?ызы?ты ?аза? тілі презентациясы

« Қызықты қазақ тілі әлемі » (интеллектуалды сайыс)

І тур сұрақтар ”

1. Пунктуация деп нені айтады?

2. Ол не үшін керек? Оның қандай түрі бар?

3. Қазақ әліпбиіндегі төл дыбыстар саны нешеу?

4. Дифтонг дыбыстарды ата

5. Қазақ әдеби тілінің стилдері нешеу?

6. Дидарластық сөз, полемикалық сөз қай стильге тән?

7. Көркем әдебиет оқырманға қандай тәрбие береді?

8. Ресми іс-қағаздар стилінің түрлері

9. Ремарка деген не?

10. Оқшау сөздерді ата

11.Сөз тіркесінің түрлері

12.Сөйлем айтылу сазына қарай нешеге бөлінеді?

13. Эфемизм және дисфемизм деген не?

14.Алфавиттегі жетінші әріпті ата

15. Орыс графикасына көшкен жыл

1. « Термин » қай тілдің сөзі

2. Қазақ тіліндегі тыйым салуға қатысты сөздер қай терминге жатады?

3. Сөз мағынасын не зерттейді?

4. « Фразеология » сөзінің баламасын табыңыз.

5. Тілдің ең кіші мағыналы бөлшегі не?

6. Жалғаудың түрлерін ата.

7. Қазақ,орыс тілдеріне тән әріптер саны нешеу?

8. Барғысы бар келгісі бар сөздері омоним бе диалект пе?

9. Сөйлем құрамына бір бүтін тұлға ретінде кіретін бағыныңқы басыңқы сыңары жоқ сөздер тобы

10. Ұлық болсаң кішік бол мақалында не туралы айтылған?

11. Дауысты дыбыс тілдің қатысына қарай нешеге бөлінеді?

12. Дауысты дыбыс жақтың қатысына қарай нешеге бөлінеді?

13. Дауыссыз дыбыстың түрлерін ата.

14. Әліпби сөзі қай тілден енген?

15. Алфавиттегі 22 әріпті ата

ІІ тур “ Полиглот ”

(Тиісті сөзді қою.)

....сөйлеп, көп тыңда

Атадан жақсы ұл туса,

Есіктегі басын төрге сүйрер.

Атадан ... ұл туса,

Төрдегі басын жерге сүйрер. ,)

… ойландырады,

Тіл тындырады.

... сөйлеген білімді емес

Дөп сөйлеген білімді

... тас жарады,

Тас жармаса, бас жарады.

... көпті жау алмайды,

Ақылы көпті дау алмайды.

... өссе елдің көркі,

Гүл өссе жердің көркі.

... таумен кездеспейді,

Адам адаммен кездеседі.

Қына тасқа бітеді,

... басқа бітеді.

....сүйектен өтеді,

Таяқ еттен өтеді.

• Свежий ( -ое: -ая) хлеб, мясо, газета, воздух
• Искренний (-ое –яя) душа, оценка, человек
• Исполнительный ( -ое –ая) орган, мальчик, работа
• Плотный ( -ое –ая) газ, бумага, человек, обед

Қазақ тіліне аудар

Бұл қай жазушының шығармасы?

1. Көшпенділер

2Қараш-қараш оқиғасы

3Жусан иісі

4Тортай мінер ақ боз ат

5. “Әпке” драмасы

6.Менің Дағыстаным

7. “Әнші” әңгімесі

8.Балуан Шолақ

9. Құралай сұлу

10. Қамар сұлу

ІІІ тур. Өтірік өлең құрастыру. (1-2 шумақ)

ІV тур “Хат тасушы” ойыны

Көп нүктенің орнына жалғауларды қой.

1.Әлем асыл азаматтар... шапағаты... шайқалмай тұрса керек.

2.Өткен... аңсау келешек.... баспалдақ бола алмайды.

3.Сараң... бар болса да жоқ, жомарт... жоқ болса да тоқ.

4.Жақының... жаман...даттама,көршің... ала жібі.. аттама.

5.Бақ... асқан патша... ми... асқан қара артық.

Жұмбақ.

1.Оқыған сайын өседі,ғалам... сыры... шешеді.

2.Құштар болып оқу ме... білім...

Біз бара... қыркүйек... бірі...

3.Бір сандық бар қасың... Іші толған ақыл

4.Келіп тұрар әр күн сайын жаңарып жазылып... он... жаңалық

5.Адасқан.... алсаң қолың.... бағыт берер жолың.....

Ү тур « Алты жұмбақ »

(Оқушылар берілген үзіндінің қай шығармадан екенін анықтап, қандай салт – дәстүрдің бар екенін анықтауы керек.)

1. - Сенің сегіз қызың бір төбе, Кенжекейің бір төбе болса, менің сегіз ұлым бір төбе, тоғызыншы ұлым бір төбе. Кенжекейің тоғызыншы ұлымдікі болсын, - деп бай тоғыз қызға қандай салт-дәстүрдің түрін жасап келіпті? (Қай шығармадан алынған? Қандай дәстүр бар?)

2.- Мен айыптымын, менен бір қателік болды, шайтанның азғырғанына ердім. Оған себеп – мына уәзірлер. Бұлар енді я саған, я маған бір қатер қылар. Сен енді іргеңді көтер, бөтен елге көш деп, - хан өзінің досына разы болып, бірнеше түйеге асыл заттар арттырып, мал беріп, досын Ақша ханның еліне көшіріп салады.

(Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар?)

3.- Алтынмен ішін безеген,

Сырты күміс ақ отау

Келістіріп түзеген

Арттыруға сайланды.

Қырық түйе қазына ,

Қырық құл мен қырық күң,

Қосып берді қызына.

(Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар?)

4. Балаға таңсық болып жүрген байғұс,

Үйіне алып келіп қылды тойды.

Туғандай тумаса да қылайын деп,

Кім деп ол баланың несін қойды?

(Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар?)

5. Балталы , Бағаналы ел, аман бол!

Бақалы, балдырғанды көл, аман бол!

Кірім жуып, кіндігім кескен жерім,

Ойнап-күліп, ер жеткен жер, аман бол!

(Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар?)

6.Өлім деген тәңірі иесі,

Желіккен құлан әңгісі.

Құлан мен тұлпар желіккен,

Жосыған құлан желіккен,

Балаңды шайнап өлтіріп,

Жұлмалап жалмап кетіпті.

(Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар?)

ҮІ тур Әзіл аралас сұрақтар

Қар жана ма?

Адамның қай жеріне нан піседі?

Адамның төбесі көкке жете ме?

Бір қазанға сыймайтын қандай бастар?

Адамның қай мүшесі батыр, қай мүшесі қорқақ?

Қандай бала сүйкімді?

Тауық түс көре ме?

Қорыққанын ғана сыйлайтын кім?

Көрдім деген неше сөз?

Көрмедім деген неше сөз?

Ер неше рет өледі?

Қорқақ неше рет өледі?

Қарғыстың ең жаманы не?

Түкіріктен көл құрала ма?

ҮІІ тур “ Жекпе жек ”

1-топ: Ұлы Жеңіске 70 жыл.

2-топ: Қазақ хандығына 550 жыл

Иә және жоқ

1 Қазақ әліпбиінде 32 әріп барма?

2 Басқа тілден енген сөздерді кірме сөздер дейміз бе?

3 Қолданыстан шығып, тарихи шығармаларда ғана кездесетін көмескі сөздерді көнерген сөздер дейме?

4 Тіл қатысына қарай , еріндік , езулік дыбыстар болып бөліне ме?

5 Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы болып келетін сөздерді көп мағыналы сөздер деймізбе?

1 Арық адам су ішетін арық, сөздері синоним сөзі деймізбе?

2 Тілдегі жаңа ұғымды білдіретін сөздер жаңа ұғымға жата ма?

3 Өң, түр, түс, келбет, пішін, ажар, көрік сөздері синонимдік сөздерге

жата ма ?

4 Басқа тілден енген сөзді диалект сөз дей ме?

5 А, О,Ы, Ұ дауысты дыбыстары жіңішке дауысты дыбыстар дей ме?