?аза?ты? сыйлы та?амдары
Саба?ты? та?ырыбы: ?аза?ты? сыйлы та?амдары
1. О?ушыларды? белгілі бір т?сінікті ме?геруіне ?ол жеткізу; М?тін аясында ??гімелей білу.?з бетінше іздену ар?ылы ой тол?ау.
2. Ауызша-жазбаша с?здік ?орын дамыту, жа?а с?здерді игеру,?здігінен іздену ?абілеттерін дамыту; ?аза? тіліні? грамматикалы? ерекшеліктерін білу.
3. ?аза?ты? ?лтты? салт д?ст?рін, тарихын білуге, ??рметтеуге т?рбиелеу.Салауатты ?мір с?руге баулу.
Саба?ты? т?рі: жа?а саба?
О?ыту ?дістері: хабарлама-??гімелеу, суреттеу, т?сіндіру, ?ызы?тыру,к?рсету
О?у ?дістері: орындаушылы?, т?жірибе, ізденушілік, бірлесе отырып ма?сат?а жету.
К?рнекті ??ралдары: кесте, ?лестірмелер, суреттер.
П?наралы? байланыс: ?дебиет, орыс тілі, география
Саба?ты? этаптары мен ??рылымы
?йымдастыру кезе?і
С?лемдесу, т?гендеу, ?зірлеу. ?аза?стан Республикасыны? ?н?ранын орындау
Жа?а саба?
Кіріспе б?лім: ?ызы?тыру с?ті
-Балалар, ?аза? –?она?жай халы?. ?она? десе ішкен асын жерге ?оятын елміз. Дастар?анымызда ?лтты? та?амдарды? т?р-т?рлері болады. Кане, айты?даршы, ?андай ?лтты? та?амдарды біледі екенбіз?
О?ушылар ?лтты? та?ам т?рлерін атап шы?ады.
«?аза?ты? ?лтты? та?амдары» видеоролик к?рсетіледі.
Алдын-ала тапсырма берілген о?ушылар осы ролик бойынша ?р та?ам т?рлеріне сипаттама береді, с?ра?тар берілсе, ?з ж?мыстарын ?ор?ап шы?ады.
?аза?ты? ?лтты? та?амдары.
Асыл?ан ет (бешбарма?)
?аза? хал?ыны? басты та?амы. ?ой немесе сиыр, жыл?ы еті болсын су ??йыл?ан ?азан?а салынып пісіріледі. Піскен етті? майлы сорпасына, алдын ала ж??а жайылып ?ойыл?ан ?амыр салынады. Дайын бол?ан ?амыр таба??а т?сіріліп, кесектеп турал?ан ет салынып, ?стіне т?зды? ??йылады. Малды? басы, жамбасы сыйлы ?она?тар?а, ортан жілік жасы ?лкен кісіге, ??да?а, асы? жілік ??да?и?а, т?с к?йеуге, келінге, б?йрек, ??ла? балалар?а тартылады.
?азы
?азы майыны? ?алы?ды?ына байланысты кере ?азы, д??бек ?азы, шынта? ?азы, б?лт ?азы деп б?лінеді. Ішекке сыйма?анын телшік деп атайды. ?азыны к?біне ?ыс?а са?тайды. ?азы с?рленген сайын демді болады.
Ірімшік
С?тті ?йытып, суал?анша ?айнатады. ?айнауы жеткен ірімшік ?ызыл сары т?ске айналады. Содан кейін оны с?зіп, дорба?а салып, желге, к?нге ?ойып кептіреді.
Жент
?ыста ?атпайтын, жазда б?зылмайтын ?те демді та?ам. Негізі с?ктен жасалады. С?к жармалан?аннан кейін сары май, ?ант, ірімшік ?нта?ы, мейіз салынып араластырылады. Содан кейін ыдыс?а салынып, беті тегістеліп, сал?ын жерге шы?арылып ?ойылады. Шай дастарханыны? сені.
?ымыз
Бие с?тінен ашытып дайындайтын е? ?адірлі сусынны? бірі. ?ымызды? емдік, шипалы? ?асиеті ?те жо?ары. есіресе туберкулез ауруына шипалы.
Бауырса?
Ашы?ан ?амырдан о?таумен 1-1,5 см. ?алы?ды?та жайылып, к?лемі бірдей етіп кесіледі де ?ыздырыл?ан май?а ?уырылып дайындалады.
??рт
Сабада жиналып пісілген іркітті, майы алын?аннан кейін, ?лкен ?азан?а ??йып ?айната береді. Ебден ?оюлан?ан ??ртты ?ап?а ??йып суынан та?ы ??р?атады. Б?дан кейін ?олмен, белгілі бір ?алып?а келтіріп, ?олмен сы?палап ?реге жайып кептіреді. ??рт жа?сы ас, оны ?р т?рлі тама??а ?осады.
1-тапсырма: ?лтты? та?амдарды? атауларын пайдалана отырып с?з тіркестерін жазу. Мысалы: д?мді бешбарма?, ысты? бауырса? т.с.с.
2-тапсырма:Сынып екі топ?а б?лініп, бірі «?ымызды? пайдасы», екіншісі «Ш?бат-мы? ауру?а ем» та?ырыбында ша?ын эссе жазады.
3-тапсырма: Еттен(с?ттен, ?ннан, д?нді да?ылдан) жасалатын та?амдарды б?ліп-б?ліп жазу.
4-тапсырма: ?аза? хал?ыны? т?рт т?лік мал?а, ас?а байланысты тыйым с?здеріні? м?нін т?сіндіру.
Мысалы: Нанды тастама; Малды теппе; ?ойды? ?стіне отырма; Мал т?лдеп жат?анда-?аза? малын сый?а бермейді, сатпайды; Жа?а ту?ан ботаны к?рсетпеу; Ботасы бар ?йге ?ызыл байлау; ??ды??а т?кірме; Малды сабамау; Малды? алдынан ж?гіріп шы?пау; Буаз малды шошытпау; Дастар?аннан аттамау; Там?ты? бетін т?нде ашы? тастамау;
Жатты?у ж?мыстары
?орыту кезе?і
Саба?ты ?орытындылау:
-Б?гін не о?ып-?йрендік?
-?аза? хал?ыны? ?лтты? та?амдарына нелер жатады екен?
-Та?ам?а, т?рт т?лік мал?а ?атысты ?андай тыйым с?здерді ?йренді?дер?
-Саба?тан ал?ан ?серлері? ?андай?
?й тапсырмасын беру, рефлексия
Бізді? дастар?анда?ы ?лтты? та?амдар ?алай ?зірленеді? Та?ырыбына ой-тол?ау, ??гімелеу
Ба?алау
Біліміне сай ба?алау
