Просмотр содержимого документа
«Открытый урок Макагали Макатаев»
Ашық тәрбие сағаты:
Тақырыбы: «М.Мақатаев поэзиясына арналған әдеби-сазды кеш»
Мақсаты: М.Мақатаев жырларын өлең сүйер қауымға кеңінен насихаттау. Ақынның өлеңдерін мәнерлеп оқуға дағдыландыру, отаншылдыққа сүйіспеншілікке, қасиетті нарселерді қадір тұтуға тәрбиелеу. Ақынның парасатты поэзиясы арқылы адамгершілікке тәрбиелеу.
Көрнекілігі: акт залын безендіру, бейнероликтер, суреттер, пианино.
Барысы:
Кеш мемлекеттік әнұранмен басталды
Тәрбиешінің сөзі: Бүгін қазақтың ақиық ақыны, сонымен қатар қазақтың қара өлеңіне шекпен жауып қайтарған абыз, қарапайым да жұмбақ тағдыр иесі Мұқағали Мақатаев 83 жасқа толды. Мұқағали-ХХ ғасырдың санаулы саңлақтарының бірі.Оның поэзиясы-өзі өмір сүрген дәуірдің шындығы.Мұқағалидың өмірде бағы мен соры қатар жүрген ақын.Ақынның бағы-оның өлмес жыры, ойлаумен өлең өрудің теңдесі жоқ классикалық әлемдік биігіне көтерілгені,өтірік өлең жаза алмағаны. Ал соры-өз қоғамына, өз ортасына сыймай қасірет кешкені, тапқан-таянғаны өз отбасына жетпей өмірінің қиыншылықпен өткені, өлмес, теңдесіз жырды замандастарының дер кезінде бағалай қоймағаны.Бағаласын-бағаламасын, танысын-танымасын өзіне, өзінің қайталанбас ақындық тағдырына іштей қалай сенсе, ол өз жырының ертеңіне, әр өлеңінің болашағына, туған халқының жасампаздығына солай сенген.
Ары таза, жаны мөлдір, жүрегі отты, рухы асқақ жырлар мен кең тынысты, көркем дастандар-сөз жоқ, сол Сенімнің жемісі.
Бүгінгі поэзия кешіміз---
Алтынға мейлі толмай-ақ қойсын сандығым,
Ырзамын саған, Ырзамын саған тағдырым!-деп,
өз тағдырына ырза болып кеткен ғасыр ақыны атанған М.Мақатаевтың шығармашылығына арналады.
Шекпен жауып өзіне қайтарамын.» — деп жүрегінің түбінен қайнап шыққан асыл жырларымен, қалың көпшіліктің махаббатына бөленген Мұқағали Мақатаевтың мерейтойына арналған поэзия кешіне қош келдіңіздер.
2 жүргізуші: «Ақынның жұмбақ әлемі» (Ақынның өмірбаяны) Мұқағали Мақатаев 9 ақпанда 1931 жылы Алматы облысы Нарынқол ауданындағы Қарасаз ауданында дүниеге келген. Азан шақырып қойылған аты – Мұхамметқали. Әкесі қарапайым шаруашы, сушы, шалғышы болып жұмыс істеген. Мұқағали үйдің тұңғышы болған, оның артынан 1 қыз және 3 ұл туылған. Ақынның қарындасы мен алғашқы інісі ерте көз жұмған. Соңғыларының есімі – Тоқтарбай мен Көрпеш. Қазақ дәстүрі бойынша үйдің алғашқы баласы ата-әжесінен тәрбие алуы тиіс, сондықтан Мұқағали әжесі Тиынның қолында өсіп, анасын жеңгесіндей қабылдайды. Балалық шағы соғыспен қатар өткендіктен ақын тағдырдың ащы дәмін ерте татады. Болашақ ақын 10 жасында майданда жүрген әкесін сағынып, өлең шығарады.
Әкеміз бір әкеден жалғыз еді,
Судағы жаңа біткен жалбыз еді.
Мінеки, он ай болды хабары жоқ,
Біздағы әкемізге зармыз енді. Бұл өлең асқар таудай қорғаны болған әкеге деген жас жүректің өшпес, ыстық сағынышы болатын. Дарабоз ақын жыр табалдырығын осылайша аттаған еді.
Мұқағалидың әкесі 1941 жылы Калиниград майданында қаза табады. Орта мектепті бітірген соң ауылдың хатшысы болады. 1954-1962 жылдар
арасында қазақ радиосында диктор болды. 1962-1972 жылдар арасында «Социолистік Қазақстан», «Қазақ әдебиеті» газеттерінде, «Мәдениет және тұрмыс», «Жұлдыз» журналдарында бөлім меңгерушісі, 1972-1973 жылы Қазақстан жазушылар одағында әдеби кеңесшісі болып жұмыс істейді. Тұңғыш өлеңі 1948 жылы жарық көреді.
1 жүргізуші: Мұқағалидың өлеңдерінің тақырыбы Отан, туған жер, махаббат, достық жайлы болса, келесі бір тобына поэзия, өзі туралы өлеңдерін, емхана, тағдыр,өмір мен өлім туралы өлеңдерін топтастыруға болады.Міне, осындай өмірін өлеңге,өлеңін мәңгілік өнерге айналдырған дара талант иесінің шығармалары азаматтық, қоғамдық, әлеуметтік мәселелерді арқау ете отырып, адамдарды адалдыққа, сезім тазалығына, адамгершілікке, туған жерді қастерлеуге шақырады.Қазақ халқының бір ғана Абайы болса, Мұқағали да жалғыз.Сол шындықты шын жүректен түсінсек тек қана тарлан талант, жыр жампозы Мақатаев ұлт мақтанышы.Құдіретті ақынға көзі тірісінде көрсетілмеген құрметтің, берілмеген сый-сияпаттың орнын толтырудың бір жолы, бір жөнібар… ол ақынның қисапсыз рухани қазынасын қлт игілігіне асырып, халық арасында кеңінен насихаттау деп түсінеміз.
2 жүргізуші:
Өлеңнің құдіреті сізде екенін,
Білдім мен көңіл-құсқа іздетемін.
Артымда өнер қуған өрендер бар,
Деп артып кеткендейсің бізге сенім
Жырыңмен кеттің елді сусындатып,
Әр жанға ойлы өлеңнен жыр тыңдатып.
Сусындап жырларыңмен бүгін, міне
Бүкіл жас жатқа оқиды сусылдатып.
Кеште орындалатын өлеңдер мен әндер:
«Поэзия», «Өмір деген не десем», «Жастық шақ», «Жаным сен жасымағын», «Ғашықпын», «Өмір жайлы», «Сәби болғым келеді», «Шеше, сен бақыттысың», «Менің анкетам», «Құмған алған», «Сенің көзің», «Күй».
«Әуенді тап» ойыны. Көрермендермен ойын.
Қорытынды:
Тәрбиеші: Туған халқының арман-мақсатын терең түсінген, толғай жазған, сөйтіп, жанының жаршысы болған ақиық ақын Мұқағали Мақатаевтың екінші өмірі — мәңгілік ғұмыры енді басталып отыр. Өлмес өнері – өлеңмен жалпақ елінің жүрегіне жол тауып, бүкіл халықтың сүйіспеншілігіне бөленген ұлы перзентінің ұрпаққа ұран болған жырларын елі де ешқашан есінен шығармасы анық
Ақынның өміршіл өлеңі, артында қалған асыл мұрасы өмірдегі
қандай сыйға болса да лайық дейміз
Өмір жайлы, өзің жайлы, ел жайлы,
Әлі талай келер ұрпақ толғайды.
Туған күні тойланған шын ақынның, Өлген күні болған емес болмайды! —
дей отырып бүгінгі әдеби сазды кешімізді аяқтаймыз.
