"За?ды білу заман талабы" атты т?рбие са?аты

Сабақтың тақырыбы: Заңды білу заман талабы.
Сабақтың мақсаты: Оқушыларды құқықтық саналылыққа тәрбиелеу, құқықты, заңды білуге, сыйлауға,құрметтеуге, орындауға дағдыландыру.
Сабақтың әдісі: Талдау, пікірсайыс, сұрақ – жауап.
Сабақтың көрнекілігі: ҚР Конституциясы.
Сабақтың түрі: топпен жұмыс.
Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі.

II. Сайыстың барысы.
І-бөлім. «Бәйге»
Шарты: Әр топқа 5 сұрақтан қойылады.
ІІ-бөлім. «Тапқырлық»
Шарты: Топпен жұмыс істеу, сұраққа жауап беру
ІІІ-бөлім. «Көкпар»
Шарты:Термин сөздердің анықтамасын айту.
ІV-бөлім.«Жорға»
Шарты:Оқушыларға жағдаяттық сұрақтар қою.

І-бөлім. «Бәйге»
І-топтың сұрақтары.
1.ҚР Конституциясына анықтама бер?
2.Заң дегеніміз не?
3.Қазақстан тарихы нешеге бөлінеді?
4.Жеке адамның құқықтық мәртебесі деген не?
5.Үкімет қандай билікті жүзеге асырады?
ІІ-топтың сұрақтары:
1.Референдум деген не?
2.Азаматтар сайлауға қандай мақсатпен қатысады?
3.Қазақстанда туылған шетел азаматтарының балаларына азаматтық беріле ме?
4.Конституциялық кеңесте қандай мәселелер қаралады?
5.Сайлау еркіндігі ұғымын қалай түсінесіңдер?
ІІІ-топтың сұрақтары:
1.ҚР Президентінің биылғы жолдауы қалай аталады?
2.Азаматық құқық қандай қатнастарды реттейді?
3.Заңды тұлға деген кім?
4.Азаматтық құқық қабілеттігі қай кезде пайда болады?
5.Шарт дегеніміз не?

ІІ-бөлім. «Тапқырлық»
І-топ
Қанша жастан бастап азамат азаматтық құқықтарды иеленіп, міндеттер атқара алады?
ІІ-топ
Зейнетақы реформасы, әлеуметтік жәрдемақылар туралы әңгімелеңдер.
ІІІ-топ
«Екі жақты да тыңдамай, үкім шығарма» дегенді қалай түсінесіңдер?
ІІІ-бөлім. «Көкпар»
І-топ Референдум, кодекс,конфессия
ІІ-топ Индивит,федерация,оппазиция
ІІІ-топ Демократия, диктатура,вето
ІV-бөлім. «Жорға» әр топтың оқушыларына жағдаяттық сұрақтар беріледі (кеспе қағаздары арқылы).
3-топқа ортақ сұрақтар қойылады.
1.Заңдарды шығарғандағы мақсат не?
2. «Қасым ханның қасқа жолы» неше бөлімнен тұрады?
3.Ата заңымыз не үшін қызмет етеді?

Сайыскерлер дайындалғанша сөз жұмбақ ойыны жүргізіледі.

Сөзжұмбақты дұрыс шешкенде, қалың сызықтың ішінде отбасы құқығына қатысты ұғым шығады.

1.ҚР-ның елордасы. 2.Азаматтық шарттардың бір түрі.3.Мемлекеттің аумақтық құрылымы.4.Адам үшін ең басты құндылық.5,Қазақстан аумағында қолданылатын ақша бірлігі.6.Жауапкершіліктің негізі.7.Ең ауыр жаза.

3.Қоғамдық өмір аяларын атаңдар.
4.Азаматтық құқық қандай қатынастарды реттейді?
5.Меншіктің қандай түрлері бар?
6.Сенат төрағасын кім тағайындайды?
7.Судья сот төрелігін іске асыру кезінде кімге бағынады?
8. «Жеті жарғы» заңдарын айтып беріңдер.
9.Азаматтық құқық дегеніміз не?
10.Қылмыс деген не?

«Ақиқат » тобына қойылатын сұрақтар
1.Қоғам дегеніміз не?
2.Автохтонды ұлт дегенді қалай түсінесің?
3.Отбасының атқаратын функциясы қандай?
4.Саясат дегеніміз не?
5. «Қасым ханның қасқа жолы» неше бөлімнен тұрады?
6.Саяси партиялардың атқаратын міндеті қандай?
7.Құқықтық мемлекет дегеніміз не?
8.Құқық дегеніміз не?
9.Заңды тұлға деген кім?
10.Шетелдік азаматтар жеке тұлға бола ала ма?

ІІ. «Жылдар сөйлейді» Бұл бөлімде топ басшыларына сұрақ қойылады.
«Әділет» тобының топ басшысына қойылатын сұрақтар.

1.ҚР Республикасының Конституциясы қашан қабылданды?
2.ҚР Азаматтық кодексі қашан қабылданды?
3.Бала құқықтары туралы заң қашан қабылданды?
4.ҚР Туы мен Елтаңбасы қашан қабылданды?
5.Білім туралы заң қашан қабылданды?

«Ақиқат» тобының топ басшысына қойылатын сұрақтар.

1.Неке және Отбасы туралы заң қашан қабылданды?
2.ҚР Қылмыстық кодексі қашан қабылданды?
3.Бала құқықтарының Конвенциясы қашан қабылданды?
4.Қазақстан үкіметі қай жылы ақша реформасын іске асырды?
5.Адам құқықтарының жалпыға бірдей Декларациясы қашан қабылданды?

ІІІ.Викторина сұрақтарына жауап беру.
«Әділет» тобының сұрақтары
1. «Жеті жарғыны» жазған жеті бидің құрамында кімдер болған?
2.Азаматтық құқықтар жинағын жасаған кім?
3.Аристотельдің ұстазы кім?
4.Қазақ тілінде алғашқы құқықтық құжат жобасын жасап, халық арасына таратқан к»м?

«Ақиқат» тобының сұрақтары
1.Құқық тақырыбына бағалы еңбектер жазған Семейде,Омбыда заң қызметкері, «Алаш» партиясының мүшесі болған кім?
2.Ежелгі Римнің саяси қайраткері, атақты сот шешені кім?
3.Y ғасырда өмір сүрген Афинаның саяси қайраткері кім?
4.1905 жылы жер туралы заңның жобасын жасаған.белгілі заңгер кім?

ІY.Терминдермен жұмыс. (ауызша жауап беру)
«Әділет» тобының сұрақтары
1.Демократия
2.Ратификация
3.Конвенция
4.Фракция
5.Экология

«Ақиқат» тобының сұрақтары
1.Конфессия
2 Кодекс
3.Реформа
4.Диктату


Сабақтың тақырыбы: Қылмыстық құқық


Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қылмыстық құқық, оның құрылымы,ұстанымдары,функциялары туралы кеңінен түсіндіру.Оқушылардың ойлау қабілетін қабілеттерін дамыту,Конституцияны,құқықтық нормативтік актілердіорындай, құрметтей білуге үйрету.

Сабақтың әдісі: баяндау,түсіндіру
Сабақтың түрі: лекция
Сабақтың көрнекілігі: ҚР Қылмыстық кодексі
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу,сабаққа дайындығын тексеру.

ІІ.Үй жұмысын сұрау,бекіту
Үй жұмысына байланысты қойылатын сұрақтар
1.Еңбек құқығы дегенді қалай түсінесің?
2.Жұмысшының міндеттері қандай?
3.16 жастағы бала түнгі жұмысқа қабылдана ала ма?
4.Еңбек кодексі қашан қабылданды?
5.Әкімшілік құқық бұзушылық дегеніміз не?
ІІІ. Жаңа сабақ
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі 1997 жылы 16 шілдеде қабылданып, 1998 жылы 1қаңтарында күшіне енді. Қылмыстық кодекс Жалпы және Ерекше бөлімнен тұрады.Жалпы бөлімінде қылмыс пен жаза туралы ұғым,жазаның түсінігі,жазадан босату жағдайлары қарастырылады.Ерекше бөлімінде нақты қылмысы үшін жәнесол үшін белгіленетін жаза түрлері көрсетіледі.Қылмыс дегеніміз қоғамға қауіпті әрекет немесе әрекетсіздік. Әрекет деп қылмыскердің адамға жасаған зиянды әрекеті.Әрекетсіздік деп белгілі бір тұлғаның қылмысқа дайындалып жатқанын біле тұра әрекет жасамауы.Ал қылмыстық құқық дегеніміз адамның құқықтары мен бостандықтарын,қоғамды және мемлекетті қылмыстық қолсұғушылықтан қорғауға бағытталған қоғамдық қатынастарды реттейді.Қылмыстық құқық құқық жүйесінің негізгі саласы.Себебі:қылмыстық жауапкершіліктен және жазадан босатуды белгілейтін нормалардың жиынтығы.Қылмыстық құқықтың негізгі заңдылық базасы- ҚР Конституциясы.
Қылмыс көбінесе жеке адамға жасалады.Қоғамның өзі жеке адамдардан құралғандықтан, нақты бір адамға жасалған қылмыс, қоғамға да қарсы жасалған қылмыс деп саналады.Егер 14- 16 жасқа толған азаматтар қылмыс жасаған жағдайда. қылмыстық жауапкершілікке тартылады.
Қылмыс әдейі, қасақана, байқаусызда жасалуы мүмкін. Мысалы: қылмыскер адамды атарда,оның өмірі мен қиылатынын біле тұрып, оны өлтіру үшін атады.Бұл тікелей жасалған қылмыс.Ал жанама түрде жасалған қылмыс, егер қылмыскер өзінің әрекетінің қоғамға қауіпті екенін сезе тұрып, оның артындағы зардабын біле тұрып, бұлай жасағысы келмей тұрсада қасақана қылмысқа барады.Мысалы:Болат ішіп алған жағдайында өзен жағасында демалып жатқандарға тиіседі де, бұзақылық жасап, Саматты суға итеріп жібереді. Бұл адам малту білмегендіктен, суға кетіп өледі.Бұл жерде қасақана өлтіру ниеті болмасада, адамды өлтіріп алады.
Қылмыстық құқықтың: қорғаушылық, сақтандырушылық, тәрбиелік функциялары болады.Қылмыстық құқықтың негізгі функцияларына: қоғамдық тәртіпті қорғау, қоршаған ортаны бүлінуінен сақтау, азаматтардың қауіпсіздігін қорғау жатады.
Ү.Қорытынды. Қазылар алқасы сайыскерлер жинаған ұпай сандары бойынша жеңімпаз топты анықтайды.Жеңімпаз топқа сыйлықтар беріледі.

ІY. Сабақты бекіту сұрақтары
1.Қылмыс дегеніміз не?
2.Қылмыстың жасалу себебі неде?
3.Қылмыстық құқықтың функцияларын атаңдар
4.Құқық жүйесіне қандай салалар жатады?
5.ҚР Қылмыстық кодексі қашан қабылданды?

Y. Оқушыларды бағалау
YІ.Үйге тапсырма:Қылмыстық құқық, қылмыс қайдан шығады тақырыбында реферат жазып келу.