Семинар Та?ырыбы: "Ертегілер еліне саяхат"

1. Ертегі кейіпкерлері туралы білімдерін ке?ейту, ойлау, ?айта жа??ыртып еске т?сіру ар?ылы ?иялдай білуге ?йрету.
2. Балаларды? логикалы? ?абілетін, танымын дамыту. Зейінін, а?ыл - ой белсенділігін арттыру, тез ойлау?а, жылдам есептеуге ?ызы?ушылы?ын ояту.
3. Елімізді? болаша? ?рпа?ын біліммен сусында?ан, тап?ырлы?ымен тамсандыратын салауатты, саналы етіп т?рбиелеу.

Ертегілер ауыз ?дебиетіні? е? к?не жанрына жатады. б?ларда к?бінесе ?мірде сирек кездесетін немесе м?лде кездеспейтін, ойдан шы?арыл?ан о?и?алар баяндалады. Ол ауызша айтылып, ел есінде ?асырлар бойы са?талып, ?рпа?тан – ?рпа??а ауысып бізді? д?уірімізге жеткен. ?р кезе?де ертегі айтушылар ?з жандарынан ертегі мазм?нына жа?а о?и?алар ?ос?ан. С?йтіп ол ?немі жа?арып, толы?тырылып, жетілдіріліп отыр?ан.
Халы? ерте кезде - а? ?р?ашан з?лымды?ты ?ділеттік же?еді, адам таби?атты? асау сырларын біліп, ?олдана алатын болады деп сенген. Жа?сы ?мірді а?са?ан ?ашы?тар?а тез жетуді, ?ажап к?шті болуды, к?кке ?шуды, жер асатына т?сіп, асыл ?азынасын алып, пайдалануды арманда?ан. Соны? б?рі ертегілерге ар?ау бол?ан. Сонды?тан да ертегілерде халы? ?иялы, арманы, даналы?ы ?асырлар бойы жина?тал?ан ?мір т?жірибесі бар. Ертегілерді? ?ш т?рі бар. Олар:
1. Хайуанаттар туралы ертегілер
2. ?иял – ?ажайып ертегілер
3. Шыншыл ертегілер

Хайуанаттар туралы ертегідегі негізгі кейіпкерлер а?, ??с, ?й жануарлары болады. Алайда олар адам?а т?н ?асиеттер иесі болып суреттеледі де, сол ар?ылы с?м, ?иянатшыл, д?рекі, ?у мінез ??лы?тар ?шкереленеді, е?бекс?йгіштікті, батылды?ты, адалды?ты с?йсіне ??гімелейді.
Ал ?иял – ?ажайып ертегілерде ер ж?рек, батыр адамдарды? басынан кешкен сан алуан ерлік о?и?алар баяндалады. Олар жеті басты д?умен, жалмауызбен, небір ??быжы?тармен к?рес ?стінде бар асыл ?асиеттерімен к?рінеді. Олар к?кке ?шады, жер астына т?седі, те?іздерден ?теді, азабы мол ?ажайып о?и?аларды а?ыл, айла – т?сілін асырып, же?іп отырады. Осы жолда олар?а Желая?, Таусо?ар, Са???ла?, Самр?? ??с, ?арлы?аш сия?ты ізгі ниетті жандар болысады, а?ылды ат, алып ??стар ж?рдемдеседі.

Ертеде бір Шал мен Кемпір болыпты. Кемпір бір к?ні ?айма??а нан илеп, оны май?а ?уырып бауырса? пісіріпті. Оны терезені? алдына суытып ?ойыпты.

Бауырса? суып т?рып т?рып, бір кезде домалай ж?неледі. Домалап келіп терезе алдында?ы орынды??а, орынды?тан еденге, еденнен д?лізге, д?лізден аула?а, ауладан сырт?а, одан ?рі, одан ?рі домалай береді, домалай береді.

Бір кезде о?ан ?оян жолы?ып:

- Бауырса?, Бауырса?! Мен сені жеймін! – дейді.

- ?оян, сен мені жеме. Мен са?ан ?ле? айтып беремін: «Мені? атым Бауырса?, Бауырса?! ?айма??а иленгем, май?а пісірілгем, терезеде суы?ам. ?статпай кеттім Атама, ?статпай кеттім ?жеме. ?статпаймын ?оян са?ан да!».

Содан Бауырса? ?ара жолмен домалап кете барады. О?ан ?ас?ыр кездесіп, оны? да жегісі келеді.

Бауырса? ?зіні? ?нін ?ас?ыр?а айтып беріп, одан ?рі домалай береді.

Бір кезде Аю жолы?ады:

- Бауырса?, Бауырса?! Мен сені жеймін! – дейді ол.

- Сендей майтабан?а мені жеу ?айда? ?статпай кеттім Атама, ?статпай кеттім ?жеме, ?оян менен ?ас?ыр?а ?статпа?ам ендеше.

- Ал сендей ?статпаймын м?лде де!

С?йтіп домалай ж?неледі. Аю тек к?зімен шы?арып салады.

Бауырса? домала?аннан домалап келе жатса о?ан Т?лкі жолы?ады:

- Бауырса?, Бауырса?, ?айдан домалап барасы?? - дейді ол.

- Жолмен домалап барамын.

- Бауырса?, Бауырса?, ма?ан ?ле? айтып берші!.

- Содан Бауырса?: «Мені? атым Бауырса?, Бауырса?! ?айма??а иленгем, май?а пісірілгем, терезеде суы?ам. ?статпай кеттім Атама, ?статпай кеттім ?жеме. ?статпай кеттім ?оян менен ?ас?ыр?а. ?статпай кеттім Аю?а, ?статпаймын са?ан м?лде де!» деп ?ле?ін айтып береді.

Т?лкі о?ан:

- ?ні? ?те жа?сы екен. Біра? ж?нді ести алмай т?р?аным. Бауырса?, сен мені? т?мсы?ыма шы? та, ?ні?ді та?ы бір рет ?аттыра? айтшы, - дейді.

Бауырса? Т?лкіні? т?мсы?ына домалап шы?ып алып бар даусымен ?нін айтады. Сол кезде Т?лкі ?стап алады. - Т?лкі, сен мені жеп ?айтесі?! – дейді Бауырса?. Ж?р одан да біздікіне, Атам мен ?жеме барайы?. Олар сені той?ызады.

Т?лкі келіседі. Жолшыбай ?здерімен бірге ?оян, ?ас?ыр мен Аюды ертіп алады. Олар келсе ?жесі к?п ?аусырма пісіріп ?ойыпты. ?оян?а орамжапыра? сал?ан, ?ас?ыр мен Т?лкіге ет сал?ан, Аю?а та??урай сал?ан ?аусырма тиеді. Ал Бауырса? терезені? алдында ?зіні? ?нін айтып отырады.

Баланын тілін, ?иялын, с?здік ?орын халы? м?расы ар?ылы дамыту; балаларды? логикалы? ?абілетін, танымын дамыту. Зейінін, а?ыл - ой белсенділігін арттыру, тез ойлау?а машы?тандыру. Елімізді? болаша? ?рпа?ын біліммен сусында?ан, тап?ырлы?ымен тамсандыратын салауатты, саналы етіп т?рбиелеу, ертегіні с?йіп о?у?а, адамгершілікке, шынды??а, елжандылы??а т?рбиелеу.

Ертегі бізді? ?иялымыз?а ?анат бітіреді екен, ертегі сендерді жаманды?тан аула? ж?руге, жа?сылы? жасау?а, адалды??а ?йретеді екен, олар керек кезде бір - біріне к?мекке келеді; біріккенні? ар?асында; досты?ыны? ар?асында барлы?ында же?іп шы?ады екен.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Семинар Та?ырыбы: "Ертегілер еліне саяхат"»

«Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы» КММ

Семинар

Тақырыбы:

Ертегілер еліне саяхат

Орындаған: Акежанова А.К.

Семей 2016

1. Ертегі кейіпкерлері туралы білімдерін кеңейту, ойлау, қайта жаңғыртып еске түсіру арқылы қиялдай білуге үйрету.
2. Балалардың логикалық қабілетін, танымын дамыту. Зейінін, ақыл - ой белсенділігін арттыру, тез ойлауға, жылдам есептеуге қызығушылығын ояту.

3. Еліміздің болашақ ұрпағын біліммен сусындаған, тапқырлығымен тамсандыратын салауатты, саналы етіп тәрбиелеу.

Ертегілер ауыз әдебиетінің ең көне жанрына жатады. бұларда көбінесе өмірде сирек кездесетін немесе мүлде кездеспейтін, ойдан шығарылған оқиғалар баяндалады. Ол ауызша айтылып, ел есінде ғасырлар бойы сақталып, ұрпақтан – ұрпаққа ауысып біздің дәуірімізге жеткен. Әр кезеңде ертегі айтушылар өз жандарынан ертегі мазмұнына жаңа оқиғалар қосқан. Сөйтіп ол үнемі жаңарып, толықтырылып, жетілдіріліп отырған.
Халық ерте кезде - ақ әрқашан зұлымдықты әділеттік жеңеді, адам табиғаттың асау сырларын біліп, қолдана алатын болады деп сенген. Жақсы өмірді аңсаған қашықтарға тез жетуді, ғажап күшті болуды, көкке ұшуды, жер асатына түсіп, асыл қазынасын алып, пайдалануды армандаған. Соның бәрі ертегілерге арқау болған. Сондықтан да ертегілерде халық қиялы, арманы, даналығы ғасырлар бойы жинақталған өмір тәжірибесі бар. Ертегілердің үш түрі бар. Олар:
1. Хайуанаттар туралы ертегілер
2. Қиял – ғажайып ертегілер
3. Шыншыл ертегілер

Хайуанаттар туралы ертегідегі негізгі кейіпкерлер аң, құс, үй жануарлары болады. Алайда олар адамға тән қасиеттер иесі болып суреттеледі де, сол арқылы сұм, қиянатшыл, дөрекі, қу мінез құлықтар әшкереленеді, еңбексүйгіштікті, батылдықты, адалдықты сүйсіне әңгімелейді.
Ал қиял – ғажайып ертегілерде ер жүрек, батыр адамдардың басынан кешкен сан алуан ерлік оқиғалар баяндалады. Олар жеті басты дәумен, жалмауызбен, небір құбыжықтармен күрес үстінде бар асыл қасиеттерімен көрінеді. Олар көкке ұшады, жер астына түседі, теңіздерден өтеді, азабы мол ғажайып оқиғаларды ақыл, айла – тәсілін асырып, жеңіп отырады. Осы жолда оларға Желаяқ, Таусоғар, Саққұлақ, Самрұқ құс, Қарлығаш сияқты ізгі ниетті жандар болысады, ақылды ат, алып құстар жәрдемдеседі.

Ертеде бір Шал мен Кемпір болыпты. Кемпір бір күні қаймаққа нан илеп, оны майға қуырып бауырсақ пісіріпті. Оны терезенің алдына суытып қойыпты.

Бауырсақ суып тұрып тұрып, бір кезде домалай жөнеледі. Домалап келіп терезе алдындағы орындыққа, орындықтан еденге, еденнен дәлізге, дәлізден аулаға, ауладан сыртқа, одан әрі, одан әрі домалай береді, домалай береді.

Бір кезде оған Қоян жолығып:

- Бауырсақ, Бауырсақ! Мен сені жеймін! – дейді.

- Қоян, сен мені жеме. Мен саған өлең айтып беремін: «Менің атым Бауырсақ, Бауырсақ! Қаймаққа иленгем, майға пісірілгем, терезеде суығам. Ұстатпай кеттім Атама, ұстатпай кеттім Әжеме. Ұстатпаймын Қоян саған да!».

Содан Бауырсақ қара жолмен домалап кете барады. Оған Қасқыр кездесіп, оның да жегісі келеді.

Бауырсақ өзінің әнін Қасқырға айтып беріп, одан әрі домалай береді.

Бір кезде Аю жолығады:

- Бауырсақ, Бауырсақ! Мен сені жеймін! – дейді ол.

- Сендей майтабанға мені жеу қайда? Ұстатпай кеттім Атама, ұстатпай кеттім Әжеме, Қоян менен Қасқырға ұстатпағам ендеше.

- Ал сендей ұстатпаймын мүлде де!

Сөйтіп домалай жөнеледі. Аю тек көзімен шығарып салады.

Бауырсақ домалағаннан домалап келе жатса оған Түлкі жолығады:

- Бауырсақ, Бауырсақ, қайдан домалап барасың? - дейді ол.

- Жолмен домалап барамын.

- Бауырсақ, Бауырсақ, маған өлең айтып берші!...

- Содан Бауырсақ: «Менің атым Бауырсақ, Бауырсақ! Қаймаққа иленгем, майға пісірілгем, терезеде суығам. Ұстатпай кеттім Атама, ұстатпай кеттім Әжеме. Ұстатпай кеттім Қоян менен Қасқырға. Ұстатпай кеттім Аюға, ұстатпаймын саған мүлде де!» деп өлеңін айтып береді.

Түлкі оған:

- Әнің өте жақсы екен. Бірақ жөнді ести алмай тұрғаным. Бауырсақ, сен менің тұмсығыма шық та, әніңді тағы бір рет қаттырақ айтшы, - дейді.

Бауырсақ Түлкінің тұмсығына домалап шығып алып бар даусымен әнін айтады. Сол кезде Түлкі ұстап алады. - Түлкі, сен мені жеп қайтесің! – дейді Бауырсақ. Жүр одан да біздікіне, Атам мен Әжеме барайық. Олар сені тойғызады.

Түлкі келіседі. Жолшыбай өздерімен бірге Қоян, Қасқыр мен Аюды ертіп алады. Олар келсе Әжесі көп қаусырма пісіріп қойыпты. Қоянға орамжапырақ салған, Қасқыр мен Түлкіге ет салған, Аюға таңқурай салған қаусырма тиеді. Ал Бауырсақ терезенің алдында өзінің әнін айтып отырады.

Баланын тілін, қиялын, сөздік қорын халық мұрасы арқылы дамыту; балалардың логикалық қабілетін, танымын дамыту. Зейінін, ақыл - ой белсенділігін арттыру, тез ойлауға машықтандыру. Еліміздің болашақ ұрпағын біліммен сусындаған, тапқырлығымен тамсандыратын салауатты, саналы етіп тәрбиелеу, ертегіні сүйіп оқуға, адамгершілікке, шындыққа, елжандылыққа тәрбиелеу.

Ертегі біздің қиялымызға қанат бітіреді екен, ертегі сендерді жамандықтан аулақ жүруге, жақсылық жасауға, адалдыққа үйретеді екен, олар керек кезде бір - біріне көмекке келеді; біріккеннің арқасында; достығының арқасында барлығында жеңіп шығады екен.