Беседа на тему «Отбасылы? т?рбиені? ?лтты? д?ст?рлері»
Беседа на тему «Отбасылы? т?рбиені? ?лтты? д?ст?рлері»
Адам?а е? алдымен т?рбие ?ажет.
Т?рбиесіз ал?ан білім-
азамат?а зиян келтіреді.
?л-Фараби
«Отбасы» «оша?- бастау»-?аза? ?шін киелі ??ым. ?рбір ?аза? біреуге «туыс»-?лы немесе ?ызы, а?асы немесе ?пкесі, к?йеуі немесе ?йелі. Туысты? ?атынастар?а м?ндай ерекше ма?ына беретін бас?а бір халы?ты табу ?иын.
Отбасылы? т?рбие идеялары, махаббат, ата-ана, балалар, бабалар туралы т?сініктер халы? педогогикасында к?п ?асырды? т?жірибе негізінде ??рал?ан. Олар ?асырдан-?асыр?а, отбасыдан-отбасы?а д?ст?рлер, ?лтты?-этникалы? салттар, фольклор,?олданбалы-декоративті ?нер ар?ылы беріліп,халы?ты? ?зін к?рсетуге, ?зіні? ?лтты? м?дениетін, ?лтты? мінезі мен психалогиясын паш етуге м?мкіндік береді.
Д?ст?рлерге деген ерекше ??рмет ?аза? хал?ына ?асырдан аман ?тіп, бірі??ай ?лтты? білім ретінде са?талуына м?мкіндік береді. Д?ст?р бойынша, ?аза?тар ?лкен отбасы болып ?мір с?реді. ?аза? салты бойынша кенже ?лы ата-аналарымен бірге т?рады ж?не ?зіні? отбасын ата-анасыны? ?йінде ??райды.
?аза?тар ту?ан адамын «Бауырым» деп атайды. Е? жа?ындары ж?не ту?андары, ол, ?рине «Ата-ана». «?ке» талассыз, беделді адам болып саналады. Оны? с?зі барлы? отбасы ?шін за?. «Ана» ?р?ашан к?йеуімен а?ылдасады, немесе с?ра?ты? шешуін к?йеуіне ?алдырады, біра?, к?йеулер ?йелдеріні? пікірінен алыста?ан емес. Ата-ана парызы-?з баласына а?ыл ?йретіп, д?рыс жол?а салу. ?л бала ?рпа? жал?астырушысы болып саналады. Сонды?тан, ?аза?тар ?л баланы ?ыздар арман ба?ала?ан. ?ыз бала ?она? болып саналады, ?йткені ?з кезінде отбасын ??рып, бас?а ?йге кетеді. Балалар ?аза? отбасыларында махаббат пен ата-ана?а сыйласты? ахуалында т?рбиеленеді.
К?п н?рсені? кілті ?й ішінде орны??ан д?ст?рге байланысты. Бала ?зіні? б?кіл ??мырына жететін е? жа?сы ?асиеттерді ?йді? «ауасымен» бірге ж?туы керек.
?аза? отбасыны? ішіндегі орта? негізін ?алаушы принцип-«?лкен-кіші» принципі, ол отбасыны? ?лкен м?шесі ?зіні? м?ртебесін сезініп, кішіге ?лгі болу керектігін білдіреді, ал кішілері ?лкенін сыйлап одан ?лгі алу керек. ?аза? отбасында?ы, «А?а мен іні», ?лкен ж?не кіші ?л балалар арасында?ы ?арым-?атынас аса ма?ызды болып табылады, ?йткені олар ?мір бойы, суытпай, ?келеріні? д?ниесін м?ра ?ылып, ша?ыра?ын ?а?ыратпай, ?рпа?ын жал?астырады. ?ке ша?ыра?ы-?рпа? ша?ыра?ыны? белгісі. ?детте б?л ша?ыра? а?алы-інілілерді? ішіндегі сыйлы лайы?тысына, беріледі. ?ке ша?ыра?ына ие болу ?лкен м?ртебе бол?ан, б?л берілген ?й- ту?ан туыстарды? ішіндегі е? ?лкен ша?ыра? болып санал?ан. Б?л «?ара ша?ыра?» иесіне, ?йеліне ерекше жауапкершілікті ж?ктеген. Ша?ыра?ты? иесі, бабаларыны? салт-д?ст?рін лайы?ты жал?астырып ?рпа? ?амына байланысты іс-шара?а ?атысып, бас?а елдерді? алдында ?зіні? ата- тегіні? м?ддесін к?рсетіп, ?ор?ау, ?з балаларын ?ана т?рбиелеп ?оймай туыстарыны? бала т?рбиесі ?шін де жауапта болуы ?ажет.
?аза?тарда «А?асы барды?-жа?асы бар, інісі барды?-тынысы бар» деген ма?ала бар. Б?л ма?ал а?айындыларды? бір-біріне ерекше к?з ?араста болатынын білдіреді.
?олданыл?ан ?дебиеттер: К?сіби ?аза? тілі. Н.?.М?хамадиева.
Отбасылы? т?рбие. С.Л. Евдокимова. Н.А. Цветкова.
?алай жа?сы ата-ана бола алу керек. . С.Л. Евдокимова. Н.А. Цветкова.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Беседа на тему «Отбасылы? т?рбиені? ?лтты? д?ст?рлері» »
«Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған облыстық мектеп-интернат» мемлекеттік мекемесі
Тақырыбы:«Отбасылық тәрбиенің ұлттық дәстүрлері»
«Жұлдыздар жанұясы»
Тәрбиеші: Маженова Г.Е
Петропавл қаласы 2014 жыл
Адамға ең алдымен тәрбие қажет.
Тәрбиесіз алған білім-
азаматқа зиян келтіреді.
Әл-Фараби
«Отбасы» «ошақ- бастау»-қазақ үшін киелі ұғым. Әрбір қазақ біреуге «туыс»-ұлы немесе қызы, ағасы немесе әпкесі, күйеуі немесе әйелі. Туыстық қатынастарға мұндай ерекше мағына беретін басқа бір халықты табу қиын.
Отбасылық тәрбие идеялары, махаббат, ата-ана, балалар, бабалар туралы түсініктер халық педогогикасында көп ғасырдық тәжірибе негізінде құралған. Олар ғасырдан-ғасырға, отбасыдан-отбасыға дәстүрлер, ұлттық-этникалық салттар, фольклор,қолданбалы-декоративті өнер арқылы беріліп,халықтың өзін көрсетуге, өзінің ұлттық мәдениетін, ұлттық мінезі мен психалогиясын паш етуге мүмкіндік береді.
Дәстүрлерге деген ерекше құрмет қазақ халқына ғасырдан аман өтіп, біріңғай ұлттық білім ретінде сақталуына мүмкіндік береді. Дәстүр бойынша, қазақтар үлкен отбасы болып өмір сүреді. Қазақ салты бойынша кенже ұлы ата-аналарымен бірге тұрады және өзінің отбасын ата-анасының үйінде құрайды.
Қазақтар туған адамын «Бауырым» деп атайды. Ең жақындары және туғандары, ол, әрине «Ата-ана». «Әке» талассыз, беделді адам болып саналады. Оның сөзі барлық отбасы үшін заң. «Ана» әрқашан күйеуімен ақылдасады, немесе сұрақтың шешуін күйеуіне қалдырады, бірақ, күйеулер әйелдерінің пікірінен алыстаған емес. Ата-ана парызы-өз баласына ақыл үйретіп, дұрыс жолға салу. Ұл бала ұрпақ жалғастырушысы болып саналады. Сондықтан, қазақтар ұл баланы қыздар арман бағалаған. Қыз бала қонақ болып саналады, өйткені өз кезінде отбасын құрып, басқа үйге кетеді. Балалар қазақ отбасыларында махаббат пен ата-анаға сыйластық ахуалында тәрбиеленеді.
Көп нәрсенің кілті үй ішінде орныққан дәстүрге байланысты. Бала өзінің бүкіл ғұмырына жететін ең жақсы қасиеттерді үйдің «ауасымен» бірге жұтуы керек.
Қазақ отбасының ішіндегі ортақ негізін қалаушы принцип-«Үлкен-кіші» принципі, ол отбасының үлкен мүшесі өзінің мәртебесін сезініп, кішіге үлгі болу керектігін білдіреді, ал кішілері үлкенін сыйлап одан үлгі алу керек. Қазақ отбасындағы, «Аға мен іні», үлкен және кіші ұл балалар арасындағы қарым-қатынас аса маңызды болып табылады, өйткені олар өмір бойы, суытпай, әкелерінің дүниесін мұра қылып, шаңырағын қаңыратпай, ұрпағын жалғастырады. Әке шаңырағы-ұрпақ шаңырағының белгісі. Әдетте бұл шаңырақ ағалы-інілілердің ішіндегі сыйлы лайықтысына, беріледі. Әке шаңырағына ие болу үлкен мәртебе болған, бұл берілген үй- туған туыстардың ішіндегі ең үлкен шаңырақ болып саналған. Бұл «Қара шаңырақ» иесіне, әйеліне ерекше жауапкершілікті жүктеген. Шаңырақтың иесі, бабаларының салт-дәстүрін лайықты жалғастырып ұрпақ қамына байланысты іс-шараға қатысып, басқа елдердің алдында өзінің ата- тегінің мүддесін көрсетіп, қорғау, өз балаларын ғана тәрбиелеп қоймай туыстарының бала тәрбиесі үшін де жауапта болуы қажет.
Қазақтарда «Ағасы бардың-жағасы бар, інісі бардың-тынысы бар» деген мақала бар. Бұл мақал ағайындылардың бір-біріне ерекше көз қараста болатынын білдіреді.
Қолданылған әдебиеттер: Кәсіби қазақ тілі. Н.Қ.Мұхамадиева.
Отбасылық тәрбие. С.Л. Евдокимова. Н.А. Цветкова.
Қалай жақсы ата-ана бола алу керек. . С.Л. Евдокимова. Н.А. Цветкова.
