Баяндама «О?у т?рбие ?дерісінде ?лгерімі нашар о?ушылар мен ж?мысты? ерекшелігі»
Баяндама «О?у т?рбие ?дерісінде ?лгерімі нашар о?ушылар мен ж?мысты? ерекшелігі»
?лгермеушілікті? себеп-салдарын ?ш сала?а топтау?а болады:
1. ?леуметтік-экономикалы? ахуал?а байланысты- отбасында?ы т?рмыс жа?дайыны? нашарлы?ы, ата-аналарыны? педагогикалы? сауатыны? жетпейтіндігі, ?леуметтік ??лдырау (наша?орлы?, жез?кшелік, маск?немдік т.б.). Отбасы ?міріндегі ?олайсыз жа?дайлар баланы? т?рбие-т?ліміне де, ?лгеріміне де ы?пал етеді.
2. Психикалы? сипатта?ы к?рсеткіштерге байланысты бала?а т??ым ?уалау ар?ылы берілетін ?абілет нышандарында?ы ерекшеліктер.
3. Педагогикалы? себеп-салдар?а байланысты мектептегі о?у т?рбиесіндегі ж?мысында?ы ?ателіктер мен кемшіліктер.
На?тылап айтса?.
-Білім беру ж?йесіндегі т?рпайылы? пен ?аталды? сонымен бірге білімні? барлы? адам?а бірдей делінгенімен о?ушыларды? на?ты ?ажетін ?ана?аттандыра алмайды.
-О?ушы?а сезімдік серпіліс ту?ызбай, дара ерекшеліктер ескерілмей ??р с?зге ??рыл?ан формалар мен ?дістемелер та?дауда?ы біры??айлы? кемшілікке ?рындырмай ?оймайды.
-Кез келген к?лдене? ??гімеге ?рынып, т?рбиелік ба?дарда?ы жалпылама с?з жаттандылы? о?ушыны? дамуына деген нем??райлылы??а со?тырады.
Б?л кемшіліктерді жою ?шін алдымен ?лгермеушілікті? себебін ай?ындау?а м?н беру ?ажет.
Педагогикалы? ба?ылап барлау т?сіліне мейлінше м?н беріп, о?ытуды? формалары мен ?дістерін жетілдіру білім берудегі жа?а технологияны тиімді пайдаланып, жеке т?л?аны? дара ерекшелігіне с?йене отырып саралы білім беру.
М??алімні? о?ушымен ж?не оны? ата-анасымен ??гімелесу, ?иын деп таныл?ан о?ушыны? ?рекеттерінен ба?ыла?андарын м??алімдік к?нделігіне тіркеу, ат?ар?ан ісіні? н?тижесін жина?тау, кеткен кемшіліктер мен ол?ылы?тарды талдау ж?не ол ж?нінде ат?арылатын шараларды белгілеп, ж?зеге асыру?а кірісу.
Педагогикалы? еммен айы?тыру (терапия) жолы саба?тан ?лгермеушілікті болдырмауда?ы басты ??рал. Ол ?шін ?осымша саба? ?ткізіп, оны? к?нтізбесін на?ты белгілеп, ?лгермеуші о?ушыны о?ан міндетті т?рде ?атысуын ?амтамасыз ету керек.
Педагогикалы? ы?палды ?сер ету-о?у саласында ?лгерімі т?мен о?ушымен д?рыс ?арым-?атынас жасау.Т?рбие ісінде кеткен а?атты?ты жою ?шін жеке о?ушы?а арнал?ан жоспарын жасау ж?не о?ан ш?кіртті? ?й-ішін де ?атыстыр?ан ж?н.
Енді о?ытушы ?алай о?ытады? Осы?ан то?талайы?.
?лгермеуші о?ушыларды ?ылыми зерттеу ж?мысыны? к?рсеткіштері бойынша ?ш категория?а б?луге болады екен.
Барлы? п?ндерден ?лгермейтін о?ушылар.
Негізгі п?ндерден ?за? уа?ыт ?лгермейтін о?ушылар.
Кей кездерде ?лгермейтін о?ушылар.
Оларды? ?зі жеке ерекшіліктеріне байланысты 4 топ?а б?лінеді.
О?у материалын ?иынды?пен игеретін о?ушылар.
О?у ж?мысыны? да?дысы мен т?сілдері ?алыптаспа?ан о?ушылар.
Е?бек ете білмейтін о?ушылар.
Танымды? ж?не о?у?а деген ?ызы?уы жо? о?ушылар.
Психологтарды? айтуы бойынша, о?ушыны? ?лгермеу себептері мыналар:
Просмотр содержимого документа
«Баяндама «О?у т?рбие ?дерісінде ?лгерімі нашар о?ушылар мен ж?мысты? ерекшелігі»»
«Тараз қаласы білім бөлімінің №46 орта мектебі»
коммуналдық мемлекеттік мекемесі
Тақырыбы:
«Оқу тәрбие үдерісінде үлгерімі нашар оқушылар мен жұмыстың ерекшелігі»
Баяндамашы:Оспанова Фариза Нұрлыбекқызы
Тараз қаласы
2015 - 2016 оқу жылы
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасының басты мақсаты. Оқушылардың үлгерімін жақсарту арқылы білім сапасын көтеру жолдарын қарастыру.
Оны біз 5 топқа бөліп қарастырамыз.
Үлгерімін жақсартуды қажет ететін оқушы кім?
Жүргізілетін жұмыс түрлері.
1 топ
Әлеуметтік жағдайы төмен.
Ата-ана баланың жағдайын жасауға көмектесе алмайды. Өзі күнде ішкілікке салынып жүреді. Кәмелетке толмаған жасөспірімдермен жұмыс бөлімі есебіне алып ата-аналық құқықтан айыру. Ішкіліктен арылу жолдарына көмек жасау. Мектеп тарапынан көмекке алу.
2 топ
Денсаулығының нашарлығы.
Денсаулық- зор байлық. Ендеше ден-саулығы дұрыс болмаса, баланың сабақты қабылдау деңгейіне кедергі келтіреді. Мұғалім өз алдындағы баланың денсаулығын жетік білуі қажет. Мектеп дәрігерімен бірлесе отырып балалардың денсаулық куәлігімен таныса отырып, ауру себептерін білу.
3 топ
Еріншектік пен жалқаулықтың қалыптасуы.
Бұл көбінесе ата-ананың тарапынан жиі қадағалаудың болмауынан туады.
4 топ
Ата-ана қадағалауының төмендігі.
Ата-ана қадағалауының төмендігі оқушының оқу санасының төмендеуіне әсер етеді. Ата-ана мен мұғалім арасындағы жиі қарым-қатынас ата-ана қадағалауына мүмкіндік ашады.
5 топ
Қоғамдық ортадағы кері әсерлер.
Оқушының мектептегі және үй ауласындағы достарын біліп отыру. Жас жағынан үлкендермен араласпауын қадағалау. Баланың басқа ортаның адамдарымен араласуын болдырмау. Бос уақытта көшеде не аулада өткізуіне жол бермеу, баланың мектептен тыс уақтында үйірмелерге, спорт түрлерінің секцияларына сынып балаларымен бірге баруын қалыптастыру. Театрға бару, кештерге келу жақтарын ұйымдастыру.
Үлгермеушіліктің себеп-салдарын үш салаға топтауға болады:
1. Әлеуметтік-экономикалық ахуалға байланысты- отбасындағы тұрмыс жағдайының нашарлығы, ата-аналарының педагогикалық сауатының жетпейтіндігі, әлеуметтік құлдырау (нашақорлық, жезөкшелік, маскүнемдік т.б.). Отбасы өміріндегі қолайсыз жағдайлар баланың тәрбие-тәліміне де, үлгеріміне де ықпал етеді.
2. Психикалық сипаттағы көрсеткіштерге байланысты балаға тұқым қуалау арқылы берілетін қабілет нышандарындағы ерекшеліктер.
3. Педагогикалық себеп-салдарға байланысты мектептегі оқу тәрбиесіндегі жұмысындағы қателіктер мен кемшіліктер.
Нақтылап айтсақ.
-Білім беру жүйесіндегі тұрпайылық пен қаталдық сонымен бірге білімнің барлық адамға бірдей делінгенімен оқушылардың нақты қажетін қанағаттандыра алмайды.
-Оқушыға сезімдік серпіліс туғызбай, дара ерекшеліктер ескерілмей құр сөзге құрылған формалар мен әдістемелер таңдаудағы бірыңғайлық кемшілікке ұрындырмай қоймайды.
-Оқытудағы нақты мақсаты дәл айқындай білмеу және оның нәтижесін тиімді түрде бақылай алмаушылықтан әр түрлі қателіктер туындайды.
-Кез келген көлденең әңгімеге ұрынып, тәрбиелік бағдардағы жалпылама сөз жаттандылық оқушының дамуына деген немқұрайлылыққа соқтырады.
Бұл кемшіліктерді жою үшін алдымен үлгермеушіліктің себебін айқындауға мән беру қажет.
Педагогикалық бақылап барлау тәсіліне мейлінше мән беріп, оқытудың формалары мен әдістерін жетілдіру білім берудегі жаңа технологияны тиімді пайдаланып, жеке тұлғаның дара ерекшелігіне сүйене отырып саралы білім беру.
Мұғалімнің оқушымен және оның ата-анасымен әңгімелесу, қиын деп танылған оқушының әрекеттерінен бақылағандарын мұғалімдік күнделігіне тіркеу, атқарған ісінің нәтижесін жинақтау, кеткен кемшіліктер мен олқылықтарды талдау және ол жөнінде атқарылатын шараларды белгілеп, жүзеге асыруға кірісу.
Педагогикалық еммен айықтыру (терапия) жолы сабақтан үлгермеушілікті болдырмаудағы басты құрал. Ол үшін қосымша сабақ өткізіп, оның күнтізбесін нақты белгілеп, үлгермеуші оқушыны оған міндетті түрде қатысуын қамтамасыз ету керек.
Педагогикалық ықпалды әсер ету-оқу саласында үлгерімі төмен оқушымен дұрыс қарым-қатынас жасау.Тәрбие ісінде кеткен ағаттықты жою үшін жеке оқушыға арналған жоспарын жасау және оған шәкірттің үй-ішін де қатыстырған жөн.
Енді оқытушы қалай оқытады? Осыған тоқталайық.
Үлгермеуші оқушыларды ғылыми зерттеу жұмысының көрсеткіштері бойынша үш категорияға бөлуге болады екен.
Барлық пәндерден үлгермейтін оқушылар.
Негізгі пәндерден ұзақ уақыт үлгермейтін оқушылар.
Кей кездерде үлгермейтін оқушылар.
Олардың өзі жеке ерекшіліктеріне байланысты 4 топқа бөлінеді.
Оқу материалын қиындықпен игеретін оқушылар.
Оқу жұмысының дағдысы мен тәсілдері қалыптаспаған оқушылар.
Еңбек ете білмейтін оқушылар.
Танымдық және оқуға деген қызығуы жоқ оқушылар.
Психологтардың айтуы бойынша, оқушының үлгермеу себептері мыналар:
- Оқу-тәрбие үдерісіндегі ата-аналарды белсенді түрде араластыру.
- Баланың дұрыс күн тәртібін ұйымдастыруын бақылау.
- Баланың жағымды және жағымсыз қасиеттерін тәрбиелеуде ата-анаға кеңес және көмек беру.
- Сыныптағы оқу-тәрбие жұмыстарын жоғары сатыға көтеру.
- Балаға жеке тұлға болып қалыптасуына көмектесу.
- Балаға психологиялық зерттеу ұйымдастыру және қажетті психологиялық көмек көрсету.
- Жеке жұмыс барысында интеллектуалдық, адамгершілік, еркіндік, көңіл - күй сезімдерін қалыптастыру.
- Оқудағы жағымсыз ынталарының туу себептерін анықтау.
- Оқушының қызығуын, бейімділігін негізге ала отырып дамыту.
Үлгермеушіліктің негізгі себептері мыналар:
жекелеген мұғалімдердің сабақтарының сапасыздығы, жаңа материалды толық түсіндіре алмауы, бекіту жұмысының әлсіз жүруі, оқушы білімін есепке алудың болмауы, мұғалімнің тиісті дәрежеде талап етпеуі;
үй тапсырмасын орындау жұмысын дұрыс ойластырмау және тыңғылықты тексерудің болмауы; жеке жұмыстың болмауы, танымдық қызығуын дамыта алмауы;
мектепте үлгермеушіліктің алдын алу жөнінде жүйелі жұмыстың болмауы;
тәрбие жұмысындағы кемшіліктер оқушылардың тәртібінің төмендігі, өз міндеттерін саналы түрде түсінбеуі, мектеп әкімшілігі тарапынан тәртіп бұзушыларға уақытылы және тиісті шара қолданбауы;
бағалаудағы бір жақтылық;
оқыту мен тәрбие үрдісінде сабақтастықтың болмауы;
сабаққа келмеуі, оқушының ауырып қалуы, т.б.
Қорытынды:
Ең бастысы, оқушылардан сабақты әрбір сабақ сайын берген жақсы жауаптарын мадақтап отыру, қате болса күлкі - мазаққа айналдырмай өздеріне түзетуге ерік беру керек. Сонда ғана оқушының өз күшіне сенімі пайда болады да белсенділігі дамиды, үлгерімін жақсарту бағытындағы жұмыс түрлерін қажет ететін оқушының саны азаяды. Педагогикалық кеңесте қозғалған тақырып бойынша сын тұрғысынан ойлаудың бағдарламасы арқылы мұғалімдер үлгерімді жақсарту бағытында оқушымен жұмыс мазмұнына сын тұрғысынан қарауға, еркін қарым-қатынас жасауға, демократиялық құрылым жағынан үлгерімін жақсратып, оқушыны саналы тұлғаға айналдыруға мол мүмкіндік бар екендігін байқадық.
Біздің елде оқушының үлгерімін айқындайтын көрсеткіш оларға қойылған баға. Шәкірттің білім, білік деңгейі баға арқылы сипатталса, оның шындықпен үйлесімі жөнінде түрлі-түрлі пікірлер бар. Әлемдік деңгейден қарасақ мектептегі оқытудың деңгейі, өмірге үлесімі, мөлшерлік шамасы туралы және оны айқындауға қойылатын шарттар да әр басқа. Оқушылардың білімін тексеру тек баға қоюмен шектелмейді, шәкірттің қалай ұққаны, білімінің беріктігі, тереңдігі, дәлдігінің анықтығымен бірге білуге деген ынтасы мен ықыласы бірлікте қарастырылады.
Алдыңғы қатарлы, тәжірибелі, көптеген жылдар бойы жоғары үлгерім беріп жүрген мұғалімдердің пікірі бойынша сабақтың сапасын арттыру үшін белсенділік, жүйелілік, бірізділік, шамаға лайықтылық, саналылық, көрнекілік, дидактикалық ұстанымдарды пайдалану, үй тапсырмасын орындау, өздігінен жұмыс істеу, т.б. жемісті нәтиже береді.
Оны біз 5 топқа бөліп қарастырамыз.
