік ??былыстарды білуге, лингвистикалы? ??былыстарын ?алыптастыру?а, коммуникативті жа?дайларды ??ру?а, тілдік ж?не с?йлеу ?рекеттерін машы?тандыру?а, сонымен ?атар ?атысушыларды? жеке ?зіндік ж?мыс ж?ргізулеріне м?мкіндік береді.
Та?дал?ан та?ырып бойынша жоба (презентация) жаса?анда о?ушылар интернет желісін пайдалана отырып, та?ырып туралы е? ?ызы?ты о?и?аларды, м?ліметтерді іріктеп алады. Жобада?ы м?ліметтерді игерудегі е? ма?ыздысы о?ушылар к?рнекілікті, анимацияны, дыбыстарды ?олданады. Олар?а: суреттер, хаттамалар, ма?дайша жазулары, жарнамалар, кестелер, диаграммалар жатады.
С?йлеу барысында о?ушылар ?р слайд?а толы? м?ліметтер береді. ?з ойын ашы? айту жоба ??рушы логикалы?, тілдік, грамматикалы? жа?ынан д?рыс ??ру?а ?мтылады.
О?у – жобамен ж?мыс істеген кезіндегі е? негізгі б?ліктерді? бірі. Жоба?а керекті м?ліметтерді алу ?шін ?атысушылар баспа м?ліметтеріне сараптама жасауына тура келеді. Ж?мыс кезінде о?ушылар аны?тамалармен, энциклопедиялы? с?здікпен ж?мыс істейді.
Ты?дау – о?ыту ??ралы ж?не нысан ретінде жобада ?олданады. Ты?дауды? е? бірінші ?ызметі – жобаны ?ор?аушы с?йлеген кезде оны? с?зін бас?алар ты?дайды, жа?а м?ліметтерді ерекшелеуге, ал екінші жа?ынан кейбір т?сініксіз с?здерді тастап кетіп, м?тінді т?сінуге да?дыланады.
Жобалау ?дісі ар?ылы ?сынылатын тапсырмаларды орындау барысында о?ушылар шы?армашылы?пен ойлау?а, ?з ?рекетін ?з бетінше жоспарлау?а, жоба бойынша алдына ?ой?ан міндеттерді шешуге алдын ала болжам жасай білуге, бас?аша айт?анда, ж?мыс істеу м?дениетіне ?йренеді.
Жобалау ?дісіне т?н жетістіктерге мыналарды жат?ызу?а болады:
жобалау ?дісі о?ушыларды о?ыту ?рдісіне ж?не тілдік ?атынас?а белсенді ж?мылдыра алуымен ерекшеленеді;
балаларды білім алуда, ?з ісін ?йымдастыруда жауапкершілікке ?йретеді;
жобамен ж?мыс істеу барысында о?ушыларды? тілдік дайынды?ы ?алыптасады;
жобалау ?дісі о?ушыларды? белсенді т?рде ?з бетінше ойлауына, ж?мыс істеуіне ж?не ал?ан білімін есте са?тауы, тиісті жа?дайда ?олдана алуына к?мектеседі. Сонымен бірге оларды жеке т?л?а ретінде ?алыптастырады;
жобаны ?ор?ау кезінде о?ушылар ?з ?рекетін ?йымдастырып ба?алай алатын жеке т?л?а ретінде ?ана емес, тілді ме?геруге байланысты ?з бойында?ы кемшіліктерді же?уге де ?йренеді.
Сонымен ?орыта келгенде мектепте жобамен ж?мыс технологиясын ?олдану жеке т?л?аны дамыту ба?ытында о?ушыларды? ?з бетімен хабарды жинау?а, сараптау, тиімді де тиісті ?орытынды жасау?а, ?з ойын д?лелдеуге, с?здік ?орын толтыру?а, с?йлеу тіліні? м?дениетін тиімді ?йренуге, эстетикалы? тал?амын дамыту?а ?лкен ?лес ?осады. О?ушылар жобалау ?дісімен ж?ргізілетін ж?мыс барысында ?здеріні? о?ытушы?а бейм?лім таланттарын к?рсетуге м?мкіндік алады. Олар ?йымдастырушылы? ?абілеттерін арттырады. Сонды?тан, жобалау ?дісі студенттерді жан-жа?ты дамытуда е? озы? ?діс деуге негіз бар.
?олдан?ан ?дебиеттер:
?аза? тілі мен ?дебиет орыс мектебінде. №4,8 2006ж, №3,9 2008, 7,9 2009ж, т.б.
Фазылова Р.Л. Проект на уроках немецкого языка \Иностранный язык в школе-1999- №.3
?лметова ?.С. «?аза? тілі саба?ында студенттерді? с?хбатты? тілдесім м?дениетін ?алыптастыруды? ?ылыми-?дістемелік негіздері» пед.?ыл.доктор.дисс.автореф. Алматы, 2007. -48б.
«Обучение для будущего» Проектная деятельность в информационной образовательной среде 21 века. Астана 2009г.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«А?паратты? технологиялар – т?л?аны? ?леуметтенуі мен т?рбие ??ралы »
Ақпараттық технологиялар – тұлғаның әлеуметтенуі мен тәрбие құралы
С.О. Зілкенов
Павлодар облысы
Май ауданы
Көктөбе жалпы орта білім беретін
мектептің қазақ тілі мен әдебиеті
пәнінің мұғалімі
Ақпараттық технология – ақпараттарды жинау, сақтау және өңдеу үшін бір технологиялық тізбекте біріктірілген әдістер мен өндірістік және бағдарламалық – технологиялық құралдардың жиынтығы. Қазіргі кезде сабақта ақпараттық технологияларды бәріміз кеңінен қолданамыз. Қазақ әдебиетінің классигі, ұлы атамыз Абай Құнанбайұлы: «Шәкірттерің жақсы оқу үшін, оның оқуға деген ынтасы және қызығушылығы зор болу керек»- деген. Расында да, тек ғана жігерлі, әр нәрсені үнемі білгісі келген, табандылығын, шыдамдылығын көрсеткен адам ғана мақсатына жетеді.
Қазақстан Республикасының дербес мемлекет болып әлемдік кеңістікте нығая түсуі еліміздегі білім беру саласында ақпараттық технологияларды кеңінен қолдануға бағытталған бетбұрыстары талап етіп отырғаны белгілі. Балалардың сабаққа деген ынтасы бірден мұғалімнің парасаттылығына, біліміне, өз жұмысына деген сүйіспеншілігіне байланысты. Қазіргі кезде мемлекеттік тілді оқытуда жаңа технологияларды сабақта жан-жақты қолдану жаңаша оқытудың тиімді жолдарының бірі.
Мемлекеттік тілді оқытуда жаңа технологияларды сабақта жан-жақты қолдану жаңаша оқытудың тиімді жолдарының бірі болып саналады Осындай жаңа жолдарының біріне заман талабына сай 21 ғасырдағы ақпараттық оқыту жүйесіндегі жобалау технолгиясы арқылы тіл үйретуді жатқызуға болады. Білім берудің озық технологияларын меңгермейінше сауатты да жан-жақты болу мүмкін емес. Соның бәрі компьютер, интернет, мультимедиялық құралдар және интербелсенді тақта көмегімен болмақ.
21 ғасырдағы ақпараттық оқыту жүйесіндегі жобалау технолгиясының ерекшелігі: оқушының танымдық қабілетін және танымдық процестерді жадының алуан түрлерін есту, көру, қимыл ойлауды, ынтаны қабылдау қабілетін дамытып, оны бекіту, шығармашылық деңгейін арттыру.
Қазақ тілін үйретуде бастапқы мақсат коммуникативтік бағытта оқыту. Осылай, біз оқушылардың жалпы ойларын бір жүйеге келтіріп, жақсы психологиялық жағдай жасаймыз. Осының бәрі оқушының жеке тұлға ретінде қалыптасуына әсер етеді. Оқушы үшін тіл өз ойын жеткізуде қажетті құрал болып табылады. Бұл бағытта негізгі лингвистикалық жұмысты қарым-қатынас түрінде жүргізіп, бір мезгілде іске асырамыз. Жаңа технологияларды қолдана келе сабақ бойы біз бүкіл топтың жұмыс істеуін талап етеміз, сондықтан өткізген сабағымыз мазмұнды, интенсивті болады. Ақпараттық сабақта бұрын адам ойында болмаған оқытудың жаңа әдістерін ұйымдастыруға болады. Оқушылар Word, Power Point, Excel, Актив студио т.б программаларының көмегімен жаңа тақырыптарды және мәтіндер жазу, оқу, талдау, сурет салу жұмыстарын үйренеді.Сонымен қатар интерактивтік тақтада ертегілерді көрініс ретінде, ролдік ойындарды өткізуге болады.
Компьютердің білім беру құралы ретінде кең таралуының негізгі алғы шарттарын ғалымдар төмендегідей саралайды:
Компьютер шексіз ақпарат әлемінде енуге және ақпаратты жүйелі түрде талдап, сараптауға мүмкіндік береді. Ақпаратты алудағы жоғары жылдамдық адамның ақпараттық мәдениетінің үнемі өсуіне жағдай жасайды.
Компьютер адамның зерттеу – танымдық әрекетінің әмбебап құралы ретінде ерекшелінеді.
Өзге құралдардан компьютердің ерекшелігі – оның қатысымдық құрал бола білуі. Яғни білімгер ол арқылы қатысымның барлық түрлерін жүзеге асыра алады. Бұл – мәтіндерді оқу, сұхбат жасау, жазу, тыңдау әрекеттері. Тіл үйренуде бұл мүмкіншіліктер ең маңызды болмақ.
Құрал білімгерлерге өз әрекеттерінің нәтижесін айқын көрсете алады. Білім алуда дұрыс шешім жасай білуге деген оқушылардың өзіндік тәсілін, стратегиясын қалыптастырады.
Компьютердің комегімен жаттығулардың кешенді түрлерін аз уақытта орындау мүмкіншілігі туындайды.
Қазақ тілі сабағында компьютерді қолдану мәтіндер мен ақпаратты білуге жол ашады. Тіпті нашар оқитын оқушылардың өзі компютермен жұмыс істеуге қызығады, өйткені кейбір жағдайларда компьютер білмеген жерін көрсетіп, көмекке келеді.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі – қазақ тілін жаңа технологиялар арқылы оқыту ісі күннен - күнге өзекті болып келеді. Осы технологиялардың ішінде жобалау әдісі арқылы оқыту – тіл үйренушінің өз бетімен тіл үйрену қабілеттерін жетілдіруіне игі ықпал ететін тиімді жүйе болып табылады.
Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту және өз бетінше білімдерін бір жүйеге келтіру мақсатында ақпараттық оқыту жүйесіндегі жобалау технолгиясын қолдана бастадық. Жобалау технологияның маңыздылығы – оқушылардың әр саладан алған білімдері үлкен мәселені шешуге мүмкіндік береді. Жоба түсінігі бойынша алынып отырған идея теориялық және практикалық тұрғыда шешіледі. Осы технология белгіленген нәтижеге жетіп, қорытынды шығаруға бағытталған. Қорытындыға жету барысында оқушылар ойланып, мәселені шешу барысында алған білімдеріне сүйене отырып ізденеді. Кез келген уақыт мерзімінде оқушылардың жекеше, жұптық, топтық жұмыс істеу іскерліктерін әрқашан жобалау тәсілі бойынша іске асырылады.
Сонымен қатар оқушылар интелектуалдық, шығармашылық және коммуникативтік істерін дамыта алады.Осы технолгияның тағы бір тиімді белгілерінің бірі – оқушының оқу белсенділігі. Бұл технологияның бір ерекшелігі сабақтың негізгі кезендерінің бәрінде оқушыларға шығармашылық жұмысты ұсынуға болады.
Жобалау әдісі ХХ - ғасырдың технологиясына кіріп басқа елдерде ұрыннан қолданылса да, біздің елде тек соңғы жылдарда ғана қолданылуда. Жобаны ғалымдар пәндік-мазмұндық белгілеріне қарай, үйлестіру сипатына қарай, әрекет түріне қарай, жобаға қатысатын адамдар санына қарай, жобаның жүру мерзіміне қарай бірнеше түрлерге бөледі.
Пәндік-мазмұндық белгілеріне қарай шағын жобалар және пәнаралық жобалар деп, үйлестіру сипатына қарай ашық және жабық деп, әрекет түріне қарай ізденушілік жоба, шығармашылық жоба, ақпараттық жоба, рөлдік ойындар түріндегі жобалар, тәжірибеге арналған жобалар деп бөлінеді. Атап айтқанда, бір жобаның аясында оқушылар ізденушілік те, шығармашылық та, ақпараттық та жұмыстар жүргізеді.
Жоба әдісін қолдануда оқушылар өз бетімен қажетті хабарды жинауға дағдыланып, өздік шығармашылық қабілеттерін артырады. Жоба әдісінің басты мақсаты – тәжірибе жүзінде орындауға бағытталған белгілі бір міндеттерді немесе әр сала бойынша білімдерін толықтыруды талап ететін маңызды тапсырмаларды орындау барысында студенттің өздігінен білім алуына жағдай жасау.
Жоба тапсырмаларын орындау үстінде көбінесе оқушылар жұптасып, немесе үш-үштен бірігіп, немесе шағын топпен жұмыс істейді. Табысқа жету ұжымдағы әрбір мүшенің тілдік қатынасқа құрылған жоба тапсырмаларын дұрыс орындауына және ұжымның жаппай ұйымшылдықпен жұмыс істеуіне байланысты.
Жобада оқытушы сарапшы, үйлестіруші немесе қосымша мәліметтерді беруші рөлін атқарады. Өз күшімен жоба-тапсырманы орындауда тіл үйренушілер өз жұмыстарын жоспарлау, оның нәтижесін болжау, бірігіп жұмыс істеу сияқты өз бетінше жұмыс істеу тәсілдерін меңгереді.
1-кезең дайындық кезеңі. Тақырып таңдау, оны құрастыру, міндеттерін белгілеу, ұйымдастыру, талқылау, жоба мазмұнымен танысу. Мұнда оқытушымен бірге студент жобаның тақырыбын, мақсатын анықтайды.
2- кезең. Материал жинау, материалды өңдеу, толықтыру. Студенттердің жинаған тілдік материалдарын, алғашқы нәтижелерін қорытындылап талқылау, келесі ққосымша материалды, жаңа материалды іздестіру. Жоба үй тапсырмасы ретінде материалды қолдана отырып сұхбат жасауға беріледі, лексикалық, грамматикалық материалдар өңделінеді, кесте беріледі.
3- кезең. Сөйлеу кезеңінде алынған материалды қолдану, жоба жұмысын аяқтайды.
4-кезең. Қорытынды шығару, жобаның презентациясы.
Осылайша жоба жұмысымен әр оқушы қазақ тілінде сөйлейді. Әр оқушы өз ойын айтуға, дәлелдеуге тырысады. Ауызша сөйлеуді жетілдіруге үлкен мүмкіндік береді.
Жоба жасауда мультимедиялық бағдарламаны қолдану әдісінің көп артықшылықтары бар. Ол әр түрлі сөйлеу түрлерін жаттықтыру және оларды әр түрлі түрде үйлестіруге, тілдік құбылыстарды білуге, лингвистикалық құбылыстарын қалыптастыруға, коммуникативті жағдайларды құруға, тілдік және сөйлеу әрекеттерін машықтандыруға, сонымен қатар қатысушылардың жеке өзіндік жұмыс жүргізулеріне мүмкіндік береді.
Таңдалған тақырып бойынша жоба (презентация) жасағанда оқушылар интернет желісін пайдалана отырып, тақырып туралы ең қызықты оқиғаларды, мәліметтерді іріктеп алады. Жобадағы мәліметтерді игерудегі ең маңыздысы оқушылар көрнекілікті, анимацияны, дыбыстарды қолданады. Оларға: суреттер, хаттамалар, маңдайша жазулары, жарнамалар, кестелер, диаграммалар жатады.
Сөйлеу барысында оқушылар әр слайдқа толық мәліметтер береді. Өз ойын ашық айту жоба құрушы логикалық, тілдік, грамматикалық жағынан дұрыс құруға ұмтылады.
Оқу – жобамен жұмыс істеген кезіндегі ең негізгі бөліктердің бірі. Жобаға керекті мәліметтерді алу үшін қатысушылар баспа мәліметтеріне сараптама жасауына тура келеді. Жұмыс кезінде оқушылар анықтамалармен, энциклопедиялық сөздікпен жұмыс істейді.
Тыңдау – оқыту құралы және нысан ретінде жобада қолданады. Тыңдаудың ең бірінші қызметі – жобаны қорғаушы сөйлеген кезде оның сөзін басқалар тыңдайды, жаңа мәліметтерді ерекшелеуге, ал екінші жағынан кейбір түсініксіз сөздерді тастап кетіп, мәтінді түсінуге дағдыланады.
Жобалау әдісі арқылы ұсынылатын тапсырмаларды орындау барысында оқушылар шығармашылықпен ойлауға, өз әрекетін өз бетінше жоспарлауға, жоба бойынша алдына қойған міндеттерді шешуге алдын ала болжам жасай білуге, басқаша айтқанда, жұмыс істеу мәдениетіне үйренеді.
Жобалау әдісіне тән жетістіктерге мыналарды жатқызуға болады:
жобалау әдісі оқушыларды оқыту үрдісіне және тілдік қатынасқа белсенді жұмылдыра алуымен ерекшеленеді;
балаларды білім алуда, өз ісін ұйымдастыруда жауапкершілікке үйретеді;
жобамен жұмыс істеу барысында оқушылардың тілдік дайындығы қалыптасады;
жобалау әдісі оқушылардың белсенді түрде өз бетінше ойлауына, жұмыс істеуіне және алған білімін есте сақтауы, тиісті жағдайда қолдана алуына көмектеседі. Сонымен бірге оларды жеке тұлға ретінде қалыптастырады;
жобаны қорғау кезінде оқушылар өз әрекетін ұйымдастырып бағалай алатын жеке тұлға ретінде ғана емес, тілді меңгеруге байланысты өз бойындағы кемшіліктерді жеңуге де үйренеді.
Сонымен қорыта келгенде мектепте жобамен жұмыс технологиясын қолдану жеке тұлғаны дамыту бағытында оқушылардың өз бетімен хабарды жинауға, сараптау, тиімді де тиісті қорытынды жасауға, өз ойын дәлелдеуге, сөздік қорын толтыруға, сөйлеу тілінің мәдениетін тиімді үйренуге, эстетикалық талғамын дамытуға үлкен үлес қосады. Оқушылар жобалау әдісімен жүргізілетін жұмыс барысында өздерінің оқытушыға беймәлім таланттарын көрсетуге мүмкіндік алады. Олар ұйымдастырушылық қабілеттерін арттырады. Сондықтан, жобалау әдісі студенттерді жан-жақты дамытуда ең озық әдіс деуге негіз бар.
Қолданған әдебиеттер:
Қазақ тілі мен әдебиет орыс мектебінде. №4,8 2006ж, №3,9 2008, 7,9 2009ж, т.б.
Фазылова Р.Л. Проект на уроках немецкого языка \Иностранный язык в школе-1999- №.3
Әлметова Ә.С. «Қазақ тілі сабағында студенттердің сұхбаттық тілдесім мәдениетін қалыптастырудың ғылыми-әдістемелік негіздері» пед.ғыл.доктор.дисс.автореф. Алматы, 2007. -48б.
«Обучение для будущего» Проектная деятельность в информационной образовательной среде 21 века. Астана 2009г.
