Тема: Тузганак ч?ч?к атты
(2 нче кечкен?л?р т?ркеме)
Максат: яз билгел?рен ныгыту.
Т?рбия бурычы: балаларда белем бир? эшч?нлеген? ??м бер-берсен? карата у?ай м?н?с?б?тл?р, матурлыкка соклану хисл?ре т?рбиял??.
?стер? бурычы: б?йл?нешле с?йл?м к?некм?л?ре ?стер?, ?йл?н?-тир? д?нья турында к?заллауларын ки??йт?; пумаланы д?рес тотып, р?сем ясау к?некм?л?рен камилл?штер?.
Белем бир? бурычы: шигырьл?р аша д?рес с?йл?м формалаштыруны д?вам ит?.
Т?п белем бир? ?лк?се: аралашу.
Белем бир? ?лк?л?рене? интеграциясе: танып бел?, с?лам?тлек, социальл?штер?, и?ади с?нгать.
Методик алымнар ??м чаралар: тузганак ч?ч?ге турында ??г?м?, табышмак ?йт?, шигырьл?р с?йл??, “Ч?ч?кле болын”, “К?б?л?кл?р оча” уеннарын уйнау.
?и?азлау: язгы табигать, тузганаклар т?шерелг?н р?семн?р, яз турында жыр язылган компакт диск, пумалалар ??м акварель буяулар, салфеткалар.
С?злек ?стенд? эш: тузганак, кулл?векл?р.
Алдан ?тк?релг?н эш: саф ?авада й?рг?нд? тузганак ч?ч?ген к?з?т?, ??г?м? ?тк?р?, тузганак ч?ч?ге турында шигырьл?р ?йр?н?.
Эшч?нлек т?зелеше:
1. Эмоциональ хал?т тудыру, кереш оештыру мизгеле;
2. Т?п ?леш:
- С?зле уен.
- Шигырь уку.
- ?ыр ты?лау.
- Уен “?йд?гез, ?рик ?ле”
- Ял минуты.
- Сюрприз: к?б?л?к кунакка кил?.
3. Практик ?леш: Р?сем ясау.
- Т?г?р?к уены “Ч?ч?кле болын”
- ??г?м?.
- Х?р?к?тле уен “ К?б?л?кл?р оча”
Эшч?нлек барышы:
Т?рбияче: Балалар, мин сезг? бер матур шигырь с?йл?п к?рс?т?м.
Ку?елле яз житте,
Б?тен жир уяна,
Табигать яш?р?,
Урамнар куана.
- Балалар, мин н?рс? турында с?йл?дем? (Р?семне к?рс?т?) Бу р?семд? нил?р к?р?сез? Д?рес ?йттегез, балалар. Х?зер елны? кайсы вакыты? ?йе, яз ?итте. Язны барыбыз да к?ттек. ?йтегез ?ле, яз ?итк?ч, табигатьт? нинди ?зг?решл?р була? ?йе д?рес, балалар, кояш ныграк ?ылыта, кар эри, т?б?д?н тамчылар тама, сулар ?ыела. ?ыелган кар суларын икенче т?рле к?лл?векл?р дил?р. ?йд?гез, берг?л?п кабатлыйк ?ле: к?лл?векл?р. (к?м?к ??м индивидуаль кабатлаулар. Язын тамчылар тып-тып тама. Н?рс?л?р тама? Д?рес, тамчылар тама, тып-тып тама. ?йд?гез берг?л?п кабатлыйбыз. Тамчылар нишли? Тамчылар тып-тып тама.)
- Балалар, сез бик матур с?йл?дегез. Шу?а к?р? минем сезг? яз турында ?ыр ты?латасым кил?. ? сез тамчылар кебек биерсез.
?ыр я?гырый, балалар ?ыр с?зл?рен? туры китереп х?р?к?тл?н?л?р.
Тып, тып, итеп тамчы тама
Тамчы тама талларга,
Талларымны? б?рел?ре
Куаныша шу?арга, куаныша шу?арга.
- Булдырдыгыз балалар! Бик матур биедегез.
Бу ?ыр н?рс? турында булды, балалар?
- ?йе, бик д?рес ?йттегез, яз турында, язгы тамчылар турында.
?йтегез ?ле, балалар яз к?не безне? бакчабызда и? беренче нинди ч?ч?кл?р к?рен? башлый? К?пт?н т?гел без сезне? бел?н урамда аны к?з?ттек.
Кояш нурыннан
Сары нур алып,
Тузганак ?сте
К?р, матур булып!
- Нинди ч?ч?к турында бу шигырь? Д?рес, балалар, бу тузганак ч?ч?ге. (Фланелеграфка тузганак ч?ч?ге р?семе беркетел?). Нинди матур! Ул нинди т?ст?? ?йе, д?рес, сары т?ст?. Л?кин ул гел шул килеш кен? тормый, озак та ?тми ул ап-ак йомшак ч?ч?кк? ?верел?.
Кояштай сары тузганак
?йтерсе? безне к?т?,
?сеп ?итк?ч, мамык булып,
Ул ?илг? очып кит?.
- Тузганак ?ил чыккач нишли, балалар? ?йе, д?рес, очып кит?. ?йд?гез ?ле, без д?тузганак кебек уйнап алыйк.
Сары матур ч?ч?кл?р
Тын гына ачылалар.
?ил иск?нд? серл?ш?л?р
Пышылдап чайкалалар.
Балалар с?зл?рг? туры китереп х?р?к?тл?р ясыйлар.
- Балалар, ч?ч?кк? ?рик ?ле, аны? парашют сыман орлыклары очып китсен.
Балалар учларына ?р?л?р.
- Булдырдыгыз, балалар. Мен? х?зер безне? тузганакларыбыз тагын ?сеп чыгарлар, сап-сары булып, б?тен болынны биз?рл?р. Х?зер без шул ч?ч?кл?рне р?семд? с?р?тл?рбез. ? нинди буяулар ярд?менд? ясарбыз ик?н без, балалар? Бик д?рес, ч?ч?кне? сабагын ??м яфракларын яшел т?с бел?н ясарбыз, ? инде ч?ч?гебезне сары т?с кулланып ясарбыз. Бер т?ст?н икенче т?ск? к?чк?нд? пумалаларыбызны суда ?йб?тл?п юарга онытмыйбыз.
Балаларны? к?м?к эше.
Т?рбияче мольбертта тузганак ч?ч?ген ясау алымнарын к?рс?т?, балаларны? эшл?рен? н?ти?? ясый, ?ст?м? детальл?р ясаган балаларны мактый.
-Мен? нинди матур болын барлыкка килде.
Б?лм?г? к?б?л?к киеменн?н бер бала й?гереп кер?.
К?б?л?к: Ис?нмесез, балалар, ч?ч?кле болын эзл?п оча торгач, бирег? килеп чыктым.
Т?рбияче: Ч?ч?кл?р исен сизеп килг?нсе?, К?б?л?кк?й, безне? балалар сине? ?чен матур болын ясап куйдылар.
К?б?л?к: Чыннан да бигр?к матур болын, минем бу болынлыкта уйнап очасым кил?.
Т?рбияче: ?йд?гез, берг?л?п уйнап алыйк.
“Ч?ч?кле болын” т?г?р?к уены.
Без болынга чыгабыз,
Чыгабыз, чыгабыз.
Без ч?ч?кл?р ?ыябыз,
?ыябыз, ?ыябыз.
Болындагы сукмакны
Безг? кояш яктырта,
Матур сары ч?ч?кне
??рберебез ярата.
К?б?л?к: Р?хм?т сезг?,балалар, сезне? болыныгыздан кит?се д? килми. Тик минем башка болыннарны да карап очасым бар. Сау булыгыз, балалар, бу болынга мин тагын очып килермен. (Кит?)
Урамга чыккач, ишегалдында ?ск?н ч?ч?кл?рне к?з?т?.
-Карагыз ?ле, балалар, к?пме тузганак ч?ч?ге ?сеп чыккан. Ч?ч?кл?р нинди ?лешл?рд?н тора? Иск? т?шерик ?ле. (Ч?ч?кне? т?зелеше ныгытыла. Сабак, яфрак, ч?ч?к с?зл?ре активлаштырыла. )
“К?б?л?кл?р оча” уены уйнала.
Тема: «Кар б?ртеге кун кулга»
(2 нче кечкен?л?р т?ркеме)
Максат: балаларны? кар б?ртекл?ре турында к?заллауларын формалаштыру;
Т?рбия бурычы: табигать матурлыгына соклана бел? хисл?ре т?рбиял??
?стер? бурычы: балаларны? конструкциял?? буенча эшч?нлекл?рен ?стер?;
Белем бир? бурычы: и? гади билгел?р-символлар кулланып, кар б?ртегене? ?злекл?рен ?йтерг? ?йр?т?;
Т?п белем бир? ?лк?се: танып бел?.
Интеграль белем бир? ?лк?л?ре: аралашу, и?ади с?нгать, музыка, социальл?штер?, с?л?м?тлек, матур ?д?бият.
Методик алымнар ??м чаралар: к?з?т?, табышмак чиш?, с?зле уен, ??г?м?, сорауларга ?авап.
?и?азлау: карточкалар (символлар), кар яву к?ренеше сур?тл?нг?н иллюстрация, 2x30 см зурлыгында ак картон тасмалар, кар шыгырдавын к?рс?т? (имитация) ?чен нык шытырдый торган бернич? полиэтилен пакет ??м алар ?стен? ??ю ?чен ак тукыма.
С?злек ?стенд? эш: кар б?ртеге, канатлары, ак,за?г?р, йомшак, салкын, эри, шыгырдый
Алдан ?тк?релг?н эш: «Кар ява» сюжетлы картинасын карау; «Кар кая китте?» т??риб? ?тк?р?, урамда кар явуын к?з?т?
Эшч?нлек т?зелеше:
1. к?з?т?
2.Т?п ?леш:
- табышмак ?йт?.
- С?зле уен «Кар б?ртеге кун кулга»
- кар б?ртеге символы бел?н таныштыру,
- дидактик уен «Кар б?ртеге нинди?»
3. Йомгаклау
Эшч?нлек барышы:
1.Т?рбияче балаларны т?р?з?д?н урамны к?з?терг? чакыра ??м табышмак ?йт?:
«Йолдыз-йолдыз вак кына
Ак мамык сымак кына
?с киемен? куна
Т?нг? тис?, су була».
2.- Табышмак н?рс? турында, балалар? Табышмакка ?авапны ?йтк?ч, т?рбияче кар б?ртекл?рене? бик матур булулары, аларны? ?ирг? ?йл?н?-тулгана, б?терел?-б?терел? т?ш?л?ре турында с?йли.
- Сезне? д? кар б?ртекл?ре буласыгыз кил?ме?
3. С?зле уен «Кар б?ртеге кун кулга»
(А.Вивальди «Ел фасыллары. Кыш. Декабрь» ?с?ре бик акрын тавышта гына куела)
-?йд?гез, балалар, т?г?р?кк? басыгыз да, игътибар бел?н мине ты?лагыз:
«Кар б?ртеге кун кулга (у? кулны алга сузабыз)
Азрак ял ит син шунда (у? кулга сул кул бел?н сыйпыйбыз)
Бер карасам гел боз син (?ш? х?р?к?тл?ре)
Бер карасам йолдыз син,
Искит?рлек матур син (?ск? карап сокланабыз)
?ил исс?. буран булып,(чайкалу х?р?к?тл?ре)
Барыбызны кочасы?. (кочаклау х?р?к?те)
?ил тынгач, юрган булып,
?ирне каплап куясы? (?йл?н?л?р, ч?г?лил?р).
Уенны 1-2 тапкыр уйныйлар
(Бу уен кыш д?вамында ?йр?нел?)
4. Т?рбияче балаларгы ?ч картон тасмадан ?ыелган кар б?ртеген к?рс?т?, кар б?ртекл?рен бик к?п т?рле булуларын ?йт? ??м аларны? бернич? канаты булуын а?лата, салкында кар б?ртеген? басса? шул канатлары сына ??м шыгырдаган тавыш чыгаруын ?йт?.
- ?йд?гез ?ле, балалар, «карны шыгырдатып» карыйк ?ле.
Балалар тукыма ??елг?н урынга кил?л?р ??м «карны шыгырдатып» й?рил?р.
- Кар нишли, балалар? (Кар шыгырдый)
(Хор бел?н ??м индивидуаль ?йтел?)
5.- Балалар, ?йд?гез х?зер берг?л?п кар б?ртекл?ре ?ыеп карыйк ?ле (??рбер балага бер картон тасма бирел?, ?ч бала берг? бер кар б?ртеге ?ыялар)
6. - Символлар бел?н эшл??; дидактик уен «Кар б?ртеге нинди?»
(Балалар урындыкларга утыралар, т?рбияче тактага кар б?ртеге символын эл?ктереп куя ??м сораулар бир?:
- Кар б?ртеге нинди т?ст? була? (ак, кар б?ртеге астына ак к?газь куела)
- Кар б?ртеге нинди була? (йомшак, балаларга мамык ябыштырылган карточка к?рс?т? ??м ??рбер бала бу карточкага кулын тидереп ала.)
- Т?рбияче з??г?р т?ст?ге карточка эл?, аны? нинди т?ст? булуын сорый ??м з??г?р т?сне? салкынны а?латуын ?йт?.
- Дим?к, кар б?ртеге нинди? (салкын)
Тактага чил?к с?р?те т?шерелг?н карточка элен? – урамнан чил?кк? салып керг?н кар б?ртекл?ре нишл?дел?р? (эредел?р)
-Дим?к, ?ылыда кар б?ртекл?ре нишлил?р? (эрил?р)
Т?рбияче кашык р?семе т?шерелг?н карточка эл? ??м сорый:
-Мин кашыкны ниг? элдем мик?н? Кашык ни ?чен кир?к?(ашарга)
-? карны ашарга ярыймы? (ярамый)
Балалар алдында т?рбияче бу карточкага кызыл фломастер бел?н «ярамый билгесен» а?лата торган аркылы ике сызык сыза.
Йомгаклау: Балалар, без б?ген кар б?ртеге ?зенч?лекл?ре бел?н таныштык, ? х?зер киенеп урамга чыгарбыз ??м биял?ебезг? кунган кар б?ртекл?рен к?з?тербез.
