Әлмәт шәһәренең истәлекле урыннары

« Әлмәт шәһәренең истәлекле урыннары »

Истәлекле урын – ул аерым игътибарга лаек, мәсәлән, тарихи мирас, сәнгать байлыгы булган урын.

МБОУ «СОШ №2»

Шагиева Гузель Фоатовна

Шәһәр паркындагы Бөек Ватан сугышында һәлак булганнар истәлегенә Мәңгелек ут каршында ясалган монумент . Ул 1941-45 еллардагы Бөек Ватан сугышы елларында һәлак булган геройларга мемориаль комплекс.

Сугыш елларында 18 мең якташыбыз фронтка китә, бары тик 8 мең солдат кына өйләренә кайта.1975 елга кадәр бу урында гражданнар сугышы геройларына һәйкәл-обелиск тора. 2002 елның июлендә мемориаль комплекс реконструкцияләнә.

Һәлак булган якташларга һәйкәл. Шәһәрнең төньяк читендә, Бигаш урамында урнашкан.

Риза Фәхретдин урамында Әфганстанда һәм Чечняда һәлак булган сугышчылар истәлегенә мемориаль комплексы. «Хәтер» тарихи-патриотик музей 1992 елдан бирле Әфган сугышында катнашучылар тарафыннан оештырыла һәм музей залы буларак эшли. 1997 елның 6 июле - музейның рәсми ачылу көне булып санала.

Риза Фәхретдин урамында сәяси репрессия корбаннары истәлегенә һәйкәл куелган. Россиядә 1991 елдан бирле сәяси репрессия корбаннарын искә алу көнен ел саен 30 октябрьдә билгеләп үтәләр. Бу көнне репрессиягә дучар ителүчеләрне искә алалар.

Риза Фәхретдин урамында шулай ук Чернобыль АЭСындагы аварияне бетерүдә катнашучыларга да һәйкәл куелган. Һәлакәт нәтиҗәләрен бетерүдә 172 әлмәтле катнашкан.

Каһарман-шагыйребез Муса Җәлил истәлегенә куелган һәйкәл. Ул 1978 елда төзелә һәм куела.

Радищев урамында, хезмәт бурычын үтәгәндә һәлак булучыларга һәйкәл бар. Ул, Татарстан янгын сүндерүчеләре кешеләрне коткарып, үз гомерләрен биргән 26 янгын сүндерүче турында хәтер.

Төзүчеләр урамында, Әлмәт төзүчеләренә дан исемле монумент бар. Ул 2003 елда шәһәрнең 50 еллыгын бәйрәм иткәндә барлыкка килгән. Күптән түгел аны тулысынча яңартканнар. Ул Әлмәтнең күп еллар дәвамында Татарстан Республикасында торак тапшыру күрсәткечләре буенча лидерлар төркемендә булуы символларының берсе булып тора.

Ленин урамында, Нефтьчеләр һәйкәле куелган. Ул җир асты байлыкларын яулаучыларның авыр хезмәте героикасын чагылдыра. Скульптура 1984 елның 2 сентябрендә ачыла.

Бу 2007 елда

3 миллиард тонна нефть чыгару хөрмәтенә куелган стеланың монументаль скульптурасы.

2013 елда реконструкциядән соң Татарстанда 1 миллиард тонна нефть чыгару хөрмәтенә төзелгән истәлекле таш ачылды.

Бу гранит ташның авырлыгы 2,5 тоннага якын. Реконструкциядән соң постаментта тора һәм яңа элемент — Казан һәм Әлмәт билгеләнеше булган Татарстан картасы белән тулыландырыла. Мемориаль плитәдә беренче миллиард тонна нефть чыгаруның тарихи датасы күрсәтелгән. Икенче яктан караганда, монумент бораулау вышкасын, нефть фонтанын, качалка һәм нефть өчен резервуарларын күрергә мөмкин.

1967 елда Әлмәттә татар шагыйре Габдулла Тукайга һәйкәл куела. Бу һәйкәл - Тукайның тууына 80 ел тулу уңаеннан ТАССР Язучылар берлегенең бүләге.

Китапханә скверында шагыйрә һәм педагог Сөләйманова Саҗидә Гаделша кызының скульптура бюсты тора .

Сабантуй мәйданына керү юлында урнаштырылган «Татар анасы » скульптурасы. Автор фикере буенча (Рафаэль Габделхәй улы Агафонов) хатын-кызның бу 7 метрлы фигура татар милли киемендәге хатын-кыз фигурасы Татарстанның туендыручысын гәүдәләндерергә тиеш булган. Бу хакта кунакка чакыручы кул да, республиканың җылысын һәм кунакчыллыгын гәүдәләндерүче башка кулдагы якты кояш та сөйли.

Совет һәм Чехов урамнары чатындагы халыклар дуслыгын гәүдәләндергән һәйкәл үз урынын алган.

Шәһәребездә барлык скульптуралар, һәйкәлләр , мемориаль такталар,  архитектура һәм скульптура корылмалары белән беррәттән, шәһәрнең тарихи һәм матди мәдәниятенең аерылгысыз өлеше булып тора.