Латын әліпбиі - тәуелсіз ел ретіндегі еркін таңдауымыз

Латын әліпбиі – тәуелсіз ел ретіндегі еркін таңдауымыз Темірбаева А. Д.

«Ұлттың сақталуына да, жоғалуына да себеп болатын нәрсенің ең қуаттысы – тілі »

Қазақ тіл білімінің негізін салушы –

Ахмет Байтұрсынұлы

«Төте жазу»

• 1929 жылға дейін Қазақстанда араб жазуы пайдаланылды.

• ХХ ғасырдың басында Ахмет Байтұрсынұлы ұсынысымен қазақ фонетикасының ерекшеліктері ескеріліп жасалған, араб графикасына негізделген «төте жазу» пайдаланылған.

• 1929 жылғы 7 тамызда латындандырылған жаңа әліпби – «Біртұтас түркі алфавитін» енгізу туралы қаулы қабылдады.

• Латын әліпбиінің негізінде жасалған жазу үлгісі 1929 жылдан 1940 жылға дейін қолданылды.

• 1940 жылғы 13 қарашада «Қазақ жазуын латындандырылған әліпбиден орыс графикасы негізіндегі жаңа әліпбиге көшіру туралы» заң қабылданды.

ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев:

«Қазақ тілін латын әрпіне көшіру – бұл ана тіліміздің жаһандық ғылым мен білімге кірігуін, рухани тұтастығын қамтамасыз ететін бірегей қадам», - деген еді.

Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың 2017 жылдың 12 сәуірінде халыққа жолдаған «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында:

«Біріншіден, қазақ тілін біртіндеп латын әліпбиіне көшіру жұмыстарын бастауымыз керек. Біз

бұл мәселеге неғұрлым дәйектілік қажеттігін терең түсініп, байыппен қарап келеміз және оған кірісуге Тәуелсіздік алғаннан бері мұқият дайындалдық».

Елбасымыз 2012 жылғы 14 желтоқсандағы «Қазақстан – 2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында:

«Біз 2025 жылдан бастап әліпбиімізді латын қарпіне, латын әліпбиіне көшіруге кірісуіміз керек. Балаларымыздың болашағы үшін осындай шешім қабылдауға тиіспіз және бұл әлеммен бірлесе түсуімізге , балаларымыздың ағылшын тілі мен интернет тілін жетік игеруіне, ең бастысы – қазақ тілін жаңғыртуға жағдай туғызады».

Латын әліпбиіне көшудің тиімділігі:

• Қазақ халқының ұлттық бірегейлігі қалыптасады;

• Әлемдік ақпарат кеңістігіне енуге мүмкіндік береді;

• Қазақстанда ақпараттық және коммуникациялық технологиялардың кеңінен таралуына мүмкіндік береді.

Латын әліпбиіне көшу

• ұлтымыздың санасын бұғаудан босатады

• түркі және жаһандық әлемімен ықпалдасуға

• ертеден қолданған әліпбиімізге қайта оралып

• ұлттық санамыздың қайта жаңғыруына жол ашады

• ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР: Назарбаев Н.Ә. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру / Егемен Қазақстан, 12 сәуір 2017 ж. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан-2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты. Қазақстан халқына Жолдауы / 14 желтоқсан 2012 ж. / http://www.akorda.kz/kz/official_documents/strategies_and_programs Қазақ әліпбиі / https://kk.wikipedia. Аналитический центр «Разумные решения» Латинизация алфавита. Узбекский опыт / http://analitika.оrg/Uzbekistan/uz-politics/606-20070519043222328.htmll. Закон Республики Узбекистан «О государственном языке Республики Узбекистан». Ташкент. - 1989. Русские в Азербайджане: без проблем, но с языком / http://news.bbc.co.uk/hi/russian/in_depth/newsid_6265000/6265714.stm. Қазақстан. Ұлттық энцклопедия / Бас ред. Б. Аяған. – Алматы. 2004 ж. – 238 б. Латын әліпбиі: рухани тәуелсіздік жолы / Қазақ үні, 11 сәуір 2017 ж. – 7 б.

• Источник: http://e-history.kz/kz/publications/view/3467
• © e-history.kz

Назарларыңызға рахмет!