Ашы? саба? «Радиациялы? ж?не химиялы? барлау ж?не ба?ылау аспаптары»

Алғашқы әскери дайындық пәнінен практикум-семинарға арналған

Сабақтың тақырыбы: « Радиациялық және химиялық барлау және бақылау аспаптары».

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:

Оқушылардың радиациялық және химиялық аспаптардың құрылымын, қасиеттері мен арналуын, жұмыс принциптерін, аспаптарды күтіп ұстау және сақтау ережелері туралы білімдерін пысықтау.

Дамыту:

Оқушылардың ой-өрісін, іскерлігін, шығармашылық қаблетін және АӘД пәніне қызығушылығын арттыру.

Тәрбиелік:

Патриоттық сана-сезім қалыптастыру және әскери тәртіпке тәрбиелеу.

Сабақтың типі: меңгеру сабағы;

Сабақтың түрі: зерттеу сабақ.

Әдіс-тәсілдер: Жаңа оқыту технолногияны қолдану.

Керекті құрал-жабдықтар:

- ДП-5В – дозиметрлік аспабы; химиялық барылау әскери аспабы(ХБӘА); компьютер, проектор, суреттер, үлестірме карточкалар. .

Сабақтың жоспары:

1.Ұйымдастыру кезеңі;

Үй тапсырмасын қайталау;

3. Негізігі бөлім.

Жаңа тақырып.Зерттеу сабағы.
4.Қорытындылау. Бағалау.

Үйге тапсырма беру.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңі:- 10 мин.

1) Взвод командирдің рапорты.Сәлемдесу. Әнұранды орындау. Түгелдеу. Оқушылардың сыртқы киімдерін тексеру. Взводты екі топқа бөлу.

Үй тапсырмасын қайталау-6 мин

Бейнефильмдердің үзінділерімен жұмыс;

Санитарлық өндеу түрлері(Дегазация; дезактивация; дезинфекция).

Тірек сызбанұсқасымен жұмыс – оқушылар сызбанұсқа бойынша сипаттама береді.

Негізгі бөлімі- 30 мин.

Аспаптармен танысу-15 мин

Радиациялық (ДП-5В) және химиялық (ХБӘА) барлау, бақылау аспаптармен танысу.

Бес минөттан кейін аспаптармен алмасу. Оқушылар аспаптарды зерттейді.

Дәптермен жұмыс.

Презентация және түсіндіру бөлімі -10 мин

Мұғалім ДП-5В және ХБӘА аспаптардың құрылымымен, тағайындалуымен, жұмыс принциптерімен қосымша таңыстырады.

Мұғалім ренгенометр- радиометрін көрсетеді және аспаптың гамма – сәулелену бойынша әртүрлі заттардың радиоактивті зақымдануы гамма-радиация деңгейлерін өлшеуге арналғанын түсіндіреді. Гамма-сәулелену қуаты (радиация деңгейі) аспаптың тиісті белгісі орналасқан кеңістік нүктесі үшін миллирентгенмен немесе 1 сағаттағы рентгенмен анықталады. Бұған қоса, бета-сәулеленуді табу мүмкіндігі де болады.

Аспапты жұмысқа дайындау кезінде:

• кезектілікті сақтай отырып қоректендіру көзін қосу, ажыратып- қосқыш тұтқасын «Режим бақылау» жағдайына қою, бұл ретте аспап меңзері боялған секторда орнығуы тиіс;

• қоректендіру бөлігінің қақпағын жабу, қаптама белдікті тағу жіне аспапты кеудеге орнату, оған бас телефондарын қосу;

• детекторлау блогының экранын «К» жағдайына (контроль-бақылау) қою.

Қосымша диапазондар ажыратып-қосқыш тұтқасын х1000, х100, х10, х1, х0,1 қосымша диапазонына кезектестіре әкелу. Бұл ретте х1000, х100 қосымша диапазондарында меңзер ауытқымауы мүмкін, бірақ телефонда шықылдар естіледі және аспап меңзері тербелуі тиіс;

• экранды «Г» жағдайына қою, ұзартқыш тіректі белдікке бекіту.

Аспаптың барлық қосымша диапазондарда дыбыстық сигналдандыру болады.Есептеудің кепілдік берілетін ділдігін алу үшін қажетті аспап көрсетулерін белгілеу уақыты (қлшеу уақыты) 45 сек-тан аспайды.

Аспапты қоректендіру үш КБ-1 қоректендіру элементтерімен жүзеге асырылады. Межелікті жарықтандыру үшін тағы да бір осындай элемент пайдаланылады. Жинақталым қалыпты жағдайларда жаңа элементтерді пайдаланған кезде 55 сағ-тан кем емес уақыт ішінде үздіксіз жұмыс істеуге қаблетті.

Аспапта кернеуі 12 және 24 В тұрақты тоқтың бөгде қоректендіру көздерінен қоректендіруге мүмкіндік беретін көшпелі кернеу бөлгіш бар. Аспаптың массасы 3,2 кг-нан аспайды.

Алдымен ХБӘА-ның сыртқы бейнесін көрсету керек және оның ауада , жергілікті жерде, сондай-ақ техникада зарин, заман, иприттің, сондай-ақ ауада \/ газының, фосгеннің, дифосгеннің, көгерткіш қышқылы мен хлорцианның булары бар екендігін анықтауға арналғанын түсіндіру керек. Массасы – 2,2 кг-дай.

Аспап жинақталымына үш түрлі индикаторлық түтікшелер кіреді: заман, зарин мен

\/ газының бар екенің анықтауға арналған бір қызыл сақина мен қызыл нүкте; фосген, дифосген, көгерткіш қышқылы мен хлорцианның бар екендігін анықтауға арналған бір сары сақина. УЗ-ны анықтау кезінде қоршаған ауа температурасы төмен болса индикаторлық түтікшелерді қыздырғыштарда -10 град.С-тан + 15 С-қа дейін қыздыру қызметін атқарады. Температура +15 С-тан төмен болған кезде спиртке түтікшелерді қыздыру үшін; температура 0 С және одан төмен болған кезде заман үлгілі УЗ-ға түтікшелерді қыздыру үшін; индикаторлық түтікшелердегі ампулалардың құрамын еріту үшін пайдаланылады.

Екі-үш оқушыдан аспап құрылысын қалай меңгергенін сұрап тексереді.

Оқушылар жұмыстарын қорғайды -5 мин.

Венн диаграммасы.

Оқушыларға үлестеірме карточкаларды таратылады.

Қорытынды бөлім – 5 мин

Оқушылардың сұрақтарына жауап беру,

сабақты талдау, оқушыларды бағалау, үйге тапсырмасын беру.

Карточка №1.

Карточка № 2

Карточка № 3