kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Интеллектуальная игра"Нарты"

Нажмите, чтобы узнать подробности

Презентация содержит большой материал для проведения интеллектуальной игры.

Нарты, это - дыхание бескрайних степей древней Скифии и Алании. 

Нарты - это поэтический псевдоним самих создателей эпоса - алан.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Интеллектуальная игра"Нарты"»

Нарты

Нарты

"...мир суровых воителей

и беспечных плясунов,

"детей Волка" и "детей Солнца",

могучих, как титаны,

и наивных, как дети...

друзей богов и друзей природы"

Нарт - нœ рагфыдœлтœ...   Ныфсджын  Хъœбатыр  Сыгъдœгзœрдœ  Уазœгуарзон  Œргомныхас  Кœрдзындœттон  Зондджын

Нарт - нœ рагфыдœлтœ...

Ныфсджын

Хъœбатыр

Сыгъдœгзœрдœ

Уазœгуарзон

Œргомныхас

Кœрдзындœттон

Зондджын

Нарты, это - жизнь широкая, привольная, просторная, ни в чем не знающая меры и края.      Нарты, это - дыхание бескрайних степей древней Скифии и Алании...  Нарты - это поэтический псевдоним самих создателей эпоса - алан.

Нарты, это - жизнь широкая, привольная, просторная, ни в чем не знающая меры и края.  

Нарты, это - дыхание бескрайних степей древней Скифии и Алании... 

Нарты - это поэтический псевдоним самих создателей эпоса - алан.

Нарт....   Æхсар œмœ Æхсœртœг  Уырызмœг  Хœмыц  Сатана  Батрадз  Сослан  Сырдон

Нарт....

Æхсар œмœ Æхсœртœг

Уырызмœг

Хœмыц

Сатана

Батрадз

Сослан

Сырдон

Бесценное наследство праотцов Не может и не должно быть забыто! Пусть повторяет, как молитву. Не похороненную в памяти веков!

Бесценное наследство праотцов

Не может и не должно быть забыто!

Пусть повторяет, как молитву.

Не похороненную в памяти веков!

Хœрзбон ут ,нарты фœсивœд! Цœрут иу кадимœ, цœрут œхсаримœ.  Фыдœлты кœрдтœ - иу згœйœн ма раттут.  Фыдœлты рдынбостœ рœмпœг ма бахœрœд.  Фыдœлты намыс - иу œгадмœ ма руадзут.  Хœддзу тыхгœнœг уын тых макуы бакœнœд.

Хœрзбон ут ,нарты фœсивœд!

Цœрут иу кадимœ, цœрут œхсаримœ.

Фыдœлты кœрдтœ - иу згœйœн ма раттут.

Фыдœлты рдынбостœ рœмпœг ма бахœрœд.

Фыдœлты намыс - иу œгадмœ ма руадзут.

Хœддзу тыхгœнœг уын тых макуы бакœнœд.

Нарты равзæрд Зынджыбардуаг Хуыцау Сæуæссæ  + Донбеттыры  чызг Арвычызг-Хуыцауы + хæрæфыр т Борæ Дзылæу Болатбæрзæй + Гуымирыты хо + Зæрисары чызг Уæрхæг Уæрхтæнæг + Сыбæлц (хуры чызг ) Алæг Алæгатæ Дзерассæ Æхсар Æхсæртæг Гæтæг Уастырджи Хæмыц Сатана Фæрнæг Сырдон Уырызмæг Уæн + Быценон Фыййау Æхсæртæккатæ Сослан Батрадз Борæтæ

Нарты равзæрд

Зынджыбардуаг

Хуыцау

Сæуæссæ

+ Донбеттыры чызг

Арвычызг-Хуыцауы + хæрæфыр т

Борæ

Дзылæу

Болатбæрзæй

+ Гуымирыты хо

+ Зæрисары чызг

Уæрхæг

Уæрхтæнæг

+ Сыбæлц (хуры чызг )

Алæг

Алæгатæ

Дзерассæ

Æхсар

Æхсæртæг

Гæтæг

Уастырджи

Хæмыц

Сатана

Фæрнæг

Сырдон

Уырызмæг

Уæн

+ Быценон

Фыййау

Æхсæртæккатæ

Сослан

Батрадз

Борæтæ

Алœгатœ Œхсœртœггатœ Борœтœ

Алœгатœ

Œхсœртœггатœ

Борœтœ

I.Чи у, цы у?

I.Чи у, цы у?

1. Хуыцау œмœ адœмы 'хсœн рœстаг лœг. Номдзыд Сатанайы фыд. Нартимœ вœййы стœры, œмœ фœбады сœ куывдты. Æппœты кадджындœр œмœ адœмœн уарзондœр дзуар ирон мифологийы, нœлгоймœгтœ, бœлццœттœ œмœ хœстонтыл аудœг бардуаг.

1.

Хуыцау œмœ адœмы 'хсœн рœстаг лœг. Номдзыд Сатанайы фыд.

Нартимœ вœййы стœры, œмœ фœбады сœ куывдты.

Æппœты кадджындœр œмœ адœмœн уарзондœр дзуар ирон мифологийы, нœлгоймœгтœ, бœлццœттœ œмœ хœстонтыл аудœг бардуаг.

2.  Уый тœрхоны Сатанайы урс цонгœй  Æрхызти фынгмœ ............  Уацамонгœ   Нœ бацœудзœн уый къулбылœй уœ размœ, -  Уый фезмœлдзœн œрмœст œцœг Ныхасмœ.  Уый хъусы дармœ  зонды хъœр  ныфсы хъœр,  Æмœ йœ сисдзœн зондджындœр, ныфсджындœр.

2.

Уый тœрхоны Сатанайы урс цонгœй

Æрхызти фынгмœ ............

Уацамонгœ

Нœ бацœудзœн уый къулбылœй уœ размœ, -

Уый фезмœлдзœн œрмœст œцœг Ныхасмœ.

Уый хъусы дармœ

зонды хъœр

ныфсы хъœр,

Æмœ йœ сисдзœн

зондджындœр,

ныфсджындœр.

(Уацамонгœ) (Уацамонгœ) Уацамонгœ

(Уацамонгœ)

(Уацамонгœ)

Уацамонгœ

3. Нарты гуппырсартœ цыдысты алы бœстœтœм, фœндаг сын уыд уœларвмœ дœр œмœ дœлзœхмœ дœр. Фœлœ œрмœст сœ иу ссардта фœндаг ацы бœстмœ. Чи уыд œмœ кœдœм фœцыд?

3.

Нарты гуппырсартœ цыдысты алы бœстœтœм, фœндаг сын уыд уœларвмœ дœр œмœ дœлзœхмœ дœр. Фœлœ œрмœст сœ иу ссардта фœндаг ацы бœстмœ.

Чи уыд œмœ кœдœм фœцыд?

СОСЛАН
  • СОСЛАН
I I. Нывкœнынад

I I. Нывкœнынад

I I I.  Авд фарстайœн къорды дзуапп.

I I I.

Авд фарстайœн къорды дзуапп.

1- аг къордœн   1 )«...Уœрхœгœн райгуырд дыууœ лœппуйы - фаззœттœ. Иу дзы райгуырди фыццаг кœркуасœнты, иннœ та - дыккаг кœркуасœнты ...» Фарст.  Кœркуасœнтœ цал хатты вœййынц œмœ алы кœркуасœнтœ дœр цы афоны вœййынц Дзуапп : Адœмон сфœлдыстадмœ гœсгœ кœркуасœнтœ вœййынц 3 хатты; 1) œмбисœхсœвмœ хœстœг; 2)фœсœмбисœхсœвмœ хœстœг (2сах); 3) райсомырдœм (4 сах.)

1- аг къордœн

1 )«...Уœрхœгœн райгуырд дыууœ лœппуйы - фаззœттœ. Иу дзы райгуырди фыццаг кœркуасœнты, иннœ та - дыккаг кœркуасœнты ...»

Фарст. Кœркуасœнтœ цал хатты вœййынц œмœ алы кœркуасœнтœ дœр цы афоны вœййынц

Дзуапп : Адœмон сфœлдыстадмœ гœсгœ кœркуасœнтœ вœййынц 3 хатты;

1) œмбисœхсœвмœ хœстœг; 2)фœсœмбисœхсœвмœ хœстœг (2сах);

3) райсомырдœм (4 сах.)

Æхсар œмœ Æхсœртœджы номœвœрœг. (Куырдалœгон) Нарты фœткъуыйы миниуджытœ. ( низтœ дзœбœх кодта) 4) Цœмœн œрвиты Дзерассœйы йœ мад Нартмœ? ( Нартœн сœ уœзœгыл чи нœ райгуыра, уый сœхиуыл нœ нымадтой) 5) Цал œхсœвы хъахъхъœнын кодта Дзерассœ йœхи йœ мœлœты фœстœ йœ фырттœн Уырызмœг œмœ Хœмыцœн? (3) 6) Цавœр буары хœйттœ не 'рцыдысты Сосланœн сœрст, йœ мœлœты дœр аххосаг сты, стœй кœй аххосœй?  (йœ уœрджытœ, Сырдоны). Уырыссаг аргъаумœ хœстœг цœмœй у «Батрадзы райгуырды кадœг»?
  • Æхсар œмœ Æхсœртœджы номœвœрœг.

(Куырдалœгон)

  • Нарты фœткъуыйы миниуджытœ.

( низтœ дзœбœх кодта)

4) Цœмœн œрвиты Дзерассœйы йœ мад Нартмœ?

( Нартœн сœ уœзœгыл чи нœ райгуыра, уый сœхиуыл нœ нымадтой)

5) Цал œхсœвы хъахъхъœнын кодта Дзерассœ йœхи йœ мœлœты фœстœ йœ фырттœн Уырызмœг œмœ Хœмыцœн?

(3)

6) Цавœр буары хœйттœ не 'рцыдысты Сосланœн сœрст, йœ мœлœты дœр аххосаг сты, стœй кœй аххосœй?

(йœ уœрджытœ, Сырдоны).

  • Уырыссаг аргъаумœ хœстœг цœмœй у «Батрадзы райгуырды кадœг»?

(Йœ мад Быценон цœры боныгон хœфсы цъары.)

 

2- аг къордœн   1) «...Нарты хъœуы, Нарты Уырызмœджы хœдзары, Æхсœртœггаты зœронд хœдзары цыдœртœ архайдта хœдзары 'фсин Нарты Сатана... чидœр œрбадзырдта кœрты дуарœй. Дзурœгмœ рацыди Нарты Сатана. - Уазœг, œгас нœм цу! - Зœрдœрай фœу! Уœ лœгтœй ам ничи ис? - Нœй, фœлœ лœгты хœдзар ам ис; хорз дœ фендзыстœм, кœд дœ фœнды - фœздœгджын сихорœй, кœд дœ фœнды - œвœздœг сихорœй!»   Фарст. Куыд œмбарут Сатанайы ныхас: «Хорз дœ фендзыстœм, кœд дœ фœнды - фœздœгджын сихорœй, кœд дœ фœнды - œвœздœг сихорœй!»   Дзуапп : Фœздœгджын сихор -фыцгœ хœринаг, œвœздœг сихор - хус хœринаг!» Иудзырдœй, кœд дœ œвдœлы, уœд дын ацœттœ кœндзыстœм, œрœгмœ чи уа, ахœм хœринаг, кœд дœ не вдœлы, уœд та, тагъд ацœттœгœнœн кœмœн ис, ахœм хœринаг.  

2- аг къордœн

1) «...Нарты хъœуы, Нарты Уырызмœджы хœдзары, Æхсœртœггаты зœронд хœдзары цыдœртœ архайдта хœдзары 'фсин Нарты Сатана... чидœр œрбадзырдта кœрты дуарœй. Дзурœгмœ рацыди Нарты Сатана.

- Уазœг, œгас нœм цу!

- Зœрдœрай фœу! Уœ лœгтœй ам ничи ис?

- Нœй, фœлœ лœгты хœдзар ам ис; хорз дœ фендзыстœм, кœд дœ фœнды - фœздœгджын сихорœй, кœд дœ фœнды - œвœздœг сихорœй!»

 

Фарст. Куыд œмбарут Сатанайы ныхас: «Хорз дœ фендзыстœм, кœд дœ фœнды - фœздœгджын сихорœй, кœд дœ фœнды - œвœздœг сихорœй!»

 

Дзуапп : Фœздœгджын сихор -фыцгœ хœринаг, œвœздœг сихор - хус хœринаг!» Иудзырдœй, кœд дœ œвдœлы, уœд дын ацœттœ кœндзыстœм, œрœгмœ чи уа, ахœм хœринаг, кœд дœ не вдœлы, уœд та, тагъд ацœттœгœнœн кœмœн ис, ахœм хœринаг.

 

Нарты зарœггœнœг фынгыл. (Уадындз) Нарты фœткъуы цы цœхœрадоны зад, уый цœмœй œхгœд уыд? (саджы сыкъатœй) 4) Кœдœм хонын кœны йœхи Дзерассœ нарты устытœн? (Æхсœртœджы мœсыджы бындзœфхадмœ.) Кœдœм араст Хœмыц йœ хъахъхъœнœн œхсœв?
  • Нарты зарœггœнœг фынгыл.

(Уадындз)

  • Нарты фœткъуы цы цœхœрадоны зад, уый цœмœй œхгœд уыд?

(саджы сыкъатœй)

4) Кœдœм хонын кœны йœхи Дзерассœ нарты устытœн?

(Æхсœртœджы мœсыджы бындзœфхадмœ.)

  • Кœдœм араст Хœмыц йœ хъахъхъœнœн œхсœв?

(чындзœхсœвмœ)

6) Цы œххуыс кодта Уырызмœг бирœгъы œхсыр самал кœнынœн?

(Силам)

7) Кœдœм асхъиудта сынкъœй райгуыргœ лœппу?

(Денджызмœ)

 

3-аг къордœн    1) « Гъе, уœ хуыздœр амœла, Нарт! Сœ кœстœртœ сœ хистœрты нœмынц, сœ хистœртœ та сœ устыты семœ хœссынц. Кœм бадœм, Нарты зœрœдтœ, - ай лœгты Ныхас у, œви устыты Ныхас?» Фарст. Ацы уайдзœф цы персонаж ракодта Нарты хистœртœн, уымœн йœ ном цы хуыйны? Стœй зœгъут, цœй тыххœй ракодта ацы уайдзœф?   Дзуапп : Нарты хистœртœн бауайдзœф кодта сœ фыдбылыз Сырдон, Хœмыц йœ ус Быценоны йœ дзыппы Нарты стыр Ныхасмœ кœй бахаста, уый фœдыл.  

3-аг къордœн

1) « Гъе, уœ хуыздœр амœла, Нарт! Сœ кœстœртœ сœ хистœрты нœмынц, сœ хистœртœ та сœ устыты семœ хœссынц. Кœм бадœм, Нарты зœрœдтœ, - ай лœгты Ныхас у, œви устыты Ныхас?»

Фарст. Ацы уайдзœф цы персонаж ракодта Нарты хистœртœн, уымœн йœ ном цы хуыйны? Стœй зœгъут, цœй тыххœй ракодта ацы уайдзœф?

 

Дзуапп : Нарты хистœртœн бауайдзœф кодта сœ фыдбылыз Сырдон, Хœмыц йœ ус Быценоны йœ дзыппы Нарты стыр Ныхасмœ кœй бахаста, уый фœдыл.

 

2) Æхсар œмœ Æхсœртœджы нœмтты нысаниуœг. ( Æхсар- хистœр œхсарджын, Æхсœртœг кœстœр уымœй œхсарджындœр) 3) Чи базыдта Сатанайы райгуырд? (Сырдон) 4) Æхсар цœмœй бамбардзœн йе фсымœры хъысмœт Донбеттыртœм? («...кœд денджыз сырх фынк хœсса, уœд мœнœй пайда нал ис; Кœд урс фынк хœсса, уœд мœм афœдзы бонмœ œнхъœлмœ кœс.» 5) Кœмœн радзырдта йœ уавœр Дзерассœ: нарты чызджытœн œви сœ устытœн?  ( устытœн) 6) Цœм байсœрын кодта йœхи Сослан?  (бирœгъы œхсыры) 7) Чи у Батрадзœн йœ фыд?  (Хœмыц)

2) Æхсар œмœ Æхсœртœджы нœмтты нысаниуœг.

( Æхсар- хистœр œхсарджын, Æхсœртœг кœстœр уымœй œхсарджындœр)

3) Чи базыдта Сатанайы райгуырд?

(Сырдон)

4) Æхсар цœмœй бамбардзœн йе фсымœры хъысмœт Донбеттыртœм?

(«...кœд денджыз сырх фынк хœсса, уœд мœнœй пайда нал ис; Кœд урс фынк хœсса, уœд мœм афœдзы бонмœ œнхъœлмœ кœс.»

5) Кœмœн радзырдта йœ уавœр Дзерассœ: нарты чызджытœн œви сœ устытœн?

( устытœн)

6) Цœм байсœрын кодта йœхи Сослан?

(бирœгъы œхсыры)

7) Чи у Батрадзœн йœ фыд?

(Хœмыц)

Нарты, это - пиршества и игры, это песни и пляски, от которых дрожит земля и трепещут небожители...   

Нарты, это - пиршества и игры, это песни и пляски, от которых дрожит земля и трепещут небожители...  

IV. Кафт.

IV. Кафт.

V.  Тестыл куыст.

V. Тестыл куыст.

VI. Тексты аив каст.

VI.

Тексты аив каст.

VII. Спортивон.

VII. Спортивон.

VIII. Æмбисœндтœ ахœццœ кœн:

VIII.

Æмбисœндтœ ахœццœ кœн:

Нарт œрвон зынгœй
  • Нарт œрвон зынгœй

равзœрдысты.

2. Фывœды бœсты –

œвœд.

3. Цыппœрœм - Нартœн

уынаффœйы бон.

4. Нарт сœ дзырд

нœ сайдтой.

5. Нарты сœ зонд

нœ сœфта.

6. Уазœг нœртон лœгмœ

цыд.

7. Нарт гуыбыныл мард

нœ уыдысты.


Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Внеурочная работа

Категория: Презентации

Целевая аудитория: 10 класс.
Урок соответствует ФГОС

Скачать
Интеллектуальная игра"Нарты"

Автор: Джигкаева Виолета Актемировна

Дата: 17.11.2016

Номер свидетельства: 359953


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства