К?рнекілік: Плакат?а жазыл?ан на?ыл с?здер; салт – д?ст?р та?ырыбына с?йкес т?рмыс?а ?ажетті заттар; к?рініс к?рсетуге ?ажетті жабды?тар мен киімдер.
Т?рі: ?деби – музыкалы? композиция
Жас шамасы: 3-16 жас
Жоспар:
?йымдастыру
«Салт – д?ст?р» та?ырыбына арнал?ан ?ле?дер
?аза? биі
«Салт – д?ст?ріні?» к?ріністері
«?ара Жор?а» биі
«Салт – д?ст?р» та?ырыбына арнал?ан ?ле?дер
«К?різім» биі
«Сыр?а кигізу» к?рініс
Бата беру
?орытынды
Здесь вырос я, познал здесь жизнь,
Но здесь не знал я, что такое горе.
Мой Казахстан, ты символ красоты!
Край счастья, край любви и край свободы!
Навеки вечные душою я с тобой
Я – сын достойного и сильного народа!
Ж?ргізуші:
С?леметсіздер ме, ??рметті балалар ж?не ?адірлі ?о?а?тар!
Здраствуйте, дорогие ребята и уважаемые гости! Мы собрались сегодня дружною семьею, чтобы вырозить бескрайнюю любовь нашей Родине и глубокое почтение обычаям и традициям родного края.
О?ушы:
В традициях родной земли
И мудрость предков и народа достоянье!
По верному пути вы нас вели,
Преодолев во временибольше расстояниья.
Мы честный путь избрать смогли.
Учили нас вы старших уважать,
Родную землю от напастей защищать
И знаем мы – нет ничего дороже,
Чем ты – моя земля,
Моя Отчизна – Мать!
Ж?ргізуші:
По представлению тюрков, нация состоит из обычаев и духовной культуры народа. И для того, чтобы сохранить свою культуру казахи с раннего возраста прививали детям любовь к родной земле, чувство национального достоинства, учили почтительно относиться к старшим, уважать и почитать традиции народа.
Медицина университетіні? студенті Балжемісті? орындауында «?аза? биі»
О?ушы:
если рассказать обо всех традициях и обычаях казахского народа, то получиться целая история. Каждый праздник или какое то событие отмечалось по разномцу будто рождение ребенка, свадьба, наурыз и т.д.
Ж?ргізуші: У казахов родословная велась по мужской линии. Казах считал своим немере – внуком – только того, кто рождался от сына. Ребенок родивщейся от дочери, назывался жиеном – племянником, а его ребенок – жиен шаром – отпрыском племянника. Так считалась по неписанному закону степей, когда дочерей отдавали в жены только людям из других родов и аулов, и патому их дети не могли расчитывать на положение прямых потомков главы семейного рода. Было даже такое выражение – жиен ел болмас, что в переводе означает – племянника не считай своим. Только теперь наше время, детей родившихся от дочерей стали называть внуками.
Ж?ргізуші: ?аза? отбасында баланы? д?ниеге келуіне байланысты ежелден келе жаткан салт – д?ст?рлері бар, кейбір д?ст?рлер с?л ?згерген т?рде б?гінгі к?нге дейн са?тал?ан. Бала д?ниеге келгенде с?йінші с?райды.
С?йінші ?аза? хал?ыны? жа?сы д?ст?ріні? бірі. Жас н?ресте д?ниеге келгенде, ?уанышты хабар бол?анда, ту?ан туыс, дос – жаран бір – бірінен с?йінші тілеп м?з – мейрам болып жатады.
О?ушы:
С?йінші, с?йінші д?ниеге ер бала келді
Ата с?йінші, немерен туды
?же с?йінші, б?пем келді д?ниеге
Бала д?ниеге келгененнен кейін атасы мен ?жесі немесе ауыл а?са?алы бала?а ат ?ояды. Дін басы бол?анды?тан кейде баланы? атын Молда ?оятын бол?ан. Ат ?оюшы адам баланы? ??ла?ына : «Сені? атын Ербол» - деп ?ш рет ?айталайды. Ат та?да?ан кезде т?рлі ырымдар, т?сініктер, тілектер ескеріледі. Ата – аналар бала есіміні? ма?ыналы ?рі к?ркем бол?аны? ?алайды.
Ж?ргізуші: Шілдехана – жа?а ту?ан н?рестені? ??рметіне арнал?ан той, шілдехана?а арнайы ша?ыруменде, ша?ырусыз да келе береді. Б?л тойда «Баланызды?» бауы берік болсын! - деген ??тты?тау айтылады. ?о?актар та? ат?анша домбыра тартып, ?ле?дер айтады, т?рлі ойын сауы?тар ?йымдастырады. Же?гендерді отбасыны? сый ??рметіне б?лінеді. Шілдехана – баланы жын шайтаннан ?ор?ап, к?зетуден бол?ан д?ст?р. Сонды?тан шілдехананы «Ш?лде к?зет» - деп ата?ан.
Ж?ргізуші: Шілдехана ?ткеннен кейін, баланы? ?ке – шешесі бесік тойын жасайды. А?аштан жасал?ан бесікті баланы? на?ашыларынемесе жасы ?лкен ?адырлы аналарды? бірі ?келіп, сый?а береді. Е? алдымен бесікке салушы бесікті? ?зін жын шайтандарды ?уу ?шін, т?рлі иістерден арылту ?шін отпен аластап шы?ады. Содан кейін к?рпешелер мен жасты?шаларды баптап салады. Баланы жат?ызып б?лейді. ?олбау, белбеу ж?не ая? баумен тартып байлап ?ояды.
Баланы ?ыр?ынан шы?ару – с?би д?ниеге келгеніне ?ыры? к?н тол?ан кезден со?, н?рестені? «С?т тырна?ы» мен «?арын шашын» алып те?гелер салын?ан ыдыс?а 40 ?асы? су ??йып шомылдырады.
Медицина университетіні? студентіні? орындауында «?аразым» биі
С?йінші, с?йінші ??далар келді
Сыр?а кигізу - к?рініс.
К?рші ауылдан ??далар келіп, бізді? бой жеткенге сыр?а кигізіп ??да т?седі. ??далар тойды? болатын к?нін белгілеп, ?ызды? киімдерін к?ріп, ??далар?а киіттерін ?келеді. ?ызды? ?ке – шешесі ?оржын табыс етеді. ??далар ??йры? бауыр береді.
О?ушы: Гостеприимством славятся казахи
Так было испокон веков, обычай у народа есть таков, найдет здесь гость и пищу и надежный кров, пусть даже юрта не богата вить гость это для казаха – это свята.
Ж?ргізуші: традиций, обряды формировались веками, это закон добрососедства, в которых отразилась мудрость народа, его душа. Законы, которые служили миру и согласию в обществе которые обьединяли людей и дружбу.
?орытынды:
О?ушы: ?мірлерін м??ді болсын, махаббатарын м??гі болсын, ша?ыра?тарын биік болсын, боса?аларын берік болсын.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Көрініс арқылы балаларды ата – бабамыздан асыл мұра болып қалған салт – дәстүрімізді біліп үйренуге тәрбиелеу.
Достық пен келісім, тәуелсіздіңктің тұғыры мықты екенің көрсету. Оқушыларды өз Отаның сүюге, құрметтеуге, даңқын асқақтауға, салт – дәстүрін ұмытпауға баулу.Сөйлеу, есте сақтау қабілеттерін дамуына ықпал ету. Танымдық, эстетикалық, патриоттық тәрбие беру.
Көрнекілік: Плакатқа жазылған нақыл сөздер; салт – дәстүр тақырыбына сәйкес тұрмысқа қажетті заттар; көрініс көрсетуге қажетті жабдықтар мен киімдер.
Түрі: Әдеби – музыкалық композиция
Жас шамасы: 3-16 жас
Жоспар:
Ұйымдастыру
«Салт – дәстүр» тақырыбына арналған өлеңдер
Қазақ биі
«Салт – дәстүрінің» көріністері
«Қара Жорға» биі
«Салт – дәстүр» тақырыбына арналған өлеңдер
«Кәрізім» биі
«Сырға кигізу» көрініс
Бата беру
Қорытынды
Здесь вырос я, познал здесь жизнь,
Но здесь не знал я, что такое горе.
Мой Казахстан, ты символ красоты!
Край счастья, край любви и край свободы!
Навеки вечные душою я с тобой
Я – сын достойного и сильного народа!
Жүргізуші:
Сәлеметсіздер ме, құрметті балалар және қадірлі қоңақтар!
Здраствуйте, дорогие ребята и уважаемые гости! Мы собрались сегодня дружною семьею, чтобы вырозить бескрайнюю любовь нашей Родине и глубокое почтение обычаям и традициям родного края.
Оқушы:
В традициях родной земли
И мудрость предков и народа достоянье!
По верному пути вы нас вели,
Преодолев во временибольше расстояниья.
Мы честный путь избрать смогли.
Учили нас вы старших уважать,
Родную землю от напастей защищать
И знаем мы – нет ничего дороже,
Чем ты – моя земля,
Моя Отчизна – Мать!
Жүргізуші:
По представлению тюрков, нация состоит из обычаев и духовной культуры народа. И для того, чтобы сохранить свою культуру казахи с раннего возраста прививали детям любовь к родной земле, чувство национального достоинства, учили почтительно относиться к старшим, уважать и почитать традиции народа.
Медицина университетінің студенті Балжемістің орындауында «Қазақ биі»
Оқушы:
если рассказать обо всех традициях и обычаях казахского народа, то получиться целая история. Каждый праздник или какое то событие отмечалось по разномцу будто рождение ребенка, свадьба, наурыз и т.д.
Жүргізуші: У казахов родословная велась по мужской линии. Казах считал своим немере – внуком – только того, кто рождался от сына. Ребенок родивщейся от дочери, назывался жиеном – племянником, а его ребенок – жиен шаром – отпрыском племянника. Так считалась по неписанному закону степей, когда дочерей отдавали в жены только людям из других родов и аулов, и патому их дети не могли расчитывать на положение прямых потомков главы семейного рода. Было даже такое выражение – жиен ел болмас, что в переводе означает – племянника не считай своим. Только теперь наше время, детей родившихся от дочерей стали называть внуками.
Жүргізуші: Қазақ отбасында баланың дүниеге келуіне байланысты ежелден келе жаткан салт – дәстүрлері бар, кейбір дәстүрлер сәл өзгерген түрде бүгінгі күнге дейн сақталған. Бала дүниеге келгенде сүйінші сұрайды.
Сүйінші қазақ халқының жақсы дәстүрінің бірі. Жас нәресте дүниеге келгенде, қуанышты хабар болғанда, туған туыс, дос – жаран бір – бірінен сүйінші тілеп мәз – мейрам болып жатады.
Оқушы:
Сүйінші, сүйінші дүниеге ер бала келді
Ата сүйінші, немерен туды
Әже сүйінші, бөпем келді дүниеге
Бала дүниеге келгененнен кейін атасы мен әжесі немесе ауыл ақсақалы балаға ат қояды. Дін басы болғандықтан кейде баланың атын Молда қоятын болған. Ат қоюшы адам баланың құлағына : «Сенің атын Ербол» - деп үш рет қайталайды. Ат таңдаған кезде түрлі ырымдар, түсініктер, тілектер ескеріледі. Ата – аналар бала есімінің мағыналы әрі көркем болғаның қалайды.
Жүргізуші: Шілдехана – жаңа туған нәрестенің құрметіне арналған той, шілдеханаға арнайы шақыруменде, шақырусыз да келе береді. Бұл тойда «Баланыздың» бауы берік болсын! - деген құттықтау айтылады. Қоңактар таң атқанша домбыра тартып, өлеңдер айтады, түрлі ойын сауықтар ұйымдастырады. Жеңгендерді отбасының сый құрметіне бөлінеді. Шілдехана – баланы жын шайтаннан қорғап, күзетуден болған дәстүр. Сондықтан шілдехананы «Шәлде күзет» - деп атаған.
Жүргізуші: Шілдехана өткеннен кейін, баланың әке – шешесі бесік тойын жасайды. Ағаштан жасалған бесікті баланың нағашыларынемесе жасы үлкен қадырлы аналардың бірі әкеліп, сыйға береді. Ең алдымен бесікке салушы бесіктің өзін жын шайтандарды қуу үшін, түрлі иістерден арылту үшін отпен аластап шығады. Содан кейін көрпешелер мен жастықшаларды баптап салады. Баланы жатқызып бөлейді. Қолбау, белбеу және аяқ баумен тартып байлап қояды.
Баланы қырқынан шығару – сәби дүниеге келгеніне қырық күн толған кезден соң, нәрестенің «Сүт тырнағы» мен «Қарын шашын» алып теңгелер салынған ыдысқа 40 қасық су құйып шомылдырады.
Медицина университетінің студентінің орындауында «Қаразым» биі
Сүйінші, сүйінші құдалар келді
Сырға кигізу - көрініс.
Көрші ауылдан құдалар келіп, біздің бой жеткенге сырға кигізіп құда түседі. Құдалар тойдың болатын күнін белгілеп, қыздың киімдерін көріп, құдаларға киіттерін әкеледі. Қыздың әке – шешесі қоржын табыс етеді. Құдалар құйрық бауыр береді.
Оқушы: Гостеприимством славятся казахи
Так было испокон веков, обычай у народа есть таков, найдет здесь гость и пищу и надежный кров, пусть даже юрта не богата вить гость это для казаха – это свята.
Жүргізуші: традиций, обряды формировались веками, это закон добрососедства, в которых отразилась мудрость народа, его душа. Законы, которые служили миру и согласию в обществе которые обьединяли людей и дружбу.
Қорытынды:
Оқушы: Өмірлерін мәңді болсын, махаббатарын мәңгі болсын, шаңырақтарын биік болсын, босағаларын берік болсын.
