?аза?станда?ы экологиялы? апат айма?тары

Тәрбие сағатының тақырыбы: Қазақстандағы экологиялық апат аймақтары.

Мақсаты: Оқушыларға Қазақстандағы экологиялық апат аймақтары туралы білім қалыптастыру.

Барысы: 1.Ұйымдастыру.

2.Негізгі бөлім.

Республикамыздағы экологиялық апатты аймақтарға Семей полигоны,Арал теңізінің жағдайы,Каспий теңізінің ластануы,Батыс Қазақстан облысындағы Азғыр,Капустин Яр ядролық сынақ полигондары және Байқоңыр жатады.

Семей ядролық полигоны.Семейдегі полигон 1949 жылы құрылып,1989 жылға дейін әуеде,жер бетінде ядролық сынақтар жүргізілді.Ядролық сынақ негізінен полигонның Абай ауданына қарасты бөлігінде жүргізілген. Жер астындағы жарылысты қоса есептегенде 470 сынақ болған.

Ядролық полигон адамға,біріншіден,психологиялық тұрғыдан әсер етеді. Оны ғылым тілінде радиофобия деп атайды.Екіншіден,адамдардың денсаулығына әсер етеді.Полигон аймағында тұрған адамдарда қатерлі ісік аурулары,балалардың кемтар болып туылуы көптеп кездеседі.

Азғыр полигоны. Бұл полигонда 1979-1980 жылдары 17 жер асты жарылысы болған,сол себепті бұл ауданда демографиялық жағдай ауырлап кетті.Екінші полигон «Тайсойған» облыстың солтүстік-шығысында орналасқан.Онда Кеңес әскерінің ауыр және орташа зымырандарының сынақтары өткізілген.

Осындай мәселелер Байқоңыр маңайында да орын алуда.Қарағанды обылысының далалық жерлері зымыранның қалдықтарымен ластанып,ауаны,топырақты,суды ластауда.

Арал теңізінің экологиялық жағдайы. Бұрын теңіздің ауданы -1066км2,тереңдігі -30-60м болған. Арал теңізінің экологиялық апат аймағында қазір 4млн-ға жуық халық аса ауыр жағдайда тіршілік етіп жатыр.Соңғы 10 жылдың ішінде адамдардың,соның ішінде балалардың өлімі 20%-ға өсті.Жұқпалы аурулар,өкпе,қатерлі ісік ауруларымен ауыратын адам саны арта түсуде.Теңіздің кеуіп кеткен түбінен мыңдаған тонна тұз жел арқылы көтеріліп,бірнеше шақырымға таралады.Арал маңының ауыз тұрғындарының 3%-ы ғана су ретінде су құбырының суын пайдаланады.Қалғандары ластанған құдықтардың,өзендердің суын пайдалануға мәжбүр болып отыр.Сырдария өзенінің суы түрлі тыңайтқыштармен және өндіріс қалдықтарымен ластанғаны соншалық ,оны ішуге болмайды.Жер асты сулары да ластанған.

Каспий теңізінің экологиялық жағдайы. Соңғы жылдары су деңгейінің көтерілуіне байланысты Теңіздің экологиялық жағдайы нашарлап отыр.1977 жылдан бастап теңіз деңгейі көтеріліп,70 км жерді басып қалған.Негізінен теңіз суы мұнай өнімдерімен ластанып,онда тіршілік ететін құстарға,балықтарға кері әсер етуде.Сонымен қатар теңіз жағаларының тозуы техногендік процестерді жылдамдатып,аумақтың шөлге айналуына себепші болып отыр.

Шаған орта мектебі

Тақырыбы: Қазақстанның экологиялық апатты аймақтары.

Өткізген: Жармуханов А.Қ

2014-2015 оқу жылы