Мектеп-интернат о?ушыларыны??леуметтік орта?а бейімделуіне психологиялы? ы?пал ету».
Чистопол мектеп – интернат т?рбиешісіні? к?мекшісі Н?рбаева Слушаш Жант?гел?ызы.
Жылдан жыл?а о?ушыларды? бейімделу кезе?і ?зекті м?селе болып келеді. Бізді? мектеп – интернатына келген о?ушылар жата?хана?а, т?рбиеші талабына, сыныптастарына ?йренсе де, бейімделу м?селесі бар. ?зіні? жастайынан ?скен жерінен келіп жа?а ?леуметтік жа?дай?а, оны? ішінде мектеп –интернат жа?дайына ?йрену, жасжеткіншеккео?ай?ат?спейтініаны?. Сонды?тант?рбиешіні?бастыміндетікелгенбаланыжа?аорта?а, жа?ажа?дай?абейімделуінек?мектесу, жа?дайжасау.
О?ушылар?абейімделукезе?індет?рбиешіпсихологиялы?с?йемелдеуар?ылык?мекжасауыкерек. Т?жірбиемес?йенеотырып, о?ушылардыорта?абейімдеудегіт?рбиешіміндеттерін?шкезе?геб?лугеболадыдепойлаймын.
1. Таныстыру.
• Б?лімгекелгено?ушылардыбір-бірімен, таныстыру;
• жатынорныментаныстыру;
• жата?ханат?ртібіментаныстыру;
• саба?о?итынж?нежатты?атынорандарыментаныстару;
• к?нт?ртібіментаныстыру;
• ауыл нысандарымен таныстыру;
2. К?мектесу.
• Мектеп – интернат жа?дайынабейімделулерінедайынекендіктерінесенімділіктерінарттыру?ак?мектесу;
• Сыныптантысжа?дайдажа?сык??ілк?йорнату?ак?мектесу;
• О?ушыны?бейімделуіне?андайк?мекбереалатынытуралыата – аналар?аке?ес беру;
3. Зерттеу.
• Жеке т?л?анызерттеуж?неерекшеліктерінаны?тау;
• О?ушыны?танымды?процестерін, ?арым-?атынасын, ?зінедегенк?з?арасын, т?ртібінба?ылау.
• Бейімделуде?гейіно?ужылыны?ая?ынадейінназарда?стау;
• ¬?ткізгенж?мыстар?аталдаужасау;
о?ушыларды??леуметтікорта?абейімделулерінеы?палететінпсихологиялы?-педагогикалы?т?рбиесаба?тары
1-саба?. Танысу.
Ма?саты: О?ушыларды тренинг ережесіментанысу, бір-бірімен?арым-?атынасжасау?дістерін?йрету.
Доптыкезекпенбір-бірінела?тырыпотырып, о?ушылар?зіні?аты – ж?ндері мен мекенжайларынайтыпшы?ады. ?здеріжайлы?ыс?аша??гімелеу. Жалпыережементаныстыру.
1 Бір - біріміздіты?дап?йренейік.
2 Бір - бірімізгекедергіжасамайы?.
3 Бір-біріміздісыйлап?йренейік.
Т?ртіп, сыйласты? бар жердебіз?з-?зімізгесенімдіміз. Осыны?неміесте?стайы?. Б?лжердед?рыснемесе?атедегенжауапжо?.
2-саба?. О?ушыларше?бержасапотырып, бір-бірлерінеб?рыно?ы?анмектептеесінде?ал?ано?и?аныайтады.
Осы саба?та топ балалары?рт?рліо?и?алардыайтып, м?з-мейрамболды. Саба?танкейін?ділбек, апаймектебімдіса?ыныпж?редім, барыпкелгендейболдым?ой, деп?зіні?ал?ан?серіменб?лісіпжатыр.
Арасындаойынойнаймыз. Балаларбір-біріменал?ан?серлеріменб?лісті.
Б?лекісаба?та?ыма?сатым, б?лімгекелгено?ушылардыбір-біріментаныстыруж?неб?лімдежа?сык??ілк?йорнату.
3-саба?. Та?ырыбы: «Бізж?небізгежа?ынжандар».
Ма?саты: О?ушылар?асенімділікту?ызу.
Ойынт?ртібі. Отбасы, достар, т?рбиеші, бапкер, м??алімдегенс?здер?лкенше?бержасаптасталынады. Соданкейіно?ушылар?ас?ра?тар?ойылады. Олар?здерік?мекс?райалатынадамдарыны?атауларыны??асынабарыпт?рады. Мысалыбіреулері - «бапкер», біреулері – «т?рбиеші» дегенс?здердіта?дайды. Е?бастыо?ушыт?сінуікерек – олжал?ыземес. Бас?ао?ушыларды?та?дауларына?арап ой келуім?мкін: мен де бас?аданк?мек ала аламын.
1-с?ра?. Осы жа?ынадамдарды?ішіненкімсендерге?ор?аушы, тірек бола алады?
2-с?ра?: ?здері?бас?а?а?андайк?мекбереаласы?дер?
О?ушыкімк?мекк?рсетеалады, соны?жанынат?рады да, кім?андайжа?дайда, ?андайк?мекк?рсеткендерінж?некімге?андайжа?дайдак?мекк?рсеткендерін??гімелейді.
Саба?со?ындаал?ан?серлеріменб?ліседі.
4-саба?. «Бізж?небізді??деттеріміз».
Ма?саты: К?нт?ртібін?йымдастыру, оны орындау, ?здігіменж?мысынжоспарлайбілу.
Саба?барысы:
К?нт?ртібіні??ажетілігінайтаотырып, о?ушы?а «Мені?бірапта?аж?мысжоспарым» атты?зк?нт?ртібікестесін??рату. Ж?не де о?ушы?аж?мысжоспарын??рауды??андай?тымдыжа?тары бар екендігіне ой тастау. О?ушы ой т?жырым?а?зікелуікерек: естеншы?армау?шін; уа?ытты?тымдыпайдалану?шін; д?рысдемалу?ауа?ытб?лу?шінт.б.
5-саба?. Та?ырыбы: «Ескет?сіру».
Бізше?бержасапотырамыз. Т?рбишіо?ушылардан?здеріні?б?рын?ыо?ы?ано?уорындары мен осы мектеп-интернатында?андайжа?сыжа?тарын бар екенінтізіпайтуынс?райды. О?ушыларайтыпшы?ады.
?андай?иыншылы?тарескет?седі. О?ушыларатапшы?ады. Сонда, к?бісіні?біріншіайтатыны?йді, ту?ан-туыстардыса?ыну, жатты?уданкейін?аттышаршау, бапкерді?, м??алімдерді?, т?рбиешілерді??рт?рліталаптары, кабинеттерді табу ж?нета?ыбас?адайсебептердіайтады. Осы с?ра?тар?ажауаптыо?ушылар?здеріайтады. М?селенішешужолдарын?зерік?рсетеді.
Осы кездегімазасыздан?ан, ?обалжы?ано?ушы?акандайк?мекберугеболады?
Осы?анбіз не істейаламыз? – дегенс?ра?тар?а мен былайжауапберередім.
1. ?йлерінк?пса?ынбас?шінб?лімдежа?сык??іл-к?йорнату.
Мысалы, б?лімде?раптасайынм?денидемалыс?йымдастырдым. М?зайдынынабарып, коньки тептік, саяба?тасеруендеп, ?арменойнады?, театр?а, боулингке, бассейнге, м?ражай?а, хайуанаттарба?ынабарды?. Биыл да солд?ст?рлііс-?рекеттіжал?астырудамыз.
2. Жата?ханадажа?сыжа?дайжасау, я?ни бала ?зін?йдегідейсезінукерек.
3. Шаршамас?шіно?ушы?ак?нт?ртібінд?рыс?йымдастыру?ак?мектесу.
4. Б?лімдегіт?ртібінашаро?ушыларменж?мыс. Олар?аы?палету.
5. ?ызы?тыт?рбиеса?аттарын, ?рт?рліта?ырыптарда??гімелер, с?бхаттар, д??гелек?стелдер?йымдастырубірден-біртиімдіжолдегенпікіргекелдім.
?орытындылай келе, т?рбиешіні? басты міндеті келген баланы жа?а орта?а, жа?а жа?дай?а бейімделуіне к?мектесу, жа?дай жасап, ?зара сыйласты? пен мейірімділікке, сенімге негізделген, ?йымшыл ?жым ?алыптастыру.
Мені?арманым, балалармектепте?иналмай, ?здерінеркінсезініп, білімменсусындап, т?рбиелі, табысты, ?ззамандарынасайазаматболып?алыптасса, дер кезінде?ол?шынберерк?мекші, а?ылшыболсамекендеймін.
