Сыныптан тыс о?уды ?йымдастыру жолдары

Т?сінік хат

?зіні? биік, таза, рухани ?асиетімен кітап м?дениет пен руханиятты ?ор?ауда те?десі жо? ?ару болып табылады», - деп Елбасы Н. Назарбаев атап ?ткендей кітап – адамны? болмысын жан-жа?ты толы?тырып, ?анша жылдардан бері жина?талып келе жат?ан ??нды да танымды? деректерді ?рпа?тан ?рпа??а жеткізетін ?уатты да ба?алы д?ние. Т?рбиелік м?ні зор халы?ты? ауыз ?дебиетінен бастап, жан-жа?ты зерттеліп, халы? игілігіне айналып отыр?ан ?ылымны? бар саласын ?амтитын а?параттарды тек кітаптан аламыз. Ал, кітапхана ?рпа?тар ?мірге деген ?станымдарын ?алыптастыруда алдарына шамшыра? ететін адамзат а?ыл-ойыны? білім кендері кітаппен сырласатын рухани орда.

Бала тілін дамытуды? ?зекті бір саласы – сыныптан тыс о?у. Сыныптан тыс о?у ар?ылы бала ?зін ?орша?ан ортада ?андай о?и?алар болып ?ткендігін, не болуы м?мкін екендігін бай?айды, сезінеді. Шы?армаларда?ы кейіпкерлер іс-?рекетіне еліктейді, солардан ?лгі-?неге алады, д?ниетанымы ке?ейе т?седі. Осыдан бастап сыныптан тыс о?уды? ма?саты да ай?ындала т?седі. Ол балаларды ?з бетінше кітап о?у?а ?йретіп, со?ан деген ??штарлы?ын арттыру о?у-жазу?а ?йретуді жетілдіре т?су.

Міне,сонды?тан да кітапты? ат?арар ?ызметі орасан зор. Бас?аша с?збен айт?анда кітап – екінші ?стаз. Кітап о?у ар?ылы бала б?кіл ?леммен, онда жасаушы адамдармен, оларды? сан алуан ?иялымен ж?не армандарымен, мінез-??л?ы, жан сырымен танысады. Солардан та?ылым алады. Олай болса м??алім барлы? м?мкіншіліктерін, айла – т?сілдерін пайдалана отырып баланы кітап о?у?а ?ызы?тыру?а міндетті.

Сыныптан тыс о?уды ?йымдастыруда?ы басты да ?зекті ?рдіс – сыныпта ж?ргізілетін о?умен ты?ыз байланысты, я?ни соны? жал?асы сия?ты болуы керек. Б?л байланыстылы?ты ?зара жымдастыра ж?ргізу м??алімні? ?дістемелік шеберлігіне, ?абілетіне ?арай ?р т?рлі д?режеде ж?ргізіледі. Осыдан барып ?р м??алім сыныбы ?р ?илы д?режелі білім де?гейін ме?геретіндігі шы?ады.

Ба?дарлама ма?саты: О?ушыларды? кітап о?у?а деген ??марлы?ын ояту, о?у?а

ынтасын дамыту.

Ба?дарлама міндеттері:

Кітап о?у м?дениетін ?алыптастыру.
Рухани м?раларымызды насихаттау.
?р о?ушыны? жеке ерекшелігін білу ар?ылы оларды кітап о?у?а ?ызы?тыру.

?зектілігі:

О?ушыларды? с?здік ?орыны? ж?та?ды?ы
Кітап о?у?а ?ызы?ушылы?ыны? т?мендігі
Сыныптан тыс ?деби кітаптарды о?уды ?йымдастыруды? азды?ы

К?тілетін н?тиже:

О?ушыларды? кітап о?у?а ынта, ы?ыласы артады.
О?у да?дысы ?алыптасады.
О?ушылар кітаппен ?з беттерімен ж?мыс жасау?а ?йренеді.
Бос уа?ытын тиімді пайдаланады.
Шы?армашылы? ?абілеті, ой-?рісі дамиды, с?здік ?оры молаяды

Мазм?ны:

І. Кіріспе: Сыныптан тыс о?у туралы жалпы сипаттама

ІІ. Негізгі б?лім

2.1. Сыныптан тыс ж?мысты ж?ргізу т?рлері

2. 2. Сыныптан тыс ж?мысты ?йымдастыру ба?дарламасы

ІІІ. ?орытынды

І. Сыныптан тыс о?уды ?йымдастыруда?ы негізгі ма?сат – балаларды? кітап о?у?а деген ??марлы?тарын арттыру, ?лемдік ж?не ?лтты? м?дениетке тарту ар?ылы баланы дамыту ж?не оны? ?зін жетілдіруге к?мек к?рсету. ?рбір баланы? ішкі д?ниесін дамытып, шы?армашылы? ?абілеттерін т?рбиелеу, балалы? ша? ??ндылы?тарын насихаттап, ?лем туралы жан-жа?ты ж?не шынайы а?парат алуын ?амтамасыз етуге себепкер болу.

Кітапты? адам ?мірінде ат?аратын ?ызметі мол. Жа?сы кітап – адамны? а?ылшы ?стазы, адал досы, сырлас серігі. Сонды?тан да А. М. Горкий балалар?а: “Кітапты с?йі?дер! Ол сендерді? ?мірлері?ді же?ілдетеді. Ол сендерге адамды ж?не ?здері?ді ?адірлеуге ?йретеді. Ол а?ыл-ойы?ды, ж?регі?ді д?ниеге, адам?а деген махаббат сезіміне б?лейді”, - деп жаз?ан.

Олай болса сыныптан тыс о?у ж?мысын не??рлым ерте бастаса, со??рлым тиімді де жемісті болма?. Бас?аша айт?анда бала мектеп табалдыры?ын атта?аннан бастап сыныптан тыс ж?мыстары ж?ргізілуі тиіс. Себебі, сауат ашуды? ал?аш?ы кезінде балаларды? тілін, а?ыл-ойын дамыту ж?мыстары т?рлі-т?сті суреттерді, суретті кітаптарды к?рсету, м?нерлеп, дауыстап о?ып беру ар?ылы ж?ргізіледі.

Балалар ?дебиеті – балалар ?міріні? энциклопедиясы. Е? бастысы – балаларды? рухани м?дениетін байытып, ту?ан елі мен жерін с?юге, ата-анасын сыйлау, ?лкенге ??рмет к?рсету, имандылы??а т?рбиелеу.

2. 1.

Мектеп о?ушыларыны? жалпы ой-?рісін арттыру ?шін, к?ркем ?дебиетті саба? ?стінде ?ан о?ыту жеткіліксіз. Б?л міндетті ж?зеге асыруда сыныптан тыс о?уда ?йымдастыруды? ма?ызы зор. Сыныптан тыс о?у-мектеп ж?мысыны? е? ма?ызды саласыны? бірі.

О?ушыларды? сыныптан тыс о?уына е? алдымен жеке п?ннен саба? беретін м??алімдер басшылы? етеді, біра? о?ан ?арамастан сынып жетекшілері мен мектеп кітапханашылары да сыныптан тыс о?у?а басшылы? етуге тиіс. Ол ?шін сынып жетекшісі ?дебиет п?ні м??алімімен ?немі ??гімелесіп отыр?аны ж?н. М?ндай ??гімелесу сынып жетекшісіне о?ушыларды? кітап о?у?а ы?ыласын тере?ірек білуге к?мектеседі. ?йткені, о?ушыларды? б?рі бірдей кітапты белгілі т?ртіппен о?ымайды. Кейбіреуі ?з беттерінше ізденіп, кітаптарды та?дап о?у?а жатты??ан. Екінші біреулері ізденбей-а?, кездейсо? ?олына т?скен немесе м??алім ?сын?ан кітапты ?ана о?иды. Ал ?шіншілері, о?улы?тан бас?а еште?е о?ымайды.

Сонды?тан сынып жетекшісіні? алдында т?р?ан міндет-?р о?ушыны? жеке ерекшелігін білу ар?ылы оларды? барлы?ын да кітап о?у?а ?ызы?тыру. О?ыл?ан кітаптар жайында ??гімелесу барысында сынып жетекшісі тек о?ушыларды? кітапты аз немесе к?п о?ы?анды?ын ?ана біліп ?оймайды, сонымен ?атар не о?у ж?не ?алай о?у керек екендігі туралы о?у жылыны? бас кезінде олар?а ке?ес береді.

О?ушыларды? демалыс кезінде о?ы?ан кітаптарыны? авторыны? атын, авторын? ?здеріне ?на?ан жерін жазып алцуды тапсыр?ан д?рыс. Сонымен бірге м??алімні? саба? бастал?анда о?ы?ан кітаптарын, одан не т?сінгендерін с?райтынды?ы туралы да балалар?а ескерту ?ажет.

Демалыс кезіндегі тапсырмалар: о?ушыларды? назарын кітап?а аудару, олар?а ой салу, ?сер ету ма?сатымен ?ызы?ты ?йымдастыру, тіпті, б?рын кітапты о?уды ?ната ?оймайтын балаларды? ?здері де кітап?а бет б?рады деп ойлаймын. О?ушыларды? демалыс кезінде о?ы?ан кітаптарыны? ішінде олар?а ?андай кітапты? ?на?анды?ын ж?не ?алай ?сер еткендігін білу ?дістеріні? бірі - сыныпта шы?арма жаздыру. Шы?армаларды? та?ырыбы шамамен мынадай бол?аны ж?н: «Мені? демалыста о?ы?ан ?ызы?ты кітаптарым», «Мені? с?йікті ертегім», «Мені? с?йікті жазушым», «Мені? Отаным».

Шы?арманы жазар алдында сынып жетекшісі та?ырыпты? мазм?нын ашып ж?не оны ?алай жазу туралы ??гіме ?ткізеді.

Сынып жетекшісі п?н м??алімдерімен бірлесе отырып, алда?ы о?у жылында сыныптан тыс о?итын кітаптарды? тізімін жасау?а болады. Ол сыныпты? к?рнекі жеріне ілініп,баспадан шы??ан жа?а кітаптармен толы?тырып отыр?аны ж?н. Сыныпта сынып б?рышы ?йымдастырылып, онда мектеп кітапханасынан кітап алып пайдалану ж?не оны о?у ережесі ілініп ?ойылу керек. Ол ережелері мыналар:

1. ?олы?а т?скені? б?рін о?и берме, ондай о?у пайда бермейді.

2. Не о?итынны? ж?нінде кітапхана ?ызметкерлермен а?ылдас.

3. Кітапханада ?андай кітаптар бар екенін біл. Кітап к?рмесіне к??іл

аудар.

4. Кітапты м??ият ая?ына дейін о?ып шы?.

5. Кітапты? атын,авторын,мазм?нын есте са?та.

6. Кітапхана ?ызметкеріне о?ы?ан кітабы?нан ал?ан ?сері?ді: не ?найды,

не ?намайды?

7. Кітапты таза ?ста, сыртын ?аптап ал,беттерін жыртпа, шетін б?ктеме.

8. Ал?ан кітабы?ды кітапхана?а уа?ытымен тапсыр, оны бас?аларды? да

о?итынын ?мытпа.

О?ушыларды кітаппен ?з беттерімен ж?мыс істеуге ?йрету ?шін, сынып жетекшісі олар?а ж?мысты? мынадай т?рлерін ?сыну

?а болады:

1. О?ушыларды? аннотация д?птері болуы керек. О?ан кітапты? авторы,

кітапты? аты, басты кейіпкерлері, не ?йренгені, баста?ан ж?не ая?та?ан уа?ыты жазылады.

2. О?ы?ан кітабы туралы пікір жазу.

Пікір жазу жоспары шамамен мынадай болуы керек:

а) кітапта ?андай о?и?а суреттеледі ?ыс?а т?рде мазм?нын айту.

?) о?и?аны? ?ызы?ты жерлерін атап к?рсету.

б) кітапта?ы жа?ымды ж?не жа?ымсыз кейіпкерлер.

в) кітап ж?ніндегі ?зіні? пікірі, ал?ан ?сері.

Б?л сия?ты жазба ж?мысы о?ушыларды о?ы?ан шы?армаларында?ы кейіпкерлерді? мінез-??лы?,і с-?рекеттерімен к??іл ?оя танысып, оларды салыстыра білуге, осы жайында аз да болса ?з к?з?арастарын айту?а ?йретеді.

?деби альбом жасау. О?ушыларды? жас ерекшеліктеріне ?арай кітаппен ж?мыс істеуді? формалары ?р т?рлі болады, мысалы, олар?а жеке-жеке тапсырма беріп, к?лемі ша?ын шы?армаларды бірлесіп о?уды ?йымдастыру, дауыстап о?у, кітап туралы ??гіме ?ткізу, кітапты бірлесіп тал?ылау, ?дебиет кеші мен о?ушылар конференциясын ?ткізу т.б. сыныптан тыс ж?мыстар ?йымдастыру.

2. 2. Сыныптан тыс о?уды ?йымдастыруды? ба?дарламасы

Р/с

Ат?арылатын ж?мыс

Т?рі

Мерзімі

Аннотация д?птер арнату

Кітап о?у ережесімен таныстыру

Жеке

?ырк?йек

Балалар ?дебиетіне саяхат

Пікірлесу

?азан

Шы?арма жаздыру

Шы?армашылы? ж?мыс

?араша

“Біз «Бала биді» о?имыз»

Тренинг

Желто?сан

«Мені? с?йікті кейіпкерім»

Сахналы? ?ойылым

?а?тар

“Ту?ан ?лкем – ?андай к?ркем”

М?нерлеп о?у сайысы

А?пан

“Кітап – а?ылшы досы?”

Т?рбие са?аты

Наурыз

?.Т?жібаев атында?ы облысты? ?мбебап ?ылыми кітапханасына саяхат

Саяхат

С?уір

“Досы?а кітап сыйла”

Акция

Мамыр

«?здік о?ырман»

Сайыс

Мамыр

ІІІ. О?ыту барысында о?ушыларды? сыныпта ал?ан білімін дамытып, оны ары ?арай жетілдіруде сыныптан тыс ж?мыстарды? ма?ызы зор. Сыныптан тыс ж?мыстарды? о?ушыларды? белсенділігін арттыруда, ?зіндік к?з?арасыны? ?алыптасуында, білімін жетілдіруде бірден – бір ма?ызды т?рбие ??рамы екендігін к?реміз.

Сыныптан тыс ж?мыстарды д?рыс ?йымдастыр?ан жа?дайда о?ушылар бойында ?йымдастырушылы?, белсенділік дамиды. Ба?алы моральды? ?асиеттер ?алыптасады. Белсенді ?мір с?ру негізі салынады. Сыныптан тыс ж?мыстар о?ушыларды? шы?армашылы? ойын дамытып, ?зіндік іздену ж?мыстарына баулиды. Осы?ан орай о?ушы ба?дарламада белгіленген білімді игеріп ?ана ?оймай, жан – жа?ты ізденіп, ой - ?рісін дамытады. Сыныптан тыс о?ыту о?у мен т?рбие саласында?ы барлы? ж?мыстарды ?рі дамытып, жал?астыру ма?сатын к?здейді. Оны ж?зеге асыру жолында м??алім е? озы? ?дістерді та?дап алып, оны іс ж?зінде пайдалана білуі ?ажет. Б?л шараларды? б?рі м??алімнен к?п ізденісті к?теді. ?орыта келгенде, сыныптан тыс о?ытуды ж?йелі т?рде та?дап ал?анда, адам т?рбиесіне айтарлы?тай ?лес ?оса алады.

Пайдаланыл?ан ?дебиеттер:

1. Ас?арбаева А. Сыныптан тыс о?у. Алматы, 1992.
2. Ж?мажанова Т. Сыныптан тыс о?у барысында тіл дамыту. Алматы, 1992.
3. ?уанышева Т. ?дебиетке байланысты сыныптан тыс ж?мыстар. Алматы, 1974.
4. ?ожахметова Х. М?нерлеп о?у. Алматы, 1982.

5. «Бастауыш мектеп» 8-9, 2007ж.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Сыныптан тыс о?уды ?йымдастыру жолдары»

Шиелі ауданы № 142 орта мектеп

Сыныптан тыс оқуды

ұйымдастыру

жолдары

Түсінік хат

Өзінің биік, таза, рухани қасиетімен кітап мәдениет пен руханиятты қорғауда теңдесі жоқ қару болып табылады», - деп Елбасы Н. Назарбаев атап өткендей кітап – адамның болмысын жан-жақты толықтырып, қанша жылдардан бері жинақталып келе жатқан құнды да танымдық деректерді ұрпақтан ұрпаққа жеткізетін қуатты да бағалы дүние. Тәрбиелік мәні зор халықтың ауыз әдебиетінен бастап, жан-жақты зерттеліп, халық игілігіне айналып отырған ғылымның бар саласын қамтитын ақпараттарды тек кітаптан аламыз. Ал, кітапхана ұрпақтар өмірге деген ұстанымдарын қалыптастыруда алдарына шамшырақ ететін адамзат ақыл-ойының білім кендері кітаппен сырласатын рухани орда.

Бала тілін дамытудың өзекті бір саласы – сыныптан тыс оқу. Сыныптан тыс оқу арқылы бала өзін қоршаған ортада қандай оқиғалар болып өткендігін, не болуы мүмкін екендігін байқайды, сезінеді. Шығармалардағы кейіпкерлер іс-әрекетіне еліктейді, солардан үлгі-өнеге алады, дүниетанымы кеңейе түседі. Осыдан бастап сыныптан тыс оқудың мақсаты да айқындала түседі. Ол балаларды өз бетінше кітап оқуға үйретіп, соған деген құштарлығын арттыру оқу-жазуға үйретуді жетілдіре түсу.

Міне,сондықтан да кітаптың атқарар қызметі орасан зор. Басқаша сөзбен айтқанда кітап – екінші ұстаз. Кітап оқу арқылы бала бүкіл әлеммен, онда жасаушы адамдармен, олардың сан алуан қиялымен және армандарымен, мінез-құлқы, жан сырымен танысады. Солардан тағылым алады. Олай болса мұғалім барлық мүмкіншіліктерін, айла – тәсілдерін пайдалана отырып баланы кітап оқуға қызықтыруға міндетті.

Сыныптан тыс оқуды ұйымдастырудағы басты да өзекті үрдіс – сыныпта жүргізілетін оқумен тығыз байланысты, яғни соның жалғасы сияқты болуы керек. Бұл байланыстылықты өзара жымдастыра жүргізу мұғалімнің әдістемелік шеберлігіне, қабілетіне қарай әр түрлі дәрежеде жүргізіледі. Осыдан барып әр мұғалім сыныбы әр қилы дәрежелі білім деңгейін меңгеретіндігі шығады.

Бағдарлама мақсаты: Оқушылардың кітап оқуға деген құмарлығын ояту, оқуға

ынтасын дамыту.

Бағдарлама міндеттері:

Кітап оқу мәдениетін қалыптастыру.
Рухани мұраларымызды насихаттау.
Әр оқушының жеке ерекшелігін білу арқылы оларды кітап оқуға қызықтыру.

Өзектілігі:

Оқушылардың сөздік қорының жұтаңдығы
Кітап оқуға қызығушылығының төмендігі
Сыныптан тыс әдеби кітаптарды оқуды ұйымдастырудың аздығы

Күтілетін нәтиже:

Оқушылардың кітап оқуға ынта, ықыласы артады.
Оқу дағдысы қалыптасады.
Оқушылар кітаппен өз беттерімен жұмыс жасауға үйренеді.
Бос уақытын тиімді пайдаланады.
Шығармашылық қабілеті, ой-өрісі дамиды, сөздік қоры молаяды

Мазмұны:

І. Кіріспе: Сыныптан тыс оқу туралы жалпы сипаттама

ІІ. Негізгі бөлім

2.1. Сыныптан тыс жұмысты жүргізу түрлері

2. 2. Сыныптан тыс жұмысты ұйымдастыру бағдарламасы

ІІІ. Қорытынды

І. Сыныптан тыс оқуды ұйымдастырудағы негізгі мақсат – балалардың кітап оқуға деген құмарлықтарын арттыру, әлемдік және ұлттық мәдениетке тарту арқылы баланы дамыту және оның өзін жетілдіруге көмек көрсету. Әрбір баланың ішкі дүниесін дамытып, шығармашылық қабілеттерін тәрбиелеу, балалық шақ құндылықтарын насихаттап, әлем туралы жан-жақты және шынайы ақпарат алуын қамтамасыз етуге себепкер болу.

Кітаптың адам өмірінде атқаратын қызметі мол. Жақсы кітап – адамның ақылшы ұстазы, адал досы, сырлас серігі. Сондықтан да А. М. Горкий балаларға: “Кітапты сүйіңдер! Ол сендердің өмірлеріңді жеңілдетеді. Ол сендерге адамды және өздеріңді қадірлеуге үйретеді. Ол ақыл-ойыңды, жүрегіңді дүниеге, адамға деген махаббат сезіміне бөлейді”, - деп жазған.

Олай болса сыныптан тыс оқу жұмысын неғұрлым ерте бастаса, соғұрлым тиімді де жемісті болмақ. Басқаша айтқанда бала мектеп табалдырығын аттағаннан бастап сыныптан тыс жұмыстары жүргізілуі тиіс. Себебі, сауат ашудың алғашқы кезінде балалардың тілін, ақыл-ойын дамыту жұмыстары түрлі-түсті суреттерді, суретті кітаптарды көрсету, мәнерлеп, дауыстап оқып беру арқылы жүргізіледі.

Балалар әдебиеті – балалар өмірінің энциклопедиясы. Ең бастысы – балалардың рухани мәдениетін байытып, туған елі мен жерін сүюге, ата-анасын сыйлау, үлкенге құрмет көрсету, имандылыққа тәрбиелеу.

2. 1.

Мектеп оқушыларының жалпы ой-өрісін арттыру үшін, көркем әдебиетті сабақ үстінде ған оқыту жеткіліксіз. Бұл міндетті жүзеге асыруда сыныптан тыс оқуда ұйымдастырудың маңызы зор. Сыныптан тыс оқу-мектеп жұмысының ең маңызды саласының бірі.

Оқушылардың сыныптан тыс оқуына ең алдымен жеке пәннен сабақ беретін мұғалімдер басшылық етеді, бірақ оған қарамастан сынып жетекшілері мен мектеп кітапханашылары да сыныптан тыс оқуға басшылық етуге тиіс. Ол үшін сынып жетекшісі әдебиет пәні мұғалімімен үнемі әңгімелесіп отырғаны жөн. Мұндай әңгімелесу сынып жетекшісіне оқушылардың кітап оқуға ықыласын тереңірек білуге көмектеседі. Өйткені, оқушылардың бәрі бірдей кітапты белгілі тәртіппен оқымайды. Кейбіреуі өз беттерінше ізденіп, кітаптарды таңдап оқуға жаттыққан. Екінші біреулері ізденбей-ақ, кездейсоқ қолына түскен немесе мұғалім ұсынған кітапты ғана оқиды. Ал үшіншілері, оқулықтан басқа ештеңе оқымайды.

Сондықтан сынып жетекшісінің алдында тұрған міндет-әр оқушының жеке ерекшелігін білу арқылы олардың барлығын да кітап оқуға қызықтыру. Оқылған кітаптар жайында әңгімелесу барысында сынып жетекшісі тек оқушылардың кітапты аз немесе көп оқығандығын ғана біліп қоймайды, сонымен қатар не оқу және қалай оқу керек екендігі туралы оқу жылының бас кезінде оларға кеңес береді.

Оқушылардың демалыс кезінде оқыған кітаптарының авторының атын, авторынғ өздеріне ұнаған жерін жазып алцуды тапсырған дұрыс. Сонымен бірге мұғалімнің сабақ басталғанда оқыған кітаптарын, одан не түсінгендерін сұрайтындығы туралы да балаларға ескерту қажет.

Демалыс кезіндегі тапсырмалар: оқушылардың назарын кітапқа аудару, оларға ой салу, әсер ету мақсатымен қызықты ұйымдастыру, тіпті, бұрын кітапты оқуды ұната қоймайтын балалардың өздері де кітапқа бет бұрады деп ойлаймын. Оқушылардың демалыс кезінде оқыған кітаптарының ішінде оларға қандай кітаптың ұнағандығын және қалай әсер еткендігін білу әдістерінің бірі - сыныпта шығарма жаздыру. Шығармалардың тақырыбы шамамен мынадай болғаны жөн: «Менің демалыста оқыған қызықты кітаптарым», «Менің сүйікті ертегім», «Менің сүйікті жазушым», «Менің Отаным».

Шығарманы жазар алдында сынып жетекшісі тақырыптың мазмұнын ашып және оны қалай жазу туралы әңгіме өткізеді.

Сынып жетекшісі пән мұғалімдерімен бірлесе отырып, алдағы оқу жылында сыныптан тыс оқитын кітаптардың тізімін жасауға болады. Ол сыныптың көрнекі жеріне ілініп,баспадан шыққан жаңа кітаптармен толықтырып отырғаны жөн. Сыныпта сынып бұрышы ұйымдастырылып, онда мектеп кітапханасынан кітап алып пайдалану және оны оқу ережесі ілініп қойылу керек. Ол ережелері мыналар:

1. Қолыңа түскенің бәрін оқи берме, ондай оқу пайда бермейді.

2. Не оқитынның жөнінде кітапхана қызметкерлермен ақылдас.

3. Кітапханада қандай кітаптар бар екенін біл. Кітап көрмесіне көңіл

аудар.

4. Кітапты мұқият аяғына дейін оқып шық.

5. Кітаптың атын,авторын ,мазмұнын есте сақта.

6. Кітапхана қызметкеріне оқыған кітабыңнан алған әсеріңді: не ұнайды,

не ұнамайды?

7. Кітапты таза ұста, сыртын қаптап ал,беттерін жыртпа, шетін бүктеме.

8. Алған кітабыңды кітапханаға уақытымен тапсыр, оны басқалардың да

оқитынын ұмытпа.

Оқушыларды кітаппен өз беттерімен жұмыс істеуге үйрету үшін, сынып жетекшісі оларға жұмыстың мынадай түрлерін ұсыну

ға болады:

Оқушылардың аннотация дәптері болуы керек. Оған кітаптың авторы,

кітаптың аты, басты кейіпкерлері, не үйренгені, бастаған және аяқтаған уақыты жазылады.

Оқыған кітабы туралы пікір жазу.

Пікір жазу жоспары шамамен мынадай болуы керек:

а) кітапта қандай оқиға суреттеледі қысқа түрде мазмұнын айту.

ә) оқиғаның қызықты жерлерін атап көрсету.

б) кітаптағы жағымды және жағымсыз кейіпкерлер.

в) кітап жөніндегі өзінің пікірі, алған әсері.

Бұл сияқты жазба жұмысы оқушыларды оқыған шығармаларындағы кейіпкерлердің мінез-құлық,і с-әрекеттерімен көңіл қоя танысып, оларды салыстыра білуге, осы жайында аз да болса өз көзқарастарын айтуға үйретеді.

Әдеби альбом жасау. Оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай кітаппен жұмыс істеудің формалары әр түрлі болады, мысалы, оларға жеке-жеке тапсырма беріп, көлемі шағын шығармаларды бірлесіп оқуды ұйымдастыру, дауыстап оқу, кітап туралы әңгіме өткізу, кітапты бірлесіп талқылау, әдебиет кеші мен оқушылар конференциясын өткізу т.б. сыныптан тыс жұмыстар ұйымдастыру.

2. 2. Сыныптан тыс оқуды ұйымдастырудың бағдарламасы

Р/с	Атқарылатын жұмыс	Түрі	Мерзімі
1	Аннотация дәптер арнату Кітап оқу ережесімен таныстыру	Жеке	Қыркүйек
2	Балалар әдебиетіне саяхат	Пікірлесу	Қазан
3	Шығарма жаздыру	Шығармашылық жұмыс	Қараша
4	“Біз «Бала биді» оқимыз»	Тренинг	Желтоқсан
5	«Менің сүйікті кейіпкерім»	Сахналық қойылым	Қаңтар
6	“Туған өлкем – қандай көркем”	Мәнерлеп оқу сайысы	Ақпан
7	“Кітап – ақылшы досың”	Тәрбие сағаты	Наурыз
8	Ә.Тәжібаев атындағы облыстық әмбебап ғылыми кітапханасына саяхат	Саяхат	Сәуір
9	“Досыңа кітап сыйла”	Акция	Мамыр
10	«Үздік оқырман»	Сайыс	Мамыр

ІІІ. Оқыту барысында оқушылардың сыныпта алған білімін дамытып, оны ары қарай жетілдіруде сыныптан тыс жұмыстардың маңызы зор. Сыныптан тыс жұмыстардың оқушылардың белсенділігін арттыруда, өзіндік көзқарасының қалыптасуында, білімін жетілдіруде бірден – бір маңызды тәрбие құрамы екендігін көреміз.

Сыныптан тыс жұмыстарды дұрыс ұйымдастырған жағдайда оқушылар бойында ұйымдастырушылық, белсенділік дамиды. Бағалы моральдық қасиеттер қалыптасады. Белсенді өмір сүру негізі салынады. Сыныптан тыс жұмыстар оқушылардың шығармашылық ойын дамытып, өзіндік іздену жұмыстарына баулиды. Осыған орай оқушы бағдарламада белгіленген білімді игеріп қана қоймай, жан – жақты ізденіп, ой - өрісін дамытады. Сыныптан тыс оқыту оқу мен тәрбие саласындағы барлық жұмыстарды әрі дамытып, жалғастыру мақсатын көздейді. Оны жүзеге асыру жолында мұғалім ең озық әдістерді таңдап алып, оны іс жүзінде пайдалана білуі қажет. Бұл шаралардың бәрі мұғалімнен көп ізденісті күтеді. Қорыта келгенде, сыныптан тыс оқытуды жүйелі түрде таңдап алғанда, адам тәрбиесіне айтарлықтай үлес қоса алады.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Асқарбаева А. Сыныптан тыс оқу. Алматы, 1992.
2. Жұмажанова Т. Сыныптан тыс оқу барысында тіл дамыту. Алматы, 1992.
3. Қуанышева Т. Әдебиетке байланысты сыныптан тыс жұмыстар. Алматы, 1974.
4. Қожахметова Х. Мәнерлеп оқу. Алматы, 1982.

5. «Бастауыш мектеп» 8-9, 2007ж.