Мен- ?аза? баласымын!- деп тайсалмай айту?а ?аза?ты? ?рбір перзенті ???ылы. Бізді? елімізде осы ???ы? са?тал?ан ба? Б?гінгі та?да жетім балаларды? жа?дайы ?андай? Елімізде жетім балаларды асырап алу де?гейі ?андай?
?аза?станда со??ы он жылда 37 мы? 450 бала асырап алын?ан. Оларды? 77 пайызын ел азаматтары, 500-ге жуы?ын баланы? шетелдегі туыс?андары асыраса, 8 мы??а жуы? с?би бейтаныс шетел азаматыны? отбасына берілген. Алайда жыл ?ткен сайын шетел азаматтарыны? ?аза?станнан бала асырап алу де?гейі т?мендеп, керісінше жетім балаларды асырап ал?ысы келетін ел азаматтарыны? саны артып келеді.
Балаларды ?ор?ау – бізді? міндетіміз. Жетім балаларды? психологиясына келетін болса?, олармен ж?мыс істеу ?те к?рделі, олармен с?йлескенде ?р с?зімізге, ?р іс- ?имылымыз?а жауап беруіміз керек. Олар?а ана махаббатын сыйлауымыз керек. ???ы?ын ?ор?ауда олар?а жетім ретінде емес ?аза?станны? болаша?ы ретінде ?арауымыз керек.
Осы уа?ыт?а дейін балаларды? ???ы?ын ?ор?ау туралы конвенция?а А?Ш-ты? сырт?ы істер министрлігі ?ол ?ой?анмен, ол ратификацияланба?ан болатын. Себебі А?Ш сенаты ратификациялау туралы за?ды ?абылдамай таста?ан. Ресей де солай. Сол себептен ?аза?стан б?гінге дейін шетелге кеткен балаларды? ?міріне араласа алма?ан болатын. Біра? енді елімізде шетелдік азаматтар асырап ал?ан ел балаларыны? хал- жа?дайын біліп, оларды? т?рмыс- тіршілігімен танысу?а жол ашылып отыр. Парламент сенаты депутаттары «Балаларды ?ор?ау ж?не баланы шетелдік асырап алу?а ?атысты ынтыма?тасты? туралы конвенцияны ратификациялау туралы» за?ды ?абылдап, о?ан елбасымыз Н.?.Назарбаев ?ол ?ойды.
Негізінен, ??гіме ?зегі ?айырымдылы? ха?ында болма?. Со??ы кезде ел ішінде ?айырымдылы? жасаушылар ?атары к?бейе т?сті. ?рине, б?л- ?лтты? менталитетімізді? замануи ?згеріске ?шыра?ан жо?- жітікке, жетім- жесірлерге ?ол ?шын беру, я?ни Алла ісіне адалды?, иманж?зділік ?асиетті? е? керектісі.
Бала асырап алушыларды? материалды? жа?дайларына зор м?н беріледі. ?аза?станды? бала асырап алушыларды? негізгі ??рамыны? 95 пайызы – табысты орта азаматтар болса, оларды? 5 пайызы – жо?ары материалды? жа?дайы бар жандар. Ал шетелден келіп бала асырап алып жат?ан азаматтарды? материалды? жа?дайы жа?сылары 90 пайызды ??райды.
?аза?та «Жетім к?рсе?, жебей ж?р» деген с?зі ?азіргі ?о?ам?а д?л келетіндей. Жетімін де, жесірін де жылатпа?ан ата- бабаларымызды? мейірімі б?гінгі ?о?амда жо?ты? ?асы. «?ызды ?ыры? ?йден тыю» деген аталы с?з ?о?амда сан тірі жетімні? тіреуіші емес, керісінше ананы? мейірімі, ?кені? шапа?аты жо? тар ?апаста ?мір с?руіне м?жб?рлеуде. Тор?ай екеш тор?ай да ?з баласын ?ор?амай ма?! ?азіргі ?рпа? к?кек сия?ты ?р ж?мырт?асын кез- келген жерге балапанда?андай к?здерін ж?удіретіп, ата- ананы к?ру ба?ытынан, аялы ала?анынан ма?р?м ?алуда. «Бала- бауыр еті?» демекші, ??рметті жастар, хал?ымызды? ?деп- ??рпын, салт- д?ст?рін са?тап, ?лтты? ?зегіне ??рт т?сірмей, жетім ?ал?ан ?рпа?ты м?хит асырып, жылатпайы?!
«К?н ту?ыз жетімдерді жарыл?айтын»
Жетімді жылатпа?ан жолы? ?лгі,
Кешеміз не тірлікпен то?ыз к?нді.
Аттылар жаяулармен жарыспа?ан,
Бірі н?рлы, ал бірі ?обыз ?нді.
К?ресеміз ?ар?ынды пенделікпен,
Жігеріміз сар?ылды ерге біткен.
Кейбіреуге ?ара к?з баладан да
Тікен г?лі арты? т?р жерге тіккен.
?иынды?та басып ап ??ры бетін,
?абылдамай т??ырлы ірі бетін.
Т?ны? к?зін лай судай т?нжыратып,
?олымен жаса?ан бар тірі жетім.
Себеппен ?кесінен, шешесінен
Жас бала айырылса не етесі? сен?!
?ай?ырып «Жетім» дейсі?, одан да ауыр
Тірі жетім азабы есесімен.
Адасып д?рыс жолын таппа?андар
Секілді д?ненінде а?са?андар.
Некесіз н?псіменен ж?кті болып,
К?мпитті? ?а?азындай таста?андар.
Айтылмай бесік жырды? жанарына
?ат?андай жетімдікті мы? ?ырауы.
Т?убеге ж?гінген жан табар ке?ес,
Ары?мен, ас?ар-ас?ар таумен те?ес,
Тауда?ы жан?а жайлы самал боп ес
?з ?анын жат ж?ртты??а ?алай та?ар,
С?билер сатылатын тауар емес.
Рухы таяз еш пенде н?рланбайды,
Кіршіксіз арлы адамдар ??л болмайды.
?ара?ым деп сипайтын ел болмаса,
Отан деп елжірейтін ?л болмайды.
?мірге берер мені? ба?ам ай?ын,
Кезі б?л тамырымны? тарылмайтын.
Я, Алла, арманыма ?ол ?статып,
К?н ту?ыз жетімдерді жарыл?айтын
«Жетімдер»
Жетімдерден сен, хал?ым,
К?мек ?олын аяма!
Оларды шын ?олдар кім,
Жетімдерді аяла!
Б?л ?мірге дара сын,
Дара сын ?ой ана?а.
Жетім ?аза? баласын
?алдырмайы? дала?а.
Т?сінбес ана сезімін,
Салынып жетім азап?а.
Тастап кету ?з ?лын
Сай ?ылып па ?аза??а
Ата-ана?а к?з ?уаныш-
Алдына ал?ан еркесі,- деп ?лы Абай атамыз жырла?андай, ата-анасыны? к?з ?уанышы болып, алдыларында еркелеу- ?рбір с?биге тиесілі ба?ыт. Ендеше п?к періштелерді осы бір ба?ытынан айырмау?а бірігіп атсалысайы?, а?айын!
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Балаларды ?ор?ау - бізді? міндетіміз»
Балаларды қорғау – біздің міндетіміз.
Жерінде бабасының.
Елінде атасының,
Көңілінде әжесінің,
Қасында анасының,
Жолында ағасының,
Төсінде даласының
Тапқан өз жарасымын,
Мен- қазақ баласымын!- деп тайсалмай айтуға қазақтың әрбір перзенті құқылы. Біздің елімізде осы құқық сақталған ба? Бүгінгі таңда жетім балалардың жағдайы қандай? Елімізде жетім балаларды асырап алу деңгейі қандай?
Қазақстанда соңғы он жылда 37 мың 450 бала асырап алынған. Олардың 77 пайызын ел азаматтары, 500-ге жуығын баланың шетелдегі туысқандары асыраса, 8 мыңға жуық сәби бейтаныс шетел азаматының отбасына берілген. Алайда жыл өткен сайын шетел азаматтарының Қазақстаннан бала асырап алу деңгейі төмендеп, керісінше жетім балаларды асырап алғысы келетін ел азаматтарының саны артып келеді.
Балаларды қорғау – біздің міндетіміз. Жетім балалардың психологиясына келетін болсақ, олармен жұмыс істеу өте күрделі, олармен сөйлескенде әр сөзімізге, әр іс- қимылымызға жауап беруіміз керек. Оларға ана махаббатын сыйлауымыз керек. Құқығын қорғауда оларға жетім ретінде емес Қазақстанның болашағы ретінде қарауымыз керек.
Осы уақытқа дейін балалардың құқығын қорғау туралы конвенцияға АҚШ-тың сыртқы істер министрлігі қол қойғанмен, ол ратификацияланбаған болатын. Себебі АҚШ сенаты ратификациялау туралы заңды қабылдамай тастаған. Ресей де солай. Сол себептен Қазақстан бүгінге дейін шетелге кеткен балалардың өміріне араласа алмаған болатын. Бірақ енді елімізде шетелдік азаматтар асырап алған ел балаларының хал- жағдайын біліп, олардың тұрмыс- тіршілігімен танысуға жол ашылып отыр. Парламент сенаты депутаттары «Балаларды қорғау және баланы шетелдік асырап алуға қатысты ынтымақтастық туралы конвенцияны ратификациялау туралы» заңды қабылдап, оған елбасымыз Н.Ә.Назарбаев қол қойды.
Негізінен, әңгіме өзегі қайырымдылық хақында болмақ. Соңғы кезде ел ішінде қайырымдылық жасаушылар қатары көбейе түсті. Әрине, бұл- ұлттық менталитетіміздің замануи өзгеріске ұшыраған жоқ- жітікке, жетім- жесірлерге қол ұшын беру, яғни Алла ісіне адалдық, иманжүзділік қасиеттің ең керектісі.
Бала асырап алушылардың материалдық жағдайларына зор мән беріледі. Қазақстандық бала асырап алушылардың негізгі құрамының 95 пайызы – табысты орта азаматтар болса, олардың 5 пайызы – жоғары материалдық жағдайы бар жандар. Ал шетелден келіп бала асырап алып жатқан азаматтардың материалдық жағдайы жақсылары 90 пайызды құрайды.
Қазақта «Жетім көрсең, жебей жүр» деген сөзі қазіргі қоғамға дәл келетіндей. Жетімін де, жесірін де жылатпаған ата- бабаларымыздың мейірімі бүгінгі қоғамда жоқтың қасы. «Қызды қырық үйден тыю» деген аталы сөз қоғамда сан тірі жетімнің тіреуіші емес, керісінше ананың мейірімі, әкенің шапағаты жоқ тар қапаста өмір сүруіне мәжбүрлеуде. Торғай екеш торғай да өз баласын қорғамай ма?! Қазіргі ұрпақ көкек сияқты әр жұмыртқасын кез- келген жерге балапандағандай көздерін жәудіретіп, ата- ананы көру бақытынан, аялы алақанынан мақрұм қалуда. «Бала- бауыр етің» демекші, құрметті жастар, халқымыздың әдеп- ғұрпын, салт- дәстүрін сақтап, ұлттың өзегіне құрт түсірмей, жетім қалған ұрпақты мұхит асырып, жылатпайық!
«Күн туғыз жетімдерді жарылқайтын»
Жетімді жылатпаған жолың үлгі,
Кешеміз не тірлікпен тоғыз күнді.
Аттылар жаяулармен жарыспаған,
Бірі нұрлы, ал бірі қобыз үнді.
Күресеміз қарқынды пенделікпен,
Жігеріміз сарқылды ерге біткен.
Кейбіреуге қара көз баладан да
Тікен гүлі артық тұр жерге тіккен.
Қиындықта басып ап құры бетін,
Қабылдамай тұғырлы ірі бетін.
Тұнық көзін лай судай тұнжыратып,
Қолымен жасаған бар тірі жетім.
Себеппен әкесінен, шешесінен
Жас бала айырылса не етесің сен?!
Қайғырып «Жетім» дейсің, одан да ауыр
Тірі жетім азабы есесімен.
Адасып дұрыс жолын таппағандар
Секілді дөненінде ақсағандар.
Некесіз нәпсіменен жүкті болып,
Кәмпиттің қағазындай тастағандар.
Айтылмай бесік жырдың жанарына
Қатқандай жетімдікті мың қырауы.
Тәубеге жүгінген жан табар кеңес,
Арыңмен, асқар-асқар таумен теңес,
Таудағы жанға жайлы самал боп ес
Өз қанын жат жұрттыққа қалай таңар,
Сәбилер сатылатын тауар емес.
Рухы таяз еш пенде нұрланбайды,
Кіршіксіз арлы адамдар құл болмайды.
Қарағым деп сипайтын ел болмаса,
Отан деп елжірейтін ұл болмайды.
Өмірге берер менің бағам айқын,
Кезі бұл тамырымның тарылмайтын.
Я, Алла, арманыма қол ұстатып,
Күн туғыз жетімдерді жарылқайтын
«Жетімдер»
Жетімдерден сен, халқым,
Көмек қолын аяма!
Оларды шын қолдар кім,
Жетімдерді аяла!
Бұл өмірге дара сын,
Дара сын ғой анаға.
Жетім қазақ баласын
Қалдырмайық далаға.
Түсінбес ана сезімін,
Салынып жетім азапқа.
Тастап кету өз ұлын
Сай қылып па қазаққа
Ата-анаға көз қуаныш-
Алдына алған еркесі,- деп ұлы Абай атамыз жырлағандай, ата-анасының көз қуанышы болып, алдыларында еркелеу- әрбір сәбиге тиесілі бақыт. Ендеше пәк періштелерді осы бір бақытынан айырмауға бірігіп атсалысайық, ағайын!
