І. Кіріспе б?лім
Т?рбие мен білімні? ал?аш?ы д?ні – мектепке дейінгі т?рбие оша?ы.
ІІ. Негізгі б?лім.
Ша?ын орталы? ??рылымында педагогикалы? жа?а инновациялы? технологияны ендіру.
Мені? іс - т?жірибемнен
ІІІ. ?орытынды б?лім
?ркениет жолында ал?а ?мтыл?ан ?лт, е? алдымен келешек ?рпа??а о?у – білім ж?не т?рбие беру ісін д?рыс жол?а ?оюы тиіс. ?лтты? келешегі, с?з жо? т?рбиелі ?рпа??а байланысты. Отбасында ата - ананы? ы?ыласы мен мейірімінен н?р ал?ан бала балаба?шада т?рбиешілерді? ш??ылалы шуа?ына б?ленеді. Баланы? бойында?ы жа?сы ?асиеттермен м?мкіндіктерді ашып, оларды? ?негелі де т?рбиелі болып бой т?зеуіне балаба?шаны? ма?ызы зор. Ша?ын орталы? – б?л бала т?л?асымен сапасыны? дамуы ?уатты ж?ретін, ерекше ??нды ?айталанбас кезе?і. Сонды?танда балаба?шада бала т?рбиелеп, олармен ж?мыс істеу ?иын да жауапты ж?мыс. Балаларды с?йлеу, ?орша?ан орта?а д?рыс к?з?араста болу, жа?дайларды обьективті т?рде ба?ылап, талдау жасау?а ?йрету, ойын д?рыс айту?а, д?лелдеуге, с?йлеу м?дениетіне ?йрету т?рбиешіні? т?ліміне байланысты. ?рине, оларды? зейіні т?ра?сыз, импульсивті ?абылдау м?мкіндіктері ?рт?рлі. Дегенмен ?р баланы? ?р н?рсеге бейімі болады. Баланы? т?л?алы? дамуына, ?алыптасуына ба?ыт - ба?дар беретін жа?дайлар жасау ар?ылы бас?ару болып табылады.
Ша?ын орталы?ты? міндеттері:
Салауатты ?мір салтыны? ??ндылы?ына балаларды ?атыстыру;
Эмоционалды? аман - саулы?ын ?амтамасыз ету, ?рт?рлі к?ркемдік іс - ?рекет т?ріне жа?дай жасау;
Талабын, білуге ??марлы?ын, еркіндігін дамыту;
Айналада?ы ?лем жайында білімін ?алыптастыру;
Ша?ын орталы?ты? ма?саттары:
Ту?ан жерін, хал?ын с?йетін, тарихын, м?дениетін, ?дет - ??рпын жа?сы білетін ?рпа? т?рбиелеу;
Денсаулы?ын са?тау, ны?айту;
Психологиялы? дамуына жа?дай жасау (есте са?тау, ойлау, ?абылдау);
Мектепке о?у?а дайынды? (мектеп, мектеп ережесі, ?о?ырау, ?зіліс);
ХХІ ?асыр білімділер ?асыры бол?анды?тан, б?гінгі та?да заман?а сай зерделі, ой - ?рісі жо?ары, жан - жа?ты дамы?ан ?рпа? ?алыптастыру мемлекетімізді? ал?а ?ой?ан аса ма?ызды міндеті болып т?р. Т?рбие мен білімні? ал?аш?ы д?ні – мектепке дейінгі т?рбие оша?ында беріледі. ?аза?стан Республикасыны? 2015 жыл?а дейінгі білімді дамыту т?жырымдамасында «мектепке дейінгі т?рбие - ?здіксіз білім беруді? ал?аш?ы сатысы»
Мектепке дейінгі ж?не жалпы білім беруді? ба?дарламасыны? саба?тасты?ы мынандай:
Болаша? баланы? танымды? белсенділігіні? негізі ретінде мектепке дейінгі баланы? білуге деген ??марлы?ын дамыту;
Баланы? жеке басыны? даму ба?ыттары ретіндегі шы?армашылы? ?иялын ?алыптастыру;
Шы?армашылы? ж?не бас?а міндеттерді ?з бетінше шешуді? ?дістері, ?ызметті? ?р т?рінде, оны? ішінде о?у ?ызметінде табысты болу?а м?мкіндік беретін ??ралдар ретінде бала ?абілеттерін дамыту;
О?у ?ызметі табыстылы?ы шарттарыны? бірі болып табылатын комуникативтілікті дамыту;
Бізді? балаба?шада мектепке дейінгі баланы? зияткерлі дамуына ерекше к??іл б?лінеді. ?йымдастырыл?ан іс - ?рекет ?рбір т?рбиешіні? шы?армашылы? ж?мысы. Т?рбиешіні? к?сіби ж?мысы ?аншалы?ты жо?ары болса, ол о?ытып т?рбиелеген т?рбиеленуші да соншалы?ты а?ыл - ойы да дамы?ан сауатты болады. К?п іздену, дайындалу, ?осымша ?дебиеттерді орынды ?олдана білу т?рбиешіні? негізгі ма?саты.
Мен ?зім т?рбиелеп отыр?ан «Тола?ай» ересектер тобында ?ткізген ?дістеріме то?талар болсам, б?л ?дістер балаларды? а?ыл - ойлары мен ?иялдарыны? дамуына ы?пал етеді.
«Си?ырлы б?та?» ?дісі: Та?ерте?гілік бала ?абылданып бол?аннан кейін балаларды т?гелдеу ма?сатында мен т?рбиешілерге мына «си?ырлы б?та?» ?дісін ?сынамын. Б?л ?діс негізінен т?рбиеленушілерді? к?нделікті балаба?ша?а ?ызы?ып келуіне ?сер етеді. Мені? т?рбиеленушілерім к?нде та?ерте? келген с?тте ?здеріні? суреті бар та?ия мен с?укелені ?орапшадан алып «Си?ырлы б?та??а» іледі. Б?л б?та?ты? си?ырлылы?ы бір к?ні б?та?та?ы с?укеле мен та?ия т?гел болса, бір к?ні б?та?та?ы заттар азаяды. Сонды?тан да б?та?ты си?ырлы деп атадым. Б?л ?дісім мені? тобымда?ы балаларды тез т?гелдеп алуыма к?мегін тигізеді. Б?л балалар ?шін де ?ызы?ты ?діс. Н?тижесінде балаларды? балаба?ша?а ?ызы?ушылы?ы оянады.
?ол?ап театры: Б?л ?ол?ап театрын к?біне к?ркем ?дебиет саба?ында пайдаландым. ?ол?ап театрында т?рлі - т?сті ?а?аздан кейіпкерлерді? бейнесін жасап оны ?ол?а кию ар?ылы ойнаттым. Мен осы т?сілді пайдаланып «?йшік» ертегісін ?ткіздім. М?нда жертесер тыш?ан, ба?ылдауы? ба?а, секек ?оян, жылма? т?лкі ж?не де ?орба?да?ан аюды жасадым. Б?л ?йымдастыр?ан іс - ?рекет ?ызы?ты да, ?серлі болды. Н?тижесінде балаларды ауызбіршілікке, досты??а, татулы??а ?йретеді.
Моторика: Мектеп жасына дейінгі балаларды? сауса? б?лшы? еттеріні? жа?сы дамуы оны? с?йлеу ?абілетіні? ?з де?гейіні? дамуына жа?сы ?серін тигізетінін к?птеген ?алымдар д?лелдеп отыр. Сонды?танда жатты?у жасап ?ана ?оймай, сауса?ты? ?имыл - ?оз?алысында ?атар дамытуды? ма?ызы зор. Сауса? б?лшы? еті, зейіні, ойлау, ?иял, ж?ріс - т?рыс, ба?ылау, естіп ж?не к?ріп есте са?тау, тілмен ?те ты?ыз байланыста болады. ?алымдар мынандай за?дылы?ты ал?а тартады: егер сауса?ты? ?имыл - ?оз?алысы жас ерекшеліктеріне с?йкес болса, онда тілді? дамуы ?з де?гейінде болады. ?олды? ?имылын дамыту ?немі ж?ргізіліп отыруы керек. Осы?ан с?йене отырып, «шы?армашылы?» білім саласы бойынша ?йымдастыр?ан о?у іс - ?рекетімде тіс пастасын пайдалана отырып сурет сал?ыздым. Т?рлі – т?сті пара??а тіс пастасымен, с?? сауса?тарымен ?ар ?лпаны? суреттерін сал?ыздым. Н?тижесінде сауса?ты? ?имыл - ?оз?алысы ар?ылы баланы? сурет салу?а ?ызы?ушылы?ы артады ж?не шатты??а, ?уаныш?а б?лейді.
«Оригами» ?дісі: Б?л ?дісті тіл дамыту о?у іс - ?рекетінде «К?ктем» та?ырыбында ?олдандым. Бірінші топ сурет салады, ал екінші топ оригами ?дісімен ж?мыс жасайды. Бір плакатты ?олдана отырып, суретшілер плакатты? жо?ар?ы ж?не т?менгі б?лігіне ?аламмен сурет салады, ал екінші топ дайын суреттерді орта??ы б?лігіне жабыстырады. Жо?ар?ы б?лігіне балалар б?лтты?, к?нні? суретін салады, ал т?менгі б?лігіне ш?п пен г?лді? суретін салады. Екінші топ сурет арасынан а?аш ?йді?, т?рт т?лік малды?, ?ойшы атаны? суреттерін тауып жабыстырады. Дайын бол?ан ж?мыстан к?ктем мезгіліні? бейнесі шы?ты. Н?тижесінде балалар ?йымшылды?пен ?ызы?а ж?мыс жасады. Балалар бір - бірін ты?дай білуге, ойланып ?рекет жасау?а да?дыланады.
«Супермаркет» ойыны: Бізді? ша?ын орталы?ымызда «Дамытушы орталы?» б?рышын жасап ?ойды?. Б?л б?рышта жинал?ан заттарымызды балалар ойын ?стінде ?олданады. Мысалы, мен «Супермаркет» ойынын жапсыру саба?ында ?олдандым, онда балаларды топ?а б?ліп ?рт?рлі тапсырмалар бердім. 1 - ші топ?а киімдерді? суретін, ІІ - ші топ?а сумканы?, ІІ - ші топ?а д?рі - д?рмекті?, І? - ші топ?а ая? киімні?, ? - ші топ?а опа, далап, ?тір суларды? суретін салуды ?сындым. ?р топ ?з сал?ан суреттерін ?иып, мені? ?олымда?ы плакатты? ?алташаларына киімдерді бір б?лек, сумканы бір б?лек, д?рілерді бір б?лек, ая? киімді бір б?лек, ?тір суларды орын - орындарына орналастырады. М?нда бала ?ай затты салу керектігін ?зі та?дайды. Б?дан балалар д?рыс ойлау?а ?йренеді. Б?л ойын ар?ылы баланы? ?андай зат?а ?ызы?ушылы?ы барын аны?тау?а болады. Б?л ойын баланы шапша?ды??а, жылдамды??а ?йретеді.
?уырша? театры: ?уырша? театрын к?ркем ?дебиет саба?ында жиі пайдаланамын. «Алдар к?се мен Шы? бермес Шы?айбай» ертегісінде кейіпкерлерді ?уырша? театры ар?ылы рольге б?ліп балаларды ойнаттым. Бізде ?аза?ы б?рышымызда к?птеген ?аза? хал?ыны? ?лтты? киімдерін, ?дет - ??рыптарын, салт - д?ст?рлерін т?рмысты? б?йымдармен танысады. Осы заттарды ?йымдастырыл?ан іс - ?рекет барысында ?олданып отырады.
«Жар?ырасын ж?лдызы?» интеллектуалды ойыны: Баланы? ой - ?рісін, білімін ке?ейту аясында «Жар?ырасын ж?лдызы?» интеллектуалды ойынын ?ткіздім. Балаларды бес сала бойынша ?ткен та?ырыптардан с?ра?тар беріп, білімдерін тияна?тау. Жарыс?а негізі алты бала ?атысады. Ойын т?рт турдан т?рады. ?р турды? н?тижесін ж?лдызша ар?ылы аны?таймын.
І - тур – тіл дамыту, айналамен танысу ж?не математика саба?ынан болады. Мыс: Б?л ?андай а??, Мынау не, т?сі ?андай? Суретте адамны? ?ай м?шесі бейнеленген?
ІІ - тур – бір ?ріп та?датамын сол ?ріпке с?йкес бірнеше сурет ж?не ол ?ріпке ?атысы жо? екі сурет беремін. «С» ?ріпі берілсе сол ?ріпке байланысты суреттерді табу керек. Мыс: са?ина, сабын, с?лгі, с?біз, санды?, са?ырау??ла?.
ІІІ - тур – «Кім жылдам, кім тез ??растырады». Геометриялы? пішіндерден бейне ??растыру. Мыс: а??ала, ?йшік.
І? - тур – Же?ген бала?а логикалы? тапсырмалар беремін. Со?ында екі баланы? біреуі же?іске жетеді. Же?іске жеткен баланы «Ж?лдызы? жар?ырай берсін, ?р?ашан биіктерден к?рініп ж?р», - деп мада?тадым. Н?тижесінде баланы? с?здік ?орын молайтып, шапша?ды??а, тез ойла?ышты??а бейімделеді. Мен ж?мыс т?жірибемде балаларды ?йы?татар алдында ?немі ертегі айтып ?йы?татамын.
К?нні? екінші жартысында балаларды т?скі тыны?у ?й?ыларынан ояту кезінде музыка ?осып, музыка ?уенімен оятамын. ?й?ысынан оян?ан балалар т?секте жатты?у жасайды, одан кейін арнайы жасал?ан т?ймелі жолдан ?теді. Мен т?ймелі жолды боса?ан жеміс шырындарыны? ?а?па?тарынан жасадым. Бала?а т?ймелі жолды? пайдасы ?те к?п. Табанны? д?рыс болуына ж?не тітіркену ар?ылы бойына жа?ымды ?сер алады. Бала т?ймелі жолдан ?ткеннен кейін кешке дейін ?зін сергек сезінеді. ?й?ысынан оян?аннан кейін 3 литр су?а 1 йод тамшы ерітіндісі ?осыл?ан сумен балаларды? аузын шаямын. Б?л ?діс балаларды т?мау т. б. ауруларды? алдын алу?а септігін тигізеді.
Ша?ын орталы?ымызда ?йымдастырыл?ан іс - ?рекеттен тыс ерте?гіліктер де ?тіп т?рады. Алтын к?зге байланысты «К?з патшалы?ы» атты ерте?гілік ?тті. Т?уелсіздікті? 20 жылды?ына орай «Т?уелсіздік ел тірегі» атты мерекесін тойлады?. Онда балалар ?здерін ?р ?ырынан танытты.
?орыта айт?анда, т?рбиелеу о?у ?рдісінде бала мен педагогты? ты?ыз байланысы н?тижесінде мектепке дейінгі бала адамгершілік т?рбие алады, тіл байлы?ы, с?здік ?оры дамиды, ой - ?рісі ке?ейеді, жеке т?л?а болып дамиды. ?р т?рбиеші ?з ж?мысына ?абілетті болса, онда болаша?та ?аза?стан Республикасыны? болаша?ы к?ркейіп, дамы?ан елу елді? ?атарына ?осыламыз. ?р бала таби?атты? тамаша жемісі.
Бала ?уес?ой тынымсыз зерттеуші. Сонды?танда ?ымбатты ?ріптестер «А?аштан а?аш ре? алады, адамнан адам т?лім алады» дегендей б?лдіршіндерімізді инабатты да, ?негелі етіп т?рбиелейік.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Шағын орталық құрылымында педагогикалық жаңа инновациялық технологияны ендіру
І. Кіріспе бөлім Тәрбие мен білімнің алғашқы дәні – мектепке дейінгі тәрбие ошағы. ІІ. Негізгі бөлім. Шағын орталық құрылымында педагогикалық жаңа инновациялық технологияны ендіру. Менің іс - тәжірибемнен ІІІ. Қорытынды бөлім Өркениет жолында алға ұмтылған ұлт, ең алдымен келешек ұрпаққа оқу – білім және тәрбие беру ісін дұрыс жолға қоюы тиіс. Ұлттың келешегі, сөз жоқ тәрбиелі ұрпаққа байланысты. Отбасында ата - ананың ықыласы мен мейірімінен нәр алған бала балабақшада тәрбиешілердің шұғылалы шуағына бөленеді. Баланың бойындағы жақсы қасиеттермен мүмкіндіктерді ашып, олардың өнегелі де тәрбиелі болып бой түзеуіне балабақшаның маңызы зор. Шағын орталық – бұл бала тұлғасымен сапасының дамуы қуатты жүретін, ерекше құнды қайталанбас кезеңі. Сондықтанда балабақшада бала тәрбиелеп, олармен жұмыс істеу қиын да жауапты жұмыс. Балаларды сөйлеу, қоршаған ортаға дұрыс көзқараста болу, жағдайларды обьективті түрде бақылап, талдау жасауға үйрету, ойын дұрыс айтуға, дәлелдеуге, сөйлеу мәдениетіне үйрету тәрбиешінің тәліміне байланысты. Әрине, олардың зейіні тұрақсыз, импульсивті қабылдау мүмкіндіктері әртүрлі. Дегенмен әр баланың әр нәрсеге бейімі болады. Баланың тұлғалық дамуына, қалыптасуына бағыт - бағдар беретін жағдайлар жасау арқылы басқару болып табылады. Шағын орталықтың міндеттері: Салауатты өмір салтының құндылығына балаларды қатыстыру; Эмоционалдық аман - саулығын қамтамасыз ету, әртүрлі көркемдік іс - әрекет түріне жағдай жасау; Талабын, білуге құмарлығын, еркіндігін дамыту; Айналадағы әлем жайында білімін қалыптастыру;
Шағын орталықтың мақсаттары: Туған жерін, халқын сүйетін, тарихын, мәдениетін, әдет - ғұрпын жақсы білетін ұрпақ тәрбиелеу; Денсаулығын сақтау, нығайту; Психологиялық дамуына жағдай жасау (есте сақтау, ойлау, қабылдау); Мектепке оқуға дайындық (мектеп, мектеп ережесі, қоңырау, үзіліс); ХХІ ғасыр білімділер ғасыры болғандықтан, бүгінгі таңда заманға сай зерделі, ой - өрісі жоғары, жан - жақты дамыған ұрпақ қалыптастыру мемлекетіміздің алға қойған аса маңызды міндеті болып тұр. Тәрбие мен білімнің алғашқы дәні – мектепке дейінгі тәрбие ошағында беріледі. Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білімді дамыту тұжырымдамасында «мектепке дейінгі тәрбие - үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы»
Мектепке дейінгі және жалпы білім берудің бағдарламасының сабақтастығы мынандай: Болашақ баланың танымдық белсенділігінің негізі ретінде мектепке дейінгі баланың білуге деген құмарлығын дамыту; Баланың жеке басының даму бағыттары ретіндегі шығармашылық қиялын қалыптастыру; Шығармашылық және басқа міндеттерді өз бетінше шешудің әдістері, қызметтің әр түрінде, оның ішінде оқу қызметінде табысты болуға мүмкіндік беретін құралдар ретінде бала қабілеттерін дамыту;
Оқу қызметі табыстылығы шарттарының бірі болып табылатын комуникативтілікті дамыту; Біздің балабақшада мектепке дейінгі баланың зияткерлі дамуына ерекше көңіл бөлінеді. Ұйымдастырылған іс - әрекет әрбір тәрбиешінің шығармашылық жұмысы. Тәрбиешінің кәсіби жұмысы қаншалықты жоғары болса, ол оқытып тәрбиелеген тәрбиеленуші да соншалықты ақыл - ойы да дамыған сауатты болады. Көп іздену, дайындалу, қосымша әдебиеттерді орынды қолдана білу тәрбиешінің негізгі мақсаты. Мен өзім тәрбиелеп отырған «Толағай» ересектер тобында өткізген әдістеріме тоқталар болсам, бұл әдістер балалардың ақыл - ойлары мен қиялдарының дамуына ықпал етеді.
«Сиқырлы бұтақ» әдісі: Таңертеңгілік бала қабылданып болғаннан кейін балаларды түгелдеу мақсатында мен тәрбиешілерге мына «сиқырлы бұтақ» әдісін ұсынамын. Бұл әдіс негізінен тәрбиеленушілердің күнделікті балабақшаға қызығып келуіне әсер етеді. Менің тәрбиеленушілерім күнде таңертең келген сәтте өздерінің суреті бар тақия мен сәукелені қорапшадан алып «Сиқырлы бұтаққа» іледі. Бұл бұтақтың сиқырлылығы бір күні бұтақтағы сәукеле мен тақия түгел болса, бір күні бұтақтағы заттар азаяды. Сондықтан да бұтақты сиқырлы деп атадым. Бұл әдісім менің тобымдағы балаларды тез түгелдеп алуыма көмегін тигізеді. Бұл балалар үшін де қызықты әдіс. Нәтижесінде балалардың балабақшаға қызығушылығы оянады. Қолғап театры: Бұл қолғап театрын көбіне көркем әдебиет сабағында пайдаландым. Қолғап театрында түрлі - түсті қағаздан кейіпкерлердің бейнесін жасап оны қолға кию арқылы ойнаттым. Мен осы тәсілді пайдаланып «үйшік» ертегісін өткіздім. Мұнда жертесер тышқан, бақылдауық бақа, секек қоян, жылмаң түлкі және де қорбаңдаған аюды жасадым. Бұл ұйымдастырған іс - әрекет қызықты да, әсерлі болды. Нәтижесінде балаларды ауызбіршілікке, достыққа, татулыққа үйретеді.
Моторика: Мектеп жасына дейінгі балалардың саусақ бұлшық еттерінің жақсы дамуы оның сөйлеу қабілетінің өз деңгейінің дамуына жақсы әсерін тигізетінін көптеген ғалымдар дәлелдеп отыр. Сондықтанда жаттығу жасап қана қоймай, саусақтың қимыл - қозғалысында қатар дамытудың маңызы зор. Саусақ бұлшық еті, зейіні, ойлау, қиял, жүріс - тұрыс, бақылау, естіп және көріп есте сақтау, тілмен өте тығыз байланыста болады. Ғалымдар мынандай заңдылықты алға тартады: егер саусақтың қимыл - қозғалысы жас ерекшеліктеріне сәйкес болса, онда тілдің дамуы өз деңгейінде болады. Қолдың қимылын дамыту үнемі жүргізіліп отыруы керек. Осыған сүйене отырып, «шығармашылық» білім саласы бойынша ұйымдастырған оқу іс - әрекетімде тіс пастасын пайдалана отырып сурет салғыздым. Түрлі – түсті параққа тіс пастасымен, сұқ саусақтарымен қар ұлпаның суреттерін салғыздым. Нәтижесінде саусақтың қимыл - қозғалысы арқылы баланың сурет салуға қызығушылығы артады және шаттыққа, қуанышқа бөлейді.
«Оригами» әдісі: Бұл әдісті тіл дамыту оқу іс - әрекетінде «Көктем» тақырыбында қолдандым. Бірінші топ сурет салады, ал екінші топ оригами әдісімен жұмыс жасайды. Бір плакатты қолдана отырып, суретшілер плакаттың жоғарғы және төменгі бөлігіне қаламмен сурет салады, ал екінші топ дайын суреттерді ортаңғы бөлігіне жабыстырады. Жоғарғы бөлігіне балалар бұлттың, күннің суретін салады, ал төменгі бөлігіне шөп пен гүлдің суретін салады. Екінші топ сурет арасынан ағаш үйдің, төрт түлік малдың, қойшы атаның суреттерін тауып жабыстырады. Дайын болған жұмыстан көктем мезгілінің бейнесі шықты. Нәтижесінде балалар ұйымшылдықпен қызыға жұмыс жасады. Балалар бір - бірін тыңдай білуге, ойланып әрекет жасауға дағдыланады.
«Супермаркет» ойыны: Біздің шағын орталығымызда «Дамытушы орталық» бұрышын жасап қойдық. Бұл бұрышта жиналған заттарымызды балалар ойын үстінде қолданады. Мысалы, мен «Супермаркет» ойынын жапсыру сабағында қолдандым, онда балаларды топқа бөліп әртүрлі тапсырмалар бердім. 1 - ші топқа киімдердің суретін, ІІ - ші топқа сумканың, ІІ - ші топқа дәрі - дәрмектің, ІҮ - ші топқа аяқ киімнің, Ү - ші топқа опа, далап, әтір сулардың суретін салуды ұсындым. Әр топ өз салған суреттерін қиып, менің қолымдағы плакаттың қалташаларына киімдерді бір бөлек, сумканы бір бөлек, дәрілерді бір бөлек, аяқ киімді бір бөлек, әтір суларды орын - орындарына орналастырады. Мұнда бала қай затты салу керектігін өзі таңдайды. Бұдан балалар дұрыс ойлауға үйренеді. Бұл ойын арқылы баланың қандай затқа қызығушылығы барын анықтауға болады. Бұл ойын баланы шапшаңдыққа, жылдамдыққа үйретеді.
Қуыршақ театры: Қуыршақ театрын көркем әдебиет сабағында жиі пайдаланамын. «Алдар көсе мен Шық бермес Шығайбай» ертегісінде кейіпкерлерді қуыршақ театры арқылы рольге бөліп балаларды ойнаттым. Бізде қазақы бұрышымызда көптеген қазақ халқының ұлттық киімдерін, әдет - ғұрыптарын, салт - дәстүрлерін тұрмыстық бұйымдармен танысады. Осы заттарды ұйымдастырылған іс - әрекет барысында қолданып отырады.
«Жарқырасын жұлдызың» интеллектуалды ойыны: Баланың ой - өрісін, білімін кеңейту аясында «Жарқырасын жұлдызың» интеллектуалды ойынын өткіздім. Балаларды бес сала бойынша өткен тақырыптардан сұрақтар беріп, білімдерін тиянақтау. Жарысқа негізі алты бала қатысады. Ойын төрт турдан тұрады. Әр турдың нәтижесін жұлдызша арқылы анықтаймын. І - тур – тіл дамыту, айналамен танысу және математика сабағынан болады. Мыс: Бұл қандай аң?, Мынау не, түсі қандай? Суретте адамның қай мүшесі бейнеленген? ІІ - тур – бір әріп таңдатамын сол әріпке сәйкес бірнеше сурет және ол әріпке қатысы жоқ екі сурет беремін. «С» әріпі берілсе сол әріпке байланысты суреттерді табу керек. Мыс: сақина, сабын, сүлгі, сәбіз, сандық, саңырауқұлақ. ІІІ - тур – «Кім жылдам, кім тез құрастырады». Геометриялық пішіндерден бейне құрастыру. Мыс: аққала, үйшік. ІҮ - тур – Жеңген балаға логикалық тапсырмалар беремін. Соңында екі баланың біреуі жеңіске жетеді. Жеңіске жеткен баланы «Жұлдызың жарқырай берсін, әрқашан биіктерден көрініп жүр», - деп мадақтадым. Нәтижесінде баланың сөздік қорын молайтып, шапшаңдыққа, тез ойлағыштыққа бейімделеді. Мен жұмыс тәжірибемде балаларды ұйықтатар алдында үнемі ертегі айтып ұйықтатамын.
Күннің екінші жартысында балаларды түскі тынығу ұйқыларынан ояту кезінде музыка қосып, музыка әуенімен оятамын. Ұйқысынан оянған балалар төсекте жаттығу жасайды, одан кейін арнайы жасалған түймелі жолдан өтеді. Мен түймелі жолды босаған жеміс шырындарының қақпақтарынан жасадым. Балаға түймелі жолдың пайдасы өте көп. Табанның дұрыс болуына және тітіркену арқылы бойына жағымды әсер алады. Бала түймелі жолдан өткеннен кейін кешке дейін өзін сергек сезінеді. Ұйқысынан оянғаннан кейін 3 литр суға 1 йод тамшы ерітіндісі қосылған сумен балалардың аузын шаямын. Бұл әдіс балаларды тұмау т. б. аурулардың алдын алуға септігін тигізеді.
Шағын орталығымызда ұйымдастырылған іс - әрекеттен тыс ертеңгіліктер де өтіп тұрады. Алтын күзге байланысты «Күз патшалығы» атты ертеңгілік өтті. Тәуелсіздіктің 20 жылдығына орай «Тәуелсіздік ел тірегі» атты мерекесін тойладық. Онда балалар өздерін әр қырынан танытты. Қорыта айтқанда, тәрбиелеу оқу үрдісінде бала мен педагогтың тығыз байланысы нәтижесінде мектепке дейінгі бала адамгершілік тәрбие алады, тіл байлығы, сөздік қоры дамиды, ой - өрісі кеңейеді, жеке тұлға болып дамиды. Әр тәрбиеші өз жұмысына қабілетті болса, онда болашақта Қазақстан Республикасының болашағы көркейіп, дамыған елу елдің қатарына қосыламыз. Әр бала табиғаттың тамаша жемісі. Бала әуесқой тынымсыз зерттеуші. Сондықтанда қымбатты әріптестер «Ағаштан ағаш рең алады, адамнан адам тәлім алады» дегендей бүлдіршіндерімізді инабатты да, өнегелі етіп тәрбиелейік.
№5 орта мектеп
БАЯНДАМА
Шағын орталық құрлымымында педагогикалық жаңа инновациялық технологияны ендіру
