Білімділік: О?ушыларды? мемлекеттік тілге деген с?йіспеншіліктерін арттыру. О?ушыларды байланыстырып с?йлеуге ?йрету.
Дамытушылы?: О?ушыларды? ойлау ?абілетін, есте са?тауын дамыту. Т?йінді ой айта білуге ?зіндік пікір ?алыптастыру?а жетелеу, о?ушыны? шы?армашылы? ізденісін арттыру.
Т?рбиелік: ?рпа? бойында халы?ты? ?лтты? рухты ояту. ?зіндік ойы бар дені сау рухани д?ниесі бай, патриотты? сезімі оян?ан, м?дениетті адам т?рбиелеу. Ту?ан тілін с?юге, ?адірлеу, т?рбиелеу.
?тілу формасы: Сайыс т?рінде
К?рнекіліктер: слайд, ?има-?а?аздар, эмблема, н?мірлер, мада?тамалар, ма?алдар, ?р сайыс?а жеке тапсырмалар т.б.
Ойынны? ?тілу барысы:
М??алім:
С?леметсіздер ме, ойын?а ?атысушы топтар, ?діл?азылар ал?асы! Б?гін біз сіздермен «Лингвистикалы? турнир» атты т?рбие са?атымызды ?ткіземіз.
«Лингвистика»- деген с?зді ?алай т?сінесі?дер? «Лингвистика» - ?аза? тілінен аудар?анда «тілді зерттеймін»- деген ма?ынаны білдіреді. Я?ни, біз б?гінгі т?рбие са?атында жарысамыз. (слайд)
Осы сайыс?а екі топ ?атыс?алы отыр екен. Оны? бірі «Дауыстылар» тобы, екіншісі «Дауыссыздар» тобы. (слайд )
Осы сайыс?а ?атыс?андарды? ат?ар?ан ж?мыстарын ба?алайтын ?діл?азылар ал?асын сайлап алайы?.
Б?гінгі сайысымыз 10 сайыс т?рады: (слайд )
«Досты?ы жарас?ан жан?я»
«Сілтеу беру»
«М?тінді жина»
«Арты?ын тап»
«Тап?ырлар сайысы»
«С?з ??ра»
«Т?ра?ты с?з тіркесін шеш»
«Ж?мба? жауап»
«Ма?ынасын т?сіндір»
«Ма?алды т?сіндір»
Ойынны? ережесімен таныс болы?дар: (слайд)
Тынышты? са?тау
Бір-бірлері?ні? с?зін б?лмеу
?олдары?да?ы н?мірді к?теру ар?ылы жауап беру
Сендерге ойын ережесі т?сінікті ?ой и??
«Досты?ы жарас?ан жан?я» Іске с?т.
(слайд )
М??алім:
?р топ барлы? с?з таптарын атап шы?ы?дар / зат есім, сын есім, сан есім, етістік, есімдік, ода?ай, шылау, ?стеу, модаль с?здер/
?р топ сол берілген с?зге с?з таптарын іздестіреді. Ойынны? же?імпазы болып тапсырманы д?рыс орында?ан топ есептеледі.
Та?тада «БАЛАПАН» ж?не «» деген екі с?з тігінен жазылып т?р. Олар «АРЫСТАН» ?ріптен т?рады.
С?здерді? ?рпі топ ойыншылар санына те? болуы тиіс. О?ушылар берілген ?ріптен басталатын с?з жазады. С?з таптары ?айталанбауы тиіс.
Сәлеметсіздер ме, ойынға қатысушы топтар, әділқазылар алқасы! Бүгін біз сіздермен «Лингвистикалық турнир» атты тәрбие сағатымызды өткіземіз.
«Лингвистика»- деген сөзді қалай түсінесіңдер? «Лингвистика» - қазақ тілінен аударғанда «тілді зерттеймін»- деген мағынаны білдіреді. Яғни, біз бүгінгі тәрбие сағатында жарысамыз. (слайд)
Осы сайысқа екі топ қатысқалы отыр екен. Оның бірі «Дауыстылар» тобы, екіншісі «Дауыссыздар» тобы. (слайд )
Осы сайысқа қатысқандардың атқарған жұмыстарын бағалайтын әділқазылар алқасын сайлап алайық.
Бүгінгі сайысымыз 10 сайыс тұрады: (слайд )
«Достығы жарасқан жанұя»
«Сілтеу беру»
«Мәтінді жина»
«Артығын тап»
«Тапқырлар сайысы»
«Сөз құра»
«Тұрақты сөз тіркесін шеш»
«Жұмбақ жауап»
«Мағынасын түсіндір»
«Мақалды түсіндір»
Ойынның ережесімен таныс болыңдар:(слайд)
Тыныштық сақтау
Бір-бірлеріңнің сөзін бөлмеу
Қолдарыңдағы нөмірді көтеру арқылы жауап беру
Сендерге ойын ережесі түсінікті ғой иә?
«Достығы жарасқан жанұя» Іске сәт.
(слайд )
Мұғалім:
Әр топ барлық сөз таптарын атап шығыңдар / зат есім, сын есім, сан есім, етістік, есімдік, одағай, шылау, үстеу, модаль сөздер/
Әр топ сол берілген сөзге сөз таптарын іздестіреді. Ойынның жеңімпазы болып тапсырманы дұрыс орындаған топ есептеледі.
Тақтада «БАЛАПАН» және «» деген екі сөз тігінен жазылып тұр. Олар «АРЫСТАН» әріптен тұрады.
Сөздердің әрпі топ ойыншылар санына тең болуы тиіс. Оқушылар берілген әріптен басталатын сөз жазады. Сөз таптары қайталанбауы тиіс.
Мұғалім:
Бәрекелді, ойын тапсыпмасын жақсы орындадыңдар. Бұл сайыс арқылы топтарыңның достығы анықталды.
Мен топқа бір сөздің алғашқы әріпін айтамын және сол сөзге сілтеу болатын, тіпті бір ұқсастығы бар сөз айтамын. Жасырылған сөз күнделікті өмірде де, мультфильмде де кездесе береді.
Әр дұрыс жауапқа 1 ұпайдан беріледі.
(слайд)
«Дауыстылар» және «Дауыссыздар» тобына:
«Б» - әрпі, оған сілтеу: «тәтті мұз» (балмұздақ)
«Д» - әрпі, оған сілтеу: «бұл не?» (Дымбілмес)
«М» - әрпі, оған сілтеу: «оқушы» (Мұғалім)
«Ш» - әрпі, оған сілтеу: «сарбаз» (Шекара)
«Д» - әрпі, оған сілтеу: «жау» (Дос)
«Т» - әрпі, оған сілтеу: «40 өтірік» (Тазша)
«А» - әрпі, оған сілтеу: «Же, шапаным» (Алдар көсе)
«Н» - әрпі, оған сілтеу: «Ер» (Намыс)
Мұғалім:
Әділқазылар алқазылар алқасына сөз берейік: (слайд )
«Мәтінді жина»
(слайд )
Мұғалім:
Бұл сайысқа әр топтан 3 ойыншы қатысады. Сіздерге сөйлем ретсіз
беріледі. Бұл сөйлемдерді ретімен қойып, берілген қағазға жапсыру
керек. Сонан соң топтың бір ойыншысы мәтінді оқып береді.
«Дауыстылар» тобына:
Шешендік сөз
Не тәтті?
Жиренше шешен бір күні жолда келе жатып алдына қарсы кездескен бір баладан:
Дүниеде бәрінен не тәтті, балам? – деп сұрайды.
Сонда бала:
Бал тәтті, - деген екен.
Ал жұмсақта не жұмсақ?
Мамық жұмсақ.
Қатты да не қатты?
Тас қатты.
Бұл баланың жауабын тыңдап тұрған екінші бала: “Осы сұрақтарыңызға мен жауап беріп көрейін, рұқсат етіңіз”,- деп өтінеді.
Ал, айта ғой, балам, не тәтті? - дейді Жиренше шешен.
Ананың сүті, - деп жауап беріпті бала.
Не жұмсақ?
Ананың қолы!
Ал енді не қатты? – деп сұрағанда:
Атаның жүрегі, - деген екен.
Шешен екінші баланың жауабына риза болып, батасын беріпті.
«Дауыссыздар» тобына:
Шешендік сөз
Азамат
Бірде Жиренше серіктерімен алыс жолдан келе жатады. Ауылына жақындағанда жолдастарының бірі:
Жиренше, үйіңде ұлың бар ма? – дегенде, ол:
Е, болғанда қандай! Жігіт болған азаматым бар, - дейді.
Осы кезде төрт жасар бала кісілердің алдынан жүгіріп шығады. Мұны көрген жолдастары:
Е, немерең де бар екен ғой, деседі. Сонда Жиренше тұрып:
Үлкені де осы, кішісі деосы, - депті. Мұнысына жолдастары:
Әй, Жиренше-ай, осыны да азаматым бар деп, әлдеқандай етіп айтасың-ау!-дейді көңілдері толмай.
Сол сәтте Жиренше қолындағы қамшысын жерге тастай салады да, ұлына “Алып бер” – депті. Ұлы еңкейіп қамшыны көтеріп әкесіне береді. Сонда шешен жанындағыларға қарап:
- Міне, азамат деген осы емес пе? Егер бұл балам болмаса қамшымда кім алып берер еді? – деген екен ...
Мұғалім:
Әр топтың 3 ойыншысы «Мәтінді жина» сайысын ойнап жатқанда,
қалған ойыншылар «Артығын тап» сайысына қатысады.
«Артығын тап»
(слайд)
Мұғалім:
Ойынның шарты былай: әр командаға 5 қатардан әр қатарда 5 сөзден
тұратын сөздер беріледі. Ойыншылар әр қатардан бір артық сөзді алып
тастауы керек және бұл сөздің неге артық деп тапқанын түсіндірулері
тиіс.
«Дауыстылар» тобына:
Артығын тап:
Бүгін, ертең, бүрсігүні, тоқсан, арғы күн.
Арыстан, мысық, аю, қоян, қасқыр.
Мм, см, кг, дм, км.
Отыр, тұр, айт, сөйле, аспан.
Шығыс, Отүстік, Шар, Батыс, Солтүстік.
«Дауыссыздар» тобына:
Артығын тап:
Садақ, мылтық, найза, алмұрт, қылыш.
Сәукеле, кітап, тақия, кимешек, шәлі.
Қызыл, сары, қара, мектеп, көк.
Жауын, бұршақ, ай, қар, шық.
Ақ, ақшылдау, аққала, аппақ, ақшыл.
Мұғалім:
Әділқазылар алқазылар алқасына сөз берейік: (слайд)
5.«Тапқырлар сайысы»
(слайд )
Мұғалім:
Әр топтан бір ойыншы шығып, ортаға қойылған сөзден басқа сөздер
құрайды. Бұған 2 минут уақыт беріліп, уақыт біткеннен кейін топтар
сөздерімен кезек-кезек айтысады.
Топтарға «ҚАЗАҚСТАН» деген сөзі қима-қағазға жазылып, ойыншылардың ортасына қойылады.
Мұғалім:
Қалған ойыншыларға «ДАМЫТУШЫЛЫҚ» деген сөз беріліп отыр.
Жазылатын сөздер бір бетке ғана жазылуы тиіс. Бұл тапсырманы
орындауға 2 минут уақыт беріледі. Уақыт аяқталған соң, орындаған
тапсырмаларын, әділқазылар тексеріп, оның қорытынды ұпайын өз
топтарына сәйкестендіреді.
«Сөз құра»
(слайд )
Мұғалім:
Ойынның шарты былай: қазір әр ойыншыға бір сөз жазылған беттер
тапсырылады. Бұл сөздерді тағы бір беттегі сөздермен қосып, басқа сөз
шығару керек. Қай топ жылдам орындап, сол сөзге түсінік берсе сол
жеңімпаз атанады.
ШАҢ, БАЛ, ТАС, ШЕК, ҚОС, ИТ, КӨК, МҮЙІЗ, ЖЕТІ, ЖЕЛ
