•Лайка — ?арыш?а сапар шеккен ?лемдегі т???ыш тіршілік иесі.
•1957 жылды? 3-?арашасында ?арыш?а салма?ы алты келі, жасы екі жастан ас?ан Лайканы «Спутник-2» ?арыш кемесімен ?арыш?а аттандырып жіберді. ?арыш кемесі ?шырыл?аннан кейін, шамамен, 5-7 са?аттан со? Лайка ?арышта?ы температураны? к?рт артуы мен стрессті? салдарынан ?леді. Сына?ты ?йымдастырушылар о бастан-а? Лайканы? жерге ?айтуын к?ткен жо?. Оларды? жоспарлауынша Лайка ?арышта бір апта?а жуы? уа?ыт ?мір с?руі керек болатын.
•Ке?ес Ода?ыны? ?алымдары Лайкамен берге та?ы екі итті жатты?тар?ан болатын. Олар: Белка мен Стрелка. Осынау ?лкен сына?ты іске асыру ?шін Лайканы? ?шырылуынан біраз жылдар алдын арнайы коммисия ??рылып на?ты шараларды аны?тап отырды.
1957 жылдың 3-қарашасындағарышқа салмағыалты келі, жасыекі жастан асқан Лайканы«Спутник-2» ғарышкемесімен ғарышқа аттандырып жіберді. Ғарыш кемесі ұшырылғаннан кейін, шамамен, 5-7 сағаттан соң Лайка ғарыштағы температураның күрт артуы мен стресстің салдарынан өледі. Сынақты ұйымдастырушылар о бастан-ақ Лайканың жерге қайтуын күткен жоқ. Олардың жоспарлауынша Лайка ғарышта бір аптаға жуық уақыт өмір сүруі керек болатын.
Кеңес Одағының ғалымдары Лайкамен берге тағы екі итті жаттықтарған болатын. Олар: Белка мен Стрелка. Осынау үлкен сынақты іске асыру үшін Лайканың ұшырылуынан біраз жылдар алдын арнайы коммисия құрылып нақты шараларды анықтап отырды.
Кеңестік ғалымдар ғарышқа иттерді жіберген болсағ, өз кезегінде, АҚШ ғалымдары сынақ жасау үшін шимпанзелерді пайдаланды.
Аты әлемге тарап, атаққа кенелген Лайканың құрметіне әндер жазылап, сигарет шығарылды. Тіпті, топтарының атын өзгерткен әншілер де болды. Ғарыш күніне орайластырылып әр түрлі ашықхаттар әзірленді.
1946 ж маусымның 27-інде Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданы, «1-інші май» ұжымшарында дүниеге келген, қазақ. Жоғары білімді. Техника ғылымдарының докторы, профессор, академик, авиация генерал-майоры.
1991ж 2 қазанда Байқоңыр ғарыш алаңынан “Союз ТМ - 12” ғарыш кемесімен ұшып, “ Мир” орбиталдық комплексінеде өзге ғарышкерлермен бірге сегіз тәулік бойы ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізіді.
Тоқтар Әубәкіров зерттеуші ғарышкер есебінде, Александр Волков және аустрия ғарышкері Франц Фибек, «Союз ТМ-13» ғарыш кемесімен ғарышқа ұшуға кірісті. Апта бойы «Мир» орбиталды кешенінде жұмыс істеді. 1991ж ж. қазаннаың 10-ында ғарыш кемесімен Жерге қайтып қонды. Ғарышта өтеген мерзімі — 7 күн 22 сағат 13 минөт.
Қазақстанның: «Халық Қаһарманы» атағы
«Қазақстанның ғарышкер-ұшқышы» атағы
«Отан» ордені(1995)
Кеңес Одағының:
«Знак Почета» (Құрмет Белгісі) ордені (1987)
«Герой Советского Союза» (Кеңес Одағының Ері) атағы (1988),
«Золотая Звезда» (Алтын Жұлдыз) медалі (1988)
«Ленин» ордені (1988),
«Заслуженный Летчик-испытатель СССР» (КСРО еңбегі сіңірген сынаушы ұшқыш) (1990)
Қазақтың қара баласы Талғат Мұсабаев ғарышқа қасиетті Құран кітапты, туған жердің бір уыс топырағын, көк байрақты ала ұшқан.
1994 ж.ғарышқа 1-ші рет ұшқанда (Союз ТМ-19) 126 күнғарышта өткізген.
1998 ж.ғарышқа 2-ші рет ұшқанда (Союз ТМ-27) 208 күнғарышта өткізген. Гиннестің үздік табыстар кітәбінде бір айдың ішінде 5 рет не бары 30 сағат 8 минөт ұзақтығымен ашық ғарышқа шыққанны жазылып алынған.
Ұшқанда американ ғарышкері Л. Эйартс пен ресей ғарышкері (шуваш ұлтынының өкілі) Николай Бударинмен бірге.
Қонғанда ресей ғарышкерлері Николай Бадурин мен Юрий Батуринмен бірге.
2001 ж.ғарышқа 3-ші рет ұшқанда (Союз ТМ-32) 8 күнғарышта өткізген.
Қазақстан Республикасы
«Халық Қаһарманы» атағы (1995)
«Қазақстанның ғарышкер ұшқышы» атағы (1995)
«Отан» ордені (1998)
«Барыс» 1-ші дәрежелі ордені
«Астана» медалі(1999)
Ресей Федерациясы:
«Дружба народов» ордені (1991)
«Герой Российской Федерации» атағы (1994)
«Лётчик-Космонавт РФ» (1994)
«За заслуги перед Отечеством» 3-ші дәрежелі ордені (1998)
«За заслуги перед Отечеством» 2-ші дәрежелі ордені
Аустрия Республикасы:
Аустрия Республикасының ордені
Америка Құрама Штаттары:
«Ғарышқа ұшқан үшін» NASA медалі (1998)
Союз ТМ-32 экипажы –
Деннис Тито (Dennis Tito),
Талғат Мұсабаев, Юрий Батурин
“Космос әлемінде” ойыны
Алғашқы ғарышқа ұшу ұзақтығы
қанша уақытқа созылды?
108 минут
Таңғы немесе кешкі жарық жұлдыз қандай планетаның аты?
Шолпан - Венера
Музыкалы сұрақ:
«Жұлдыз» деген сөзі бар қандай өлең жолын білесіз?
