СЫН ЕСІМНІ? ШЫРАЙЛАРЫ
Сын есміні? шырайлары
Затты? сапалы? сыны ?р кез бір д?режеде бола бермейді. Сапалы? сынны? белгілері бірде тым басым, арты? болса, бірде б?се? болуы м?мкін. Мысалы: сары деген т?сті? сар?ыш, сарыра?, сарылау, тым сары, сап-сары сия?ты бір-біріне жа?ын т?стері бар.
Сол сия?ты ?лкен, жа?сы сия?ты сапалы? сындарды? ?лкенірек, ?лкендеу, ?п-?лкен, ?те ?лкен ж?не жа?сыра?, жа?сылау, аса жа?сы, жап-жа?сы сия?ты жа?ын белгілері бар. Міне осындай бір тектес сапалык сынны? бірінен екіншісіні? арты? я кемдігін, ?р т?рлі д?режеде болатынын білдіруді сын есімні? шырайы деп атайды.
Сын есімні? екі т?рлі шырайы бар: салыстырмалы шырай ж?не к?шеитпелі шырай. Шырайды? жасалуыны? екі т?рлі ерекшелігі бар. Біріншіден, сын есімні? шырайлары сапалы? сын есімдерден ?ана жасалады. Себебі бір тектес сынны? ?р т?рлі д?режеде болуы тек сапалы? сындар?а т?н, ал ?атысты? сындарда ондай ?асиет болмайды. Мысалы: тау-лы, ?й-сіз, к?ш-пелі, тау-дай, т. б. сындар бір затты? екінші зат?а, ?имыл?а (тау, ?й, к?шу) ?атысты сипатын ?ана білдіреді, сынны? ?р т?рлі д?режесі болатын шырай м?ні жо?: таулы-ра?, ?йсіз-деу, к?п-к?шпелі, ?те таудай сия?ты етіп айту?а болмайды. Екіншіден, шырай т?рлері сапалы? сын есімге белгілі ?осымшалар жал?ану ар?ылы ж?не к?шейткіш буын ?стелуі немесе к?шейткіш ?стеулер тіркесу ар?ылы жасалады. С?йтіп, шырай жасау?а негіз болатын т?л?а — сапалы? сын есім.
