Классный час на тему : "Серд?н авыр н?рс? юк"

Сердән авыр нәрсә юк.

Абдулла Алишның “Сертотмас үрдәк” әкияте буенча башлангыч сыйныфларда класс сәгате.

Максат: укучыларны А.Алишның биографиясе һәм иҗаты белән танышты- руны дәвам итү; сөйләм телләрен баету; әкиятнең тәрбияви әһәмиятен аңлау , әхлаклылыкның мөһим шарты буларак , сер саклау серләренә өйрәтү.

Җиһазлау : А.Алиш портреты ,китапларыннан күргәзмә, язучының био -графиясе һәм иҗаты чагылдырылган презентация, “Сертотмас үрдәк” әкияте , мәкальләр , балалар ясаган рәсемнәр, компьютер, мультимидиа.

Дәрес барышы .

1 . Оештыру моменты .

Хәерле көн! Көнгә иминлек, бер-беребезгә кәеф күтәренкелеге теләп дәресебезне башлыйбыз.

2. Кереш әңгәмә.

Укучылар , игътибар белән карагыз әле , биредә кем әсәрләреннән күргәзмә оеш- тырылган ? ( Китаплар күргәзмәсенә игътибарны юнәлдерү ). Бүгенге дәрес А.Алиш иҗатына багышланачак .

3.А.Алишның биографиясе белән танышу. (проектлы эш)

а)А.Алиш Татарстанның Куйбышев районы, Көек авылында туган. Әти се-Габ- делбари иген иккән, умарта караган.Әнисе-Газизә авыл халкы арасында укымыш- лы хатын саналган, әдәбиятне бик яраткан , шигырь һәм бәетләр чыгарган. Гүзәл табигать кочагында үскән зирәк малай бик кечкенәдән үк китаплар белән дуслаша Алты-җиде яшендә әтисеннән укырга, язарга өйрәнә, авылдагы башлангыч мәк -тәптә белем ала. Абдулла кечкенәдән үк бик сәләтле, тырыш бала була. Ул кон-цертлар оештыра, үзе дә шигырьләр, хикәяләр яза(слайд)

б)Сугышка кадәр А.Алиш “Ялкын” журналы редакциясендә эшли.Бөек Ватан су- гышы башлангач А.Алиш 1941 нче елның июлендә фронтка китә,фашистлар ку -лына әсирлеккә төшә. А.Алиш һәрвакыт туган илен, хатынын, балаларын сагына , ул үзенең тиздән кайтуына чын күңелдән ышана. Ләкин аңа кайту насыйп бул -мый. Аның үлмәс исеме генә әйләнеп кайтты.(слайд)

в) А.Алиш иҗаты.(проектлы эш) А.Алиш балалар күңеленә үзенең әкиятләре белән килеп керә. Ул 25ләп әкият иҗат итә.”Куян кызы”,Нечкәбил”,”Каз белән аккош”, “ Чукмар белән тукмар”. “Сертотмас үрдәк”, “Кем көчле”, “Бикбатыр белән Биккуркак” һ.б

А.Алишның хикәяләрен дә балалар яратып укыйлар. Мәсәлән:”Утлы йомыр- ка”,”Чуар тавык”,”Минем әни”,”Алдакчы Наил” һ.б(слайд)

(Укучылар ясаган рәсемнәр буенча эш).

4. Уку мәсьәләсен кую .

Ике уен уйнап алу .

а) Һәркем үз янында утырган иптәшенең колагына сер итеп бер сүз әйтә ;

б) Беренче партада утырган укучы иптәшенең колагына бер сүз әйтә , тегесе ул сүзне үзе белән утырганның колагына җиткерә . Сүз , колактан – колакка әйтелә барып , барлык төркемнәр аша үтеп чыгарга тиеш .

Тикшерү өчен сораулар :

• Беренче уенда әйтелгән сүз белән икенче уенда әйтелгән сүз арасында аерма бармы ?

• Бар , әлбәттә.

• Нинди ?

• Беренче уенда әйтелгән сүзне ике генә кеше белде , ә икенче уендагысын – барысы да .

• Ике генә кеше белгән сүзне икенче төрле нинди бер сүз белән әйтәбез ?

• Ул сер була .

• Ә икенче уендагысы ?

• Ул сер була алмый .

• Ни өчен ?

• Чөнки аны барысы да белде .

• Димәк, бүгенге дәрестә сүз нәрсә турында барачак ?

• Сер саклау турында .

( В.С.Казыйханов “Әхлак дәресләре” 1998 ел .)

5.Уку мәсьәләсен чишү .

а)Нәрсә ул сер ?

( Кешегә белдерергә ярамаган яшерен мәгълүмат .)

б)А.Алишның “Сертотмас үрдәк” әкияте өстендә эш. Әкиятнең мультфильмын карау.

в) Сораулар өстендә эш.

-Ни өчен әкият шулай атала ? Үрдәк нинди гадәте аркасында харап була? (Күп сөйләве, сер тота белмәве аркасында)

-Хайваннар үрдәкне җибәреп дөрес эшләделәрме? (Балаларның җавабы).

-Ни өчен хуҗалык таркалмый калды? (Хуҗа уяу булган, дошманнарга каршы һәр җирдә киртә куйган).

- Үрдәккә кайсы җәнлек иң акыллы киңәш бирә ? (Керпе. Сак бул, очраган берәү- гә сереңне сөйләмә.Серең эчеңдә торса –йортың тыныч булыр, җимерелмәслек нык булыр-корыч булыр).

- Бу әкият безне нәрсәгә өйрәтә ?

( Уяу , сизгер булырга , серне саклый белергә )

Әйе, серне саклый белү – зур һәм җаваплы эш , изге бурыч , намус эш

1. Серне саклау турында мәкальләр уку .(слайд)

• Сер саклый белә торган кеше – акыллы кеше ул .

• Күп сөйләгән авыз – бәхетсезлек капкасы .

• Сер тотмас – дус тапмас .

• Сер күтәрә алмаслык кешегә сер сөйләмә .

• Сер дусты күп булыр , сер тоткан бер булыр .

• Сердән авыр нәрсә юк.

• Үз серен җилгә очырган , кеше серен саклый белми .

• Иләктә су тормый ,

Ахмакта сүз тормый .

7.“Малай сер тота беләме?”

“Әхлак белеме” (В.С.Казыйханов . 2000 ел )

Бер малай өсте ябык савыт күтәреп бара икән . Күрше хатыны моны очратып туктаткан да :

• Ни илтәсең , акыллым ? – дип сораган .

• Савыт эчендә нәрсә барын һәркемгә белергә яраса , савытның өстен япмаган булыр идем , - дип җавап биргән малай .

Сез сорауга ничек җавап бирерсез ?

1. Нинди серләр була ?

Схема буенча эш .

( В.С.Казыйханов “Әхлак дәресләре” 1998)

1. Рефлексия .

Бүгенге дәрестә сүз нәрсә турында барды ? Сер саклау серләренә ничек өйрән -дегез ? Дәрестән үзегезгә нинди сабак алдыгыз ? Дәрес сезгә ошадымы?

Рәмидә Нурыева

Азнакай шәһәре гимназиясе.