?ылыми к?пшілік ?дебиеттермен ж?мыс істеу барысында алаботаны? арамш?п ретінде зиянынан г?рі адам ?мірінде емдік, азы?ты? ?асиеті басым екенін аны?тадым. Б?гінгі та?да халы?ты? ?л-ау?атыны? т?мендеуіне байланысты ?ышыма ауруы ауылды жерлерде к?п таралуда. Осы?ан ?арсы к?ресуде алаботаны пайдалагу?а болады.
1 л су?а 40-60 г ?нта?тал?ан алаботаны 10-15 минут б??тырып, б?лме температурасында суытып, с?зіп алып, ?отырды жуады. Ауданды? аурухананы? д?рігері, фитотерапевт Наурызбаева А?зейнеп алаботаны? ас?азан, шек, ?т жолдары ?ызметіні? б?зылуына, ?лкен д?ретті д?рыс ж?ргізуге пайдалы емдік ?асиеттерін айтып берді. Оны? «Денсаулы?» журналыны? ж?не Пастушенковты? «Д?рілік ?сімдіктер» кітабында?ы деректер ай?а?тады.
Жас ?спірімдерді? тік ішегіндегі паразит ??рттарды (аскарида) т?сіру ?шін алаботаны? 1- 2,5 грамын 1 стакан су?а б??тырып, аш ?арын?а тама? ішуден 1 са?ат б?рын 2 ас ?асы?тан к?ніне 3 рет ішкізеді. Б?л емді ежелгі грек д?рігері Гиппократты? ?зі ?сын?ан.
?лкен д?ретті? д?рыс ж?рмеуіні? басты себебі - ?т пен бауырды?, ?й?ы безі ?ызметіні? б?зылуы. Ас?азан, ішек ?уысы, ?сіресе ?лкен д?рет ж?рмей ?ал?ан да балаларды? мешел ауруына, з?р, ?т ж?рмей ?ал?анда мынадай ?айнатпаны пайдаланады: 4 ас ?асы? кептіріліп, жаныштал?ан алаботаны 1 стакан ?айна?ан су?а 10 минут б??тырып, б?лме температурасында суытып, с?зіп алып, бір стаканнан аш ?арын?а к?ніне 3 рет ішеді.
Халы?ты? медицинада жас алаботаны жаныштап, с?лі шы??ан со? денеге шы??ан сыздауы? пен ши?анны? ауызына тартса, ішіндегі ірі? мен со?тасын тартып алады дейді. Б?дан жас алаботаны? ??рамында?ы макроэлементтер мен биохимиялы? ?осылыстарды? ерігіштік, сор?ышты? ?асиетіні? бар екенін аны?тау?а болады.
Алаботаны? ?айнатпаларынан а?заны? ішкі ж?не сырт?ы б?ліктерін емдеуге болатыны бауыр мен ?т жолыны? ?ызметін реттейтіні ж?не ?айнатпаларыны? ерігіштік, сор?ышты? ?асиетіні? бар екені туралы ?орытынды жасадым.
Б?ры??ы кезде, ?сіресе, со?ыс уа?ытында хал?ымыз алаботаны нан пісіргенде пайдалан?ан. Пісіп жетілген жемісін с?тке араластырып, д?мді, ж??ымды бот?а дайында?ан. Ерте кезде рау?ашты ?осып, к?же ж?не ж?мырт?амен ?осып ?уырып, ?те д?мді ас дайында?ан.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«зерттеу ж?мысы Сабын жасау»
Қара сабынды ұлттықтехнологиямен алу
Алабота - арамшөп емесАлабота тұқымдасына бүкіл жер шарына тараған бір жылдық немесе көп жылдық сортаң топыраққа төзімді өсімдіктер жатады. Сабақтарының түрлеріне қарай ағаш (сексеуіл); бұта (баялыш); жартылай бұта(изен, итсигек); шөптесін (алабота) болып бөлінеді.Қазақстанда бұлардың 47 туысы, 218 түрі бар. Бұлардың көпшілігінің сабағы бұтақты болып келеді, жапырақтары кезектесіп, немесе қарам-қарса орналасады. Гүлдері түссіз, ұсақ гүлшоғырына жиналып, масақ құрайды. Жемісі – жаңғақша. Тұқымының сақиналы немесе оралма ұрығы болады.Алабота – бұл кәдімгі арамшөп, жол жегінде, егістіктерде кездеседі. Алабота тік сабақты, жапырақтары өте жиі тармақталған сабаққа кезектесіп, кейбіреулерінде қарама-қарсы орналасады, жапырақтарының пішіні әр түрлі, Жапырақ бетінде ақшыл дақтары болады. Алабота – бір үйлі, дара жынысты гүлді өсімдік. Көріксіз майда гүлдері шоқ-шоқ болып топтанып масақ тәрізді гүл шоғырын құрайды. Гүлсерігі – бес тармақты, жеміс қабы- үлпекті. Аталығы – 5, аналығы – 1. Тұқымы тығыз қабықты бозғыл қара түсті, жылтыр болып келеді. Бозғылт тұқымдары ерте, түсі қарасы кеш піседі. Оны халық медицинасында және бояу дайндауда пайдаланады.
Құрамындағы биохимиялық қосылыстар мен макроэлементтер
Кальций (Ca)
Мөлшер пайызы (%) есебімен
18 %
Фосфор (P)
Протеин (жай белок)
18%
Ақ клетчатка (целлюлоза)
12%
Күл
17,8%
Эфир майы
21%
-
Органикалық қышқылдар
-
( қымыздық қышқылы , амин қыщқылы)
-
Сапонин
Шайыр
-
-
Алколоидтар (хинин)
-
Жаз айлары алабота жиналды. Алабота кепкенде өзінің алғашқы салмағын жоғалтатындықтан қураған алабота жиналды.Күнде жатқан алаботаны қалың қылмай, аз-аздан қою керек. Себебі тығыз орналасқан алабота шіріп, я көгеріп кетуі мүмкін.Алабота мөлшеріне және жиналған уақытына қарай екі жеті не одан да көп уақыт кебуі мүмкін.
Алабота кептіру әдісі
Кептірілген алабота
Кептірілген алабота
Кепкен алаботадан сақар алу үшін оны өртеу керек. Ескеретін жағдай, алабота өртенгенде өткір, жарамсыз иіс шығарады,түтіндеп тез жанады.Кепкен алаботаның тікенегі қатайып қолға кіреді.Өртенгеннен кейін алабота тағы да өзінің салмағын жоғалтады. Ақшыл күл шықты. Отқа қазан қойып суға қосып қайнатамыз. Су қоюланып күл бетінде қалқи бастайды пайда болған тұнбадан күлді сүзіп алып тастаймыз
Алаботаны жаққанда аз-аздан сеуіп жағамыз
Алаботаны өртеу сәті
Алабота суығанда күлдің түсі ағарады
Емдік қасиетіде бар тері күйгенде, қышыма, қотырға пайдаланады. Ал түрлі су сабынның әсеріне көнбейтін сіздің бас теріңізге бұл таптырмайтын дәрі-дәрмек болмақ, себебі ол жұмсақ және антицептик рөлін атқарады
Сабынға қосылатын заттар табиғи таза шикізат болғандықтан ол тері ауруларын туғызбайды
Экзема
Алабота құрамына аналитикалық талдау жасау
Жұмыстың жоспары
Күлдегі калий К+ионын анықтау
Реакция теңдеуі
Күлдегі натрий Na+ионын анықтау
Күл + жалын
Қорытынды
Калий жалынды күлгін түске бояйды (басқа иондардың қатысында әлсіз көрінеді).
Күл + жалын
Натрий жалынды сары түске бояйды.
Алабота күлінің құрамына аналитикалық талдау жасау
Сабынды тәжірибеарқылы алу
Қазанға 900г тоң май салып, қатты қыздыру, қайнаған майдың үстіне 250 г сақар салып, отты жайлап қана жағып қазандағы затты қайнатады(от көп жағылса сабын жалындап күйіп кетеді). Сабын үйіріліп, біріккен кезде қазан құрғақ тегіс жерге түсіріліп, суытылды. Сақар сабынға айналады ,енді оны тегіс жерге түсіріп суығанын күтеді де, сабынды жылы күйінде төртбұрышты қалыпқа келтіреді. Нәтижесінде 750г қара сабын алынады.
Сабын алудың реакция теңдеуі
K2CO3+HOH=2KOH+H2CO3
сабын алу
CH2- COO – R1CH2- OH
│ │
CH - COO – R2+3KOH CH - OH + 3R -COOK
│ │сабын
CH2- COO – R3CH2- OH
май глицерин
Күл мен май қоспасын
отта қайнату
Қоспаға су бүркіп, қосу
күлден сақар алу
Дайын сабынды , сақарды матаға салып,
Түйіп, кептіріп қою
Cабын дайын
Қара сабынның пайдасы
Қорытынды
1)Қолдан жасалған ұлттық қара сабын экологиялық таза өнім
2)Тазартудан бөлек ол косметикалық тұрғыдан да әсер етеді
3)Қолдан жасалған қара сабынның сыртқы пішіні де тартымды.Бұл дүкендегі ұсқынсыз, химиялық хош иісті сабын кесегі емес, оның әр шығарылымы өздігінен қызықты, әрі ерекше.
4)Қолдан жасалған қара сабын жас балаларға, жасы үлкен кісілерге ерекше сыйлық болып табылады.
5)Сабын қолдан жасау барсында клиенттің қалауы мен қажеттіліктері ескеріледі.
