Кереш ??г?м?:
- Укучылар, б?генге ??г?м?безне? темасын белер ?чен, без башта бернич? табышмакка ?авап табыйк эле.
Слайд 1
Канатлары юк-оча, теле юк- с?йли.
Слайд 2
Бик тел?п килдем сезг?, очтым, й?здем, барыбер килеп ?иттем…
-Дим?к, укучылар, без б?ген н?рс? турында с?йл?ш?ч?кбез?Слайд 3
- « н?рс? со? ул хат? Анда н?рс?л?р турында язалар, н?рс? турында с?йлил?р?
- Нинди хатлар була? Б?генге к?нд? сез бер-берегез бел?н нинди хатлар ярд?менд? аралашасыз?
- Б?ген без сезне? бел?н смс-р турында да, башка т?рле хатлар турында да с?йл?шмибез…» гади булмаган солдат хатлары турында с?йл?ш?ч?кбез. (Б?ек Ватан сугышы турында укучылардан сораштыру)
- Х?зерге к?нд? без хатларны бик тиз ??м б?и?ел язабыз. Сугыш вакытында хатлар ?чпомаклы формада булганнар. Солдат ?чпочмагы диг?нн?р аларны, маркасыз ??м конвертсыз, сугыштан яки сугышка язылган хатлар…)?чпочмаклы хатлар…солдатлар к?газьд? хатны? эчт?леген язганнар, аннары ?чпочмак формасында б?г?рл?г?нн?р. Аннары х?рби почтага бирг?нн?р. Бу хатларны? маркалары да булмаган, х?рби кыр почтасыны? ?чпочмаклы печате ген? куелган булган. Конверт булмаганлыктан т?гел, ? б?лки солдат бер?р «х?рби сер» турында язмаган мик?н дип, аны х?рби цензурага тикшерерг? ?айлы булсын ?чен шундый формада язганнар. Цензура- ул контроль диг?н с?з була. Слайд 4,5,6, 7
-« кайсыгыз, б?лки, бел?дер д? ?ле, Волгоград ш???ренд? солдат ?чпочмагына ??йк?л д? куелган. Аны? тарихы шулай… « Ко?гырт к?зле кызым Мила. Си?а к?кч?ч?к ?иб?р?м. К?з алды?а гына китер…тир?-якта сугыш, шартлау, ?ир асты-?ск? килг?н…??м шулар арасында ч?ч?к ?сеп утыра. Кин?т каты шартлау. ??м ч?ч?к ?зелде. Мин аны кулыма алдым ??м гимнастеркамны? кес?сен? тыгып куйдым… Мила…?тие? Дима со?гы тамчы канына кад?р фашистлар бел?н к??ш?ч?к, фашистлардан илебезне шуны ч?ч?кне таптаган кебек таптатмабыз- дип яза ?зене? кызына язган хатында Сталинград янында барган сугышта катнашучы майор Петраков »
- Мен? н?къ шул хат Мемориаль комплекста м??гел?штерелг?н.Слайд 8
- Шулай ук, монда ябык кына бер б?л?к?й кызны? скульптурасы да бар. Ул кулына ч?ч?к тоткан. Бу хатны укыганда, ?ле булса да, сугышны? д??ш?тле к?нн?ре й?р?кне ?т?, шул вакыйгаларны тагын да к?з алдыннан ?тк?р?без.
Синн?н калган ист?лекк?
Терелерг? тик бер фото.
Аманатны? и? со?гысы —
?чпочмаклы солдат хаты.
Хатлар, хатлар саргайганнар,
Аямаган сезне еллар.
Тик шулай да ?уелмаган
И? кадерле изге юллар.
Саумы, ?нк?й, туганнарым,
Авылдашлар ничек яши?
Кай арада энем ?сте?
Язгансыз да: тырышып эшли.
Хатлар, хатлар саргайганнар,
Аямаган сезне еллар.
Тик шулай да ?уелмаган
И? кадерле изге юллар.
Мин ?ир с?рг?н басуларда
Игенн?р д? пешк?н ик?н.
Мо?даш дустым сандугачны?
Исл?рен? т?шм?м мик?н?
Хатлар, хатлар саргайганнар,
Аямаган сезне еллар.
Тик шулай да ?уелмаган
И? кадерле изге юллар. Слайд 9
Хатлар, хатлар.?чпочмаклы, ак, з??г?р яки ал конвертлы, читен? кыр почтасыны? т?ртип саны куелган, штемпель сугылган хатлар. ?лл? нич? т?рле кулъязма.т?рле т?ст?ге карандашлар, т?рле т?ст?ге кара бел?н язылган алар. Т?рле-т?рле телд?ге бу хатларда бер максат, бер уй, бер тел?к бик ачык чагыла: ?и??г? ышаныч!
Солдат хатлары. К?з алдыгыгызга китерегез:кыска гына ял вакытында солдат окопта яки блиндажда, к?газен калай т?бен? яки тез башына куеп, хат яза. Дошманга булган ачы н?фр?те д?, Туган илг? булган к?чле м?х?бб?те д?, сугыш авырлыгы, яраларны? сызлавы, ипт?шл?рне? ??лак булу кайгысы- барысы да шушы хатка сыеп бетк?н. Бу кечкен? ген? к?газьд? дошманны чигендереп алган ш???рл?р ??м авыллар турында да с?йл?н?. Солдат язылып бетк?н хатын бик п?хт?л?п, ?чпочмаклап т?р?, адресын яза ??м кыр почтасына илтеп сала. Шулай ул, и? изге тел?кл?рен ?йтеп, гаил?сен? с?лам хаты ?иб?р?.
Солдатлар ут эченд?. Кайберл?ре, искиткеч батырлык к?рс?теп, сугыштан ис?н чыга, ? кайберл?ре, дошман бел?н со?гы сулышына кад?р к?р?ш?. ? хат, канатлы кош кебек, ерак-еракка “ оча”. Ул фронтчыны? ялкынлы с?зл?рен туган илен?, гаил?сен?, якын кешесен? ?иткер?.
? бу вакытта тылдагылар якыннарыны? ис?нлек хатын т?земсезлек бел?н к?теп торган. Андый хатлар кил? чиксез зур б?хет, шатлык булган. Хатны, укыгач, саклык бел?н ген? т?реп, югалмаслык ?ирг? куйганнар, ??м аларны? кайберл?ре безне? к?нн?рг? кад?р сакланган. Б?ген без, инде саргаеп бетк?н бу хатларны укып, авыр сугыш елларын иск? т?шер?без. Мен? шуларны? берсе.Слайд 10
“ Сагынычлы с?лам хаты.М?гъл?м ит?че Трофим улыгыздан ?нием? ??м ?тием?,??м?гатем Фатыймага, Минзифага, Роберт ??м Марсель улларыма бик к?п с?лам. Мин б?генг? кад?р ис?н-сау, аллага ш?кер. Шул машинамда й?рим. Ну, туганнар, алдагысын алла гына бел?. ?зегезне? х?лл?регез ничек, шуны бел?сем кил?. К?пт?нн?н хатыгызны алган юк, барыгыз да ис?н-саулармы? Ни х?лл?регез бар, барысын да ?йтеп хат сала к?регез. Минем адрес шул ук. Утыннарыгыз бармы? Балалар ач й?рмиме? Бик кайгырам сезне? ?чен, туганнар. Мин ерак илл?рд? х?зер, гел сугыш эченд?, бик х?т?р ?ирл?рд? й?рибез, Алла?ка тапшырдым, бик изге тел?кл?рд? торыгыз, туганнарым. Хуш, сау булыгыз. Минем адрес: 2нче Белоруссия фронты, воинская часть-50436. Бу хатны 1943 елны?14 нче февраленд? яздым
. К?п калмады инде, ?нк?й, сине?
Сагыш бел?н к?т?р айлары?.
К?т, кайтырбыз, Берлин ?сл?рен?
Эл?рбез д? ?и?? байрагын.Слайд 11, 12
Л?кин кайту турындагы уйлар хыялда гына кала. Кызганыч, к?пл?р ят ?ирл?рд? м??гелекк? ятып кала. Аларны? й?р?ген? тир?н, м??гелек ??р?х?т ясап, авылга шомлы хатлар гына кил?.
Учитель: Б?ек Ватан сугышында илебезне? и? асыл уллары корбан булды. Аларны? саны 22 миллионнан артык. Безне? якты, б?хетле кил?ч?к ?чен алар со?гы сулышка чаклы к?р?штел?р. Ягез, тынлык минуты бел?н аларны иск? алыйк.
Тынлык минуты (метроном)
Учитель: ? х?зер без д?, шул ветераннарны? оныклары, шундый ук ?чпочмаклы хат ясап карыйк. Слайд 13
Балалар ?заллы конвертлар ясыйлар.
-Конверт ?зер, без аларны ветераннарга юллап ?и?? б?йр?ме к?нне тапшырырбыз.
Текстны? эчт?леге:
Шундый шатлыклы ?и?? б?йр?ме к?нне сезг? корычтай с?лам?тлек, озын гомер телибез. Сезне? алда баш иябез.
-Б?генге класс с?гатенд? н?рс?л?р белдегез?
-Волгоград ш???ренд? нинди ??йк?л куелган? (укучыларны? ?авабы)
?йе, бу сугыш илебезг? к?пме кайгы-х?ср?т, к?пме к?з яше китереп, к?пме сабыйны ятим калдырды, б?хетт?н м?хр?м итте. Шулай булуга карамастан, Ватанга булган м?х?бб?т, тыныч, б?хетле кил?ч?кк? ышаныч барысыннан да к?чле булып, Б?ек ?и??г? китерде.
Без б?хетле чорда яшибез, якты м?кт?пл?рд? укыйбыз, белем алабыз, ?зебез яраткан эш бел?н ш?гыльл?н?без. ?ир й?зенд? сугышлар кабатланмасын, алга таба да тыныч, мул, матур тормышта яш?рг? язсын иде безг?!Слайд 14, 15, 16, 17
